Vichara Sagaram in Tamil - Updated(Oct2024)

ஓம்:

ஸ்ரீநிச்சலதாசர் இயற்றிய

விசார சாகரம்

அத்தியாயம்-1

(அனுபந்த நிருபணம்)

முகவுரை
இந்த பூலோகததில் மனிதப்பிறவி எடுத்தவர்களால் அடையத்தக்கது ஆனந்த ரூப மோட்சமாகும். அந்த மோட்சத்திற்குச் சாதனமாகவுள்ள சாஸ்திரம் வேதாந்தமாகும். அந்த வேதாந்த சாஸ்திரம் பல பெரியோர்களால் பலவிதமாக கூறப்பட்டிருக்கிறது. இந்த விசாரசாகரம் என்ற நூலானது நிச்சலதாசர் என்பவரால் செய்யுள் ரூபமாக இந்தியில் இருநூறு வருடங்கட்கு முன் எழுதப்பட்டிருக்கிறது. இதன் அருமை தெரிந்து கோவிலூர் மடாதிபதி ஸ்ரீசிதம்பரஞான தேசிகரவர்கள், மாணாக்கர் சிதம்பரம் ஸ்ரீபொன்னம்பலஞான தேசிகரவர்கள் 150 வருடங்கட்கு முன்பு முதல் ஐந்து அத்தியாயங்களை தமிழில் மொழி பெயர்த்துள்ளார். ஸ்ரீகாசிகானந்த ஞானாச்சார்ய ஸ்வாமிகள் கடைசி இரண்டு அத்தியாயத்தினை மொழிபெயர்த்து அருளினார்கள்.
 
வஸ்து நிர்த்தேசரூப மங்கலம்
·     சுகமாயும், நித்தியமாயும், பிரகாசமாயும், எங்கும் வியாபித்தும், நாமரூபங்களுக்கு ஆதாரமாயும், புத்தியறியாததாயும், புத்தியறிவதாயும், சுத்தமாயும் எதுவோ அதுவே நான்.
·     எனது ஸ்வரூப சமுத்திரத்தில் விஷ்ணு, மகேசன், பிரம்மா, சூரியன், சந்திரன், வருணன், யமன், சக்தி, கணேசன் என்பவர்கள் அலைகளாயிருக்கின்றார்கள்.
·     எந்தக் கிருபாநிதியாகிய சர்வக்ஞனை முனிகள் இருதயத்தில் நிறுத்தி தியானம் செய்கின்றார்களோ, அவர் என்னிடத்து உபாதியினால் மித்யாவாக விளங்குகின்றார்.
·     எதனை அறியாமையால் கயிற்றில் பாம்பு போல ஜகத்  தோன்றுகின்றதோ, எதனை அறிவதனால் அந்தச் பாம்பு போல ஜகமானது மறைந்து விடுகின்றதோ அது நானேதான்.
·     புண்ணியவான்கள் எந்த ராமனை ஆத்மஞானத்தை அடையும் ஆசைகொண்டு நிஷ்காமமாகப் பூஜிக்கின்றார்களோ, அந்த ராமன் எனது ஆத்மாவாக இருத்தலின், நான் யாரை வணங்குவேன்?
 
கிரந்த மகிமை
வேத சித்தாந்தமாகிய சம்பூர்ணமாய் அதிகம்பீரமாயுள்ள விசாரசாகரம் என்கின்ற கிரந்தமானது என்னால் எழுதப்படுகின்றது. இதனைத் அதிகாரிகள் நன்குணர்ந்தால் ஆனந்தம் அடைவர். சூத்திர, பாஷ்ய, வார்த்திக முதலிய சமஸ்கிருத கிரந்தங்கள் அனேகம் இருக்கப் அவைகளால் மந்த புத்தியுடையவர்களுக்கு ஆத்மஞானம் உண்டாகாமல் போகலாம். சமஸ்கிருத மொழி அறியாதவர்களுக்கு  இந்த கிரந்தம் எழுதப்பட்டிருக்கிறது.
 
சிலர் கொஞ்சம் சாஸ்திரம் படித்துப் பாஷாக் கிரந்தங்கள் இயற்றியிருப்பார்கள். அவற்றாலும் சந்தேகமற்ற அறிவுண்டாகாது. ஆனால் இந்த நூலில் முழுமையான கருத்துக்கள் அடங்கியிருக்கிறது. அவைகளும் வேதாந்தத்தின் உபதேசத்தின் கருத்தையொட்டியே சொல்லப்பட்டு இருக்கிறது. மேலும் ஆத்ம ஞானத்தை அடையக்கூடிய உபதேச கருத்துக்கள் விரிவாக கூறப்பட்டிருக்கிறது.
 
கிரந்தத்தின் அனுபந்தத்தை அறிந்தாலன்றி விவேகமுடைய மனிதர்களுக்கு கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது. ஆதலால் எந்த அனுபந்தத்தை அறிந்து கிரந்தத்தைக் கேட்க விரும்புவாரோ அவைகள் கூறப்படுகிறது. அவைகள் அதிகாரி, சம்பந்தம், விஷயம், பலன் ஆகிய நான்காகும்.
 
அந்தக்கரணத்தில் அசுத்தம், விக்ஷேபம், ஆவரணம் என்கின்ற மூன்று குறைகள் உள்ளது. அவற்றுள் நிஷ்காம கர்மத்தால் அசுத்துமானது நீக்கப்படுகிறது. உபாசனையினால் விக்ஷேபம் நீங்கும். நிஷ்காம கர்ம உபாசனைகளைச் செய்தால் அசுத்தம், விக்ஷேபம் நீங்கப் பெறுவோம். இந்த நிலையில் சைதன்ய ஸ்வரூபத்தின் ஆவரணம் மட்டும் யாருடைய மனதில் இருக்கிறதோ அவர்களும், யாரொருவர் நான்கு சாதனங்களையும் உடையவனாக இருக்கின்றாரோ அவர்களும் அதிகாரியாவார்கள்.
 
நான்கு சாதனங்களின் விளக்கம்:
நான்கு சாதனங்களாவன விவேகம், வைராக்கியம், சமாதிஷட்கசம்பத்தி, முமுக்ஷுத்துவம் ஆகியவனவாகும்.
 
விவேக லட்சணம்: ஆத்மா, அனாத்மாவை பிரித்தறியும் அறிவாகும். தோன்றிக் கொண்டிருக்கும் உலகம் அனாத்மா, மித்யா என்ற அறிவை அடைதல். இந்த விவேகமே மற்ற அனைத்து சாதனங்களுக்கும் மூலமாக இருக்கிறது. ஏனென்றால் இந்த விவேகத்திற்குள்ளேதான் வைராக்கியம் முதலிய மற்ற சாதனங்கள் அடங்கியிருக்கிறது. விவேகத்தை அடையாவிட்டால் மற்ற தகுதிகளை அடைய முடியாது.
வைராக்கிய லட்சணம்: இகலோகத்திலிருந்து பிரம்மலோகம் வரையுள்ள போகங்களில் இருக்கின்ற பற்றின்மையாகும்.
சமாதிஷட்க சம்பத்தி: இது ஆறு வகையாக இருக்கிறது. அவைகள் சமம், தமம், சிரத்தை, சமாதானம், உபரமம், திதிக்ஷா ஆகும்.
1.   சமம்: உலக விஷயங்களிலிருந்து மனதை அடக்குது.
2.   தமம் என்பது புலன்களை அடக்குவது.
3.   சிரத்தை என்பது வேதவாக்கியங்கள், குரு வாக்கியங்களில் நிபந்தனையற்ற நம்பிக்கை.
4.   சமாதானம் என்பது மனதின் விக்ஷேபத்தை நாசம் பண்ணுவதாகுமென்று கூறுகின்றனர்.
5.   உபரமம் என்பது சாதன சகித கர்மங்களனைத்தும் தியாகம் செய்வதும், விஷயங்களை விஷத்திற்கு சமானமாகக் கண்டு. அவற்றினின்று ஓடுவதும், பெண்களைக் கண்டால் மனதில் போக இச்சை கொள்ளாமல் இருப்பது என்பர்.
6.   திதிக்ஷா என்பது பசி-தாகம், குளிர்-வெப்பம் இருமைகளை சகித்துக் கொள்ளுதல் என்று பண்டிதர்கள் கூறுகின்றனர்.
இவ்வாறான சமாதிஷட்க சம்பத்தி ஆறாகவிருந்தாலும் அது ஒன்றேதான் என்று எடுத்துக் கொள்ள வேண்டும்.
 
முமுட்சுத்துவம் மோட்சத்தை அடைய வேண்டும் என்ற இச்சை. மோட்சம் என்பது பிரம்மத்தின் பிராப்தியும் அனர்தத்தின் நிவிருத்தியுமாம். விவேகம் போன்ற நான்கும், சிரவண, மனன, நிதித்யாசனம் ஆகிய மூன்றும் தத்பதார்த்த, த்வம்பதார்தத்தின் விசாரம் ஒன்றும் ஆக இவையெட்டும் ஞானசாதனமாம்.
 
அந்தரங்க பகிரங்க சாதனம்: மேற்கூறிய எட்டும் அந்தரங்க சாதனங்களாகும். யாகம் போன்ற கர்மங்கள் பகிரங்க சாதனங்களாகும். அவற்றுள் பகிரங்க சாதனத்தை முமுக்ஷு தியாகம் செய்ய வேண்டும். அந்தரங்க சாதனத்தைத் பின்பற்ற, சிரவணத்தில் அல்லது ஞானத்தில் எந்த பிரத்யக்ஷம் பலமாகவுள்ளதோ அதுவே அந்தரங்க சாதனமாகும். விவேகாதி நான்கும் சிரவணத்திற்கு உபயோகமாயுள்ளன. அதனால் விவேகாதியின்றி சிரவணம் சித்திப்பதில்லை. அங்ஙனமே சிரவண, மனன, நிதித்தியாசனங்கள் ஞானத்தை அடைய உபயோகமாயுள்ளன. சிரவணாதியின்றி ஞானமுண்டாகாது. அங்ஙனமே தத்பதார்த்த த்வம்பதார்தத்தங்களின் ஞானமின்றியும் அபேத ஞானம் உண்டாவதில்லை. இவ்வாறு விவேகாதி நான்கு சாதனங்களும் சிரவணத்திற்கு உபயோகமாயுள்ளன. மற்றும் சிரவண, மனன, நிதித்யாசனம், தத்பதார்த்த, த்வம்பதார்தத்தின் விசாரம் ஆகிய நான்கும் ஞானத்திற்கு உபயோகமாக உள்ளன. இதனால் இவ்வெட்டும் அந்தரங்க சாதனமாகும்.
 
எது ஞானத்தில் அல்லது சிரவணத்தில் பிரத்யக்ஷ பலமாயில்லாமல், அந்தக்கரணச்  சுத்தி மாத்திரத்தில் பலமாயுள்ளதோ அது ஞானத்திற்குப் பகிரங்க சாதனமென்று சொல்லப்படும். யக்ஞாதி கர்மங்கள் சம்சாரத்திற்குச் சாதனங்களாகையால் அவற்றால் அந்தக்கரண சுத்தி உண்டாகாது. அங்ஙனமாயினும், அவை சகாம புருஷனுக்குச் சம்சாரத்திற்கு ஏதுவாகவும், நிஷ்காம புருஷனுக்கு அந்தக்கரண சுத்திக்கு ஏதுவாகவும் இருக்கும். நிஷ்காமபுருஷனுக்கு அந்தக்கரணசுத்தி வாயிலாக ஞானத்திற்கு ஏதுவாகும். இதனால் இவை பகிரங்க சாதனம் என்றும் விவேகாதிகள் அந்தரங்க சாதனமென்று கூறப்பட்டன. யக்ஞாதி கர்மங்களைத்  தியாகம் செய்பவன் ஞானாதிகாரியாவன். அவனுக்கு யக்ஞாதிகளின் தேவையில்லை.
 
விவேக முதலியவற்றின் உபயோகம் சிரவணத்தின் போது உபயோக்கரமாக இருக்கும்.. ஆதலால் விவேகாதிகளின் அபேட்சையினால் சிரவணாதிகள் அந்தரங்கமாம். விவேகாதிகளையும் ஞானத்திற்கு அந்தரங்க சாதனமென்றே சர்வ சாஸ்திரங்களிலும் கூறுகின்றன. அங்ஙனமாயினும் விவேகாதிகளின் பிரத்யக்ஷ பலம் ஞானசாதனமாகிய சிரவணத்தின் கண் உள்ளது. மற்றும் சிரவணாதிகள் போல விவேகாதிகளும் ஜிக்ஞாசுவால் அடையத்தக்கதாகும்.
 
விசாரத்தினால் பார்க்கும்போது ஞானத்திற்கு முக்கிய அந்தரங்க சாதனம் தத்வமஸி போன்ற மகாவாக்கியங்களாகும். அதனால் யுக்தியினால் வேதாந்த வாக்கியங்களின்  தாத்பர்ய நிச்சயம் செய்யப்படுவது சிரவணம் எனப்படும். ஜீவப்பிரம்மங்களினது அபேதத்தின் சாதகமும், பேதத்தின் பாதகமுமாகிய யுக்திகளால் அத்விதீயப் பிரம்மத்தைச் சிந்தித்தல் மனனம் எனப்படும். அனாத்மாகார விருத்தியின் வியவதான (மறைப்பு) ரகித பிரம்மாகார விருத்தியின் ஸ்திதி நிதித்யாசனம் எனப்படும்.
 
சிரவணத்தால் பிரமான சந்தேகம் நிவிருத்தியாம். மனனத்தால் பிரமேய சந்தேகம் நிவிருத்தியாம். வேதாந்த வாக்கியங்கள் அத்விதீயப் பிரம்மத்தைப் போதிக்கின்றனவா? என்றிங்ஙனம் பிரமாணத்தின்கண் சந்தேகம் உண்டாகும்போது, அது சிரவணத்தால் நிவிருத்தியாகும். மற்றும் ஜீவப் பிரம்மத்தின் அபேதம் சத்தியமா? அல்லது பேதம் சத்தியமா? என்றிங்ஙனம் பிரமேயத்தில் சந்தேகம் வந்தால் அது மனனத்தால் நிவர்த்தியாகும். தேகாதிகளும் சத்தியம், ஜீவப்பிரம்மத்தின் பேதமும் சத்தியமென்றும் ஞானத்தினை விபரீதபாவனை என்பர். அதனையே விபர்யயமென்பர். அதனை நிதித்தியாசனம் மூலம் நிக்கிக்கொள்ள வேண்டும். இவ்வாற்றால் சிரவணாதிகள் மூன்றும் விபரீதபாவனைகளை நீக்குவதற்கு உதவி செய்கின்றன. அசம்பாவனை விபரீதபாவனைகள் ஞானத்திற்கு தடைகளாக இருக்கிறது. இந்த தடைகளை நீக்கிக் கொள்வதற்காக சிரவணாதிகள் உதவி செய்கின்றன.
 
ஞானத்திற்குச் சாக்ஷாத் சாதனம் வேதாந்த வாக்கியமாம். அவ்வேதாந்த வாக்கியமும் அவாந்தர வாக்கியம், மகாவாக்கியம் என இருவகையாக பிரிக்கப்படுகிறது. பரமாத்மாவின் அல்லது ஜீவனின் ஸ்வரூபபோதமாகிய வாக்கியம் அவாந்தர வாக்கியம் எனப்படும். ஜீவ பரமாத்மாக்களின் ஏகத்துவ போதமாகிய வாக்கியம் மகாவாக்கியம்  எனப்படும். அவாந்தர வாக்கியத்தால் பரோக்ஷ ஞானமும், மகாவாக்கியத்தால் அபரோக்ஷ ஞானமும் உண்டாகும். பிரம்மமுண்டென்னும் ஞானம் பரோக்ஷ ஞானமாகும். நானே பிரம்மம் என்னும் ஞானம் அபரோக்ஷ ஞானமாகும். நீ பிரம்மமென்று ஆச்சாரியர் உச்சரித்த வாக்கியத்தினால், கேட்பவனுக்கு நான் பிரம்மனென்ற அபரோக்ஷ ஞானம் உண்டாகாது.
 
வேதாந்தத்தின் அத்விதீயம் பிரம்மம் என்பவர்களின் கருத்து:
சிரவண, மனன, நிதித்யாசன சகித வாக்கியத்தால் அபரோக்ஷ ஞானம் உண்டாகும்  கேவல வாக்கியத்தால் பரோக்ஷ ஞானம் உண்டாகும், அபரோக்ஷ ஞானம் உண்டாகாது. சிரவணாதிகளால் அசம்பாவனை, விபரீதபாவனைகள் நாசமாகும். இதனால் சிரவணாதிகள் வியர்த்தமன்றாம். அங்ஙனமாயினும் எந்த வஸ்துவினது அபரோக்ஷ ஞானம் உள்ளதாமோ, அதன்கண் அசம்பாவனை விபரீதபாவனை இருக்காது. கேவல வாக்கியத்தால் பரோக்ஷ ஞானம் ஏற்படும்.
 
எந்த வஸ்து தெரியாமல் இருக்கின்றதோ, அது சப்தத்தால் பரோக்ஷமாக தெரியவரும். சப்தத்தால் தெரியாத வஸ்துவினது அபரோக்ஷ ஞானம் ஏற்படாது. தெரியாமல் இருக்கின்ற சுவர்க்க, இந்திராதி தேவதைகளினது ஞானம் சாஸ்திரரூப சப்தத்தால் பரோக்ஷமாகவே இருக்கின்றது. எந்த வஸ்து மறைக்கப்பட்டு இருக்கிறதோ, அவைகளின் பரோக்ஷ ஞானம், அபரோக்ஷ ஞானம் ஆகிய இவையிரண்டும் சப்தத்தால் ஏற்படும்.
 
எவ்விதம் தெரிகின்ற வஸ்துவினைச் சப்தமானது இருக்கிறது என்று போதிக்கின்றதோ அவ்விதமே தெரியாத வஸ்து பற்றியும் பரோக்ஷ ஞானம் உண்டாகின்றது. பத்தாவது மனிதன் இருக்கிறான் என்று போதித்த சப்தத்தால் ஒருவனுக்கு பரோக்ஷ ஞானமே ஏற்படுகின்றது. மற்றும் எவ்விதம் தெரியாத வஸ்துவினை இருக்கின்றதென்று சப்தம் போதிக்கின்றதோ அவ்விதமே சப்தத்தால் அதன் அபரோக்ஷ ஞானமும் ஏற்படுகின்றது பத்தாவது மனிதன் நீயே என்ற சப்தமானது அவனுக்கு அபரோக்ஷ ஞானமும் உண்டாகின்றது.
 
அவ்விதமே பிரம்மம் அனைத்திற்கும் ஆத்மாவாயிருத்தலால் ஆதியந்தம் இல்லாத ஒன்றாகும். அதனை அவாந்தர வாக்கியம் இருத்தல் என்ற ஸ்வரூபத்தால் போதிக்கின்றது. இதனால் அவ்வியவகித பிரம்மத்தினது ஞானமும் அவாந்தர வாக்கியத்தால் பரோக்ஷமாகவே உண்டாகிறது. மற்றும் நீயே பத்தாவது மனிதன் என்னும் வாக்கியம் போல, கேட்பவனுடைய ஆத்ம ஸ்வரூபமாகப் பிரம்மத்தை மகாவாக்கியம் போதிக்கின்றது. இதனால் மகாவாக்கியத்தால் பிரம்மத்தினது அபரோக்ஷ ஞானமே ஏற்படும்.
 
எந்த வஸ்துவினது அபரோக்ஷ ஞானம் உண்டாகுமோ அதன்கண் அசம்பாவனை,  விபரீதபாவனைகள் ஏற்படாது  ஆதலால் சிரவணாதிகள் பலனளிக்காதென்று கூறுவது சரியல்ல. யாருடைய புத்தியில் அசம்பாவனை, விபரீதபாவனையென்னும் தோஷங்கள் இருக்கின்றதோ, அவரது தோஷரூப களங்கத்தோடு கூடிய ஞானமானது பலனைக் கொடுக்காது. தோஷ நிவிர்த்தியின் பொருட்டு அவர்கள் சிரவணாதி செய்யவேண்டும். எவருடைய புத்தியில் தோஷமில்லையோ, அவர்கள் சிரவணாதிகள் செய்ய வேண்டுவதில்லை.
 
எனவே ஞானத்திற்குச் சாதனம் மகாவாக்கியமாகுமே தவிர சிரவணாதிகள் கிடையாது. ஆயினும் ஞானத்தினது பிரதிபந்தங்களாகிய தோஷங்களை சிரவணாதிகள் நாசம் செய்கின்றன. சிரவணாதிகளுக்கு விவேகம் முதலியவைகள் ஞானயோக சாதனைகளாக இருக்கின்றன. இந்த நான்கு சாதனங்களை உடைய புருஷனே அதிகாரியாவான்.
 
சம்பந்த வர்ணகம்: கிரந்தத்திற்கும், விஷயத்திற்கும் பிரதிபாத்திய-பிரதிபாதக பாவ சம்பந்தமாம். கிரந்தம் பிரதிபாதகமும், விஷயம் பிரதிபாத்தியமுமாம். எது தடை செய்கின்றதோ அது பிரதிபாதகம் எனப்படும். எது தடை செய்வதற்கு யோக்கியமாக இருக்கின்றதோ அது பிரதிபாத்தியம் எனப்படும்.
 
அதிகாரிக்கும், பலனுக்கும் பிராப்பிய-பிராபக பாவ சம்பந்தமாம். பலன் பிராப்பியம்  அதிகாரி பிராபகன். எந்த வஸ்து அடையப்பட்டதோ அது பிராப்யம் எனப்படும்  யார் அதை அடைந்தானோ அவன் பிராபகன் எனப்படுவான்.
 
அதிகாரிக்கும், விசாரத்திற்கும் கர்த்துரு-கர்த்தவ்வியபாவ சம்பந்தமாம். அதிகாரி கர்த்தா  விசாரம் கர்த்தவ்வியம். யார் செயல் செய்கின்றானோ அவன் கர்த்தா எனப்படுவான். எது செய்ய யோக்கியமாமோ அது கர்த்தவ்வியம் எனப்படும்.
 
கிரந்தத்திற்கும், ஞானத்திற்கும் ஜன்னிய-ஜனக பாவ சம்பந்தமாம்  விசாரத்துவாரா கிரந்தம் ஞானத்திற்கு ஜனகமாம்  ஞானம் ஜன்னியமாம். எது உற்பத்தி செய்கின்றதோ அது ஜனகம் எனப்படும்   எது உற்பத்தியாகின்றதோ அது ஜன்னியம் எனப்படும். இவை முதலிய மற்றைய சம்பந்தங்களையும் அறிந்து கொள்ள வேண்டும்.
 
விஷய வர்ணனம்: இனி விஷயங்கள் எதுவென விளக்கப்படுகின்றது. ஜீவ-பிரம்ம ஐக்கியம் இந்தக் கிரந்தத்திற்கு விஷயமாம். எது தடை செய்கின்றதோ அது விஷயம் எனப்படும். இந்தக் கிரந்தத்தில்  ஜீவ-பிரம்ம ஐக்கியம் நிச்சயம் செய்யப்பட்டுள்ளது. ஆதலால் அந்த ஐக்கியமே, ஒன்றாகவிருக்கும் தன்மையே கிரந்தத்திற்கு விஷயமாகும். இந்த ஐக்கியத்தையே அனைத்து வேதவாக்கியங்களும் நிச்சயம் செய்துள்ளன. ஆதலால் யார் ஜீவ பிரம்மத்தினிடையே பேதம் பார்க்கின்றார்களேர் அவர்கள் ஜடமானவர்கள்.
 
பிரயோஜன வர்ணனம்: பிரபஞ்சத்திற்குக் காரணமாகிய அக்ஞானமும், பிரபஞ்சமும் ஜன்ம மரண ரூபமாகிய துக்கத்திற்கு காரணமாக இருப்பதால், அவைகளை அனர்த்தம் என்று சொல்லப்படுகின்றது. அவ்வனர்த்தத்தின் நிவிருத்தியும் பரமானந்தத்தின் பிராப்தியும் மோட்சம் எனப்படும். அது கிரந்தத்திற்கு மேலான பலனாகும். மற்றும் அவாந்தரப் பலன் ஞானம்.
 
எதனிடத்து மனிதனுக்கு ஆசையுண்டாகுமோ அது பரமப் பிரயோஜனம் எனப்படும். அதுவே புருஷார்த்தம் என்றும் கூறப்படும். அந்த ஆசையானது துக்கத்தை நீக்கி சுகத்தை அனைவருக்கும் கொடுக்கிறது. அதுவே மோட்ச ஸ்வரூபமாதலால் பரமப் பிரயோஜனம் மோட்சமாகும். ஞானம் சுகப்பிராப்திக்கும், துக்க நிவிருத்திக்கும் சாதனமாகும்  அவைகளை தன் ஸ்வரூபமாக கொண்டிருக்கவில்லை. ஆதலால் ஞானம் அவாந்தரப் பிரயோஜனம். எந்த வஸ்து வாயிலாகப் பரமப்பலன் அடையப்படுகிறதோ அது அவாந்தர பலன் எனப்படும். கிரந்தத்தால் ஞானவாயிலாக முக்திரூபமாகிய பரமப்பிரயோஜனம் பிராப்தியாகின்றது  ஆகையால் ஞானம் அவாந்தரப் பிரயோஜனம் ஆகும்.
 
பிரயோஜனத்தில் சந்தேகமும், சமாதானமும்: அனர்த்த நிவிருத்தியும் பரமானந்த பிராப்தியும் கிரந்தத்திற்குப் பிரயோஜனம் என்று முன்பு கூறப்பட்டது. அது பொருந்தாது. அவ்வாறெனின் சர்வவேதங்களும் ஜீவனைப் பரமானந்த ஸ்வரூபமாக கூறுகின்றன  நீங்களும் அதனை அங்கீகாரம் செய்கின்றீர்கள். எந்த வஸ்து அப்பிராப்தியாக உளதோ அதன் பிராப்தி பொருந்தும். ஆதலால் எப்பொழுதும் பரமானந்த ஸ்வரூபமாகிய ஆத்மாவிற்குப் பரமானந்தப் பிராப்தி சொல்லுதல் அனைத்து வகையிலும் பொருந்தாதென்று சிலர் சந்தேகிப்பர்.
 
அந்த சந்தேகத்தை கேட்டுக் கிரந்தத்தின் பிரயோஜனத்தில் விசுவாசத்தினை விடலாகாது.  ஆத்மவித்யாவை உபதேசித்தருளுகின்ற குருவினது கிருபையினால் சந்தேக ரூபமாகிய குதர்க்கத்தினைத் திருஷ்டாந்தத்தினால் நிவிருத்தி செய்து கொள்ள வேண்டும்.
 
அந்தத் திருஷ் டாந்தம் கூறப்படுகின்றது. ஒருவனது கரத்தில் கங்கணம் இருக்க அவனுக்கு என்னுடைய கரத்திலிருந்து கங்கணம் நழுவிவிட்டது என்றிங்ஙனம் பிராந்தி உண்டாகிப் பின்னர் ஒருவன் வார்த்தையினால் எனது கரத்தில் கங்கணம் இருக்கின்றது என்று அறிவு உண்டாகுமாயின், அப்போதவன் என்னுடைய கங்கணம் கிடைத்ததென்று கூறமாட்டான். இவ்வாற்றால் பிராப்தமாயுள்ள கங்கணமும் பிராப்தமாயிற்றென்றே எங்ஙனம் கூறப்படுகின்றதோ, அங்ஙனமே பரமானந்த ஸ்பரூபமாகிய ஆத்மாவின்கண் அவித்யையின் பலத்தால் இவ்விதப் பிராந்தி உண்டாகின்றது.  ஆத்மா பிரம்மத்தின் ஸ்வரூபமாகும். அந்தப் பிரம்மம் எனக்கும் வேறாக எங்கேயோ இருக்கிறது. இனி உபாசனை செய்து அந்தப் பிரம்மத்தை நான் அடைவேன் என்று இவ்வாறான பிராந்தி அனேக மூர்க்கப் பிராணிகட்கு உண்டாயிருக்கின்றது  அனேக பண்டிதரும் இங்ஙனமே சொல்கின்றனர். ஆயினும் அவர்களும் மூர்க்கரேயாவார். எதனாலெனின் ஜீவனுக்கும் பிரம்மத்திற்கும் இடையே வேற்றுமையை பார்ப்பவன் மூடனாவான். அத்தகையவர்க்கு உத்தம சம்ஸ்காரத்தால் ஒருவேளை பிரம்ம ஞானியாகிய ஆச்சாரியரால் வேதாந்த கிரந்தத்தினது சிரவணம் பிராப்தியாமாயின், அப்போது கேட்ட அர்த்தத்தை நிச்சயம் செய்து பரமானந்தம் நமக்குக் கிரந்தத்தினாலும் ஆச்சாரியரது கிருபையினாலும் பிராப்தமாயிற்று என்று கூறுகின்றனர். இங்ஙனம் அவர்கள் சொல்வதற்கு அபிப்பிராயம் இதுவாம். என்னுடைய ஆத்மா பரமானந்த ஸ்வரூபமென்று இவ்வாறு அறியாமலிருந்தது. ஆச்சாரியர் வாயிலாகக் கிரந்த சிரவணத்தால் புத்தியின்கண் பரமானந்தத்தினது அறியாமை நீங்கிவிட்டது. ஆதலால் பரமானந்தம் பிராப்தியாயிற்று என்றனர். இதன்மூலம் பிராப்தியாயுள்ளதன் பிராப்தியும் பொருந்துவதால், பரமானந்தத்தின் பிராப்தி ரூபமாகிய கிரந்தத்தினது பிரயோஜனம் பொருந்தும்.
 
எங்ஙனம் பிராப்தியாயுள்ளதன் பிராப்தி கிரந்தத்தினது பிரயோஜனமோ அங்ஙனமே நித்திய நிவிருத்தியினது நிவிருத்தியும் பிரயோஜனமாம். உதாரணமாக கயிற்றில் தோன்றும் பாம்பு நித்திய நிவிருத்தியாயுள்ளது. மற்றும் கயிற்றைப் பற்றிய அறிவை அடைந்ததும் நிவிருத்தியாகின்றது. அங்ஙனமே ஆத்மாவின்கண் சம்சாரம் நித்திய நிவிருத்தியாயுள்ளது. அதன் நிவிருத்தி ஆத்மாவின் ஞானத்தால் உண்டாகின்றது. ஆதலால் நித்திய நிவிருத்தியின் நிவிர்த்தியும் நித்தியப் பிராப்தியின் பிராப்தியும் கிரந்தத்தினது பிரயோஜனமாகும்.
 
சந்தேகம்: ஒரு பதார்த்தத்தில்(மோட்சத்தில்) பாவம், அபாவம் இரண்டும் பொருந்தாது என்று விசாரம் செய்யப்படுகிறது.
 
ஜகத்தின் நிவிர்த்தியும், பரமானந்தத்தின் பிராப்தியும் கிரந்தத்தினது பிரயோஜனமென்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. அது பொருந்தாது. ஏனெனின் நிவிருத்தி நாமம் நாசமடையச் செய்கிறது. அந்த நாசம் அபாவ ரூபமாகும். ஆதலால் மோட்சத்தில் பாவ ரூபத்துவமும் அபாவ ரூபத்துவமும் பிரதீதியாகாது. அனர்த்தத்தின் நிவிருத்தியினைக் கூறுவதால் அபாவரூபத்துவம் பிரதீதியாகாது. மற்றும் பரமானந்தத்தின் பிராப்தியினைக் கூறுவதால், பாவரூபத்துவம் பிரதீதியாகாது.
 
அவ்விரண்டும் ஒரு பதார்த்தத்தின்கண் பொருந்தாவாம். ஏனெனில் பாவரூபத்துவம் அபாவரூபத்துவம் என்னும் இரண்டும் ஒன்றுக்கொன்று விரோதிகளாம். விரோதி தர்மங்களாயுள்ள யாவும் ஒரேகாலத்தில் ஒரே வஸ்துவின்கண் இருக்கமாட்டாது  ஆதலால் கிரந்தத்தினது பிரயோஜனம் பொருந்தாதென்று சிலர் சந்தேகம் கொள்வர்.
 
அந்தச் சந்தேகத்திற்கு பதில்
ஜகத்தின் நிவிருத்தி அதிஷ்டானப் பிரம்ம ரூபமாம். எங்ஙனம் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி அதிஷ்டான கயிற்றின் ரூபமோ அதுபோல சகல கற்பித வஸ்துக்களின் நிவிருத்தியும் அதிஷ்டானம் பிரம்ம ரூபமாம். அந்தப் பிரம்மம் பாவரூபமாம். ஆதலால் அனர்தத்தின் நிவிருத்தி பாவரூபமாக இருத்தலின், கிரந்தத்தினது பலன் பொருந்துமென்றும் இவ்வார்த்தை சித்தமாயிற்று.
 
இந்த முதல் அத்தியாயத்தை எந்த ஜிக்ஞாசுவானவன் நிரந்தரமாகப் படிக்கின்றானோ அவனைத் தீனதயாளுவான குருவானவர் முக்தனாக செய்வாராக.

----ooo000ooo----

 

அத்தியாயம்-2

(அனுபந்த விசேஷ நிருபணம்)

 

இந்த அத்தியாயத்தில் அனுபந்தமானது விரிவாக விளக்கப்படுகிறது.

பூர்வபக்ஷி: காரண சகித ஜகத் நிவிர்த்தியின் இச்சை பொருந்தாது!
பதில்:  நான்கு சாதனங்களோடு கூடியவன் அதிகாரி என்று கூறப்பட்டது. அந்த நான்கு சாதனங்களுள் முமுட்சுத்துவம் என்பது மோட்ச இச்சையாகும் . காரண சகித ஜகத்தின் நிவிருத்தியும் பிரம்மத்தின் பிராப்தியும் மோட்சம் எனப்படும்.  காரண சகித ஜகத்தின் நிவிர்த்தி ரூபமாகிய மோட்சத்தினது அம்சத்தை ஒருவரும் இச்சிக்கவில்லையென்று பூர்வபட்சி சந்தேகத்தை எழுப்புகிறான்.
 
மேலும் மூல அவித்யாவோடு ஜகத்தின் நிவிருத்தியை ஒருவரும் விரும்பவில்லை  வியாதி, பசி முதலியவற்றால் வரும் துக்கம் அத்யாத்ம துக்கம் ஆகும். விலங்குகள், பாம்புகளால் வருகின்ற துக்கம் அதிபூத துக்கம் எனப்படும். இயற்கையிலிருந்து வருகின்ற துக்கங்கள் அதிதைவ துக்கம் எனப்படும். இந்த மூவகையான துக்க நாசத்தையே அனைவரும் விரும்புவார்கள். ஆனால் இவைகளில்லாத வேறெதிலிருந்தும் வரும் நாசத்தை விவேகிகள் விரும்பமாட்டார்கள். ஆதலால் அக்ஞான சகித ஜகத்தினது நிவிருத்தியின இச்சை யாருக்கும் பொருந்தாது.
 
மேலும். எல்லா மனிதர்களும் துக்க நிவிருத்தியை விரும்பா விட்டாலும் அக்ஞானத்தோடு ஜகத்தின் நிவிருத்தியின்றி துக்க நிவிருத்தி உண்டாகாது. ஆதலால் துக்க நிவிர்த்தியின் நிமித்தம் அக்ஞானத்தோடு ஜகத்தின் நிவிருத்தியையும் விரும்பாதிருக்கின்றனர் என்று கூறப்படுகிறது.
 
அது பொருந்தாதென்றால், ஆயுர்வேதத்தில் கூறிய மருந்துகளால் வியாதியால் ஏற்படுகின்ற துக்கமும், சாப்பிடுவதால் பசியினால் உண்டாகிய துக்கமும் நீங்குகிறது. இவ்வாறே தத்தம் உபாயங்களால் சர்வ துக்கமும் நீங்கிவிடும். ஆதலால் அக்ஞானத்தோடு ஜகத்தின் நிவிருத்தியுடன் துக்க நிவிருத்தியும் பொருந்தும். துக்கங்களின் நிவிருத்தி நிமித்தம் அக்ஞானத்தோடு ஜகத்தின் நிவிருத்தியின்றியும் துக்க நிவிருத்தி பொருந்தும். துக்கங்களின் நிவிருத்தி நிமித்தம் அக்ஞானத்தோடு ஜகத்தினது நிவிருத்தியின் இச்சை பொருந்தாது.
 
காரண சகித ஜகத்தின் நிவிருத்தியும், பிரம்மத்தின் பிராப்தியும் மோட்சம் எனப்படும். அதன்கண் காரண சகித ஜகத்தின் நிவிருத்தி ரூப மோட்சத்தின் முதலம்சத்திலும் இச்சை ஒருவருக்கும் பொருந்தாது என்று முன்பு கூறப்பட்டது. பிரம்ம பிராப்தி ரூப மோட்சத்தின் இரண்டாவது அம்சத்திலும் இச்சை ஒருவருக்கும் பொருந்தாதென்னும் வார்த்தையை பூர்வபட்சி கேட்கின்றான்.
 
எந்த வஸ்துவின் அறிவு உண்டாயிருக்கின்றதோ அதை அடைய வேண்டும் என்ற ஆசை உண்டாகின்றது. தெரியாத வஸ்தினை அடைய வேண்டும் என்ற ஆசை யாருக்கும் உண்டாகாது. அதிகாரியாக இருக்கின்ற சாதகனுக்கு பிரம்மத்தைப் பற்றிய ஞானமில்லை. யாருக்கு பிரம்மஞானமுண்டோ அவர்களதிகாரிகளாகார்  முக்தர்களுக்கு பிரம்மப்பிராப்தியின் இச்சை பொருந்தாது. ஆதலால் வேதாந்த சிரவணத்திற்கு முன்னர் அக்ஞானமாக எந்த பிரம்மம் உண்டோ அதன் பிராப்தியின் இச்சை பொருந்தாது. இந்த வகையில் அக்ஞான சகித ஜகத்தின் நிவிருத்தியும் பிரம்மத்தின் பிராப்தியும் ஆகிய மோட்சத்தில் இச்சை யாருக்கும் பொருந்தாது. ஆதலால் முமுட்சு என்பவர் இருக்க முடியாது.
 
முமுட்சத்துவம் பொருந்தாமையால் வைராக்கியம் போன்றவைகளும் பொருந்தாது என்று கூறினால், வேறுவிதத்தில் அதிகாரியின் அபாவத்தை பூர்வபட்சி விவாதம் செய்கிறான்.
 
சகல மனிதரும் விஷய சுகத்தையே விரும்புகின்றனர். வேறு சிலர் எல்லா விஷயங்களையும் தியாகம் செய்து தவம் செய்வதில் ஆர்வமுடையவர்களாக இருக்கிறார்கள்  அவர்களும் பரலோகத்தின்கண் உள்ள உத்தம போகங்களின் இச்சையினால் அனைத்து கிலேசங்களைச் சகிக்காதிருக்கின்றனர். ஆதலால் இகலோகம் அல்லது பரலோகத்தினது விஷய சுகத்தையே சகலரும் இச்சிக்கின்றனர். அந்த விஷய சுகமோ மோட்சததின்கண் இல்லை. ஆதலால் மோட்ச சாதனத்தை ஒருவரும் இச்சிக்கவில்லை. இதனால் மோட்சத்தினது இச்சா ரூபமான முமுட்சுத்துவம் பொருந்தாது. சகல மனிதர்களுக்கும் விஷய சுகத்தின்கண் இச்சை இருத்தலால் வைராக்கிய, சம, தம, உபரதியும் ஒருவரிடத்தும் பொருந்தாது. ஆதலின் சாதன சதுஷ்டய சகித அதிகாரி இன்மையினால் கிரந்தத்தின் ஆரம்பம் நிஷ்பலமாம்.
 
முன்பு ஜீவ-பிரம்மத்தின் ஐக்கியம் இந்த கிரந்தத்திற்கு விஷயம் என்று கூறபட்டது, அது பொருந்தாது, ஏனென்றால் பிரம்மமானது, அவித்யா, அஸ்மிதை, ராக, துவேஷங்கள், அபிநிவேஷம், என்கின்ற ஐந்து கிலேச ரகிதமாக உள்ளதும், எங்கும் வியாபித்திருப்பதும், ஒன்றாகவும், சஜாதீய பேத ரகிதமாக இருக்கிறது என்று பூர்வபட்சி கூறுகிறான். எதனாலென்றால் பிரம்மத்திற்கு சஜாதீயமாய் மற்றொரு பிரம்மமில்லை. ஜீவனிடத்துச் சர்வக்கிலேசங்களும் உள்ளது. சகல சரீரங்களிலும் ஜீவன் ஒருவனேயாயின் ஒரு சரீரத்தின்கண் சுகம் அல்லது துக்கமுண்டாயின், சர்வ சரீரத்தின்கண்ணும் சுக-துக்கம் உண்டாதல் வேண்டும்.
 
சுகம் முதலியன அந்தக்கரண தர்மங்களாகும்  அவ்வந்தக்கரணம் பலவிதமாக இருப்பதால் ஒருவன் சுகி, துக்கியாவதால் அனைவரும் சுகி, துக்கிகளாகார். சாட்சி சைதன்யம் சுக-துக்க ரகிதமும், ஏகமும், சர்வக்கிலேச ரகிதமுமாக இருக்கிறது  அதற்குப் பிரம்மத்தோடு ஏகத்துவம் பொருந்துமென்று வேதாந்தி கூறினால் அது பொருந்தாது என்று பூர்வபட்சி கூறுகிறான்.
 
ஏனெனில், கர்த்தா போக்தாவாகிய ஜீவனினும் வேறாகவும் உள்ள சாட்சி மலடி புத்திரனுக்கு சமானமாகும். மற்றும் சாட்சியை அங்கீகாரம் செய்யினும், அது ஏகமாகாது. பலவிதமான சாட்சியை அங்கீகரிக்க நேரிடும். எதனாலெனின், இது வேதாந்தத்தின்  சித்தாந்தமாம். அந்தக்கரணமும், சுகதுக்காதி அந்தக்கரண தர்மமும், இந்திரியத்திற்கும் அந்தக்கரணத்திற்கும் விஷயமாகாது, ஆனால் சாட்சிக்கு விஷயமாகும். எதனாலெனின் இந்திரியங்களோ பஞ்சீகிருத பூதங்களை விஷயம் செய்கின்றன. இதன்கண் இத்துணைப் பேதம் உள்ளது. கண்கள் பார்க்கும் விஷயத்தின் ரூபத்தையும், ரூபத்தின் ஆசிரயத்தையும் விஷயம் செய்கிறது. நீல பீதாதிகளையுடைய கடத்தினது ரூபங்களையும், அந்த ரூபங்களின் ஆசிரயமாகிய கடத்தையும் கண் இந்திரியம் விஷயம் செய்கிறது. அதேபோல தோல் இந்திரியமும் ஸ்பரிசத்தையும் அதனது ஆசிரயத்தையும் விஷயம் செய்கிறது. சுவை, கிராணம், சிரவணம் என்னும் இந்த மூன்றுமோ, ரச,கந்த,சப்த தன்மைகளை விஷயம் செய்கிறது. அவற்றின் ஆசிரயங்களை விஷயம் செய்யாது. ஆதலால் இம்மூன்று இந்திரியங்களாலும் அந்தக்கரண ஞானம் பொருந்தாது.
 
கண்ணாலும், தோலாலும் அந்தக் கரணத்தைப் பற்றிய அறிவு ஏற்படாது. ஏனெனின் பஞ்சீகிருத பூதங்கள் அல்லது பஞ்சீகிருத் பூதகாரியங்கள் ரூபமுடையவை அல்லது ஸ்பரிசமுடையனவாயிருப்பனவைகள் கண், தோல் இவைகளுக்கு விஷயமாகும். அந்தக்கரணம் அபஞ்சீகிருத பூதங்களின் காரியமாதலின் கண், தோல் இவைகளுக்கு விஷயமாகாது. இந்தக் காரணத்தால் அபஞ்சீகிருத பூதகாரியமாகிய கண்கள், கண்களுக்கே விஷயமாகாது. வெளியேயுள்ள பொருட்கள் இந்திரியத்திற்கு விஷயமாம். அந்தக்கரணம் இந்திரியங்களுக்கு விஷயமன்று. மற்றும், அந்தக்கரணத்தின் விருத்திக்கும், அந்தக்கரணம் விஷயமன்றாம். எதனாலெனின், அந்தக்கரணம் விருத்தியினது ஆசிரயமாதலால் அந்தக்கரணம் தன் விருத்திக்கு விஷயமாகாது. எங்ஙனம் அக்னி உஷ்ணத்திற்கு ஆசிரயமாம்  உஷ்ணத்திற்கு விஷயம் ஆகாது. பின்னையோ அக்னியினும் வேறாகிய மரக்கட்டை முதலிய வஸ்துக்கள் எரிப்பதற்கு விஷயமாம். அங்ஙனமே வேறு வஸ்துக்கள்தான் அந்தக்கரண ஜன்னிய விருத்திக்கு விஷயமாம், அந்தக்கரணம் அன்றாம்.
 
அங்ஙனமே அந்தக்கரணத்தின் தர்மமும் அந்தக்கரணத்தின் விருத்திக்கு விஷயமன்றாம். ஏனெனின் அந்தக்கரணத்தை விஷயம் செய்தல் பொருட்டு அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி உண்டாகுமாயின், அந்தக்கரண தர்மமாகிய சுகம், துக்கம் முதலியவற்றையும் விஷயம் செய்யும். அவ்வந்தக்கரணத்தை விஷயம் செய்யும் விருத்தி அந்தக்கரணத்தின் தன்மையாகாது. ஆதலால் அந்தக்கரணத்தின் தர்மமும் அந்தக்கரணத்தின் விருத்திக்கு விஷயமாகவில்லை.
 
இது நியமமாம் விருத்தியினது ஆசிரயத்தின் சிறிது தூரத்திலிருக்கும் வஸ்து விருத்திக்கு விஷயமாம். எந்த வஸ்து விருத்தியின் ஆசிரயத்தின் மிக அருகிலிருக்கின்றதோ அது விருத்திக்கு விஷயமாகாது. அந்தக்கரணத்திற்கு மிக அருகிலிருக்கின்ற சுக,துக்கம் முதலிய தர்மங்கள் அந்தக்கரணத்தின் விருத்திக்கு விஷயமாகமாட்டாது. இவ்வாற்றால் தர்மசகித அந்தக்கரணத்தின் இருத்தல் இந்திரியங்களுக்கு விஷயமாக இருக்கிறது என்பது பொருந்தாது, ஆனால் சாட்சிக்கு விஷயமாகும்.
 
அச்சாட்சி ஏகமென்று அங்கீகாரம் செய்யின், எவ்வாறு அந்தக்கரணத்தின் சுகதுக்கங்கள் சாட்சியினால் உணரமுடியாமல் இருக்கின்றதோ, அவ்வாறே எல்லோருடைய சுகதுக்கங்களும் உணரமுடிய வேண்டும். ஆதலால் சாட்சி பலவாம். எப்போது பலவாக சாட்சி அங்கீகாரம் செய்யப்படுகிறதோ அப்போது தோஷம் எதுவுமில்லை. எதனாலெனின், எந்த சாட்சிக்கு உபாதியாக எந்த அந்தக்கரணம் உள்ளதோ, அந்த சாட்சியால் தன்னுடைய உபாதியின் தர்மங்கள் உணரமுடியும். ஆதலால் எல்லோருடைய சுக துக்கங்களும் தெரிவதில்லை. இவ்வாறு பலவாகிய சாட்சிக்கு ஏகமாகிய பிரம்மத்தோடு ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
மித்யாவான பந்தத்தின் சாமக்கிரியின்மையால் அதன் நிவிருத்தி பொருந்தாது என்று பூர்வபட்சி சந்தேகம் எழுப்பினான்.
 
அகங்கார முதலிய அனாத்ம வஸ்துக்கள் பந்தமெனப்படும். அப்பந்தம் அத்யாஸ ரூபமாயின், ஞானத்தால் நிவிருத்தியாகாது. எதனாலெனின், ஞானத்தினது சுபாவமிதுவாம், எந்த வஸ்துவினது ஞானமுண்டாகின்றதோ அவ்வஸ்துவில்  தோன்றும் அத்யாஸ அக்ஞானங்களை அந்த ஞானம் நிவிருத்தி பண்ணிவிடும். கயிற்றின் ஞானம் கயிற்றில் தோன்றும் பாம்பு அத்யாஸத்தையும் கயிற்றின் அக்ஞானத்தையும் நிவிருத்தி செய்கின்றது. பிராந்தி ஞானத்திற்கு விஷயமாகிய மித்யா வஸ்துவிற்கும் பிராந்தி ஞானத்திற்கும் அத்யாஸமென்று நாமமாம். எதன்கண் எந்த வஸ்து மித்யாவாக இல்லாமல் சத்தியமாவுள்ளதோ அது ஞானத்தால் நிவிருத்தியாகாது. அங்ஙனமே, ஆத்மாவின்கண் அகங்கார முதலிய பந்தமானது மித்யாவாக இருப்பதால், ஞானத்தால் நிவிருத்தியாம். ஆத்மாவின்கண் மித்யா பந்தத்தின் சாமக்கிரி இல்லை. மற்றும் பந்தம் அனுபவிக்கப்படுவதால், அது  சத்தியமாகும். இந்த சத்தியமான பந்தமானது ஞானத்தால் நிவிருத்தியாகும் என்பது நடக்காத ஒன்றாகும்.
 
அத்யாஸ சாமக்கிரி நிரூபணம்
சத்தியவஸ்துவின் ஞான ஜன்னிய சம்ஸ்காரமும், பிரமாதா தோஷம், பிரமாண தோஷம், பிரமேய தோஷம் என்னும் இம்மூவகைத் தோஷங்களும், அதிஷ்டானத்தின் விசேஷரூப அக்ஞானமும், சாமான்ய வடிவ ஞானமுமாகிய இவை அத்யாஸத்திற்குச் காரணங்களாகும். இவைகளின்றி அத்யாஸம் உண்டாகாது. உதாரணமாக சிப்பியின்றி வெள்ளியும், கயிற்றில்லாமல் பாம்பும் அத்யாஸமாகாது. அவைகளை யார் சத்தியமான வெள்ளியையும், பாம்பையும் பார்த்திருக்கின்றானோ, அவனுக்கே அத்யாஸம் ஏற்படுகின்றது. சத்தியமாகிய வெள்ளி, பாம்பு ஞானம் யாருக்கில்லையோ அவனுக்கு அத்யாஸம் ஏற்படாது. ஆதலால் சத்தியவஸ்துவின் அறிவு இருந்தால்தான் அத்யாஸம் ஏற்பட முடியும்.
 
மற்றும், சிப்பியின்கண் பாம்பும், கயிற்றின்கண் வெள்ளியும் அத்யாஸமாவது இல்லை. ஆதலால் பிரமேயத்தின்கண் சாதிருஷ்ய தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஏதுவாம். இவ்வாறே பிரமாதாவின்கண் உள்ள காம,க்ரோத போன்ற தோஷங்களும், கண் என்கின்ற பிரமாணத்தின்கண் பித்தகாமாலை முதலிய தோஷங்களும் அத்தியாஸத்திற்கு ஏதுவாம். மற்றும் சிப்பியினது ரூபமாகச் சாமான்ய ஞானமுண்டாகி, இது சிப்பியென்னும் விசேஷரூப ஞானம் உண்டாகாதபோது அத்யாஸ ஞானம் உண்டாகுமாயின், அப்போது அத்யாஸம் உண்டாகாது. மற்றும், சாமான்ய ரூபமாக ஞானம் உண்டாகாமல் இருப்பினும், அத்யாஸம் உண்டாகாது. ஆதலின் அதிஷ்டானத்தினது விசேஷரூப அக்ஞானமும் சாமான்யரூப ஞானமும் அத்தியாசத்திற்கு ஏதுவாம்.
 
இவ்வளவும் அத்தியாசத்திற்குச் சாமக்கிரிகளாம். இவற்றுள் ஏதேனும் ஒன்று இல்லையாயினும் அத்யாசம் ஏற்படாது. குயவன், சக்கரம், தண்டம், களிமண் என்பன கடத்தின் சாமக்கிரிகளாகும். இவற்றுள் ஏதேனும் ஒன்று இல்லையேல் கடம் உண்டாகாது. அங்ஙனமே அத்யாஸமும் எல்லா சாமக்கிரிகளும் இருந்தால்தான் உண்டாகும்.
 
பந்த அத்தியாசத்தின்கண் சத்திய வஸ்துவின் ஞான ஜன்ய சம்ஸ்காரம் என்ற கேள்வி:
பந்த அத்யாசத்தில் ஒரு காரணமும் இல்லை. எங்கேனும் பந்தம் சத்தியமாக இருக்குமாயின் அதன் ஞான ஜன்ய சம்ஸ்காரத்தால் ஆத்மாவின்கண் பந்தம் மித்யாவாகப் உணரப்படும். ஆனால் சித்தாந்தத்தில் ஆத்மாவிற்குப் வேறாக ஒரு சத்திய வஸ்துவுமில்லை. ஆதலால் சத்திய பந்தத்தின் ஞான ஜன்ய சம்ஸ்காரம் இல்லாததால், ஆத்மாவின்கண் பந்த அத்தியாசம் ஏற்படாது.
 
பந்தத்தின் அத்தியாசத்தில் பிரமேய தோஷம் சித்தியாகாது என்ற விளக்கம்.
அங்ஙனமே ஆத்மாவிற்கும் பந்தத்திற்கும் சாதிருசியமுமில்லை. முரணாகத் தமப்பிரகாசங்கள் போல விபரீத சுபாவமுள்ளது. ஆத்மா பிரத்தியக்காம், பந்தம் பராக்காம். பிரத்தியக்கு எனும் நாமம் அகத்திற்காம். பராக்கு எனும் நாமம் புறத்திற்காம். ஆத்மா விஷயியும், பந்தம் விஷயமுமாம். பிரகாரம் செய்வது எதுவோ அது விஷயி எனப்படும். பிரகாரம் செய்யப்படுவது எதுவோ அது விஷயம் எனப்படும். பிரத்தியக்கினிடத்துப் பராக்கிற்கும், பராக்கினிடத்துப் பிரத்தியக்கிற்கும் அத்தியாசம் உண்டாகாது. எங்ஙனம் புத்திராதிகளின் அபேட்சையால் தேகம் பிரத்தியக்காம். அதன்கண் புத்திராதிகட்கும், புத்திராதிகளின்கண் தேகத்திற்கும் அத்தியாசம் உண்டாவதில்லை.
 
மற்றும் விஷயத்தினிடத்து விஷயியினதும், விஷயியிடத்து விஷயத்தினதும் அத்தியாசம் உண்டாதலில்லை. விஷயமான கடாதிகளிடத்து விஷயியாய தீபத்தினதும், தீபத்தினிடத்து கடாதிகளினதும் அத்தியாசம் உண்டாவதில்லை. அதுபோல,  சாதிரசயத்தின் அபாவத்தால் பிரத்தியக்கு விஷயிரூப ஆத்மாவின்கண் பராக்குவிஷயரூபப் பந்தத்தினது அத்தியாசம் பொருந்தாது. பிரத்தியக்கிற்கும் பராக்கிற்கும் விரோதமுண்டு  விஷயத்திற்கும் விஷயிக்கும் விரோதமுண்டு  சாதிருசியமில்லை. ஆதலால் பந்தத்தினது அத்தியாசம் ஆத்மாவின்கண் பொருந்தாது.
 
பந்தத்தின் அத்தியாசத்தில் பிரமாதாதி தோஷங்களின் அசித்தி
அங்ஙனமே பிரமாதா தோஷமும், பிரமாண தோஷமும் இல்லை. எதனாலெனின் பிரமாதா முதலிய சர்வப்பிரபஞ்சங்களும் அத்தியாச ரூபங்களாம்  அவையே பந்தமாம். இது வேதாந்தத்தினது சித்தாந்தமாம். இந்த ரீதியினால் பந்த அத்தியாசத்திற்குப் பூர்வம் பிரமாதா பிரமாண ஸ்வரூபங்கள் சித்தித்ததில்லை  அவற்றின் தோஷங்களும் சித்தித்ததில்லை. ஆதலால் பந்தத்தினது அத்தியாசம் பொருந்தாது.
 
பந்தத்தின் அதிஷ்டானப் பிரம்மத்தின் விசேஷரூப அக்ஞானம் பொருந்தாது என்று விளக்குதல்.
அதிஷ்டானத்தினது விசேஷரூப அக்ஞானமும் பொருந்தாது  எதனால் எனின் பந்தத்தின் அதிஷ்டானப் பிரம்மம் எதுவோ அது சுயம்பிரகாச ஞானரூபமாம். அச்சுயம்பிரகாச ஞானரூபப் பிரம்மத்தின்கண் சூரியனிடத்தில் இருள் போல அக்ஞானம் பொருந்தாது. எங்ஙனம் பிரகாசரூப சூரியனோடு இருளிற்கு விரோதமோ அங்ஙனமே சேதனப்பிரகாசத்திற்கும் அக்ஞானத்திற்கும் பரஸ்பர விரோதமாகும்.
 
அதிஷ்டானத்தினது அக்ஞானம் அங்கீகாரம் செய்யினும், பந்த அத்தியாசம் பொருந்தாது. எதனாலெனின் அக்ஞானத்தின் கண்ணும், ஞானத்தின்கண்ணும் அத்தியாசம் உண்டாகாது. பின்னையோ விசேஷரூபமாக அக்ஞாதமாயும், சாமான்யரூபமாக ஞாதமாயும் உள்ளதன்கண் உண்டாகலாம். மற்றும் பிரம்மம் சாமான்ய விசேஷபாவ ரகிதமும் நிர்விசேஷமுமாம் என்பது சித்தாந்தமாம். ஆதலின் பிரம்மம் விசேஷரூபமாக அக்ஞாதமும், சாமான்ய ரூபமாக ஞாதமும் அன்றாம்.
 
அத்தியாசத்தின் லோபத்தால் பிரம்மத்தின்கண் சாமான்ய விசேஷ பாவம் அங்கீகாரம் செய்யின், சித்தாந்தத்திற்கு இழுக்கு வரும். இவ்வாற்றான் நிர்விசேஷப் பிரகாசரூபப் பிரம்மம் எதுவோ அதனது விசேஷரூபமாக அக்ஞானமும், சாமான்யரூபமாக ஞானமும் பொருந்தாமையால், அதன்கண் அத்தியாசம் பொருந்தாது. ஆதலால் ஞானத்தின் வாயிலாக மோட்ச ரூபப் பிரயோஜனம் கிரந்தத்திற்குப் பொருந்தாது. மற்றும் ஞானத்தால் மோட்சப் பிரதிபாதகமாயுள்ள சித்தாந்தம் எதுவோ அது நன்றன்று  பின்பு கர்மத்தால் மோட்சம் உண்டாகாது. இக்கூற்று ஏகபவிகவாதியின் ரீதியால் பிரதிபாதனம் செய்யப்படுகின்றது.
 
கேவல கர்மத்தால் மோட்சத்தின் சித்தி சம்பவிக்கும் என்ற (ஏகபவிக வாதம்) வாதத்தை நீக்குதல். சத்திய பந்தத்திற்கு ஞானத்தால் நிவிருத்தியை அங்கீகரித்தல் யுக்தியோடு கூடினதன்றாம். ஆதலால் முக்தனாக வேண்டுமானால் அவன் நிரந்தரம் நித்திய கர்மம் செய்க. கர்மம் இருவகையானது. ஓன்று விகிதம், மற்றொன்று நிஷித்தமாம்.
 
புருஷனது பிரவிருத்தியின் நிமித்தம் எதனது ஸ்வரூபத்தை வேதம் போதிக்கின்றதோ அது விகித கர்மமெனப்படும். புருஷனது நிவிருத்தி எதனால் போதிக்கப்படுகின்றதோ அது நிஷித்த கர்மமெனப்படும்.
 
மற்றும் சுபாவசித்தமாகிய கிரியைகள் யாவையோ அவைகள் கர்மமன்றாம். எதனாலெனின், வேதங்கள் பிரவிருத்தி அல்லது நிவிருத்தி நிமித்தம் போதனை செய்தது யாதோ அது கர்மமெனப்படும்  உதாசீனக்கிரியை கர்மமன்றோம். ஆதலால் கர்மம் இருவகையினதாம் மூவகையினவன்றாம்.
 
விகித கர்மம் - நித்தியம், நைமித்திகம், காமியம், பிராயசித்தம் என் நான்கு வகையாக இருக்கிறது. பாபநாசத்தின் பொருட்டு விதிக்கப்பட்ட கர்மம் பிராயசித்தம் எனப்படும். சந்நியாசிக்குப் பிரமாதத்தால் திரவியத்தின் கிரகண ஜன்யபாபம் எதுவோ அதன் நாசத்தின் நிமித்தம் திரவியத்தினது தியாகமும் மூன்று உபவாசமுமாம். பாவத்தின் நிமித்தம் விதானம் செய்த கர்மம் எதுவோ, அது காமியம் எனப்படும். மழை வேண்டியவனுக்குக் காரிரியாகமும், சுவர்க்க காமனுக்கு அக்னிஹோத்திர, சோமயாகம் முதலியனவுமாம்.
 
எந்த கர்மம் செய்யாமையால் பாவமுண்டாமோ, செய்வதனால் புண்ணிய பாவ ரூபமாகிய பலனுண்டாகாதோ, சதா எதனது விதானமில்லையோ, ஒரு நிமித்தத்தினால் விதிக்கப்பட்டுளதோ, அக்கருமம் நைமித்திகம் எனப்படும். கிரகண சிராத்தங்களும், அவஸ்தாவிருத்தர், ஜாதிவிருத்தர், ஆச்சிரம விருத்தர், வித்தியாவிருத்தர், தரும விருத்தர், ஞானவிருத்தர் இவர்கள் வருங்காலத்தில் எழுந்து நிற்றலாகிய கர்மமுமாம். வித்யா சப்தத்தினால் சாஸ்திர ஞானத்தையும், ஞான சப்தத்தினால் அபரோக்ஷ ஞானத்தையும் கொள்க. எதனைச் செய்யாமையால் பாவமுண்டாமோ, செய்வதனால் பலனுண்டாகாதோ, சதா எதனது விதானமோ அது நித்திய கர்மம் எனப்படும்.
 
இவ்வாறு நான்கு வகையான விகித கர்மங்களும், நிஷித்த கர்மமும் சேர்ந்து கர்மங்கள் ஐந்துவகையாக இருக்கிறது.
 
மோட்சத்தில் இச்சையுடையோன் காமிய நிஷித்த கர்மங்களைச் செய்தல் ஆகாது  எதனாலெனின் காமிய கர்மத்தால் உத்தம லோகம் அடையப்படும்  நிஷித்தத்தால் நீசலோகம் அடையப்படும். ஆகையால் அவ்விரண்டையும் தியாகம் செய்து நித்திய கர்மத்தைச் செய்து கொண்டிருக்க வேண்டும். நைமித்திகத்திற்கு நிமித்தம் எப்பொழுது உண்டாமோ அப்பொழுது நைமித்திகத்தையும் செய்க. எதனாலெனின் நித்திய நைமித்திக கர்மங்கள் செய்யாவிடின், பாவம் உண்டாகும். அப்பாவத்தால் நீசயோனி அடையப்படும். ஆதலால் பாவத்தை விலக்கும் பொருட்டு நித்திய நைமித்திக கர்மங்களைச் செய்க. நித்திய நைமித்திக கர்மங்கட்கு வேறு பலனில்லை. அவற்றைச் செய்யாமையால் எந்தப் பாவமுண்டாமோ அவற்றை செய்வதனால் உண்டாகாது. இதுவே பலனாகும். ஆதலான், முமுட்சு நித்திய நைமித்திக கர்மங்களை அவசியம் செய்ய வேண்டும்.
 
தோஷ நிவிருத்திக்காக பிராயசித்த கர்மம் செய்ய வேண்டும். சகாமன் பிராயசித்த கர்மம் செய்யட்டும். முமுட்சுவிற்கு தேவையில்லை. பிராயசித்த கர்மத்தால் மோட்சம் உண்டாகாது. நித்திய நைமித்திக கர்மத்தை செய்து கொண்டிருந்தாலும் மோட்சம் கிடைக்காது.
 
பந்த நிவிருத்தி ஞானத்தின் முலமாக அடைதல்
எந்த வஸ்து வேறொன்றால் உண்டாகவில்லையோ, அது முக்கியப் பிரயோஜனமாம். பொருளின் உருவம் கண்ணால்தான் அறியப்படுகிறது. அதுபோல பந்த நிவிருத்தி ஆத்மஞானத்தினாலன்றி கர்மத்தால் உண்டாகாது. ஆதலால் பந்தத்தின் நிவிருத்தி ஆத்மஞானத்தின் பலனாகும்.
 
சம்பந்த கண்டனம் (பூர்வ பக்ஷம்)
அதிகாரியாதிகளின் அபாவத்தால் சம்பந்தமும் பொருந்தாது. விஷயம் இன்மையால் கிரந்தத்திற்கும் விஷயத்திற்கும் பிரதிபாத்யப், பிரதிபாதகபாவ சம்பந்தம் பொருந்தாது. அதிகாரியும் பலனுமின்மையால் பிராப்யப் பிரபாகபாவ சம்பந்தமும் பொருந்தாது. அதிகாரியின் அபாவத்தால் அதிகாரிக்கும் விசாரத்திற்கும் கர்த்துரு கர்த்தவ்யபாவ சம்பந்தம் பொருந்தாது. ஞானத்திற்கு நிஷ்பலத்துவம் இன்மையால் கிரந்தத்திற்கும் ஞானத்திற்கும் ஜன்னிய ஜனகபாவ சம்பந்தம் பொருந்தாது. மேலும் ஞானத்தின் ஸ்பரூபமும் அபாவமாம். இதனாலும் ஞானத்திற்கும் கிரந்தத்திற்கும் சம்பந்தம் பொருந்தாது. எதனால் என்றால் ஜீவப்பிரம்மங்களின் அபேத நிச்சயத்திற்குச் சித்தாந்தத்தில் ஞானம் என்று பெயராம். அவ்வபேத நிச்சயம் பொருந்தாது. ஜீவப் பிரம்மங்களின் அபேதமில்லையென்னும் வார்த்தை விஷய நிராகரணததில் பூர்வம் பிரதிபாதனம் செய்யப்பட்டது. ஆதலால், அபேத நிச்சயரூப ஞானம் பொருந்தாது. இவைகளால் அதிகாரி முதலிய அனுபந்தங்களின் அபாவத்தினால் கிரந்தத்தின் ஆரம்பம் பொருந்தாது.
 
பூர்வபட்சியின் கேள்விகளுக்கான பதில்கள்
ஒருவருக்கும் மோட்சத்தை அடைய வேண்டும் என்ற இச்சை பொருந்தாது என்ற கேள்வி எழுந்தது. ஏனெனின் மோட்சத்தின்கண் இரண்டு அம்சங்கள் உண்டு. ஒன்று காரணசகித ஜகத்தின் நிவிருத்தி, இரண்டாவது அம்சம் பிரம்மத்தின் பிராப்தி ரூபமாகும். இவற்றுள் காரண சகித ஜகத்தின் நிவிருத்திரூப மோட்சத்தின் முதல் அம்சத்தின் இச்சை ஒருவருக்குமில்லை. மூவகையான துக்க நிவிருத்தியின் இச்சையே யாவருக்கும் உள்ளது. அவ்விதத் துக்க நிவிருத்தி தத்தம் உபாயங்களால் உண்டாகிவிடும். ஆதலால் மூல சகித ஜகத்தின் நிவிருத்தியினது இச்சை உடைய முமுட்சு அதிகாரி என்று கூறுவது பொருந்தாது.
 
அதற்கு பதில் முதலில் கூறப்படுகின்றது.
ஜகத் காரணமாகிய அக்ஞானசகித ஜகத்து நாசமாகாமல் மூவகையாயுள்ள துக்கங்கள் ஏனைய உபாயங்களால் நாசமாகாது. மற்றும் மூலாவித்யாவின் நாசத்தால் சர்வ துக்கங்களும், அவற்றிற்குக் காரணங்களாகிய ரோகாதிகளும், ரோகாதிகளுக்கு ஆசிரயங்களாயுள்ள சரீராதிகளும் நாசமாகாமலிருக்கும். ஆதலால் மூவகையாகிய துக்க நாச நிமித்தம் காரண சகித ஜகத்தின் நிவிருத்தி ரூபமாகிய மோட்சத்தினது பிரதம அம்சத்தை சகல மனிதரும் ஆசைபடாமலிருக்கின்றனர்.
 
யார் சகல ஓளஷதாதி உபாயம் செய்வதில் சமர்த்தரோ, அவருக்கும் துக்கம் நியமமாக நிவிருத்தியாவதில்லை. ஒரு மனிதனுக்கு ரோகாதிகளால் தோன்றிய துக்கம் மருந்துகளால் நாசமாகின்றது. மற்றொருவனுடைய துக்கம் மருந்து முதலிய உபாயங்களால் நாசமாவதில்லை. ஆதலால் மருந்து முதலிய உபாயங்களால் ரோகாதி ஜன்னிய துக்கங்கள் நியமமாக நீங்குவதில்லை. மேலும் யாருக்கு மருந்து முதலிய உபாயங்களால் துக்கநிவிருத்தி உண்டாகிறதோ, அவனுக்கும் துக்கத்தின் உற்பத்தி மீண்டும் உண்டாகின்றது. ஆதலால் மருந்து முதலிய உபாயங்களால் துக்கம் நிரந்தரமாக நீங்குவது கிடையாது. எது நிவிருத்தியாகி மீண்டும் தோன்றுவது இல்லையோ அது அத்தியந்த நிவிருத்தி எனப்படும். துக்கங்களினது சகல சாதனங்களும் நாசமானால், சகல துக்கங்களும் நியமமாக நிவிருத்தியாகிவிடும். துக்க சாதனங்கள் நாசமாகுமாயின், மீண்டும் துக்கங்களுண்டாகாது. ஆதலால் துக்க நிவிருத்தியின் நிமித்தம் துக்க சாதன நிவிருத்தியினிச்சை அனைவர்க்கும் உண்டாம்.
 
அந்த துக்கநாசம் அக்ஞானமும் அதன் காரியமான பிரபஞ்சமுமாகும். இந்த வார்த்தை சாந்தோக்கிய உபநிஷத்தில் பூமாவித்யாவை பற்றி விளக்கும் போது இவ்வாறு கூறப்பட்டிக்கிறது. ஒரு சமயம் நாரதர் சனத்குமாரரிடம் சென்று கேட்டார். ஏ பகவன்! ஆத்மஞானி யார்? அவனுக்குச் சோகமுண்டாவதில்லை, நான்  சோகத்துடன் இருக்கிறேன். ஆதலால் நான் அக்ஞானியாக இருக்கிறேன். எதனால் என்னுடைய அக்ஞானம் நிவிருத்தியாகுமோ அதை எனக்கு உபதேசிக்குமாறு வேண்டினார்.
 
சனத்குமாரர் நாரதரைப் பார்த்துக் கூறுகின்றார். ஏ நாரதா! பூமா சர்வசோக ரகிதமாயும், சுகரூபமாயும் இருக்கின்றது. பூமாவிற்கு வேறாக உள்ள அனைத்தும் துக்கமாயும் துக்கத்திற்குச் சாதனமாயும் இருக்கின்றன. இதிலிருந்து பிரம்மத்திற்கு வேறாக உள்ள அனைத்திலிருந்தும் துக்கமே அடைகின்றோம். அக்ஞானமும் அதன் காரியமான பிரபஞ்சமும், பிரம்மத்திற்கு வேறாகும். ஆதலால் துக்கத்தினது சாதனங்களாகும். அவை நிவிருத்தியானால் சர்வ துக்கங்களும் நியமமாக நிரந்தரமாக நிவிருத்தியாகின்றன. எனவே சகல துக்க நிவிருத்தியின் நிமித்தம் அக்ஞான சகிதப் பிரபஞ்சத்தின் நிவிருத்திரூப மோட்சத்தின் முதல் அம்சத்தின் இச்சை பொருந்தும்.
 
பூர்வ பட்சியின் கேள்விளுக்கான பதில்
மேலும் எந்த வஸ்து அனுபவிக்கப்பட்டுள்ளதோ அதனை அடைய வேண்டும் என்கின்ற ஆசை உண்டாகிறது. பிரம்மத்தின் அனுபவம் ஒருவருக்கும் இல்லை. எனவே பிரம்மத்தின் பிராப்திரூபமாகிய மோட்சத்தின் இரண்டாவது அம்சத்தினது இச்சை ஒருவருக்கும் உண்டாவதில்லை என்று பூர்வபட்சியால் கூறப்பட்டது. அதற்கு பதில் இனி கூறப்படுகிறது.
 
சுகல மனிதர்களும் சுகத்தை அனுபவித்து உள்ளனர். எனவே சுகத்தினது இச்சை அனைவருக்கும் உண்டு. பிரம்மமானது நித்திய சுகஸ்வரூபம் என்று சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருப்பதால், உத்தம விவேகிகள் சுகஸ்வரூப பிரம்மத்தின் பிராப்தியை விரும்புவர்.
 
சகல மனிதரும் விஷயத்திலிருந்து வருகின்ற சுகத்தை விரும்புகின்றனர். இவ்விஷய ஜன்ய சுகமானது மோட்சத்தினால் பிராப்தமாவதில்லை. பின்னர் எதனால் பிராப்தியாகிறதென்றால் , ஜகத்தின்கண் பிராப்தியாகின்றது. எனவே மோட்ச இச்சையுடைய அதிகாரி இன்மையால். கிரந்தத்தினால் பலனில்லை என்று கூறிய பூர்வபட்சிகளிடம் இவ்வாறு கேட்கப்படுகிறது. கிரந்தத்தினால் பலனில்லை என்று கூறுவதற்கு காரணம் முமுட்சுக்கள்  இல்லாமையினலா? அல்லது அவர்களுக்கு கிரந்தத்தின்கண் பிரவிருத்தி உண்டாகாமையினாலா?
 
முமுட்சுவே இல்லாமையினால் என்று கூறினால், அது பொருந்தாது. எதனால் என்றால் எல்லோரும் சர்வ துக்கத்தினது நாசத்தையும், நித்திய சுகத்தினது பிராப்தியையும் விரும்புகின்றனர். அந்தச் சர்வ துக்க நாசமும், சுகபிராப்தி ரூபமும் மோட்சமாகும். எனவே எல்லா மனிதர்களும் முமுட்சுவாம்.
 
மேலும் விஷய ஜன்ய சுகத்தையே யாவரும் விரும்பவில்லை. விஷய ஜன்ய சுகத்தில் விருப்பம் உண்டாவதில்லை. சகல மனிதருக்கும் குறைந்த அல்லது மிகுந்த விஷய சுகம் கிடைத்துக் கொண்டேதான் இருக்கிறது. ஆயினும் எந்த சுகம் ஒருகாலும் நாசமாகாதோ அந்த சுகம்தான் நான் அடைய வேண்டுமென்ற ஆசை எப்பொழுதும் இருந்து கொண்டிருக்கிறது. இத்தன்மையான சுகம், ஆத்ம ஸ்வரூபமாகிய மோட்சமாதலால், சகல புருஷரும் முமுட்சுவாவர். முமுட்சு என்று ஒருவரும் இல்லை என்ற வாதம் நீக்கப்படுகிறது.
 
முமுட்சுவின் சித்தியால் கிரந்தாரம்பத்தின் சபலத்தன்மை
முமுட்சு இருந்தும் அவனுக்குக் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது. ஆதலால் கிரந்தத்தினால்  பலனில்லை என்று கூறினால், அவர்களைப் பார்த்து இவ்வாறு கேட்கப்படுகிறது.
 
கிரந்தம் மோட்ச சாதனமாகாமையினால் கிரந்தத்தின்கண் பிரவிருத்தி உண்டாகவில்லையா? அல்லது கிரந்தத்தின் வேறாகவும் சில சாதனங்கள் உள்ளன. அவற்றின்கண் பிரவிருத்தி உண்டாமையால் கிரந்தத்தின்கண் பிரவிருத்தி உண்டாகவில்லையா? அல்லது சம, தமம் போன்றவைகளால் கிரந்தத்தில் அதிகாரம் சொல்லப்பட்டதோ அவைகளையுடைய அதிகாரி ஒருவரும் இல்லாமையினால் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகவில்லையா?
 
கிரந்தம் மோட்ச சாதனமல்ல என்றால், அவ்வார்த்தை பொருந்தாது. ஏனெனின் மோட்சம் ஞானத்தால் நியமமாக உண்டாகின்றது. அந்த ஞானம் சிரவணத்தால் உண்டாகின்றது.
 
சிரவணம் இருவகையாக இருக்கிறது. ஒன்று வேதாந்த வாக்கியத்திற்கும் அதை உபதேசிக்கும் குருவிற்குமுள்ள சையோக ரூபமாம். மற்றொன்று வேதாந்த வாக்கியத்தினது விசாரரூபமாம். ஞானத்திற்கு பிரதம சிரவணமே சரியானதாகும். அவாந்தர வாக்கியத்தின் சிரவணம் பரோக்ஷ ஞானத்திற்கு உதவிசெய்யும். மகாவாக்கியத்தின் சிரவணம் அபரோக்ஷ ஞானத்திற்கு உதவிடும். இவ்வார்த்தை முன்னால் பிரதிபாதனம் செய்யப்பட்டுள்ளது.  யாருக்கு ஞானம் உண்டானாலும் அசம்பாவனை, விபரீத பாவனைகள் இருக்கின்றனவோ, அவன் இரண்டாவது சிரவணத்தையும், மனன, நிதித்யாசனங்களையும் செய்ய வேண்டும்.
 
வேதாந்த வாக்கியத்தின் விசாரரூப சிரவணத்தால் அதனால் மனதில் எழும் சந்தேகங்கள்(அசம்பாவனை) விசாரத்தால் நிவிருத்தியாகின்றது. மற்றும் மனனத்தால் பிரமேயத்தின் அசம்பாவனை நிவிருத்தியாம். ஜீவ-பிரம்மத்தின் ஏகத்துவம் வேதாந்தத்தினது பிரமேயம் எனப்படும். இந்த ஏகத்துவம் சத்தியமா? அல்லது ஜீவ பிரம்மத்தின் இடையேயுள்ள வேறுபாடு சத்தியமா? என்கின்ற சந்தேகம் பிரமேயத்தினது அசம்பாவனை எனப்படும். அது மனனத்தால் நிவிருத்தியாகும். விபரீத பாவனை நிதித்யாசனத்தால் நிவிருத்தியாகும்.
 
இந்த வகையில் பிரதம சிரவணமோ ஞானத்தின வாயிலாக மோட்சத்திற்கு ஏதுவாம். விசாரரூப சிரவண மனன, நிதித்யாசனம் அசம்பாவனை விபரீத பாவனைகளை நிவிருத்தி செய்யும் வாயிலாக மோட்சத்திற்கு ஏதுவாம். இதன் சிரவணத்தாலும் ஞானம் உண்டாகின்றது. இந்தக் கிரந்தம் விசாரரூபமாயும், மனனரூபமாயும் இருத்தலால் அசம்பாவனாதி தோஷங்களின் நிவிருத்தி வாயிலாக மோட்சத்திற்கு ஏதுவாம். ஆதலால் கிரந்தத்தால் மோட்சம் உண்டாகாதென்று கூறுவது தவறு.
 
கிரந்தத்தால் மோட்சம் உண்டாம்  ஆயினும் வேறு சாதனங்களாலும் மோட்சம் உண்டாகின்றது. ஆதலால் கிரந்தத்தின் ஆரம்பம் நிஷ்பலமாம் எனின் அவனை இவ்வாறு கேட்போம்.
 
வேறு சாதனம் எது? எதனால் மோட்சம் உண்டாகும்?
உபநிஷத், சூத்திர பாஷ்யாதி சம்ஸ்கிருத கிரந்தங்கள் ஜீவ-பிரம்ம ஐக்கியத்தை பிரதிபாதிப்பவைகளாய் உள்ளன. அவற்றாலும் ஞானத்துவாரா மோட்சம் உண்டாகின்றது. இதற்கு வேறே அதிகாரிகள் இல்லை. ஆதலால் இந்தக் கிரந்தம் நிஷ்பலமாமென்று கூறினால், இவ்வார்த்தை சத்தியமாக இருப்பினும் அவற்றின் அர்த்தங்களைக் கிரகணம் செய்வதில் புத்தி சமர்த்து இல்லாத முமுட்சுக்களுக்கு அவற்றால் ஞானம் உண்டாகாது. ஆதலால் மந்த புத்தியை உடைய முமுட்சுக்களுக்கு அவற்றில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது,  இந்தக் கிரந்தத்தினிடத்தேயும் பிரவிருத்தி உண்டாகாது.
 
விவேக, வைராக்கிய, சம, தமாதிகளை உடைய அதிகாரி துர்லபம் ஆதலால் தம்மிடத்துச் சாதனம் இல்லாமையைப் பார்த்துக் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்திக்கமாட்டார்கள் எனின் அவர்களிடம் இவ்வாறு கேட்கவேண்டும். அனேக அதிகாரிகள் இல்லையா? அல்லது ஒருவருமே இல்லையா? அனேக அதிகாரிகள் இல்லையென்றால் அதனை நாமும் அங்கீகரிக்கின்றோம்.
 
ஞானத்திற்கு யோக்கியமான அதிகாரிகள் ஒருவரும் இல்லையெனின், அந்த வார்த்தை பொருந்தாது. எதனாலென்றால் அந்தக்கரணத்தின்கண் மூவகைத் தோஷங்கள் உள்ளன. அவைகள் அசுத்தம், விக்ஷேபம், ஆவரணம் என்பனவாம். அசுத்தம் என்பது பாவத்திற்காம், விட்சேபம் என்பது சஞ்சலத்துவத்திற்காம், ஆவரணம் என்பது அக்ஞானத்திற்காம். தர்ம காரியம் செய்வதால் அசுத்தம் நீங்கிடும். உபாசனையால் விக்ஷேப தோஷம் நீங்கிடும். ஆத்மஞானத்தால் ஆவரண தோஷம் நீங்கிடும். யாருடைய அந்தக்கரணத்தில் இந்த தோஷங்கள் இருக்கின்றனவோ அவர்கள் அதிகாரியல்ல. ஆயினும் இந்த ஜன்மத்தின்கண் அல்லது பூர்வ ஜன்மத்தின்கண் செய்த சுபகர்ம உபாசன அனுஷ்டானத்தால் யாருடைய மல, விக்ஷேப தோஷங்கள் நீங்கி விட்டதோ அந்தக்கணமே ஞானயோகத்திற்கு அதிகாரியாகிறான். அவனுக்கு இந்தக் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகும்.
 
பாமர விஷயி புருஷர்களின் லட்சணம்
எல்லோருக்கும் விஷய சுகத்தின்கண்ணே போதுமென்ற புத்தி உள்ளது. நித்திய சுகத்தை ஒருவரும் விரும்புவதில்லை என்று முன்பு கூறப்பட்டுள்ளது. அது பொருந்தாது ஏனென்றால் பாமரன், விஷயி, ஜிக்ஞாஸு, முக்தன் எனப் புருஷர் நான்கு வகையினாராக இருக்கின்றனர்.
 
இந்த உலகத்தில் நிஷித்தமாயும், விகிதமாயும் உள்ள போகத்தின்கண் ஆசக்தி உடையவராய் சாஸ்திர சம்ஸ்கார ரகிதமாயுள்ள புருஷனே பாமரன் எனப்படுவர். சாஸ்திர அனுசாரமாய் விஷயங்களைப் போகிக்கின்றவர்களாய், பரலோகம் அல்லது இகலோகங்களிலுள்ள போக நிமித்தம் கர்மங்களைச் செய்யகின்றோரை விஷயி எனப்படுவர்.
 
ஜிக்ஞாஸுவின் லட்சணம்.
எந்தப் புருஷன் உத்தம சம்ஸ்காரத்தால் ஸத் சாஸ்திரங்களைச் சிரவணம் செய்கின்றானோ அந்தப் புருஷன் ஜிக்ஞாஸு எனப்படுவான். அந்த உத்தமனுக்கு இப்படிப்பட்ட விவேகம் உதிக்கிறது. விஷயசுகம் அநித்தியமாம். எத்தனை காலம் விஷய சுகம் இருக்குமோ அத்தணைக் காலமும் ஏதாவதொரு துக்கம் அவசியமிருக்கும். பரிணாமத்தின்கண் நாசமுடையதாகிய சுகம் துக்கத்திற்கு ஏதுவாம். வர்த்தமான காலத்திலும் சுகம் நசித்து விடுமென்றும் பயமே துக்கத்திற்கு ஏதுவாம். இவ்வாறு விஷயசுகம் துக்கத்தால் கவரப்பட்டதாம், ஆதலால் துக்க ரூபமாம்.
 
மற்றும் துக்க நிவிருத்தி லௌகிக உபாயங்களாலுண்டாகாது. அப்படி என்றால் யார் லௌகிக உபாயம் செய்கின்றனரோ அவர்களுக்கு எல்லாத் துக்கமும் நீங்குவதில்லை  நிவிருத்தியாயினும் மீண்டும் உண்டாகின்றது. எவ்வளவு காலம் சரீரமிருக்குமோ அதுவரை துக்க நிவிருத்தி சம்பவிப்பதே இல்லை.
 
அப்படியென்றால் சரீரங்கள் எவ்வளவோ அவ்வளவும் புண்ணிய பாவங்களாக இருக்கின்றன. தேவசரீரம் கேவலம் புண்ணியத்தின் பயனாகுமாயின், தம்மிலும் அதிகமாக உள்ள அன்னிய தேவதைகளின் பெருமையை பார்த்துக் தேவதைகளுக்கு தாபம் உண்டாகின்றது. அவ்வாறு உண்டாகுதல் கூடாது. அனைத்து தேவதைகளில் பிரதானமாகிய இந்திரனுக்கும் அனேக தைத்தியர், தானவர்களின் பயம் கலந்த துக்கம் சாஸ்திரத்தின்கண் கூறப்பட்டுள்ளது. தேவசரீரம் கேவலம் புண்ணியத்தினது பலனேயாம் என்றால் தேவதைகளுக்கு துக்கம் உண்டாகுதல் கூடாது. ஆதலால் தேவசரீரமும் புண்ணிய பாவம் இரண்டினது பலனேயாகும். கர்மத்திற்கு அதிகாரம் கேவல மனித சரீரத்திற்கு மட்டும் உள்ளது. ஆதலால் தேவசரீரத்தின்கண் செய்யப்பட்ட சுப, அசுப கர்மங்களின் பயன் தேவதைகளுக்கு உண்டாவதில்லை. தேவசரீரத்திற்குப் பூர்வ சரீரத்தின்கண் செய்யப்பட்ட சுப அசுபங்களின் பயன் தேவ சரீரத்திலும் உண்டாகின்றது.
 
ஆகவே அனைத்து சரீரங்களும் பாவ-புண்ணியத்தால் செய்யப்பட்டவை. அவை தேவ சரீரங்களாம். தத்தம் புண்ணியங்களாலேயே சர்வ தேவதைகளிடத்தும் பாவம் குறைவாக இருக்கின்றது. ஆதலால் சிறிது பாவம் இருந்தாலும், அதிக புண்ணியத்தினாலும் செய்யப்பட்டன தேவ சரீரங்கள் எனப்படும். இந்த அபிப்பிராயத்தினாலே சாஸ்திரத்தில் புண்ணியத்தினது பலன் தேவ சரீரமென்று சொல்லப்பட்டிருக்கிறது. பிராமணர் அதிகமாக வசிக்கும் கிராமம் பிராமணக் கிராமம் எனப்படுவது போல அதிக புண்ணியத்தினது பலனாகையால் தேவசரீரம் புண்ணியத்தின் பலன் என்று கூறப்படுகிறது. பறவைகள், விலங்குகள் சரீரங்கள் அதிக பாவம், சிறிது புண்ணியத்தின் பலனாகவும் கிடைக்கப்பெற்றிருக்கின்றன.
 
உத்தம மனிதர்களின் தேகம் தேவசரீரத்திற்குச் சமானமாம்  தீய மனிதர்களின் தேகங்கள் பாம்பு போன்றவற்றின் தேகங்களுக்கு சமமாகும். இந்த வகையில் அனைத்து தேகங்களும் புண்ணிய பாவங்களால் உருவாக்கப்பட்டனவாம். பாவத்தின் பலன் துக்கமாதலால் சரீரம் இருக்கும்வரை துக்கம் நீங்காது.
 
இந்தப் பாவ புண்ணியங்கள் ராக துவேஷங்கள் நாசமடையாமல் நீங்காது. வர்த்தமான புண்ணிய பாவங்கள் போகத்தால் நிவிருத்தியாயினும், ராகத் துவேஷங்களால் பின்னும் புண்ணிய பாவங்களுளவாகிறது. ஆதலால் ராக துவேஷங்களின் நிவிருத்தியின்றிப் புண்ணிய பாவங்கள் நிவிருத்தியாகாது.
 
ராக துவேஷங்கள் அனுகூல பிரதிகூல ஞானங்களால் உண்டாகின்றது. எதன்கண் அனுகூல ஞானமுள்ளதோ அதன்கண் ராகம் உளதாம். எதன்கண் பிரதிகூல ஞானமுள்ளதாமோ அதன்கண் துவேஷமுள்ளதாம். ஆதலால் அனுகூல, பிரதிகூல ஞானங்களின் நிவிருத்தியின்றி ராகத் துவேஷங்கள் நிவிருத்தியாகா. அவ்வனுகூல பிரதிகூல ஞானங்கள் பேதஞானத்தாலுளவாகின்றது. எதனால் என்றால் எந்த வஸ்து தன் சொரூபத்தினும் வேறாக அறியப்பட்டதோ அதன்கண் அனுகூல ஞானம் அல்லாத பிரதிகூல ஞானமுடையதாம். தனது சொரூபத்தில் அனுகூல பிரதிகூல ஞானங்கள் உளவாகாது. சுக சாதனத்திற்கு அனுகூலம் என்றும், துக்க சாதனத்திற்கு பிரதிகூலம் என்றும் பெயராம்.
 
தனது சொரூபம் சுகத்திற்காவது துக்கத்திற்காவது சாதனமாகவில்லை. சுபரூபமாக இருப்பினும் அது சுகத்திற்கு சாதனமாகவில்லை. ஆதலால் சொரூபத்தினும் வேறாக எந்த வஸ்து அறியப்படுகின்றதோ அதன்கண் அனுகூல பிரதிகூல ஞானங்கள் உளவாகாது. இந்த வகையில் பதார்த்தங்களிடத்து உள்ளதாம். தன்னினும் வேறென்னும் ஞானம் எதுவோ, அது அனுகூல பிரதிகூல ஞானத்திற்கு ஏதுவாம். அப்பேத ஞானத்தின் நிவிருத்தியின்றி அனுகூல பிரதிகூல ஞானங்கள் நிவிருத்தியாகாது.
 
அப்பேதஞானம் அவித்யா ஜன்யமாம். எதனாலெனின் சர்வப் பிரபஞ்சமும் அவற்றின் ஞானங்களும் சொரூபத்தின் அக்ஞான காலத்தில் உள்ளன. இதை சர்வ வேத சாஸ்திரங்கள் பறைசாற்றுகிறது. இந்த வகையில் அனைத்து துக்கத்திற்கும் காரணம் சொரூபத்தினது அக்ஞானமாம். அச்சொரூபத்தினது அக்ஞானம் சொரூப ஞானமின்றி நிவிருத்தியாகாது. எதனாலெனின் எந்த வஸ்துவின் அக்ஞானம் இருக்கின்றதோ அந்த அக்ஞானம் அந்த வஸ்துவை அறிவதனால் நிவிருத்தியாகிவிடும். கயிற்றின் அக்ஞானம் அறிவு வந்ததும் சென்றுவிடும். வேறெதனாலும் செல்லாது. ஆதலால் சொரூப ஞானமே அக்ஞான நிவிருத்தி மூலம் துக்க நிவிருத்திக்கு காரணமாகும்.
 
சொரூப ஞானத்தால் பிரம்மப்பிராப்தி உண்டாகின்றது. அப்பிரம்மம் நித்தியமாகவும், ஆனந்த சொரூபமாகவும், துக்க சம்பந்த ரகிதமாகவும் இருக்கின்றது. ஆதலால் சொரூப ஞானத்தால் நித்தியமும், துக்க சம்பந்த ரகிதமுமான பிரம்ம சொரூபானந்தப் பிராப்தியும் உண்டாகும். இதனால் துக்க நிவிருத்தி பரமானந்தப் பிராப்திக்கு ஏதுவாக இருப்பது சொரூப ஞானமாம்.  ஆதலால் சொரூபம் அறிவதற்கு யோக்கியமாக உள்ளது. இவ்வாறு யாருக்கு விவேகம் உண்டாகுமோ அவன் ஜிக்ஞாஸு என்று சொல்லப்படுவான். ஸ்தூல, சூட்சும, சாரண சரீரத்திற்கும் வேறாகிய தனது சொரூபத்தைப் பிரம்ம ஸ்வரூபமாக அபரோக்ஷமாக அறிந்துள்ளரோ, அவரே முக்தனாவார்.
 
நான்குவகை புருஷர்களில் பாமர, விஷயிகளுக்கு விஷய சுகத்தில் திருப்தியுள்ளது. வேறு சில விஷயிகட்குப் பரமசுகத்தின் இச்சையும் உண்டாகின்றது. ஆயினும் அவர்கள் அதனை அடைவதற்கு உபாயம் தெரியாததனால் அதற்கான சாதனத்தை அடைந்து பிரவிருத்திக்காமல் இருக்கின்றனர். இந்த உபாய ஞானமானது ஸத்சங்கம், ஸத்சாஸ்திர சிரவணங்களால் உண்டாகின்றது. அவை அவர்களுக்கு இல்லாததால் பாமரர்களுக்கும் விஷயிகளுக்கும் சுகப்பிராப்தியின் நிமித்தம் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது. துக்கநிவிருத்தி நிமித்தமும் அவ்விருவரும் வேறு வழிகளில் பிரவிருத்திப்பார்கள்.  அந்நிமித்தத்தாலும் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது. ஆதலால் துக்கநிவிருத்தி, சுகப்பிராப்தி பொருட்டு விஷயிகளுக்கும், பாமரர்களுக்கும் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது.
 
அதேபோல முக்தனுக்கும் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தியுண்டாகாது. ஏனென்றால் அவன் ஞானத்தை அடைந்திருப்பான். அவன் கிருதகிருத்தியன். அவனுக்கு செய்ய வேண்டிய செயல் எதுவும் கிடையாது. ஆதலால் முக்தனும் இந்த கிரந்தத்தில் பிரவிருத்திக்க மாட்டான். ஆயினும் ஜிக்ஞாஸுக்கு விஷய சுகத்தின்கண் மனதிருப்தியுண்டாகாது. அவனுக்குப் பரமசுகத்திலும், துக்கத்தின் அத்தியந்த நிவிருத்தியிலும் இச்சை உள்ளது. அப்பரமசுகத்தின் பிராப்தியும், துக்கத்தின் அத்தியந்த நிவிருத்தியும் ஞானத்தாலன்றி உண்டாகாது என்று ஸத்சங்கத்தால் விவேகமுண்டானவனுக்குக் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகும். இதிலிருந்து மோட்ச இச்சையுடைய அதிகாரி என்று பொருந்துகின்றது.
 
பூர்வபட்சியின் சந்தேகம்
கேள்வி: ஜீவன் ராகாதி கிலேச சகிதம், பிரம்மம் கிலேச ரகிதம். ஆதலால் ஜீவ பிரம்ம ஐக்கியம் கிரந்தத்திற்கு விஷயமெனக் கூறியது பொருந்தாது என்று கூறுகிறான்.
பதில்  இவ்வார்த்தை சத்தியமாயினும் ராகத் துவேஷ ரகிதமாகிய சாட்சி எதுவோ அதற்குப் பிரம்மத்தோடு ஏகத்துவம் பொருந்தும்.
 
கேள்வி கர்த்தா போக்தாவிற்கு வேறாகிய சாட்சி மலடி மகனுக்கு சமானமான அஸத்தாகிறது என்று கூறுகிறான்.
பதில்  அது பொருந்தாது. ஏனென்றால் கர்த்தா போக்தாவாக இருக்கின்ற ஜீவனே சம்சாரியாவான். அவனது விசேஷ பாகத்திற்கு சாட்சி சைதன்யமென்று பெயராம். சாட்சியை நிஷேதம் செய்யின் சம்சாரியின் விசேஷமான பாகத்தினது நிஷேதமாவதால், கர்த்தா போக்தாவாக இருக்கின்ற சம்சாரிக்கே நிஷேதமுண்டாகும். ஒரே சைதன்யத்தினல் சாட்சி பாவத்திற்கு அந்தக்கரணம் உபாதியாகவும், கர்த்தா போக்தா தன்மைக்கு விசேஷணமாயும் உள்ளது. விசேஷணத்தோடு கூடியது விசிஷ்டமெனப்படும். உபாதியுடையது உபஹிதம் எனப்படும். அந்தக்கரணத்திலிருக்கும் சேதனமே சாட்சி சைதன்யம் எனப்படும்.
 
தன்னோடு கூடிய வஸ்துவை எது காட்டிக் கொடுக் கின்றதோ அது விசேஷணம் எனப்படும். குண்டலம் அணிந்திருக்கும் மனிதனுக்கு குண்டலம் அவனுக்கு விசேஷணமாம்.. நீலவர்ண  கடத்திற்கு நீலவர்ணம் விசேஷணமாகும். அதேபோல் கர்த்தா போக்தாவாகிய ஜீவனுக்கு அந்தக்கரணம் விசேஷணமாம். எதனால் என்றால் அந்தக்கரண சகித சேதனத்தைக் கர்த்தா போக்தாரூபமாக அந்தக்கரணம் காட்டிக் கொடுக்கின்றது. ஆதலால் சம்சாரிக்கு அந்தக்கரணம் விசேஷணமாகும். இதிலிருந்து தெரிந்துக் கொள்வது, அந்தக்கரணத்தில் உள்ள சேதனமும் அந்தக்கரணமும் சம்சாரி எனப்படும். இவ்வர்த்தத்தை விரிவாக காணலாம்.
 
இராகத் துவேஷ முதலிய கிலேசம் சம்சாரியினிடத்தில் உள்ளது. சாட்சியினிடத்து இல்லை. சம்சாரியிடத்திலுள்ள விசேஷணமாகிய அந்தக்கரணத்தில் இருக்கின்றது. விசேஷியமாகிய சைதன்யத்தின்கண் இல்லை. எதனாலென்றால் சம்சாரியினது விசேஷியமாகிய சைதன்ய பாகத்திற்குச் சாட்சியோடு பேதமில்லை. அந்தக்கரணத்தை உபாதியாக உடைய சைதன்யமே சம்சாரியெனப்படுகிறது. அந்தக்கரண பாகத்தை விட்டுவிட்டால் சாட்சியெனப்படுகிறது.
 
ஆதலால் சாட்சிக்கும் சம்சாரியின் விசேஷிய பாகத்திற்கும் பேதமில்லை. விசேஷிய பாகத்தில் கிலேசத்தை அங்கீகாரம் செய்யின், சாட்சியினிடத்தும் கிலேத்தை அங்கீகாரம் செய்தல் வேண்டும். சாட்சி சர்வக்கிலேச ரகிதமென்பது வேதத்தின் சித்தாந்தமாதலால் சம்சாரியின் விசேஷிய பாகத்தில் கிலேசமில்லை. ஆனால் எதனிடத்து உள்ளதென்றால் விசேஷண மாத்திர அந்தக்கரணத்தின்கண் உள்ளது. இந்த அபிப்பிராயத்தினால்தான் ராகத்துவேஷங்கள் புத்தியின் தர்மங்கள் என்றும், ஜீவனது தர்மங்கள் என்றும் கூறப்படுகின்றது. இந்த வகையில் அந்தக்கரண விசிஷ்டனுக்குப் பிரம்மத்தோடு ஐக்கியம் பொருந்தாது ஆயினும் அந்தக்கரணத்தோடு உள்ள சாட்சிக்குப் பிரம்மத்தோடு ஏகத்துவம் பொருந்தும்.
 
மற்றும் சாட்சி பலவிதமாக இருக்கிறது  பிரம்மம் ஏகமாம். ஆதலால் பலவிதமான சாட்சிக்கு ஏகத்துவம் பொருந்தாது. மேலும், வியாபகமாகிய ஏகப் பிரம்மத்தோடு சாட்சிக்கு அபேதத்தை அங்கீகரித்தால் சாட்சியும் சர்வ சரீரங்களிலும் வியாபகமாகவும் ஒன்றாகவும் இருக்கிறது. ஆதலால் சர்வ சரீரங்களின் சுக துக்கமும் உணர வேண்டுமென்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. இந்த சந்தேகம் பொருந்தாது. எதனாலெனின் ஈஸ்வரசாட்சி ஏகமாம்  ஜீவ சாட்சி பலவிதமானதும், பரிச்சின்னமுமாக இருக்கிறது. ஆயினும் வியாபாகமாகிய பிரம்மத்தோடு வேறானது. எங்ஙனம் கடாகாசம் பலவாகவும், பரிச்சின்னமுமாகவும், மகாகாசத்தோடு வேறாகவும் இருக்கின்றது. ஆனால் மகாகாசரூபமே கடாகாசமாம். அங்ஙனமே பலவாகவும், வரையறுக்கப் பட்டதாகவும் உள்ள சாட்சியும் பிரம்மரூபமேயாகும்.
 
சுகதுக்கங்கள் அந்தக்கரண விருத்திக்கு விஷயமென்று சொல்லப்பட்டது. எதனாலெனின், சுகதுக்கங்கள் சாட்சி பாஸ்யமாம். அச்சாட்சி பலவாம். அங்ஙனமாயினும் எப்போது அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமம், சுகரூபம் அல்லது துக்கரூபமாகின்றதோ, அதேசமயத்தில் அந்தக்கரணத்தின் ஞானரூப விருத்தி சுகதுக்கங்களை விஷயம் செய்வதாயுண்டாகின்றது. அந்த விருத்தியில் ஆரூடமாகிய சாட்சி அவற்றை பிரகாசிக்கின்றது. இந்த ரீதியில் கிரந்தக்காரார் சுகதுக்கங்கள் சாட்சிக்கு விஷயமென்றார்.  விருத்தியின்றிக் கேவல சாட்சிக்கு விஷயமன்றாம். இவ்விடத்தில் இது இரகசியமாம். ஆகாயத்தில் கடாகாசமென்னும் நாமமும், ஜலங்கொணர்தல் ரூபமாகிய காரியமும் பிரதீதியாகின்றன. அவை கடரூப உபாதியின் திருஷ்டியினால் பிரதீதியாகின்றன. கடரூப உபாதியின் திருஷ்டியின்றி கடாகாசமென்னும் நாமமும், ஜலங்கொணர்தல் ரூபமாகிய காரியமும் பிரதீதியாகாது. பின்னையோ ஆகாசமாத்திரமே பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால் கடாகாசமும் மகாகாச ரூபமாம்.
 
அங்ஙனமே, சேதனத்தின்கண் சாட்சியெனும் நாமமும் தர்ம சகித அந்தக்கரணத்தினது பிரகாசரூபமாகிய காரியமும் அந்தக்கரணரூப உபாதியின் திருஷ்டியினால் பிரதீதியாகின்றன. அந்தக்கரணரூப உபாதியின் திருஷ்டியின்றிச் சாட்சியெனும் நாமமும், தர்மசகித அந்தக்கரணத்தினது பிரகாசரூப காரியமும் பிரதீதியாகாது  பின்னையோ பிரம்மமே பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால் சாட்சி பிரம்மமாம்.
 
இதிலிருந்து சாட்சி ஏகமென்று உறுதியாகின்றது. உபாதியின் திருஷ்டியின்றி சாட்சியின் பலவாக இருப்பதும், வரையறுக்கப்பட்டதாக இருப்பதும் பிரதீதியாகாது.  அந்த சாட்சி ஜீவபதத்தின் லட்சியமாம். இதிலிருந்து ஜீவ பிரம்ம ஐக்கியம்தான் கிரந்தத்தின் விஷயமென்று தெரிகிறது.
 
பந்தம் சத்தியமாக இருந்தால், ஞானத்தால் அதனது நிவிருத்தி பொருந்தாது. ஞானத்தால் மித்யா வஸ்துவின் நிவிருத்தி பொருந்தும்.  பந்தம் மித்யாவாக இருப்பதால் ஞானம் வந்தவுடன் அது சென்றுவிடும்.
 
மற்றும் வஸ்துவினது ஞானம் சம்ஸ்காரவாயிலாய் அத்யாஸத்திற்கு ஏதுவாம். எங்ஙனம் சத்திய பாம்பின் ஞானம் சம்ஸ்காரத்தினால் பாம்பு அத்யாஸத்திற்கு காரணமாகின்றதோ அங்ஙனமே சத்திய பந்தம் உளதாயின், அதைப் பற்றிய அறிவு இருக்கிறது. சித்தாந்தத்தில் அனாத்ம வஸ்துக்கள் எவையும் சத்தியம் அன்றாம். ஆதலால் சத்திய வஸ்துவின் ஞானம் அதன் வாசனைகளினால் அத்யாஸத்திற்கு சாமக்கிரியாம். அது இல்லாததால் பந்தம் அத்யாஸ ரூபமாகாது. பின்னையோ சத்தியமே என்று சொல்லப்பட்டது. இந்த சந்தேகம் தவறானது. அத்யாஸத்தில் வாசனைகள் மூலமாக சத்திய வஸ்துவின் அறிவு இல்லை வஸ்துவின் அறிவு இருக்கிறது. அந்த வஸ்து சத்தியமாக இருக்கலாம் அல்லது மித்யாவாக இருக்கலாம். சத்திய வஸ்துவின் ஞானமே அத்யாஸத்தின்கண் ஏதுவாமாயின், ஒரு புருஷன் சத்தியமாகிய சிறிய ஈச்ச மரத்தினைப் பாராதவனாக வித்தையாடி கற்பித்த மித்யாவாகிய அந்த ஈச்ச மரத்தை பலமுறை பார்த்தும். இதைப் பற்றி முன்பே அறிந்துள்ளானோ, பேரீச்ச மரத்தை எப்போதோ பார்த்திருந்தாலோ அல்லது கேட்டிருந்தாலோ இந்த சிறிய ஈச்ச மரத்தினது அத்யாஸம் உண்டாகின்றது என்று கூறினால் அவ்வாறு நடக்காது என்று அறிந்துகொள். எப்படியென்றால் சத்தியமாகிய சிறிய ஈச்ச மரத்தின் ஞானம் அவனுக்கு இல்லை. மற்றும் எம்முடைய ரீதியினாலோ, மாயாஜாலத்தினால் காண்பிக்கப்பட்ட மித்யாவான சிறிய ஈச்ச மரத்தினது ஞானம் உள்ளதால் அத்யாஸம் பொருந்தும். ஆதலால் சஜாதீய வஸ்துவின் ஞானஜன்ய வாசனையே அத்யாஸத்திற்கு ஏதுவாம்.
 
அந்த வாசனையை உண்டாக்கும் ஞானமும் அதனது விஷயமும் மித்யாவாக அல்லது சத்தியமாக இருக்கட்டும். வாசனை வாயிலாக ஞானம் ஏதுவாம். மற்றும் ஞானஜன்ய வாசனை ஏதுவென்று சொல்வதில் அர்த்தபேதமில்லை  ஒரே அர்த்தம் மட்டும்தான் இருக்கிறது. வாசனை வாயிலாக ஞானம் ஏதுவாம் என்பதற்கு அர்த்தம் இதுவாம். ஞானம் வாசனைக்கு ஏதுவாகவும், வாசனை அத்யாஸத்திற்கு ஏதுவாகவும் இருக்கிறது.. ஆதலால் வாசனை வாயிலாக ஞானத்திற்கு ஹேதுத்துவம் கூறினும் ஞானஜன்ய வாசனைக்கே அத்யாஸத்தின்கண் ஹேதுத்துவம் சித்தமாயிற்று.
 
மற்றும் கேவல வஸ்துவின் ஞானத்திற்கே அத்யாஸத்தின்கண் ஹேது என்று கூறின், அது பொருந்தாது. எதனாலெனின், இது நியமமாம். எது ஹேதுவாமோ அது காரியத்திற்கு அவ்வியவகித பூர்வகாலத்தில் இருக்க வேண்டும். எங்ஙனம் கடத்திற்து ஏதுவாகிய தடி கடத்திற்கு அவ்வியவகித பூர்வ காலத்தில் உள்ளதோ அங்ஙனமே அத்யாஸத்திற்கு ஹேது ஞானம் என்று அங்கீகாரஞ் செய்யின், அதுவும் அத்யாஸத்திற்கு அவ்வியவகித பூர்வ காலத்திலிருக்க வேண்டும் என்று கூறினால் அது சரியல்ல. எதனாலெனின் எந்த புருஷனுக்கு சர்ப்பஞானம் உண்டாமோ, அவனுக்கு ஞானம் அடைந்த ஒரு மாதத்திற்குப் பின் கயிற்றின்கண் சர்ப்பத்தின் அத்யாஸம் உண்டாகாமல் இருக்கிறது. ஏனெனில் கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாகிய சர்ப்பத்தின் ஞானம் நாசமாய் விட்டது. ஆதலால் அவ்வியவகித பூர்வ காலத்திலில்லை  பூர்வகாலத்தில் இருப்பினும்  அவ்வியவகித பூர்வகாலத்தில் இல்லை. அவ்வியவகிதம் என்பது அந்தராய ரஹிதமாம். வியவகிதம் என்பது அந்தராய சகிதமாம். அவ்வியவகிதம் என்பது மறையக்கூடியது,  இல்லாதது என்றுமாம்.
 
மேலும் காரியத்திற்குப் பூர்வகாலத்தில் ஹேது இருத்தல் வேண்டும்  வியவகித பூர்வகாலத்தில் இருக்கட்டும். அல்லது அவ்வியவகித பூர்வ காலத்தில் இருக்கவேண்டும். காரியத்திற்கு அவ்வியவகித பூர்வகாலத்தின் கண்ணே ஹேது இருக்கவேண்டுமென்று இங்ஙனம் நியமம் அங்கீகரித்தால், விகிதகர்மம் சொர்க்கப் பிராப்திக்கு ஹேது, நிஷித்தகர்மம் நரகப்பிராப்திக்கு ஹேது என்கின்ற சாஸ்திர வசனம் அப்பிரமாணமாகிவிடும். எதனாலெனின் காயிக, வாசிக, மானசீக கிரியைகளுக்குக் கர்மம் என்று பெயராம். அக்கிரியைகள் அனுஷ்டான காலத்திற்கனந்தரம் நாசமாகின்றன. சுவர்க்க நரகங்கள் காலாந்தரத்தில் உண்டாகின்றன. ஆதலால், சுவர்க்க நரகப் பிராப்திக்கு அவ்வியவகித பூர்வகாலத்தில் விகித நிஷித்த கருமங்கள் இல்லை. எங்ஙனம் வியவகித பூர்வகாலத்தில் சுப-அசுப கர்மங்கள் சுவர்க்க நரகப் பிராப்திக்கு ஹேதுவாக உள்ளனவோ, அங்ஙனமே வியவகித பூர்வ காலத்திலுள்ள சர்ப்ப ஞானமும், கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு ஏதுவாம் என்று கூறினால் அது தவறு. எங்ஙனம் நஷ்ட ஞானத்தானும், நஷ்ட கர்மத்தானும் அத்யாஸமும், சுவர்க்க நரகப் பிராப்தியும் அங்கீகாரஞ் செய்யப்படுகின்றனவோ  அங்ஙனமே, குலாலனாலும், நஷ்டமான தடியாலும் பானை உண்டாகவேண்டும். எதனாலெனின், எங்ஙனம் கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு வியவகித பூர்வ காலத்தில் சர்ப்ப ஞானமும் சுவர்க்க நரகப் பிராப்திக்கு வியவகித பூர்வகாலத்தில் சுப-அசுப கர்மங்களும் உள்ளனவோ, அங்ஙனம் கடத்திற்கு வியவகித பூர்வ காலத்தில் நஷ்ட தடி உள்ளது, குயவனும் இருக்கின்றான். அந்த நஷ்ட தடியாலும், களிமண், குயவனாலும் பானை உண்டாக வேண்டும்  அப்படி உண்டாவதில்லை. ஆதலால் வியவகித பூர்வ காலத்திலுள்ள வஸ்து ஹேவாகின்றதில்லை  பின்னையோ, அவ்வியவகித பூர்வ காலத்திலுள்ள வஸ்து ஹேதுவாகிறது.
 
மற்றும் சுப-அசுப கர்மங்களும் காலாந்தரத்தில் வருவதாயுள்ள சுவர்க்க நரகப் பிராப்திக்கு ஹேதுவன்று. பிறகு எது ஹேதுவாக உள்ளதென்றால், சுபகர்மமோ தனது அவ்வியவகித உத்தர காலத்தில் தர்மோற்பத்தியைச் செய்கின்றது, அசுப கர்மம் அதர்மோற்பத்தியைச் செய்கின்றது. அந்தத் தர்மாதர்மங்கள் அந்தக்கரணத்தின்கண்ணே உள்ளன. அவற்றால் காலாந்தரத்தில் சுவர்க்க நரகப் பிராப்தி உளவாகின்றன  அவற்றினனந்தரம் தர்மாதர்மங்களும் நாசமாகின்றன. இவ்வபிப்பிராயத்தாலேயே சாஸ்திரங்களில் சுபாசுப கர்மங்கள் அபூர்வத்துவாரா பலத்தில் ஹேது எனப்படுகின்றது. சாக்ஷாத் ஏதுவன்றாம். தர்மாதர்மத்திற்கு அபூர்வமென்றும், அதிருஷ்டமென்றும் புண்ணிய பாவம் என்றும் அழைப்பர். ஓரிடத்தில் தர்மாதர்மாங்களை உற்பத்தி செய்யும் சுபாசுபக் கிரியைகளையும் தர்மாதர்மமென்று சொல்வர். ஒருவன் சுபக்கிரியை செய்வானேல் அவனை மக்கள் இவன் தர்மம் செய்கின்றான் என்று கூறுகின்றனர்  மற்றும் அசுபக்கிரியை செய்யாதவனை அதர்மம் செய்யாதவன் என்று சொல்கின்றனர். அந்த சுபாசுபக் கிரியைக்குத் தர்மாதர்மமென்று நாமம் இல்லை. பின்னையோ சுபாசுபக்கிரியைகள் தர்மாதர்மங்களுக்கு ஜனகமாம். ஆதலால் கிரியைகளைத் தர்மாதர்மமென்றனர். இந்த ரீதியினால் அவ்வியவகித பூர்வ காலத்தில் ஏதுவானது உளதாகாமல் இருக்கிறது.
 
கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு அவ்வியவகித பூர்வகாலத்தில் சர்ப்ப ஞானமில்லை. சர்ப்ப ஞானமானது கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவன்று  பின்னையோ, சர்ப்ப ஞானஜன்ய வாசனையே கயிற்றினகண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாம். அங்ஙனமே. சிப்பியின்கண் வெள்ளி அத்யாஸத்திற்கு ஹேது வெள்ளி ஞானஜன்ய வாசனையே ஆகும். இவ்வாறே சகல வாசனைகளும் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுக்களாம்.
 
மற்றும் வஸ்துவினது ஞானம் வாசனைக்கு ஹேதுவாம். எங்ஙனம் சுபாசுப கர்ம ஜன்ய தர்மாதர்மங்கள் அந்தக்கரணத்தின்கண் உளவோ அங்ஙனமே வஸ்துவின் ஞானஜன்ய வாசனைகளும் அந்தக்கரணத்தின்கண் உள்ளது. எந்தப் புருஷனுக்குப் பூர்வம் சர்ப்பத்தினது ஞானம் உண்டாகவில்லையோ அவனுக்கு கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸம் உண்டாகாது. எந்த வஸ்துவினது அத்யாஸம் உண்டாமோ அதன் சஜாதீய வஸ்துவின் ஞான வாசனை அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாம். விஜாதீய ஞானத்தின் வாசனை ஹேதுவாகாது. சர்ப்பத்தின் சஜாதீயம் சர்ப்பமாகும் வேறில்லை. யாருக்குப் பூர்வம் சர்ப்ப ஞானம் இல்லை, ஆனால் அன்னிய வஸ்துவின் ஞானமுண்டு, அவனுக்கு சஜாதீய வஸ்துவின் ஞானஜன்ய வாசனை இல்லை. ஆதலால் கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸமுண்டாகாது.
 
சூட்சுமாவஸ்தையினது நாமம் சம்ஸ்காரமாம். இவ்விதத்தினால் அத்யாஸத்திற்கு பூர்வம் சஜாதீய வஸ்துவின் ஞானம் எதுவோ அதுவே சம்ஸ்காரம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாம்.
 
சத்திய வஸ்துவின் ஞான வாசனை அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாம்  மித்யா வஸ்துவின் ஞான சம்ஸ்காரம் ஹேது இது சரியல்ல. அப்படி சரியென்றால் எங்ஙனம் நஷ்ட ஞானத்தானும், நஷ்டகர்மத்தானும் அத்யாஸமும், சுவர்க்க நரகப் பிராப்தியும் அங்கீகாரம் செய்யப்படுகின்றன  அங்ஙனமே குயவனாலும், நஷ்டமான தடியினாலும் பானை உண்டாகவேண்டும். எதனாலெனின் எங்ஙனம் கயிற்றின்கண் சர்ப்ப அத்யாஸத்திற்கு வியவகித பூர்வ காலத்தில் சர்ப்ப ஞானமும் சுவர்க்க நரகப் பிராப்திக்கு வியவகித பூர்வகாலத்தில் சுபாசுபகர்மங்களும் உளவோ, அங்ஙனம் கடத்திற்கு வியவகித பூர்வ காலத்தில் நஷ்ட தடி உள்ளது, குயவனும் இருக்கின்றான். அந்த நஷ்ட தடியாலும் குயவனாலும் கடம் உண்டாதல் வேண்டும். அவ்வாறு உண்டாவதில்லை. ஆதலால் வியவகித பூர்வ காலத்திலுள்ள வஸ்து ஹேதுவாகின்றதில்லை  பின்னையோ அவ்வியவகித பூர்வ காலத்திலுள்ள வஸ்து ஹேதுவாகாமல் இருக்கும்.
 
சத்திய வஸ்துவின் ஞான சம்ஸ்காரமே அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாம். மித்யா வஸ்துவின் ஞான சம்ஸ்காரம் ஹேதுவன்று என்னும் நியமமில்லை. இந்த வார்த்தை ஈச்ச மரத்தின் உதாரணத்தில் பிரதிபாதம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால் மித்யா வஸ்துவின் ஞான ஜன்ய சம்ஸ்காரமும் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாம்.
 
இது பந்த அத்யாஸத்திலும் பொருந்தும். எதனாலெனின் அகங்கார முதலிய அனாத்ம வஸ்துக்களும் அவற்றின் ஞானங்களும் பந்தமெனப்படும். அந்த அனாத்மா வஸ்துக்கள் கயிறு-சர்ப்பம் போல எப்போது பிரதீதியாகின்றனவோ, அப்போதே உள்ளன.  பிரதீதியாகவில்லையேல், அப்போதில்லை. இது எம்முடைய வேதசம்மத சித்தாந்தமாம். இந்தக் காரணத்தாலேயே சுஷுப்தியின்கண் சர்வப் பிரபஞ்ச அபாவம் பிரதிபாதனம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. சுஷுப்தியின்கண் ஒரு பதார்த்தமும் தோன்றுவதில்லை.  ஆதலால், சர்வப் பிரபஞ்சங்களும் சுஷுப்தியின்கண் லயமாகின்றன. இதற்குச் சாஸ்திரங்களில் திருஷ்டிவாதமென்று அழைக்கப்படும்.
 
இவ்வகையில் அனந்த அகங்காராதிகளும், அவற்றின் ஞானங்களும் தோன்றி  லயமாகின்றன. அகங்காராதிகளும் அவற்றின் ஞானங்களும் ஒரே காலத்தில் உற்பத்தியாகி லயமாகின்றன. எப்போது அகங்காராதிகளின் தோற்றம்  உற்பத்தியாகின்றதோ, அப்போது அகங்காராதிகள் உற்பத்தியாகின்றன. தோற்றம் லயமாகும் போது அகங்காராதிகள் லயமாகின்றன. அகங்காராதிகட்கும் அவற்றின் ஞானங்கட்கும் அத்யாஸமென்று பெயராம். அகங்காரம் சாட்சி பாஸ்யமென்று விஷயப் பிரதிபாதனத்தில் பூர்வம் சொல்லப்பட்டிருத்தலால், அகங்காரத்தின் பிரதீதி சாட்சி ரூபமாம். ஆகவே அதற்கு உற்பத்தி,லயம் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயினும், அகங்காரத்தையும் விருத்தியினாலேயே சாட்சி பிரகாசம் செய்கின்றது. சாக்ஷாத்தாக பிரகாசிக்கின்றதில்லை. அவ்விருத்திக்கு உற்பத்தி, லயம் உண்மையாக இருப்பத்தால்., அகங்காரத்தின் பிரதீதிக்கும் உற்பத்தி லயம் சொல்லப்படுகின்றன. இவ்வாறு உத்தரோத்தர அகங்காராதிகளின் உற்பத்திக்கும் அவற்றின் ஞானங்களின் உற்பத்திக்கும் பூர்வ மித்யா அகங்காராதிகளின் ஞானஜன்ய சம்ஸ்காரம் ஹேதுவாதல் பொருந்தும்.
 
பின்னும் உத்தரோத்தர அகங்காராதிகளின் அத்யாஸத்தில் பூர்வ பூர்வ அத்யாஸத்தின் சம்ஸ்காரம் ஹேதுவாதல் பொருந்துமாயினும், பிரதமம் உற்பன்னமாகிய அகங்காரத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் சம்ஸ்காரம் ஹேதுவெனல் பொருந்தாது. எதனாலெனின் அவற்றிற்குப் பூர்வம் வேறு அகங்காரம் உற்பத்தியாகியிருந்தால், அதன் ஞானத்தின் சம்ஸ்காரமும் உண்டாகும். அப்பிரதம அகங்காரத்திற்குப் பூர்வம் வேறு அகங்காரம் உண்டாகவில்லை. அங்ஙனமே. சர்வ வஸ்துக்களின் பிரதம அத்யாஸத்திற்கு ஹேது சம்ஸ்காரமென்பது பொருந்தாதென்று என்ற இந்த சந்தேகமும் சித்தாந்தத்தின் ஞானமின்மையினால் உள்ளதாம். எதனாலெனின், இது வேதாந்தத்தினது சித்தாந்தமாம். பிரம்மம், ஈஸ்வரன், ஜீவன், அவித்யா, அவித்யாவிற்கும் சைதன்யத்திற்கும் உள்ள சம்பந்தம், அனாதி வஸ்துக்களின் பேதம் என்னும் இவ்வாறு வஸ்துவும், சொரூபமாக அனாதியும். எந்த வஸ்து உற்பத்தியாவதில்லையோ அது சொரூபமாக அனாதி எனப்படும். இவ்வாறு வஸ்துக்களும் உற்பத்தியாகின்றதில்லை  ஆதலால் சொரூபம் அனாதியாகும்.
 
மற்றும் அகங்காராதிகட்குச் சுருதியின்கண் உற்பத்தி சொல்லப்பட்டிருக்கிறது. ஆதலால், அகங்காராதிகள் சொரூபம் அனாதியன்றாம். ஆயினும் பிரவாக ரூபமாகச் சர்வ வஸ்துக்களும் அனாதியாம். சர்வ வஸ்துக்களினது பிரவாகமும் நீங்குகின்றதில்லை. அனாதி காலத்தில் இப்பொழுது ஒருகடமும் உண்டாகவில்லை என்று கூறத்தக்க ஒரு காலமும் பூர்வம் இருந்ததில்லை. ஆதலால் கடத்தினது பிரவாகம் அனாதியாம். இவ்வாற்றால் சர்வ வஸ்துக்களினது பிரவாகம் அனாதியாம். பிரளய காலத்திலும் சுஷுப்தி போலச் சர்வ வஸ்துக்களும் சம்ஸ்காரரூபமாயிருக்கின்றன.
 
ஆதலால், பிரபஞ்சத்தினது பிரவாகம் அனாதியாம்  ஆகையால் பிரபஞ்சம் அனாதி எனப்படும். இவ்வித ஞானம் யாருக்கு இல்லையோ, அவனுக்குப் பிரதம அத்யாஸத்திற்கு ஹேது சம்ஸ்காரமென்று சொல்வது பொருந்தாது என்னும் சந்தேகம் தோன்றாது. சித்தாந்தத்தில் எந்த அகங்காரதி வஸ்துக்களினது அத்யாஸமும் சர்வத்தினும் பிரதமத்திலில்லை. ஆனால், சர்வமும் தத்தம் பூர்வ பூர்வ அத்யாஸத்தினும் உத்தராமாயுள்ளன. ஆதலால் இந்த சந்தேகம் பொருந்தாது. இந்த ரீதியினால் சஜாதீயததின் பூர்வ ஞானஜன்ய சம்ஸ்காரத்தால் அகங்காரதி பந்த அத்யாஸம் பொருந்தும்.
 
மற்றும் மூவகைத் தோஷங்கள் அத்யாஸத்திற்கு ஏதுவாயுள்ளன. பந்த அத்யாஸத்தில் ஒரு தோஷமும் பொருந்தவில்லை. ஆதலால் பந்தம் சத்தியமென்று முன்பு கூறப்பட்டது.
 
இந்த வாதம் சரியல்ல. ஏனெனின் தோஷமின்றி அத்யாஸம் பொருந்தாது. அத்யாஸத்தில் ஹேது தோஷமாம். தறி, நூல், நூல்நாழி படத்திற்கு ஹேதுவாகும். அவைகளின் இருப்பால் படம் தோன்றுகின்றது. அவையில்லையென்றால் படம் தோன்றாது. அங்ஙனமே தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவன்று. எதனாலெனின், சாதிருஷ்ய தோஷமின்றி ஆத்மாவின்கண் ஜாதியின் அத்யாஸம் தோன்றுகின்றது.
 
பிராமனத்துவ முதலிய ஜாதி ஸ்தூல சரீரத்தின் தர்மமாகும். ஆத்மாவின் தர்மமும், சூட்சும சரீரங்களின் தர்மமுமன்றாம். எதனாலெனின், வேறு சரீரத்தை உடையுங்கால் பூர்வ சரீரததின்கண் இருந்த ஆத்மாவும், சூட்சும சரீரமும் இருக்கின்றன. வேறு ஜாதி உண்டாகின்றது. பூர்வ சரீரத்தின்கண் இருந்த ஜாதியே உத்தர சரீரத்தில் உண்டாகுமென்றும் நியமமில்லை. ஜாதி, ஆத்மா அல்லது சூட்சும சரீரத்தின் தர்மமாயின், உத்தர சரீரத்தில் வேறு ஜாதி உண்டாக வேண்டுவதில்லை. ஆதலால் ஜாதி, ஆத்மா சூட்சும சரீரங்களின் தர்மமன்றாம். ஆனால் ஸ்தூல சரீரத்தின் தர்மமாம். நான் பிராமணன் என்று இவ்வாறு பிராமணத்துவ, சத்திரியத்துவ, வைசியத்துவ ஜாதிகள் ஆத்மாவின்கண் ஏற்படுகின்றன. ஆதலால், ஆத்மாவின்கண் ஜாதியின் அத்யாஸம் உள்ளது. எங்ஙனம் கயிற்றின்கண் சர்ப்பம் பாரமார்த்தமாக இல்லாதிருந்தும் அத்யாஸத்தினால் தோன்றுகின்றனவோ அங்ஙனமே, ஆத்மாவின்கண் ஜாதி இல்லாது இருந்தும் அத்யாஸத்தினால் தோன்றுகின்றது. எனவே ஆத்மாவின்கண் ஜாதியின் அத்யாஸம் உள்ளது.
 
மேலும், ஆத்மாவோடு ஜாதிக்கு ஸாதிருஷ்யமில்லை. எதனாலெனின், ஆத்மா வியாபகமும், ஜாதி வரையறுக்கபட்டதாகும். ஆத்மா பிரத்தியக்கும், ஜாதி பராக்குமாம். ஆத்மா விஷயியும், ஜாதி விஷயமுமாம். இவ்வாற்றால் விரோதியான ஜாதிக்கும் ஆத்மாவின்கண் அத்யாஸம் உண்டாகின்றது. எங்ஙனம் ஆத்மாவின்கண் ஸாதிருசியமின்றி ஜாதியின் அத்யாஸம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே ஸாதிருசியமின்றி அகங்காராதி பந்த அத்யாஸமும் ஆத்மாவின்கண் பொருந்தும்.
 
ஸாதிருஷ்ய தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவன்று. ஸாதிருஷ்ய தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாயின் ஆத்மாவின்கண் ஜாதிக்கு அத்யாஸம் உண்டாதல் கூடாது. மற்றும் கற்கண்டின்கண் கசப்புத் தன்மையின் அத்யாஸம் வேண்டுவதில்லை  அங்ஙனமே இனிப்பிற்கும், கசப்பிற்கும் வேறுபாடுடையது, ஸாதிருஷ்யமில்லை. ஆதலால் அதிஷ்டானத்தின்கண் மித்யா வஸ்துவினது ஸாதிருஷ்ய தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவன்றாம்.
 
அங்ஙனமே, பிரமாதாவினது லோப, பயம் போன்ற தோஷமும் அத்யாஸத்திற்கு ஹேது அல்ல. எதனாலெனின் லோபமின்றி வைராக்கியம் உடைய புருஷனுக்கும் சிப்பியின்கண் வெள்ளி அத்யாஸமாகின்றது. அதுவாக வேண்டுவதில்லை. ஆதலால், பிரமாதாவின் தோஷமும் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவல்ல.
 
பிரமான தோஷமும் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவல்ல. எதனாலெனின் சகல புருஷர்க்கும் ரூப ரகித ஆகாயத்தில் நீல ரூபமும், கொப்பரை, கூடார ஆகாரமும் பிரதீதியாகின்றன. எனவே சர்வ புருஷர்க்கும் ஆகாயத்தின்கண் நீலரூபம், கொப்பரை, கூடாரத்தின் அத்யாஸமுள்ளது. எல்லோருடைய கண்ரூப பிரமானத்தின்கண் தோஷம் உரைத்தல் பொருந்தாது. ஆதலால் பிரமாண தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவல்ல.
 
ஆகாசத்தின்கண் நீல ரூபாதியின் அத்யாஸத்தில் பிரமாண தோஷமொன்று மாத்திரம் இல்லையென்பதில்லை  பின்னையோ சர்வ தோஷங்களும் இல்லையாம்.  ஸாதிருசியமில்லை, பிரமாதா தோஷமுமில்லை. எங்ஙனம் சர்வ தோஷ அபாவத்தினாலும் ஆகாயத்தின்கண் நீலாதிகளின் அத்யாஸமாகாமல் இருக்கின்றவோ, அங்ஙனமே ஆத்மாவின்கண்ணும் பந்த அத்யாஸம் தோஷம் இன்றியும் பொருந்தும். ஆதலால் தோஷமின்மையால் பந்தம் அத்யாஸரூபம் அல்ல என்ற கேள்வி பொருந்தாது. எதனாலெனின், சர்வ தோஷங்களின்றியும் ஆகாயத்தின்கண் நீலாதி அத்யாஸம் சர்வபுருஷர்க்கும் உண்டாகின்றது. ஆதலால், தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவல்ல.
 
பித்தம் முதலிய ஒரு தோஷங்களும் இல்லாதவனுக்கும் ஆகாயம் நீல ரூபமுடையதென்றும், கொப்பரை கூடார ஆகாரமுடையதென்றும் தோன்றுகின்றது. ஆதலால், பிரமான தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவன்றாம். ஞானத்தின் சாதனமான இந்திரியம் பிரமானம் எனப்படும். இந்த வகையால் தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவன்று. எனவே பந்தத்தின் அத்யாஸத்தில் தோஷத்தின் அபேக்ஷையில்லை.
 
மற்றும் ஸம்க்ஷேப சாரிரகத்தில் பந்த அத்யாஸத்தில் தோஷங்களும் பிரதிபானம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றன. கிரந்தம் விரியுமென்னும் என்பதால் இங்கே எழுதவில்லை. மற்றும் தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாமாயின், தோஷ நிரூபணம் செய்யலாம். அத்தோஷம் அத்யாஸத்திற்கு ஹேதுவாகவில்லை. அதனாலும் தோஷ நிரூபணம் செய்யவில்லை.
 
காரண அத்தியாஸ நிரூபணம். (அதிஷ்டானத்தின் விசேஷ ரூப அக்ஞானத்தின் கண்டனம்)
விசேஷரூபத்தால் அக்ஞாத வஸ்துவின்கண் அத்யாஸம் தோன்றாமல் இருக்கும். ஆத்மா ஸ்வயம்பிரகாசமாக இருப்பதால், அதனிடத்தில் அக்ஞானம் பொருந்தாது. எதனாலெனின், இருட்டிற்கும், பிரகாசத்திற்கும் பரஸ்பர விரோதமாகும். ஆதலால் எங்ஙனம் நல்ல வெளிச்சத்தில் கயிற்றின்கண் சர்ப்பத்தின் அத்யாஸம் தோன்றதோ, அங்ஙனமே ஸ்வயம் பிரகாச ஆத்மாவின்கண் பந்த அத்யாஸம் பொருந்தாதென்று பூர்வம் சொல்லப்பட்டது.
 
ஆத்மா ஸ்வயம்பிரகாச ரூபமாக இருப்பினும், ஆத்மாவின் ஸ்வரூப பிரகாசம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியல்ல. ஆத்மஸ்வரூபப் பிரகாசம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியாமாயின், சுஷுப்தியின்கண் பிரகாச ரூப ஆத்மாவினிடத்து அக்ஞானம் பிரதீதியாகின்றது. அது உண்டாக வேண்டுவதில்லை.
 
ஆழ்ந்த உறக்கத்தினின்றும் விழித்த புருஷனுக்கு நான் ஒன்றும் அறியாது சுகமாய்த் தூங்கினேன் என்று ஞானம் உண்டாகின்றது. இந்த ஞானத்திற்கு சுகமும், அக்ஞானமும் விஷயங்களாகும். ஜாக்கிரத்தில் அந்த சுக அக்ஞானங்களின் ஞானம் பிரத்யக்ஷ ரூபமல்ல. எதனாலெனின், எந்த ஞானத்தினது விஷயம் நேரிடையாக இருக்கின்றதோ, அந்த ஞானம் பிரத்யக்ஷ ரூபமாகும். ஜாக்கிரத் காலத்தின்கண் சுகமும், அக்ஞானமும் இல்லை. ஆதலால், ஜாக்கிரத்தில் சுக, அக்ஞானங்களின் ஞானம் பிரத்யக்ஷ ரூபம் அல்ல  பின்னையோ, ஸ்மிருதி ரூபமாகும். அந்த ஸ்மிருதி அக்ஞான வஸ்துவின்கண் தோன்றுவதில்லை.  ஞான வஸ்துவின்கண் தோன்றுகின்றது. ஆதலால், சுஷுத்தியின்கண் சுக அக்ஞானங்களின் ஞானமுள்ளது. அச்சுஷுப்தியின் ஞானம் அந்தக்கரண ஜன்னியமும், இந்திரிய ஜன்னியமும் அன்று. எதனாலெனின், சுஷுப்தியின்கண் அந்தக்கரண இந்திரியங்கள் அபாவமாயுள்ளன.. ஆதலால், சுஷுப்தியின்கண் ஆத்ம ஸ்வரூபமாகவே அந்த ஞானம் இருக்கின்றது.
 
இந்த ரீதியினால், சுஷுப்தியின்கண் ஆத்மா பிரகாச ரூபமாக இருக்கின்றது. அந்தப் பிரகாசரூப ஆத்மாவினால் ஸ்வரூப சுகமும், அக்ஞானமும் பிரதீதியாகின்றன. ஆத்ம ஸ்வரூபப் பிரகாசம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியாக இருப்பின், சுஷீப்தியின்கண் அக்ஞானத்தின் பிரதீதி உண்டாகக்கூடாது.  ஆதலால், ஆத்மா பிரகாச ரூபமாகவே இருக்கின்றது. ஆயினும், ஆத்மாவின் ஸ்வரூபப் பிரகாசம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியல்ல.  மாறாக ஆத்மாவினது ஸ்வரூபப் பிரகாசம் அக்ஞானத்திற்குச் சாதகமாயுள்ளது.
 
இதிலிருந்து சாமான்ய சைதன்யம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியல்ல  விசேஷ சைதன்யமே அக்ஞானத்திற்கு விரோதியாயுள்ளதென்று வேதாந்த சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.  வியாபக சைதன்யம் எதுவோ, அதுவே சாமான்ய சைதன்யம் எனப்படும். விருத்தியின்கண் ஸ்திதமாகிய சைதன்யம் எதுவோ அதுவே விசேஷ சைதன்யம் எனப்படும். எங்ஙனம் காஷ்டத்தின்கண் ஸ்திதமாகிய சாமான்ய அக்னி எதுவோ அது அந்தகாரத்திற்கு விரோதியல்ல. மதனத்தால் பிரகடனம் செய்யப்பட்ட அக்னி எதுவோ, அது திரியிலிருந்து கொண்டு இருட்டிற்கு விரோதியாக இருக்கின்றது. அங்ஙனமே, சைதன்யம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதி இல்லையாயினும் வேதாந்த விசாரத்தால், அந்தக்கரணத்தின் எந்தப் பிரம்ம ஆகாரவிருத்தி உண்டாகின்றதோ அதன்கண் ஸ்திதமாகிய சைதன்யம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியாயுள்ளது. இந்த ரீதியினால், கேவல சைதன்யம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியல்ல  ஆனால் விருத்தி சகித சைதன்யம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியாயுள்ளது. அல்லது சைதன்ய சகித விருத்தி அக்ஞானத்திற்கு விரோதியாயுள்ளது.
 
முதல் பக்ஷத்தில் அக்ஞான நாசத்திற்கு ஹேது சைதன்யமாகும். விருத்தி சகாயமாயிருக்கின்றது. இரண்டாம் பக்ஷத்தில் அக்ஞான நாசத்திற்கு ஹேது விருத்தியாகும்.  சைதன்யம் சகாயமாயிருக்கின்றது. இது அவச்சேத வாதத்தின் கிரமமாகும். ஆபாச வாதத்திலோ சாமான்ய சைதன்யம் போல விசேஷ சைதன்யமும் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியன்று. விருத்திசகித ஆபாசம் அல்லது ஆபாசசகித விருத்தி அக்ஞானததிற்கு விரோதியாகும். பிரகாசரூப சைதன்யம் அக்ஞானத்திற்கு விரோதியன்று. ஆதலால், சைதன்யத்தை ஆசிரயித்து அக்ஞானமுள்ளது.  இந்த ஞானத்தால் ஆவிருதமாகிய ஆத்மாவின்கண் பந்த அத்யாஸம் பொருந்தும்.
 
மற்றும், சாமான்ய ரூபத்தால் ஞாதமாயும், விசேஷ ரூபத்தால் அக்ஞாதமாயும் உள்ள வஸ்துவின் அத்யாஸம் தோன்றாமலிருக்கும். ஆத்மாவின்கண் சாமான்ய விசேஷ பாவங்களின்மையின், நிர்விசேஷ ஆத்மா ஞானமாயும் அக்ஞாதமாயும் இருத்தல் பொருந்தாது. அதன்கண் அத்யாஸம் சம்பவிக்காது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது.
 
அவ்வார்த்தையும் பொருந்தாது  எதனாலெனின், ஆத்மா இருக்கின்றது என்ற எல்லோருக்கும் பிரதீதியாகின்றது. ஆத்மாவெனும் பெயர் தனது ஸ்வரூபத்திற்காம்  நானில்லையென்று ஒருவருக்கும் பிரதீதியாகின்றதில்லை ஆதலால், ஸத்ரூபத்தால் ஆத்மா அனைவராலும் உணரப்படுகின்றது. ஆனால் சைதன்யமாயும், ஆனந்தமாயும், வியாபகமாயும், நித்திய சுத்தமாயும் ஆத்மா உள்ளதென்று அனைவருக்கும் விளங்குவதில்லை. ஆதலால், சைதன்ய ஆனந்த, வியாபக, நித்திய சுத்தம் இவைகளால் ஆத்மா அறியப்படவில்லை  ஆனால் ஸத்ரூபத்தால் அறியப்பட்டதாம். இவ்வார்த்தை அனுபவ சித்தமாக உள்ளது. இந்த அனுபவ சித்த வார்த்தை யுக்தியினால் நிராகரிக்கப்படமாட்டாது.
 
அனைவருக்கும் பிரதீதியாகின்ற ஆத்மாவின் ஸத்ரூபம் சாமான்ய ரூபமாம்.  ஞானிக்கு பிரதீதியாகின்ற ஆத்மாவின் சைதன்ய அனந்தாதி ரூபம் விசேஷ ரூபமாம். எது அதிக காலத்திலும், அதிக தேசத்திலுமிருக்குமோ அது சாமான்ய ரூபமெனப்படும். எது சிறிது காலத்திலும், சிறிது தேசத்திலும் இருக்குமோ அது விசேஷ ரூபமாம்.
 
ஆத்மாவின் ஸ்வரூபமே சேதன ஆனந்தாதிகளாக இருத்தலால், ஸத்ரூபம் போலச் சேதன ஆனந்தாதிகளும் ஸர்வத்திர வியாபகமாம். ஸத்தின் அபேட்சையால் சேதன ஆனந்தாதிகள் சிறிது தேசத்திலும், சைதன்ய ஆனந்தாதிகளின் அபேட்சையால் ஸத்ரூபம் அதிக தேசத்திலும் இருக்கின்றது என்று கூறுதல் கூடாது. ஆதலால், ஸத்ரூபம் ஆத்மாவின் சாமான்ய அம்சம் என்றும் சேதன ஆனந்தாதிகள் விசேஷ அம்சமென்றும் சொல்லுதலும் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயின் ஸத்தின் பிரதீதி எல்லோருக்கும் அவித்யா காலத்திலும் உண்டாகும். மாறாக ஆத்மா சேதன ஆனந்தாதி ரூபம் என்னும் பிரதீதி எல்லோருக்கும் அவித்யா காலத்தில் உண்டாகிறதில்லை. ஞானிக்கு மட்டுமே உண்டாகின்றது. அவித்யா காலத்தில் சேதன ஆனந்தத்தன்மை,  சுத்தத் தன்மைகளும் இருக்கின்றன. ஆனால், பிரதீதியாகிறதில்லை. ஆதலால் இவை இல்லாததுபோல இருக்கின்றன. இதனால் சைதன்ய ஆனந்தாதிகள் சிறிது காலத்தில் இருப்பனவென்றும், ஸத்ரூபம் அதிக காலம் இருப்பதென்றும் கூறப்படுகின்றன.
 
இந்த ரீதியால் ஸத்ரூபத்திற்கும் சேதன ஆனந்தாதிகட்கும் சாமான்ய விசேஷ பாவங்கள் இல்லையாயினும், அற்பகாலத்திலும், அதிக காலத்திலும் பிரதீதியாகின்றமையின், சாமான்ய விசேஷ பாவங்களைப் போல உள்ளது. இக்காரணத்தினால் ஆத்மாவின் ஸத்ரூபம் சாமான்ய அம்சமென்றும், சேதன ஆனந்தாதிகள் விசேஷ அம்சமெனவும் கூறப்படுகின்றது.
 
ஆத்மா நிர்விசேஷமென்னும் சித்தாந்தத்திற்கும் பாதிப்பு இல்லை. ஆத்மாவின்கண் சாமான்ய விசேஷ பாவம் அங்கீகாரம் செய்யின் ஆத்மா நிர்விசேஷமென்னும் சித்தாந்தத்திற்கு பாதிப்பு உண்டாம். அந்த சாமான்ய விசேஷ பாவங்கள் அங்கீகாரம் செய்யப்படவில்லை. ஆனால் அவித்யாவினால் சாமான்ய விசேஷ பாவங்களைப் போல பிரதீதி உண்டாகின்றது. ஆதலால் சாமான்ய விசேஷ பாவம் கூறுவர்.
 
இந்த ரீதியினால், ஸத்ரூபமாக ஞாதமாயும், சேதன, ஆனந்த, நித்திய சுத்த, நித்தியமுக்தப் பிரம்ம ரூபமாக அஞ்ஞாதமாயும் உள்ள ஆத்மாவின்கண் பந்தத்தின் அத்யாஸம் பொருந்துகின்றது. அத்யாஸ ரூப பந்தத்திற்கு ஞானத்தால் நிவிருத்தியும் பொருந்துகின்றது. ஆதலால், கிரந்தத்தின் பலன் சம்பவிக்கின்றது.
 
பூர்வபட்சம் - நிஷித்த, காம்ய கர்மங்களைத் தியாகம் செய்து, நித்திய, நைமித்திக, பிராயசித்த கர்மங்களைச் செய்யின் நிஷித்த கர்மத்தின் அபாவத்தால் கீழான உலகமும், காம்ய கர்மத்தின் அபாவத்தால் உத்தம உலகமும் அடையப்படாது. நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களைச் செய்யாமையினால் உண்டாகும் பாபம் அவற்றைச் செய்வதனால் உளதாகாது. இந்த ஜன்மத்தின்கண் அல்லது அன்னிய ஜன்மத்தின்கண் முன்பு செய்துள்ள பாவங்கள் சாதாரண, அசாதாரண பிராயச்சித்தங்களால் நாசமாகாமல் இருக்கும். முன்பு செய்த காம்ய கர்மங்களின் பலனில் உள்ள இச்சையின் அபாவத்தால் முமுக்ஷுவிற்கு அவற்றின் பலன்களுளவாகாது. ஆதலால், முமுட்சுவிற்கு ஞானமின்றியே ஜன்மத்தினது அபாவ ரூபமாகிய மோட்சம் உளதாகாது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது.
 
அது தவறு. எதனாலெனின் நித்திய, நைமித்திக கர்மத்திற்கும் சுவர்க்க ரூப பலனுண்டு. இவ்வார்த்தை பாஷ்யகாரத் யுக்தியினாலும் பிரமாணங்களாலும் நிரூபித்துள்ளார். ஆதலால், நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களால் உத்தம லோகம் அடையப்படும். ஜன்மத்தினது அபாவம் பொருந்தாது. நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களின் பலத்தை அங்கீகாரம் செய்யாவிடின், அவற்றைப் போதிக்கும் வேதம் நிஷ்பலமாய்விடும்  எதனாலெனின், நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களைச் செய்யாமையினால் பாவம் உண்டாகுமாயின், அவற்றைச் செய்வதனால் பாவமுண்டாகாமல் இருத்தலே அவற்றின் பலனாதல் பொருந்தும். அந்த நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களைச் செய்யாமையால் பாவம் உளவாகாது. எதனாலெனின், அவற்றைச் செய்யாமல் இருப்பது அபாவ ரூபமாம். பாபம் பாவ ரூபமாம். அபாவத்தினின்று பாவத்தினது உற்பத்தி உண்டாகமாட்டாது. ஆதலால், நித்திய. நைமித்திக கர்மங்களைச் செய்யாமையால் பாவமுண்டாகுமென்று கூறுதல் பொருந்தாது. நித்திய. நைமித்திக கர்மங்களைச் செய்யாமையால் பாவம் வருமென்று அங்கீகாரம் செய்யின் அபாவத்தினின்றும் பாவத்தின் உற்பத்தி உண்டாகமாட்டாதென்று கீதையின் இரண்டாம் அத்தியாயத்தில் பகவானால் கூறப்பட்டிருக்கிறது. அதனோடு விரோதமாக இருக்கும். ஆதலால், நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களின் பாவத்தால் பாவரூப பாபத்தின் உற்பத்தி பொருந்தாது. இந்த ரீதியினால், நித்திய நைமித்திக கர்மங்கட்குப் பாவத்தின் உற்பத்தி பயனன்று. ஆனால் நித்திய நைமித்திக கர்மமின்றியும் பாபத்தின் உற்பத்தி சித்தமாக இருக்கின்றது. ஆதலால், நித்திய, நைமித்திக கர்மத்திற்கு சுவர்க்கரூப பலன் அங்கீகாரம் செய்யாவிடின், கர்மம் நிஷ்பலமாக விடும். நிஷ்பலமாகிய நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களைப் போதிக்கும் வேதமும் நிஷ்பலமாகும.
 
ஜன்மாந்தரத்தின் காம்ய கர்மங்கள் இச்சையின் பாவத்தால் பலனைக் கொடுக்கமாட்டாதென்று முன்னே கூறப்பட்டது. அவ்வார்த்தையும் பொருந்தாது  ஏனெனின் கர்மரூப பீஜத்தினின்றும் இரண்டு விஷயம் உற்பத்தியாகின்றது.  ஒன்று வாசனை, மற்றொன்று அதிர்ஷ்டம். தர்மாதர்மத்திற்கு அதிர்ஷ்டமென்று பெயர். சுபகர்மத்தால் சுபவாசனையும், தர்மரூப அங்குரம் உற்பன்னமாகின்றன. அசுப கர்மத்தால் அசுப வாசனையும், அதர்ம ரூப அங்குரம் உற்பத்தியாகின்றன. சுப வாசனையால் முன்னர் சுபகர்மத்தில் பிரவிருத்தியும், தர்மத்தால் சுபபோகமும் உண்டாகாதிருக்கும். இவ்வாறே அசுபவாசனையால் அசுப கர்மத்தில் பிரவிருத்தியும் அதர்மத்தால் துக்கானுபவமும் உண்டாகின்றன. இந்த ரீதியால் வாசனாரூபமும், அதிருஷ்ட ரூபமான அங்குரங்கள் கர்மரூபமாகிய பீஜத்தாலுளவாகாதிருக்கும். அவற்றுள், வாசனாரூபமாகிய அங்குரமோ உபாயத்தால் நாசமாகாதிருக்கும். அதிர்ஷ்ட ரூபமாகிய அங்குரமானது பலத்தினுற்பத்தியின்றி ஒருவாற்றானும் நாசமாகாது. இது சாஸ்திரத்தினது நிர்ணயமாம்.
 
அசுப கர்மத்தினால் உற்பத்தியாகிய அசுபவாசனையுள்ள சத்சங்கமாதிகளால் நாசமாகாதிற்கும். சுபகர்மத்தினால் உற்பத்தியாகிய சுபவாசனை தீயசங்கம் முதலியவற்றால் நாசமடைகின்றது.
 
சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்ற புருஷார்த்தங்களால் பிரவிருத்திக்கு ஹேதுவாகிய வாசனையே நாசமாகாது  இதனால் புருஷார்த்தமும் சபலமாம். போகத்திற்கு ஹேதுவாகிய அதிருஷ்டம் நாசம் அடைகின்றதில்லை. ஆதலால், பலனைக் கொடுக்காமல் கர்மம் நீங்குவதில்லை என்று சாஸ்திரங்களில் கூறியுள்ளதற்கும் விரோதம் இல்லை. இந்த ரீதியினால், அக்ஞானிக்குப் பலபோகமின்றிக் கர்மத்தில் நிவிருத்தி பொருந்தாது.
 
ஞானிக்கோ போகமின்றியும் கர்மம் நிவிருத்தியாகின்றது. எதனாலெனின், கர்மமும், கர்த்தாவும் பலனும் பாரமார்த்தமாக இல்லை. பின்னையோ, அவித்யாவினால் கற்பிதமாயுள்ளன. அந்த அவித்யாவுக்கு ஞானம் விரோதியாம்  ஆதலின், அவித்யா கற்பித கர்ம முதலியனவும் ஞானத்தால் நாசமாகாது. எங்ஙனம் ஸ்வப்னத்தில் காண்கின்ற பொருட்கள் விழிப்பு நிலையின் போது இல்லாமல் போகிறதோ அங்ஙனமே அவித்யாரூப நித்திரையில் பிரதீதியாகும் கர்மமும், கர்த்தாவும். பலனும் ஞானசொரூப விழிப்புநிலையில் உள்ள அவித்யாவின் நிவிருத்தியினால் இல்லாமல் போகின்றன.
 
இச்சையினது அபாவத்தால் கர்மத்தினது பலபோகம் உண்டாகாதெனின், ஈஸ்வரனது சங்கல்பம் மித்யாவாகிவிடும்  எதனாலெனின், பலபோகமின்றி அக்ஞானியின் கர்மம் நிவிருத்தியாகாது என்பது ஈஸ்வரனது சங்கல்பமாம். இச்சையின்றிச் செய்த கர்மத்தின் பலன் உண்டாகாதெனின், ஈஸ்வரனது சங்கல்பம் மித்யாவாகிவிடும். சத்திய சங்கல்பன் ஈஸ்வரன் என்னும் வார்த்தை சாஸ்திரங்களில் பிரசித்தமாக உள்ளது. ஆதலால், இச்சையினது அபாவத்தால் முன்பு செய்த காம்ய கர்மத்தினது பலன் உண்டாகாது என்பது விருத்தமாம்.
 
இச்சையினது அபாவத்தாலேயே காம்ய கர்மத்தினது பலனுண்டாகாதெனின், அசுப கர்மத்தினது பலன் ஒருவருக்கும் உண்டாக வேண்டுவதில்லை. எதனாலெனின், அசுப கர்மத்தினது பலனாகிய துக்கத்தில் ஒருவனுக்கும் இச்சை உண்டாகிறதில்லை. ஆதலால், ஞானமின்றி கர்மபலத்தின் அபாவம் உண்டாகாது.
 
எங்ஙனம் கர்மானுஷ்டான காலத்தில் இச்சாரகித புருஷனுக்குக் கர்மத்தின் பலன் வேதாந்த மதத்தில் அங்கீகாரம் செய்யப்படவில்லையோ, அங்ஙனமே கர்மானுஷ்டானத்தின் அனந்தரமும் புருஷனுடைய இச்சை நிவிருத்தியாய் விடுமாயின், கர்மத்தின் பலனுண்டாகாதென்று முன்பு சொல்லப்பட்டது.
 
அவ்வார்த்தையும் வேதாந்த மதத்தை அறியாமல் சொல்லப்பட்டதாம். அது எதனாலெனின் எவன் பலனில் பற்றுடையவனாக கர்மத்தை செய்யாதவனாக இருந்தாலும் அல்லது பலனில் பற்றற்று கர்மம் செய்கின்றவனாக இருந்தாலும் இருவருக்கும் கர்மத்தின் பலபோகம் நிச்சயமாக உளதாகாது. ஆயினும், பலனில்  பற்றற்று செய்கின்ற கர்மத்தால் அந்தக்கரண சுத்தி உளதாம்.  பற்றுடையவனாக கர்மம் செய்கின்றவனுக்குக் கேவலம் போகமுள்ளதாம். ஆனால் மனத்தூய்மை ஏற்படாது.
 
பலனில் பற்றின்றி கர்மம் செய்வதால் சுத்த அந்தக்கரணம் உளதாகிச் சிரவணத்தால் ஞானம் உண்டாகின்றது  அவனுக்குக் கர்மத்தினது பலன் உளதாகாது. மற்றும், எந்த பலத்தினது இச்சா ரகிதமாய்க் கர்மம் செய்தும் சிரவணம் இல்லாமையினால் அல்லது யாதானும் அன்னிய நிமித்தத்தால் ஞானம் உண்டாகவில்லை என்றால் அவனுக்கு இச்சா ரகித கர்மத்தினது பலபோகம் நிவிருத்தியாகாது. இது வேதாந்தத்தினது சித்தாந்தமாம். ஆதலால், ஞானம் இன்றிக் கர்மத்தினது பலபோகம் நிவிருத்தியாகாது.
 
மற்றும், பிராயசித்தத்தால் அசுப கர்மங்கள் நாசமாகாது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. அவ்வார்த்தையும் பொருந்தாது. எதனாலெனின் அனந்த கர்ப்பத்தின் அசுப கர்மங்கட்கு ஒரு ஜன்மத்தின்கண் பிராயச்சித்தம் பொருந்தாது. மற்றும், கங்கா ஸ்னானம் ஈஸ்வர நாமோச்சாரண முதலிய சர்வ பாவ நாச காரணங்களாகிய் பிராயச்சித்தங் கூறியுளவோ அவையும் ஞானத்திற்கு சாதனமாம். எனவே ஞானம்தான் சர்வ பாவங்களின் நாச காரணங்களாகக் கூறப்படுகிறது.
 
பின்னும், நித்திய நைமித்திக கர்மங்கள் செய்வதால் எந்தக் கிலேசங்கள் உளவாகாநின்றனவோ அவை பூர்வ சஞ்சித நிஷித்த கர்மத்தினது பலனாம். ஆதலால், சஞ்சித நிஷித்த கர்மங்களினது பலன்கள் வேறு உளவாகாது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. அதுவும் பொருந்தாது. எதனாலெனின், சஞ்சித காமிய கர்மங்கள் அனந்தமாம்  ஒரு ஜன்மத்தின்கண் அவற்றின் அனுபவம் பொருந்தாது. பின்னும் ஒரு புருஷனுக்கு ஒரு காலத்தில் பலவித சரீரங்களால் எந்த போகம் சொல்லப்பட்டது. அதுவும் சித்தயோகியன்றி மற்றையோருக்கு பொருந்தாது. மற்றும் சித்தயோகிக்கும் வேறு முழுமையான சித்திகள் இருந்தாலும், ஞானமின்றி மோட்சம் உண்டாகாது. இது வேதத்தினது சித்தாந்தம்.
 
இந்த ரீதியினால் காமிய, நிஷித்த கர்மங்களைத் தியாகம் செய்து கேவலம் நித்திய, நைமித்திக கர்மங்களை அக்ஞானி செய்யின், அவனுக்கு நித்திய நைமித்திக கர்மங்களினது பலன்களை அனுபவித்தல் பொருட்டும், முன்பு எந்த சுபாசுப கர்மங்கள் செய்யப்பட்டுள்ளனவோ அவற்றின் பலன்களை அனுபவித்தல் பொருட்டும், அனந்த சரீரங்களுளவாகும், மோட்சம் உளவாகாது. ஆதலால் ஞானவாயிலாக பந்தத்தின் நிவிருத்தி கிரந்தத்தின் பிரயோஜனம் பொருந்தும். எங்ஙனம் கனவின்கண் எந்த மித்யா பதார்த்தங்கள் தோன்றுகின்றனவோ, அவைகளின் நிவிருத்தி விழிப்புநிலையின்றி உண்டாகாது. அங்ஙனமே பந்தமும் மித்யாவாகப் இருக்கின்றது. அதனது நிவிருத்தியும் ஞானரூப விழிப்புநிலையின்றி உளதாகாது.
 
சம்பந்த பகுதி. கிரந்தத்தின் ஆரம்பம் பொருந்துகின்றது.
இந்த ரீதியினால் கிரந்தத்திற்கு அதிகாரி, விஷய, பலன்கள் இருக்கின்றது என்று நிரூபிக்கபட்டது. அதிகாரி முதலியவற்றின் சம்பவத்தால் சம்பந்தமும் சம்பவிக்கிறது. இதனால் கிரந்தத்தின் ஆரம்பம் பொருந்தும்.
 

----ooo000ooo----

 

அத்தியாயம்-3.

குரு சிஷ்ய லட்சணம்

 

கிரந்தாரம்பத்தின் பிரதிக்ஞை.

எந்த புருஷன் அனுபந்த சதுஷ்டயசகித கிரந்தத்தை அறிந்து ஞானசகித குருவினிடத்தில் படிப்பானோ, அல்லது ஏகாக்கிர சித்தனாகக் கேட்பானோ, அந்த புருஷன் மோட்சத்தின் மார்க்கமாகிய ஞானத்தை அடையாமல் இருக்க மாட்டான். குரு சிஷ்ய சம்வாதமாக அர்த்த நிரூபணம் செய்வதால் ஸ்ரோதாவிற்குச் சுகமாகப் போதம் உண்டாகும். இக்காரணத்தால் குரு சிஷ்ய சம்வாதமாகக் கிரந்தம் ஆரம்பிக்கப்படுகின்றது.
 
குரு லட்சணம்
வேதாத்தியனம் செய்து அதன் அர்த்தத்தை நன்றாக அறிந்தவரும், ஜீவ பிரம்ம ஐக்கியத்தை நிச்சயம் செய்தறிந்திருத்தலால் ஆத்மஞானத்தில் நிலைத்திருப்பவரே  ஆச்சாரியாராவார். யார் வேதம் படித்தும் ஞானநிஷ்டை இல்லாமல் இருக்கிறாரோ அவர் சரியான குருவாகமாட்டார். ஞானநிஷ்டை அடைந்து, உபநிஷத்தை படிக்கவில்லையோ, அவரும் தாம் முக்தரேயாயினும் உபதேசம் செய்ய யோக்கியமாகிய குருவாகமாட்டார். எதனாலெனின், அவருக்கு ஜிக்ஞாஸுவின் சந்தேகத்தை நீக்கக்கூடிய யுக்தி தோன்றாது. சந்தேகம் உண்டாகாத உத்தம சம்ஸ்காரத்தையுடைய ஜிக்ஞாஸுக்கு உபதேசம் செய்வதில் சமர்த்துளதேனும், சகலருக்கும் உபதேசம் செய்ய யோக்கியமில்லை. ஆதலால் ஆச்சாரியராகார். வேதத்தை குருமுகமாக கற்றறிந்தவரும், பிரம்மநிஷ்டராக இருப்பவரே தகுதியான குருவாக இருக்கமுடியும்.
 
சிஷ்யர்களது புத்தியில் இருக்கின்ற ஐந்து வகையான பேதங்களை நாலாவித யுக்தியால் நிவிருத்தி செய்வதில் சமர்த்தராக இருக்க வேண்டும். ஜீவ ஈஸ்வரரது பேதம், ஜீவர்களது பரஸ்பர பேதம், ஜீவ ஜடங்களது பேதம், ஈஸ்வர ஜடங்களது பேதம், ஜட ஜடங்களது பேதமாகிய இவ்வைந்து விதங்களான பேதங்களை நீக்க வேண்டும். எதனாலெனின், பேதம் பயத்திற்கு ஹேது. ஆதலால், பேதங்கள் அவசியம் நீக்கப்பட வேண்டும்.
 
பேதத்தின் நீக்கத்தால் அத்வயமாயும், அவித்யாதி மலரகிதமாயுமுள்ள பிரம்மத்தை ஆத்மரூபமாகச சாக்ஷாத்காரம் செய்விக்க வேண்டும்.
 
சகல சம்சாரத்தையும் மித்யா ரூபமாக உபதேசம் செய்விக்க வேண்டும். இத்தகைய  அற்புதமான உபதேசம் செய்யத்தக்கவர் ஆச்சாரியர் எனப்படுவர். மற்றும் சம்சாரமாகிய முதலையினின்றும் விடுதலை செய்விக்கும் ஆத்மோபதேசம் செய்யத்தக்கவரே ஆச்சாரியாவர் என்று அறிஞர்களால் சொல்லப்படுகின்றது.
 
சிஷ்யனது லட்சணம்:
எந்தச் சாதனங்களால் கிரந்தத்தின்கண் அதிகாரமுண்டாமோ, அந்தச் சாதனங்கள் சீடனது லட்சணமாம்., எந்த அதிகாரியினது லட்சணம் முன்பு சொல்லப்பட்டதோ அதுவே சீடனாது லட்சணமாகும்.
 
குரு பக்தியினால் அடையப்படும் பலன்கள்:
குருவினிடத்தில் ஈஸ்வரனிடத்திலும் அதிக பக்தி செய்க. எதனாலெனின், ஒருவன் அனைத்து சாஸ்திரங்களிலும் நிபுணனாக இருந்தாலும் குருவின் உபதேசமின்றி ஞானத்தை அடைய முடியாது. குருவின் உதவியின்றி யார் உபநிஷத்தை விசாரம் செய்வாரோ, அவர் ஜன்ம-மரண ரூபமாகிய துக்கத்தை அடைவார் .
 
குருவினிடத்துப் படித்த வேதத்தின் அர்த்தத்தை விசாரித்தலால் முக்திரூப பலன் பிராப்தியாகாமல் போகாது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. அதனால் குரு ஞானியாக அல்லது அக்ஞானியாக இருக்க வேண்டுமென்று விசேஷமாகச் சொல்லப்படவில்லை. அதனை இப்பொழுது கூறுவோம். ஞானமின்றியவர் குருவாகாமாட்டார் என்று முன்பு கூறப்பட்டிருந்தால், அதையையே உதாரணத்தால் பிரதிபாதம் செய்வோம்.
 
கடல்நீரை எந்தப்பாத்திரத்தில் இருந்தாலும் அது உப்பாகத்தான் இருக்கும். ஆனால் கடல்நீரைக் குடித்து மேகத்திலிருந்து மழையாக பொழியும் நீரானது சுவையாக இருக்கும். அதுபோல வேதாந்தத்தை பிரம்மநிஷ்டரும், ஸ்ரோத்திரியமான குருவைத்தவிர வேறு யாரிடத்திலும் வேதாந்தத்தை படித்தாலும் அந்தப்பாடம் பயன்படாது. இதில் ஞானி மேகத்திற்குச் சமானமாம். முன்பு இந்தக் கருத்து பிரதிபாதம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றன.
 
ஞானவானிடத்தில் வேதத்தினைப் படித்த சிரவணத்தின் மூலமாக ஜீவ பிரம்மத்தின் ஸ்வரூப விசாரணையால் ஞானத்தை அடையலாம். அன்னிய சம்ஸ்கிருத கிரந்தங்களினாலும் பாஷா கிரந்தங்களினாலும் ஞானம் ஏற்படாது. இதனால் பாஷா கிரந்தத்தினது ஆரம்பம் நிஷ்பலமாகும் என்னும் சந்தேகம் கொண்டால், பிரம்மத்தை அறிந்த புருஷன் பிரம்மரூபமாகின்றான் என்னும் வார்த்தை ஸ்ருதியின்கண் பிரசித்திமாயுள்ளது. ஆதலால், அவனது வாக்கு வேதரூபமாம். எவ்விதத்தும் பேதப் பிரம்மத்தைச் சேதனம் பண்ணாதிற்கும். மேலும் வேதத்தின் உபதேசத்தை தவிர வேறெதனாலும் ஞானம் உண்டாகாது. இதனாலேயே சர்வக்ஞராகிய ரிஷிகளும், முனிகளும், ஸ்மிருதி புராண இதிகாச கிரந்தங்களில் பிரம்மவித்யாவின் பிரகரணத்தினைக் கூறியுள்ளனர். வேதத்தாலன்றி ஞானமுளதாகாதாகின், அச்சம்பூர்ணப் பிரகரணங்களும் நிஷ்பலமாகி விடும். ஆதலால், ஆத்ம ஸ்வரூபத்தினது பிரதிபாதகங்களாகிய வாக்கியங்களால் ஞானமுளதாகாமல் போகாது .
 
ஜிக்ஞாஸு பிரம்ம ஞானியாகிய குருவுக்கு சேவை செய்ய வேண்டும் என்று வலியுறுத்தப்படுகிறது. எந்தப் பிரம்மஞானியின் வசனம் வேதத்திற்குச் சமானமாயுள்ளதோ அந்தப் பிரம்ம ஞானியாகிய ஆச்சாரியருக்கு ஜிக்ஞாஸு சேவை செய்ய வேண்டும். அதனால் ஆச்சாரியர் பிரசன்னமாவர். அப்பொழுது தனது ஸ்வரூபத்தினை அறிகின்றான். இங்ஙனம் கூறினமையால் இது அறியத்தக்கதாம். ஆச்சாரியரது சேவை ஈஸ்வரனது சேவையினும் பெரிதாம். அது எதனாலெனின், ஈஸ்வர சேவை அதிர்ஷ்ட பலத்திற்கு ஹேதுவாம், ஆச்சாரியரது சேவை அதிர்ஷ்ட பலம், திருஷ்டபலமாகிய இரண்டிற்கும் ஹேதுவாம்.
 
எந்த வஸ்து தர்மாதர்மோற்பத்தி வாயிலாய்ப் பலத்திற்கு ஹேதுவாமோ, அது அதிருஷ்ட பலத்திற்கு ஹேதுவெனப்படும். ஈஸ்வர சேவை தர்மோற்பத்தி வாயிலாக அந்தக்கரண சுத்திக்கு ஹேதுவாயுள்ளது. ஆதலால், திருஷ்ட பலத்திற்கு ஹேதுவும், தர்மோற்பத்தி வாயிலாக அந்தக்கரண சுத்திரூப பலத்திற்கு ஹேதுவுமாம்  அதிருஷ்ட பலத்திற்கும் ஹேதுவாம். இதிலிருந்து ஆச்சாரியரது சேவை ஈஸ்வர சேவையினும் உத்தமமாம். ஆதலால், ஜிக்ஞாஸு சர்வப்பிரகாரத்தாலும் பிரம்ம குருவாகிய குருவுக்கு சேவை செய்யத்தக்கது.
 
ஆச்சாரிய சேவையின் கிரமம்:
எப்பொழுது குரு பிராப்தமாவரோ அப்பொழுது தண்டம் போலச் சாஷ்டாங்கமாகப் விழுந்து வணங்க வேண்டும். பவித்திரமாகிய் பாதரூப பத்மங்களினது தூளியைச் சிரஸின்மீது தரிக்க அவருக்கு அருகிலே வாசம் செய்ய வேண்டும். உடல், மனம், தனம், வாக்கு என்பனவற்றை அர்ப்பணம் செய்ய வேண்டும்.
 
சரிரார்ப்பணக் கிரமம்: உடலால் விஸ்தாரமாக பலவித சேவை செய்ய வேண்டும்.
 
மனம் அர்ப்பணக் கிரமம்: மனத்தின்கண் பகவான் ஸ்ரீராமனிடத்தில் போலப் பிரியம் வைக்க வேண்டும். குருவினிடத்தில் கனவிலும் குறைக்காணக் கூடாது.
 
தன் அர்ப்பணக் கிரமம்: பத்தினி, புத்திரன், பூமி, பசு, தாசி, தாசன், திரவியம், கிரகம், தான்யம் இவையாவும் தனமெனப்படும். இவைகள் அனைத்தையும் தியாகம் செய்து குருவை சரணடையவேண்டும். குரு இல்லறத்தில் இருந்தால் தன்னிடத்தில் உள்ள செல்வங்கள் அனைத்தையும் குருவுக்கு கொடுத்துவிட வேண்டும். குரு இல்லறத்தில் உள்ளார் எனவே பிரம்மவித்யாவை உபதேசிக்கும் ஆச்சாரியர் கிடையாது என்று சந்தேகப்படக்கூடாது. ஏனென்றால், பிரம்மஞானி யாக்ஞவல்கியர், உத்தாலகர் முதலியவர்கள் இல்லறத்தில் இருந்து கொண்டு பிரம்மவித்யாவுக்கும் ஆச்சாரியராக இருந்திருக்கிறார்கள் என்று உபநிஷத்தில் கூறப்பட்டிருக்கிறது.
 
வாக்கின் அர்ப்பண முறை: குருவினது குணநலன்களை மட்டும் சொல்ல வேண்டும், அவரிடத்தில் குறைகள் எதுவும் இருந்தாலும் அவைகளை சொல்லக்கூடாது. இதுவே வாக்கின் அர்ப்பணமாம்.
 
சிஷ்யன் குருவின் சம்பந்தத்தில் விவகாரம்.
சிஷ்யன் அறிவை அடைவதற்கு உடல். மனம், வாக்கு ஆகியவற்றை குருவுக்கு அர்ப்பணம் செய்ய வேண்டும். அவரருகேயே வசிக்க வேண்டும். பிச்சையெடுத்தே உயிர்வாழ வேண்டும். பிச்சையெடுத்து வந்த உணவை குருவினிடத்தில் கொடுத்துவிட வேண்டும். அதிலிருந்து அவர் கொடுப்பதை உண்ண வேண்டும். குரு ஓய்வாக இருக்கும் போது அவரருகே சென்று இருகை கூப்பி வணங்கி தனக்கு ஆத்ம வித்யாவை உபதேசம் செய்ய வேண்டும் என்று பணிவுடன் கேட்க வேண்டும்.
 
குருசேவைக்கு இருவிதமான சக்தி உண்டு. ஒன்று குருவின் பிரசன்னத்தன்மை, மற்றொன்று அந்தக்கரணத்தின் சுத்தி அவ்விரண்டும் சீடனுக்கு சித்தமாயுளது.
 

----ooo000ooo----

  

அத்தியாயம்-4

(உத்தம அதிகாரி உபதேச நிரூபணம்)

 

குரு சிஷ்ய உரையாடல் போன்று ஒருகதை சொல்லப்படுகிறது. இதை முமுட்சுவானவர்கள் நன்குணர்ந்து கொண்டால் விசாரம் செய்வதில் வல்லவராவார்கள்.
 
சுபசந்ததிராஜா அவருடைய தத்துவதிருஷ்டி, அதிருஷ்டி, தர்க்கதிருஷ்டி என்கின்ற மூன்று புத்திரர்களுடைய வாழ்க்கைக் கதை இதுவாகும்.
 
சக்கரவர்த்தி சந்தானத்தில் ஸ்வர்க்க, பாதாள, பூமி முழுவதையும் ஆளும் சுபசந்ததியென்னும் பேரரசனுக்கு தத்துவதிருஷ்டி, அதிருஷ்டி, தர்க்கதிருஷ்டி என்ற பெயருள்ள மூன்று சத்புத்திரர்கள் இருந்தனர். அவர்கள் உத்தமன், மத்திமன், கனிஷ்டன் எனப்படுவர். அரசன் பாலப்பருவம் முழுவதையும் வினோதத்தினால் போக்கியும், காளைப்பருவம் அடைந்து மன்மதலீலையினும், பெண் போகத்திலும் மனதை செலுத்தி எல்லாப்போகங்களையும் அனுபவித்தான்.
 
மூன்று உலகங்களிலுள்ள போகங்களையும் அனுபவித்து சுபசந்ததி அரசன் தன் புகழ்பொருந்திய புஜ பலத்தினால் அரச காரியங்களைச் செய்து வந்தான். அப்புத்திரர்களின் பிதாவாகிய அரசனது இதயத்தின்கண் உற்பத்தி நாசமில்லாத ஆத்மாவே ஆனந்த ரூபம். அதற்கு அன்னியமாகிய அனைத்தும் நிலையற்றது என்ற அறிவு ஏற்பட்டது. இந்தக் காரணத்தினால் புத்திரர் மூவரையும் மூன்று உலகங்கட்கும் அரசர்களாக்கி இராச்சியத்தை துறந்து ஆத்மஞானத்தை அடைய வேண்டுமென்ற  உறுதியான எண்ணம் உதித்தது.
 
பின் மந்திரிகளால் சமர்த்தர்களான தனது புத்திரர்களைச் சமீபத்தில் வரவழைத்து அவர்களிடம் கூறத்தொடங்கினார். நான் இப்போது இவ்விராச்சிய முழுவதும் விடத்தக்கதென்று இதயத்தின்கண் அறிந்தனன். இந்த உலகத்திலுள்ள அனைத்தும் துக்கத்தைக் கொடுக்கத்தக்கதாகவும் நிலையற்றவைகளாகவும் இருக்கின்றன என்ற அறிவை அடைந்திருப்பதால் இந்த முடிவை எடுத்திருக்கிறேன். பாமரர்கள் துக்கங்களை அனுபவிக்கின்றனர். நான் அனுபவித்த ஜக கிலேசங்களுக்கு அளவில்லை. பிரதானமான தனவந்தனாயினும், தன்னை அறியாதவன் தரித்திரனுக்குச் சமானமாவன். ஆதலால், இதற்கான காரணத்தை மனதில் நன்றாக விசாரித்து உலக செல்வங்களையெல்லாம் தியாகம் செய்து ஆத்ம சுகத்தை அடைவேன் என்று கூறிவிட்டு ராச்சியத்தை மூன்றாக சமமாக பிரித்து கொடுத்து அவர்களை அரசனாக்கி விட்டார்.
 
பிதா கூறிய அனந்த வாக்கியங்களைக் கேட்டு நன்மதியுடைய புத்திரர் மூவரும் ஏகாந்தத்தில் உட்கார்ந்து விசாரத்தைச் செய்தார்கள்  பின்னர் நன்றாக நிச்சயித்ததைத் தம்மில் கூறுகின்றனர். துக்கத்திற்கு மூலமாகிய இவ்விராச்சியத்தை நமக்குக் கொடுத்து அரசன் தான் பிரம்ம ஞானத்தை அடைய எண்ணினான். புத்தியை வருத்தத்தக்கதாயுள்ள துக்க சமுத்திரத்தை எவர் விடுத்தனரோ அவரே மானுடராவர்.
 
ஆதலால், இராச்சியத்தை தந்தையே ஆளட்டும், துக்க காரணமாகிய இந்த ராச்சியத்தை நாம் விட்டொழிவோமென்று இவ்விதம் விசாரம் செய்து, கிருகத்தினின்ற சகோதரர் மூவரும் புறப்பட்டு இதயத்தின்கண் மோட்ச இச்சையைத் கொண்டவர்களாய் சத்குருவைத் தேடிச் சென்றனர். பலவிடங்களில் சென்று தேடித்தேடி கங்காதீரத்தில் ஏகாந்த ஸ்தானத்தில் வனத்தின்கண் ஒரு மகானானவர் சின்முத்திரை தரித்தவராக ஜீவ பிரம்மத்தின் ஐக்கிய உபதேச செய்யும் குணமுடையவராக, வடவிருக்ஷத்தின் கீழெழுந்தருளி இருந்தார். தோஷரகித ஏகாக்கிர சித்தத்தை உடைய சிஷ்யக் கூட்டங்கள் சூழ்ந்து, அத்தேசிகரது உபதேசத்தை இதயத்தின்கண் நன்றாக விசாரம் செய்து கொண்டிருந்தனர். கைலாயததின்கண் சனகாதியர்க்கு உபதேசித்தருளிய பரமேஸ்வரனைப் போல அந்தத் குருவை பாவித்து, அவரது சரணாரவிந்தத்தை அடைந்து நமஸ்காராதிகள் செய்து, மோட்ச இச்சையை உடையவர்களாய் சிஷ்யாதி அனுசாரமாக அதிக குரு சேவையை அந்தமூவரும் செய்து, ஆறு திங்கள் அந்த இடத்திலேயே வாசம் செய்தனர்.
 
அவர்கள் சேவையினால் குருவானவர் மகிழ்ந்து மிருதுவான மொழியினால் அவர்களை பார்த்து, ஹே புத்திரரே! நீவிர் மூவரும் யாவர்? எங்கிருந்து வந்திருக்கின்றீர்? என்ன காரணத்தால் இவ்விடத்தில் வாசம் செய்கின்றீர்? இவற்றை சொல்வீராக என்று கேட்டருளினார். அப்பொழுது இருகரங்களையும் கூப்பிக்கொண்டு தங்கள் விருப்பத்தை விண்ணப்பம் செய்தனர்.
 
ஹே பகவன்! நாங்கள் மூவரும் சகோதரர்கள்.  சுபசந்ததியினது புத்திரர்கள், அனேக அபிப்பிராயங்களை அறிய இதயத்தின்கண் இச்சித்திருக்கின்றோம். நாங்கள் அறியாமை உடையவர்களாக இருக்கிறோம். தாங்கள் தயாநிதியும், கற்பக விருட்சம் போன்று இருக்கிறீர்கள். நாங்கள் அதிதுக்க தீனர்களாக இருக்கிறோம். தாங்கள் உபதேசம் செய்தால் கேட்கத் சமர்த்தராவோம்.
 
குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யர்களே! என்னுடைய வார்த்தையைக் கேட்பீர்களாக. எதனை நீங்கள் கேட்பீர்களோ, அதனைச் சொல்லுகின்றேன்  இதயத்தின்கண் சந்தோஷத்தை அடையுங்கள், சந்தேகமொன்றும் இருக்காது.
 
ஹே பகவான்! தேவரிர் தாங்கள் கிருபாநிதி, சர்வக்ஞர்.  நாங்கள் அக்ஞானம் உடையவர்களாய் ஜன்ம மரணம் முதலிய துக்கரூப சம்சாரத்தில் இருக்கிறோம். அதை நீக்கிக் கொள்ளும் உபாயமும், பரமானந்தப் பிராப்தி அடையும் உபாயமும் அருளுவீர். ஹே குருவே! கர்மோபாசனைகளை அனுஷ்டித்து அவைகளால் நாங்கள் விரும்பிய பலன் கிடைக்கவில்லை. அதற்கு மாறாகவே அவற்றால் சம்சாரம் விருத்தியாயிற்று. ஆதலால், எதனால் நாங்கள் கிருதார்த்தராவோம். அதற்கான உபாயத்தைக் காட்டியருள வேண்டு, என்று வேண்டினார்கள்.
 
குருவின் மகாவாக்கிய உபதேசம்:
துக்கத்தின் நிவிருத்தியையும் பரமானந்தத்தின் பிராப்தியையும் மோட்சம் என்பர். அதனது இச்சை சிஷ்யர்களின் இதயத்தில் இருப்பதைப் பார்த்து, அதற்குச் சாதனமாகிய வேதாந்த ஞானத்தைக் உபதேசிக்கத் தொடங்கினார்.
 
ஹே சிஷ்யா! பரமானந்தத்தின் பிராப்தியிலும், துக்க ரூப சம்சாரத்தின் நிவிருத்தியிலும் உங்களுக்குண்டாயிருக்கும் இச்சை அறியாமையினால் உண்டாயிற்றென்று நீ அறிக. நீ பரமார்த்த சொரூபமாக இருக்கின்றவன். அதன் பிராப்தியின் இச்சை பொருந்தாது. எந்த வஸ்து அடையாமல் இருக்குமோ, அதனது பிராப்தியின் இச்சை பொருந்தும். எந்தவொன்று தனக்கென்றொரு சொரூபம் இருக்கின்றதோ அது எப்போதும் பிராப்தமாகவே உள்ளது. அதை அடைய வேண்டும் என்ற இச்சை அக்ஞானத்தினால் வந்திருக்கின்றது.
 
மற்றும் ஜன்ம முதலிய சம்சாரம் ஒருகாலத்திலாவதிருக்குமாயின், அதன் நிவிருத்தியில் இச்சை பொருந்தும். அந்த சம்சாரம் சிறிதும் உன்னிடத்தில் இல்லை. ஆதலால் இல்லாததாகிய துக்கத்தின் நிவிருத்தி இச்சையானது அக்ஞானத்தினால் வந்திருக்கின்றது. ஜன்ம நாச ரகித சேதனரூபப் பிரம்மமாகவே நீ இருக்கின்றாய்.
 
தத்துவதிருஷ்டி கேட்கின்றான், ஹே பகவன்! என்னுடைய ஆத்மா ஆனந்த ரூபமாயின், விஷயத்தின் சம்பந்தத்தால் ஆத்மாவின்கண் ஆனந்தம் தோன்றக் கூடாது  ஆதலால், ஆத்மா ஆனந்தரூபமல்ல  ஆனால் விஷயத்தினது சம்பந்தத்தால் ஆத்மாவினிடத்து ஆனந்தம் உண்டாகின்றது.
 
ஆத்மவிமுக்தனுக்கு அந்தர்முக விருத்தியில் ஆனந்தம் விளங்குதலும் விஷயத்தில் ஆனந்தமில்லை என்று கூறப்படுகின்றது. ஆத்மாவைப் பற்றிய அறியாமை உள்ளவனுக்குத்தான் போக சாதனங்களில் விருப்பம் இருக்கும். அவ்விஷய இச்சையினால் புத்தி சஞ்சலமாக இருக்கும். அச்சஞ்சல புத்தியில் ஆத்மானந்தத்தின் பிரதிபிம்பம் தோன்றாது.
 
எந்த விஷயத்தில் இச்சை உண்டாயிற்றோ அவ்விஷயம் அவனுக்குப் பிராப்தமாயின் அப்போது அவனுக்கு புத்தி கணநேர மாத்திரம் ஸ்திரமாகி அந்தர்முக விருத்தி உண்டாகின்றது. அவ்வந்தர்முக விருத்தியில் ஆத்ம சொரூப ஆனந்தத்தின் பிரதிபிம்பம் தோன்றுகிறது. அவ்வாத்மா சொரூபானந்தத்தின் பிரதிபிம்பத்தை அனுபவம் செய்பவனுக்கு விஷயத்தில் ஆனந்தம் உண்டாயிற்று. என்று பிராந்தி உண்டாகின்றது. உண்மையில் விஷயத்தில் ஆனந்தமில்லை.
 
ஒருகால் விஷயத்தில் ஆனந்தம் உள்ளதாமாயின், ஒரு விஷயத்தால் திருப்தி அடைந்துள்ள புருஷனுக்கு மற்றொரு விஷய இச்சை உண்டாகும் காலத்தும் முன் விஷயத்தால் ஆனந்தம் உண்டாதல் வேண்டும். ஆனால் அவ்வாறு  உண்டாவதில்லை. இதனால், விஷயத்தின் சொரூபானந்தத்தின் தோற்றம் பொருந்தாது. எதனாலெனின், இரண்டாவது விஷய இச்சையினால் புத்தி ஸ்திரமாக இல்லாததால் அதனிடத்தல் பிரதிபிம்பம் தோன்றாது.
 
அதுமட்டுமல்லாமல், விஷயத்திலேயே ஆனந்தம் இருக்குமாயின், ஒரு புருஷனது பிரிய புத்திரன் வெகு காலத்திற்குப் பின்னர்க் கிடைக்கப் பெறுவானாயின், அப்போது அவனைப் பார்த்த மாத்திரத்தினாலேயே முன் எந்த ஆனந்தம் உண்டாகியதோ, அந்த ஆனந்தம் அதற்கப்புறம் பார்க்கும் போது உண்டாகின்றதில்லை. உண்மையில் ஆனந்தமே எப்பொழுதுமே உண்டாகவேண்டும். எதனாலெனின், ஆனந்தத்திற்கு ஏதுவாகிய புருஷன் அவன் சமீபத்திலுள்ளான்.  எதனாலெனின், ஒருமுறை ஒரு விஷயத்தில்  விருத்தி ஸ்திதமாகிவிட்டால் மீண்டும் விருத்தி வேறு பதார்த்தங்களில் செல்லும் போது சஞ்சலமாயிருக்கின்றது. ஆதலால், பாதார்த்தத்தின் இடத்தில் ஆனந்தமில்லை.
 
அன்றியும், விஷயத்தின்கண் ஆனந்தமுண்டாயின், சமாதி காலத்தில் எந்த போகானந்தம் அடையப்படுகின்றதோ, அது உண்டாக வேண்டுவதில்லை. எதனாலெனின், சமாதியில் ஒரு விஷய சம்பந்தமுமில்லை. அன்றியும், விஷயத்தின்கண்ணேயே ஆனந்தம் உண்டாகுமாயின், சுஷுப்தியின்கண் ஆனந்தம் ஏற்பட வேண்டுவதில்லை. எதனாலெனின், சுஷுப்தியின்கண் ஒரு விஷய சம்பந்தமும் இல்லை. ஆதலால், விஷயத்தின்கண் ஆனந்தம் இல்லை. இதனால்தான் ஆத்ம சொரூபானந்தத்தைக் கொண்டே சகலமும் ஆனந்தம் உடையனவாயுளவென்று வேதத்தின்கண் கூறப்பட்டு உள்ளது.
 
ஹே சிஷ்ய! ஆத்மா ஆனந்தசொரூபம். விஷய சம்பந்தத்தால் அவ்வாத்மா ஆனந்தம் வெளிப்படுகின்றது என்று உனக்கு நான் கூறினேன். இது சமான ரகிதமான சித்தாந்தமாம். இதன்கண் சந்தேகம் உண்டாயின், அதனை மனத்தில் வைக்காமல் என்னிடத்தில் கேள். அதற்கு நான் பதில் கூறுகிறேன்.
 
கேள்வி: பகவானே! தாங்கள் விஷய சம்பந்தத்தால் ஆத்மானந்த அனுபவமானது அக்ஞானிக்கு உண்டாகின்றதென்று கூறினீர்கள்.  ஞானிக்கு சொல்லவில்லை. இதனால் ஞானிக்கு விஷய இச்சையும் அதன் சம்பந்தத்தால் பூர்வ ரீதியாக சுக அனுபவமும் உண்டாகின்றதா? இல்லையா? என்று தேவரிர் தெளிவுபடுத்த வேண்டும்.
 
பதில்: இரண்டுவித ஆத்ம அக்ஞானி உள்ளனர்  விஷயானந்தமும் சொரூபானந்தமும் வெவ்வேறன்று. சிஷ்யனே! நீ மனவொருமுகத்துடன் உன்னிப்பாக கேட்பாயாக. முன்பு நான் எந்த ஆத்ம அக்ஞானியைக் கூறினேனோ, அவன் அக்ஞானியே ஆகான்.  பின்னையோ ஞானவானது புத்தியும் எப்பொழுது வியவகாரத்தில் வருமோ, அப்பொழுது அவன் தத்துவத்தை மறந்துவிடுவான். அக்காலத்தில் ஞானவானும் ஆத்ம அக்ஞானியேயாவன். ஞானியினது புத்தி சதா ஆத்மாசாரமாகவே இருக்குமாயின், அவனுக்கு போஜனாதி வியவகாரம் உண்டாகாது. ஆதலால், ஆத்ம அக்ஞான புத்தி இருவருக்கும் பொருந்தும்.
 
அக்ஞானியினது புத்தி எப்பொழுதும் அக்ஞானத்துடன் இருக்கும்  ஞானியின் புத்தி ஆத்மா அறிவுடன் விஷயத்தில் இச்சையும், விஷய சம்பந்தத்தால் ஆத்ம சொரூப ஆனந்த அனுபவமும் அக்ஞானிக்குப் போன்று ஞானிக்கும் இருக்கும். விஷய சம்பந்தத்தால் எந்த ஆனந்தம் உண்டாகின்றதோ அதனை ஞானி எனது சொரூபத்தை தவிர்த்து இது வேறல்ல என்றறிவுடன் இருப்பான். இதனால் ஞானிக்கு விஷய போகத்திலும் சமாதியேயாம். அக்ஞானி தன் சொரூபமே ஆனந்தமென்று அறியாமல் இருப்பான். இருவருடைய சொரூபமும் ஆனந்தமாம். விஷயத்தால் அக்ஞானிக்கு பிராந்தி உண்டாகின்றது.
 
ஏ பகவன்! “பரமானந்த சொரூபமாக நீ இருக்கின்றாய்” என்று தாங்கள் அருளியதை நன்குணர்ந்தோம். மேலும் ஜன்ம-மரணம் முதலிய சம்சாரரூப துக்கமானது உன்னிடத்தில் இல்லை, ஆதலால், அவைகளை நீக்கிக் கொள்ள தேவையிருக்காது என்றும் கூறினீர்கள்.. இதன்கண் எனக்கு சந்தேகம் உண்டாகின்றது. ஜன்மாதிய துக்கம்  என்னிடத்தில் இல்லையாயின், மற்றெதனிடத்தில் சம்சாரம் உள்ளது?
 
ஜன்மாதி துக்கம் ஓரிடத்துமில்லை என்று கூறப்படுகிறது. ஹே சீடனே! எதனால் உன்னுடைய சந்தேகம் நிவிருத்தியாமோ அவ்விதமான உபதேச் வாக்கியத்தைக் கேட்பாயாக. ஜகத்தின் அத்யந்த நிவிருத்தி என்னிடத்தில் இல்லை. மற்றொன்றின் இடத்திலும் இல்லை.
 
கேள்வி: ஹே பகவன்! சம்சார துக்கமென்னிடத்தும், மற்றொன்றினிடத்தும் இல்லையாயின், ஏன் அனுபவத்திற்கு வருகிறது, எந்த வஸ்து இல்லையோ அது மலடி புத்திரன் போலப் இருக்கக் கூடாதல்லவா?  இந்த சம்சாரமும் இல்லையாயின் அனுபத்திற்கு வரக்கூடாதல்லவா? சம்சாரத்தை அனுபவிப்பதால், சம்சார ரூப துக்கமில்லையென்று கூறுவது பொருந்தாது.
 
பதில்: ஆத்மாவை அறியாததனால் சம்சாரம் இருப்பதாகத் தோன்றுகின்றது. பிறப்பு, இறப்பு, ஜகத் போன்றவைகள் உண்மையாக இல்லையென்றாலும், ஆத்மாவினைப் பிரம்ம சொரூபமாக அறியாமையினால் மித்யாவாக உணரப்படாமல் இருக்கின்றது. எங்ஙனம் கனவு பதார்த்தம், ஆகாயத்தின்கண் நீலத்துவம், கயிற்றின்கண் பாம்பு சத்தியமின்றி மித்யாவாக எங்ஙனம் தோன்றுகின்றனவோ, அங்ஙனமே ஜகத் சத்தியமின்றி மித்யாவாக தோன்றுகின்றது.
 
கயிற்றில் பாம்பு எங்ஙனம் தோன்றுகின்றது என்பது விளக்கப்படுகிறது.
எங்ஙனம் கயிற்றின்கண் பாம்பு மித்யாவோ, அங்ஙனமே ஆத்மாவின்கண் சம்சார துக்கம் மித்யாயென்று அருளிச் செய்தீர்.
 
கயிறு பாம்பின் உதாரணம் விரிவாக விசாரம் செய்யப்படுகிறது. எப்படி கயிற்றின்கண் பாம்பு, சிப்பியின்கண் வெள்ளி முதலிய பிராந்தி உண்டாகின்றதோ? இந்த உதாரணத்தை பல மதக்காரர்கள் விளக்கி உள்ளார்கள்.
 
எங்ஙனம் பாம்பு அவித்யாவின் பரிணாமமோ அங்ஙனமே அதன் ஞானரூப விருத்தியும், அவித்யாவின் பரிணாமமே, தவிர அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமமன்று.  எதனாலெனின், எங்ஙனம் கயிறு ஞானத்தால் பாம்பு மறைந்துவிடுகின்றதோ, அங்ஙனமே அதன் ஞானமும் மறைந்துவிடுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் ஞானமாக இருந்தால் மறைந்திருக்காது. ஆதலால், ஞானமும் பாம்பைப் போல அவித்யாவின் காரிய ஸத்-ஸத்தின் விலக்ஷண அனிர்வசனீயமாம். ஆயினும், கயிற்றின் சேதனத்தின்கண் உள்ள தமோகுணப் பிரதான அவித்யா அம்சத்தின் பரிணாமம் பாம்பாகும். சாட்சி சேதனத்தின்கண்ணுள்ள அவித்யாவின் சத்துவகுணத்தின் பரிணாமம் விருத்தி ஞானமாம். எந்தச் சமயத்தில் கயிறு சேதனத்தின் அவித்யா, பாம்பு ஆகார பரிணாமமோ அந்தச் சமயத்திலே சாட்சியாசிரித அவித்யா, ஞானாகார பரிணாமமாகும். எதனாலெனின், கயிறு சேதனாசிரித அவித்யாவின்கண் எந்த நிமித்தத்தால் ஷோபமுண்டோ, அந்நிமித்தத்தாலேயே சாட்சியாசிரித அவித்யா அம்சத்தின்கண் ஷோபம் உண்டாகின்றது. இதனால், பிராந்தித் தலத்தில் பாம்பாதி விஷயங்களும் அவற்றின் ஞானங்களும் ஒரே சமயத்தில் தோன்றுகின்றன. கயிறு அதிஷ்டானத்தின் ஞானத்தால் ஒரே சமயத்தில் மறைந்துவிடுகின்றன.
 
இந்த வகையில் சர்ப்பாதிப் பிராந்தியில் மீதமான அவித்யாவின் அம்சம், சர்ப்பாதி விஷயங்களின் உபாதான காரணமாம். சாட்சி சேதன ஆசிரிதமாகிய ஆந்தர அவித்யாவின் அம்சம், அவற்றின் ஞானரூப விருத்திகளின் உபாதான காரணமாம். கனவிலோ, சாட்சியாசிரிதமாகிய அவித்யாவின் தமோகுண அம்சமே, விஷயரூப பரிணாமத்தை அடைகின்றது. அந்த அவித்யாவில் உள்ள சத்துவகுண அம்சம், ஞானரூப பரிணாமத்தை அடைகின்றது. இதனால் கனவில் ஆந்தர அவித்யாவே விஷயம்,  ஞானம் என்கின்ற இரண்டின் உபாதான காரணமாம். இதனாலேயே பாக்கியமான கயிறு சர்ப்பாதிகளும், ஆந்தர கனவு பதார்த்தங்களும் சாட்சி பாஸ்யம் எனப்படுகின்றன. அவித்யா விருத்தியின் வாயிலாக எதனைச் சாட்சி பிரகாசிக்கின்றதோ, அது சாட்சி பாஸ்யமென்று சொல்லப்படும்.
 
கயிற்றின் சர்ப்பமும் அதன் ஞானமும், அவித்யாவின் பர்ணாமும் சேதனத்தின் விவர்த்தமாகும். கயிறு போன்றவற்றில் அனிர்வசனீய சர்ப்பாதிகளும், அவற்றின் ஞானங்களும் பிராந்தியென்றும், அத்யாஸமென்றும் சொல்லப்படும். அந்தப் பிராந்தி அவித்யாவின் பரிணாமமும் சேதனத்தின் விவர்த்தமுமாம்.
 
உபாதான காரணத்திற்குச் சமான ஸ்வபாவமுடைய வேறு ஸ்வரூபம் பரிணாமம் எனப்படும். அதிஷ்டானத்தினும் விபரீத ஸ்வபாவமுடைய அன்யதா ஸ்வரூபம் விவர்த்தம் எனப்படும். உபாதான காரணம் அவித்யா அனீர்வசனீயமாம். அப்படியே கயிற்றின்கண் சர்ப்பமும், அதன் ஞானமும் அனிர்வசனீயமாயிருக்கின்றன. இதனால் கயிறு, பாம்பும் அதன் ஞானமும் அவித்யாவின் சமான சுபாவமுடையன. அன்யதா ஸ்வரூபமென்பது அவித்யாவினும் வேறு பிரகாரமான ஆகாரம். அந்த அவித்யையின் பரிணாமமாகும். அப்படியே கயிறு அவச்சின்ன அதிஷ்டான சேதனம் ஸத்ரூபமாக இருக்கின்றது. சர்ப்பமும் அதன் ஞானமும் அதிஷ்டான சேதனத்தினும் விபரீத ஸ்வபாவமுடையன. அன்யதா ஸ்வரூபமென்பது சேதனத்தினும் வேறு பிரகாரமான ஆகாரமாம்.
 
சர்ப்பமும் அதன் ஞானமும் கயிற்றின் ஞானத்தால் நிவர்த்தியாம்.
 
மித்யா சர்ப்பத்தின் அதிஷ்டானம், கயிறு-உபஹித-சேதனமே தவிர கயிறுவன்று. எதனாலெனின், சர்ப்பத்தினைப் போல கயிறுவும் கற்பிதமாம். கற்பிதவஸ்து அன்னிய கற்பிதத்துக்கு அதிஷ்டானமாகாது. இதனால், கயிறு-உபஹித-சேதனமே அதிஷ்டானம், கயிறல்ல என்று புரிந்து கொள்ள வேண்டும்.
 
கயிறு விசிஷ்டத்தனை அதிஷ்டானம் என்று சொல்லுவோமாயின், கயிறு, சேதனம் இரண்டும் அதிஷ்டானமாம், அங்கு கயிறு பாகத்தில் அதிஷ்டானத் தன்மை பாதிக்கப்பட்டுள்ளது. இதனால் கயிறு உபஹித சேதனமே அதிஷ்டானமாகும், கயிறு விசிஷ்ட சேதனமன்று. அங்ஙனமே சர்ப்ப ஞானத்திற்குச் சாட்சி சேதனம் அதிஷ்டானமாம். இந்த ரீதியினால், பிராந்தி ஸ்தலத்தில் விஷயத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் உபாதி பேதத்தால் அதிஷ்டானம் வேறாக இருக்கின்றது.
 
கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி பொருந்தாது. எதனாலெனின், மித்யா வஸ்துவிற்கு எது அதிஷ்டானமோ, அதுவே அதிஷ்டானத்தின் ஞானம்தான் மித்யாவுக்கு நிவிருத்தி உளதாம் என்பது அத்வைத வாதத்தின் சித்தாந்தமாம். மித்யா சர்ப்பத்துக்கு அதிஷ்டானம் கயிறு உபஹித சேதனம். இதனால் கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி பொருந்தாது.
 
கயிறு போன்ற ஜட பதார்த்தத்தின் ஞானம் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி ரூபமாக உண்டாயின், அங்கு ஆவரண பங்கம் விருத்தியின் பிரயோஜனமாம். அந்த ஆவரணம் அக்ஞானத்தின் சக்தியாம். இதனால் ஆவரணம் ஜடத்தினது ஆசிரிதமன்றாம்.   பின்னையோ, ஜடத்திற்கு அதிஷ்டான சேதன ஆசிரிதமாம். இதனால் கயிறு சமானாகார அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியால் கயிறு அவச்சின்ன சேதனத்தின் ஆவரணமே பங்கமாகின்றது. விருத்தியில் உள்ள சிதாபாசனால் கயிற்றின் பிரகாசம் உளவாகின்றது.
 
சேதனம் ஸ்வயம்பிரகாசம் அதில் ஆபாசத்தின் தேவையில்லை. இந்த ரீதியினால் சிதாபாச சகித அந்தக்கரணத்தின் விருத்திரூப ஞானத்தில் விருத்தி பாகத்திற்கு ஆவரண பங்க ரூப பலம் சேதனத்திலுளதாம்  சிதாபாச பாகத்திற்குப் பிரகாச ரூபபலம் கயிற்றிலுள்ளதாம்.
 
இதனால் விருத்தி ஞானத்திற்குக் கேவலம் ஜட கயிறு விஷயமல்ல. பிறகு அதிஷ்டான சேதனத்தோடு கூடிய கயிறு சாபாஸ விருத்திக்கு விஷயமாகும். இக்காரணத்தால் சித்தாந்த கிரந்தங்களில் அந்தக்கரண ஜன்யமாகிய விருத்தி ஞானங்கள் முழுதும் பிரம்மத்தை விஷயம் செய்கின்றன என்று கூறப்படுகின்றன. இந்தப்பிரகாரமாக கயிறு ஞானத்தால் ஆவரணம் நீங்கி, சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானமான கயிறு அவச்சின்ன சேதனமும் தன் பிரகாசத்தால் விளங்குகின்றது. இதனால் கயிற்றின் ஞானமே சர்ப்பத்தின் அதிஷ்டானமாகும். அதனால் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கின்றது.
 
இந்த வகையில் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி கயிற்றின் ஞானத்தால் சம்பவிக்குமாயினும், சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கவில்லை. எதனாலெனின், சர்ப்பத்தினது அதிஷ்டானம் கயிறு அவச்சின்ன சேதனமாம். சர்ப்ப ஞானத்தினது அதிஷ்டானம் சாட்சி சேதனமாம். முன்பு சொன்ன பிரகாரத்தால் கயிற்றின் ஞானத்தால் கயிறு அவச்சின்ன சேதனமே உணரப்படுகின்றது. சாட்சி சேதனம் உணரப்படவில்லை. அதனால், கயிற்றின் ஞானம் உண்டானாலும் சர்ப்ப ஞானத்தின் அதிஷ்டானத்தில் கற்பிதத்தின் நிவிருத்தியாகாது  பின்னையோ ஞாத அதிஷ்டானத்திலேயே கற்பிதத்தின் நிவிருத்தி உள்ளதாம். இதனால் கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி பொருந்தாது.
 
இதற்கான பதில் இதுவாம். விஷயத்தினது அதீனமாய் ஞானம் உள்ளதாம். விஷயமான சர்ப்பம், நிவிருத்தியாகவே, சர்ப்ப ஞான விஷயத்தினது அபாவத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி தானே உள்ளதாம். வேறு விதமாக கூறினால் கற்பிதத்தின் நிவிருத்தி அதிஷ்டான ஞானம் இன்றி உளதாகாது. சர்ப்பத்தினது ஞானமும் கற்பிதம். அதனுடைய  அதிஷ்டானம் சாட்சி சேதனமாகும். அதன் ஞானமின்றிக் கற்பிதமாகிய சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி ஏற்படாது.
 
அதற்கு பதில் இதுவாம் - நிவிருத்தி இரண்டு வகையானது. ஓன்று அத்யந்த நிவிருத்தியாம். மற்றொன்று காரணத்தில் லயமாகுதலாகும். அதுவும் நிவிருத்தி எனப்படும். காரணத்தோடு காரியத்தின் நிவிருத்தி அத்யந்த நிவிருத்தி எனப்படும். சகல கற்பித வஸ்துக்களின் காரணம் அதிஷ்டான ஆசிரித அக்ஞானமாகும். அந்த அக்ஞானத்தோடு கற்பிதமாகிய காரியத்தின் நிவிருத்தி அதிஷ்டான ஞானமின்றியும் ஏற்படும்.
 
எங்ஙனம் சுஷுப்தியிலும், பிரளயத்திலும் சர்வ பதார்த்தங்கட்கும் அக்ஞானத்தின்கண் லயம், அதிஷ்டான ஞானமின்றியும் உண்டாகின்றது. அங்குச் சர்வ பதார்த்தங்களின் லயத்தின் நிமித்தம், அனைத்து கர்மங்களினது அபாவமாம். அங்ஙனமே அதிஷ்டானமாகிய சாட்சி ஞானம் இன்றியே சர்ப்ப ஞானத்தின் லயம் உண்டாகும். அங்கு சர்ப்ப ஞானத்திற்கு விஷயமான சர்ப்ப அபாவம் சர்ப்ப ஞானத்தின் லயத்தில் நிமித்தமாக உள்ளது, இந்த வகையில், சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி கயிறு ஞானத்தால் உள்ளதாகும். சர்ப்ப ஞானத்திற்கு விஷயமான சர்ப்பத்தின் அபாவத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் லயம் உண்டாகும்.
 
கயிறு ஞான சமயத்தில் சாட்சி அனுபவமாகின்றது. சர்ப்பமும் அதன் ஞானம் ஆகிய இரண்டின் நிவிருத்தி கயிற்றைப் பற்றிய ஞானத்தினாலேயே உளதாம். எதனாலெனின், எப்போது கயிற்றின் பிரத்யக்ஷ ஞானமுள்ளதோ, அப்போது அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி கண்வழியாகச் சென்று கயிற்றை அடைந்து கயிற்றைப் போலவே ஆகாரமாகும். இதனால், கயிற்றின் பிரத்யக்ஷ சமயத்தில் விருத்தி உபஹித சேதனம், கயிறு உபஹித சேதனம் இரண்டும் ஒன்றாம். அவற்றிற்குப் பேதம் இருப்பதில்லை. இதில் இது ஏதுவாம். சேதனத்திற்கு ஸ்வரூபத்தினால் பேதம் எவ்விடத்துமில்லை. பின்னையோ, உபாதியின் பேதத்தால் சேதனத்திற்குப் பேதம் உள்ளதாம். விருத்தி உபஹித சேதனம், கயிறு உபஹித சேதனம் இவைகளின் பேதக உபாதி, விருத்தியும் கயிறுமேயாகும்.
 
அந்த விருத்தியும், கயிறும் வேறு வேறு தேசத்திலிருக்கும் போது உபாதியினை உடைய சேதனங்கட்குப் பேதமாம். இரண்டு உபாதியும் ஓரிடத்தில் இருக்கும்போது உபஹித சேதனங்கட்குப் பேதம் பொருந்தாது என்னும் வார்த்தை வேதாந்த பரிபாஷை முதலிய கிரந்தங்களில் எழுதப்பட்டு இருக்கின்றது. வேறு தேசத்திலுள்ள உபாதியினாலேயே உபஹித சேதனங்கட்கு பேதமாம். ஏகதேசத்தில் எப்போது இரண்டு உபாதியும் ஸ்திதமாமோ, அப்போது இரண்டு உபாதிகளால் உபஹிதமான சேதனமும் ஒன்றேயாம்.
 
இந்தப் பிரகாரத்தில் கயிற்றின் பிரத்யக்ஷ ஞான சமயத்தில் கயிறு உபஹித சேதனமும், விருத்தி உபஹித சேதனமும் ஒன்றாக உள்ளது. அவ்விடத்தில் சாட்சி சேதனமே விருத்தி உபஹித சேதனமாம். எதனாலெனின், அந்தக்கரணத்திலும் அதன் விருத்தியிலுமுள்ள அவற்றின் பிரகாசமான சேதன மாத்திரம் சாட்சியெனப்படும். இந்த ரீதியினால், கயிற்றின் ஞான சமயத்தில் சாட்சி சேதனம், கயிறு உபஹித சேதனங்கட்கு அபேதமுளதாம். கயிறு உபஹித சேதனம் கயிற்றின் ஞானத்தால் உணரப்படுகிறது, கயிறு உபஹித சேதனத்தோடு வேறான சாட்சியும் கயிறு ஞானத்தால் உணரப்படுகிறது.
 
இந்த பிரகாரத்தால், கயிறு ஞான சமயத்தில் அதிஷ்டான சாட்சியும் உணரப்படுவதால், கற்பித சர்ப்ப ஞானததின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கின்றது.
 
சர்வ திரிபுடி ஞானத்தில் சாட்சியின் ஞானமுண்டாம் என்று விளக்குதல்.
கூடஸ்த தீபத்தில் வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள் இந்தக் கருத்தைக் கூறி இருக்கின்றார்கள். ஆபாசனனோடு கூடிய அந்தக்கரணத்தின விருத்தி இந்திரிய வழியாகப் புறப்பட்டு கடாதி விஷயங்களைப் பிரகாசிக்கின்றது. கடாதி விஷயம், அங்ஙனமே ஆபாச சகித விருத்திரூப அவற்றின் ஞானம், அங்ஙனமே ஆபாச சகித அந்தக்கரணரூப ஞாதா என்னும் இம்மூன்றையும் சாட்சி பிரகாசிக்கின்றது. “இது கடம்” என்னுமிந்த ரீதியினால் ஆபாச சகித விருத்தியால் கடம் பிரகாசமாகின்றது. நான் கடத்தை அறிகின்றேன் என்னும் இந்த வாக்கியத்தின் நான் என்னும் சப்தத்திற்கு கர்த்தாவாகிய ஞாதா ஞேயமாகிய கடம், அதன் ஞானமென்னும் திரிபுடி சாட்சியினால் பிரகாசமாகின்றது. இந்தப் பிரகாரத்தால், சர்வ திரிபுடிகளின் பிரகாசமாய்ச் சாட்சி இருக்கின்றது.
 
சாட்சிதான் அக்ஞானமாயின், திரிபுடியின் ஞானம் சாட்சியினால் உண்டாகாது. இதனால், சர்வ திரிபுடிகளின் ஞானத்தில் சாட்சியின் ஞானம் அவசியம் இருக்கின்றது. அந்தச் சாட்சி ஞானத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கலாம். இந்தப் பூர்வ ரீதியினால், சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானம் வேறுவேறாக சொல்லப்பட்டது அதில் இவ்வளவு சந்தேகம் சமாதானங்கள் உள்ளது. இந்தப் பட்சத்தில் சந்தேகம் சமாதான ரூப விவாதம் இன்னும் அனேகம் உளது.
 
சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானம் சாட்சியாதல்.
இதனால் சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானமொன்றே என்னும் பட்சம் சொல்லப்படுகின்றது. அங்குப் பாக்கியமான கயிறு சேதனத்தினை சர்ப்பம் அதன் ஞானங்கட்கு அதிஷ்டானமெனில் பொருந்தாது. எதனாலெனின், எவ்வளவு ஞானமுண்டாகின்றனவோ, அவை பிரமாதா அல்லது சாட்சியின் ஆசிரிதமாம், பாஹ்யமான கயிறு சேதனத்தின் ஆசிரிதமாதல் ஞானத்திற்குப் பொருந்தாது.
 
அங்ஙனமே, சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானமாக அந்தக்கரண உபஹித சாட்சி சேதனத்தை ஒப்பிட்டோமானால், சரீரத்தினுள்ளே அந்தக்கரண தேசத்தில் சர்ப்பம் தோன்ற வேண்டும். கயிறுவிடத்தில் சர்ப்பத்தின் தோன்ற  வேண்டுவதில்லை. உள்ளே தோன்றாத சர்ப்பத்தின் தோற்றம் வெளியில் மாயையின் சக்தியோடு ஒப்பிட்டோமானால், ஆத்மக்கியாதி மத சித்தி வரும்.
 
இந்த ரீதியினால், கயிறு உபஹித சேதனம் ஞானத்திற்கு அதிஷ்டானமாதல் பொருந்தாது. அந்தக்கரண உபஹிதசேதனம் சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானம் என்பது பொருந்தாது. இதனால், சர்ப்ப அதன் ஞானங்கட்கு அதிஷ்டானம் ஒன்றேதான் என்பதும் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயின், கயிற்றின் சமீபத்தை அடைந்த அந்தக்கரணத்தின் இதமாகார விருத்தியின்கண் ஸ்திதமான சேதன ஆசிரித அவித்யா சர்ப்பாகார ஞானாகார பரிணாமத்தை அடையாது இருக்கின்றது. விருத்தி உபஹித சேதனத்தின்கண்ணே ஸ்திதமாக அவித்யாவின் தமோகுண அம்சம், சர்ப்பத்திற்கு உபாதான காரணமாம். அதனிடத்திலுள்ள சத்துவகுண அம்சம், சர்ப்ப ஞானததிற்கு உபாதான காரணமாம். சர்ப்ப அதன் ஞானங்கட்கு விருத்தி உபஹித சேதனம் அதிஷ்டானமாம். விருத்தி, கயிறு தேசத்தில் வெளியே உள்ளதால், விருத்தி உபஹித சேதனமும் வெளியில் உள்ளது. இதனால் சர்ப்பத்திற்கு ஆசிரியமாதல் பொருந்தும்.
 
அந்தக்கரணத்தினது சொரூபம் எவ்வளவு உளதோ அவ்வளவே சாட்சியினது சொரூபம் உள்ளது. சரீரத்திற்குள்ளிருக்கும் அந்தக்கரணம், விருத்திரூப பரிணாமத்தை அடையாதிற்கும். இதனால், விருத்தி உபஹித சேதனம் சாட்சியாம். இதனால்     ஞானத்திற்கு ஆசிரியமாதல் பொருந்தும். எப்போது கயிற்றின் சாக்ஷாத்காரமோ, அப்போது கயிறு சேதனம், விருத்தி சேதனம் இரண்டுமேமாம். இதனால் கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்ப அதன் ஞானங்களின் நிவிருத்தியும் பொருந்தும்.
 
எங்கு ஒரு கயிற்றில் ஒருவனுக்குச் சர்ப்பமாகவும், வேறொருவனுக்கு தண்டமாகவும், வேறொருவனுக்கு மாலையாகவும், மற்றொருவனுக்கு பூமியின் பிளவு போன்றும் விதவிதமாக தோன்றுகின்றதோ அல்லது சகலருக்கும் சர்ப்பமே தோன்றுகின்றதோ அங்கு எந்தப் புருஷனுக்கு கயிற்றின் சாக்ஷாத்காரமாமோ, விருத்தி சேதனத்தில் கற்பிதமாகிய அத்யாஸத்தின் நிவிருத்தியாம். எவனுக்கு கயிறு ஞானம் உண்டாகவில்லையோ அவனுக்கு அத்யாஸத்தின் நிவிருத்தி உண்டாகாது. இதனால் விருத்தி சேதனமே கற்பிதத்திற்கு அதிஷ்டானமாம். கயிறு முதலிய விஷய உபஹித சேதனமன்று. கயிறு உபஹித சேதனத்தை சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானமாக ஒப்பிட்டால், பத்துப் புருஷர்க்குப் தோன்றாமலிருக்கும் பத்துப் பதார்த்தங்களும் ஒவ்வொருவனுக்கும் தோன்ற வேண்டும். ஆனால் நம்முடைய ரீதியினாலோ எவனுடைய விருத்தி சேதனத்தில் எந்தப் பதார்த்தம் கற்பிதமோ அது அவனுக்கு மட்டுமே தோன்றும்,   மற்றவர்களுக்குத் தோன்றுகின்றதில்லை.
 
இந்த ரீதியினால் வெளியேயுள்ள சர்ப்பாதிகட்கும், அவற்றின் ஞானங்கட்கும் விருத்தி உபஹித சாட்சி அதிஷ்டானமாம். கனவு பதார்த்தங்கட்கும், அவற்றின் ஞானங்கட்கும் அந்தக்கரண உபஹித சாட்சியே அதிஷ்டானமாம். இந்தப் பிரகாரத்தில் ஸத் அஸத்தினும் விலக்ஷணமான அனிர்வசனீய அவித்யாவின் பரிணாமமாகிய அனிர்வசனீய சர்ப்பாதிகனின் கியாதி பிரதீதியும் சொல்லுதலும் எதுவோ அது அனிர்வசனீயக் கியாதி எனப்படும்.
 
கேள்வி: பகவானே! இந்த அபரமாகிய மித்யாவான ஜகத் எதன்கண் பிரதீதியாகின்றது? இதற்கு ஆதாரம் எது? அதனை அடியேனுக்கு உபதேசிக்க வேண்டும் என்று சீடன் கேட்கிறான்
 
மித்யாவான ஜகத்திற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் ஆத்மாவே என்பதன் விளக்கம்.
சிஷ்யனே! உன்னுடைய நிஜரூபத்தை பிரம்ம ஸ்வரூபமாக அறியாமையினால் மித்யாவான ஜகத் பிரதீதியாகின்றது. இதனால் ஜகத்திற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் நீயே. எங்ஙனம் கயிற்றினை அறியாமையினால் மித்யாவான பாம்பும் பிரதீதியாகின்றதோ அதுபோல மித்யாவான பாம்பிற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் கயிறாகிறது.
 
மித்யா சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானம் முக்கியமாகிய இரண்டாம் பட்சத்தில் விருத்தி உபஹித சேதனமும், முதற்பட்சத்தில் கயிறு உபஹித சேதனமுமாம். ஒரு பட்சத்திலும் கயிறு அதிஷ்டானமன்று. அங்ஙனமாயின் முதற்பட்சத்தில் சேதனத்தின்கண் அதிஷ்டானத்தன்மைக்கு உபாதி கயிறு ஆகையால் ஸ்தூல திருஷ்டியினால் கயிறு அதிஷ்டானமும், ஆதாரமும் ஆகும். அதுபோல மித்யா ஜகத்திற்கு அதிஷ்டானமும், ஆதாரமும் நீயே.
 
அங்ஙனமாயினும், முதற்பட்சத்தில் சேதனத்தின்கண் அதிஷ்டானத்தன்மைக்கு உபாதி கயிறாகையால், ஸ்தூல திருஷ்டியினால் கயிறு அதிஷ்டானமென்று கூறப்பட்டது. எங்ஙனம் மித்யா பாம்பிற்கு அதிஷ்டானமும் ஆதாரமும் கயிறோ, அங்ஙனமே மித்யா ஜகத்திற்கு அதிஷ்டானமும் ஆதாரமும் நீயே.
 
ஆத்மாவின் சாமான்ய ரூபம் ஆதாரமும் விக்ஷேப ரூபம் அதிஷ்டானமும் ஆகும் என்று கூறுதல்
 
கயிற்றுக்கு இரண்டு ரூபம் இருககிறது. ஓன்று சாமான்ய ரூபம், மற்றொன்று விசேஷ ரூபம். இது என்பது சாமான்ய ரூபம், கயிறு என்பது விசேஷரூபம். இது சர்ப்பம் என்னும் இந்த ரீதியின் மித்யாவாகிய சர்ப்பத்தோடு வேறாகி பிராந்தி காலத்திலும் பிரதீதியாகின்ற இதம் ரூபம் சாமான்ய ரூபமாகும். எதன் பிரதீதியாவதால் பிராந்தி உண்டாகிறதோ, அது கயிற்றின விசேஷ ரூபமாகும்.
 
அங்ஙனமே, ஆத்மாவிற்கும் இரண்டு ஸ்வரூபமாம். ஒன்று சாமான்ய ரூபம், மற்றொன்று விசேஷ ரூபம். ஸத்ரூபம் சாமான்யம், அஸங்கத்வம், கூடஸ்த்வம் நித்திய முக்தத்வம் முதலியன விசேஷ ரூபமாகும். எதனாலெனின், ஸ்தூல, சூட்சும சங்காதங்களுண்டென்பதில் ஸ்தூல சூட்சும சங்காதங்களின் பிராந்தி சமயங்களிலும் மித்யா சங்கத்தோடு வேறாகிச் ஸத்ரூபம் பிரதீதியாகின்றது. இதனால் ஆத்மாவினுடைய ஸத்ரூபம் சாமான்ய ரூபமாம், ஸ்தூல, சூட்சும சங்காதங்களின் பிராந்தி சமயத்தில் ஆத்மாவினது அசங்க, கூடஸ்த, நித்திய முக்தித்வம் தோன்றவில்லை. பின்னையோ, ஆத்மாவின் அசங்காதி ஸ்வரூபம் பிரதீதியாவதால் சங்காதிப்பிராந்தி தூரமாக நிவிருத்தியாகின்றது. இதனால் அசங்கத்வம், கூடஸ்தவம், நித்திய முக்தித்வம், வியாபகத்துவம் முதலியன விசேஷ ரூபங்களாம். சர்வப் பிராந்தியிலும் சாமான்ய ரூபம் ஆதாரமென்று சொல்லப்படும்.  விசேஷ ரூபம் அதிஷ்டானமென்று சொல்லப்படும்.
 
எங்ஙனம், சர்ப்பத்திற்காசிரமாகிய கயிற்றின் சாமான்ய இதம் ஸ்வருபம் சர்ப்பத்திற்கு ஆதாரமும், விசேஷ கயிறு ஸ்வரூபம் அதிஷ்டானமுமாமோ அங்ஙனமே மித்யா பிரபஞ்சத்திற்காசிரமாகிய ஆத்மாவின் சாமான்ய ஸத்ரூபம் பிரபஞ்சத்திற்கு ஆதாரமாம். அசங்கத்துவாதி விசேஷரூப அதிஷ்டானமாம். இந்த ரீதியாக ஆதார அதிஷ்டானங்கட்குச் சர்வக்ஞாத்மா முனியானவர் சிறிது பேதம் சொல்லியிருக்கிறார்.
 
சிஷ்யன் கேட்கிறான். ஹே பகவன்! மித்யா ஜகத்திற்குத் திருஷ்டா யார்? யார் அதிஷ்டானமாயும் ஆதாரமாயும் இருக்கின்றானோ அவன் திருஷ்டாவாக இருக்க மாட்டான் அல்லவா?
 
தாத்பர்யம். ஜகத்திற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் ஆத்மாவாதலால், ஜகத்திற்கு திருஷ்டா ஆத்மாவினும் வேறாகச் சொல்ல வேண்டும். எங்ஙனம் சர்ப்பத்திற்காதரமும், அதிஷ்டானமாகிய் கயிறும் வேறாகப் புருஷன் அதற்குத் திருஷ்டாவோ அங்ஙனமேயாம்.
 
குரு கூறுகிறார். ஜகத்தில் மித்யாவஸ்து அதிஷ்டானத்தில் கற்பிதமாம், அதிஷ்டானம் இருவகையாக இருக்கின்றது. ஒன்று சேதனம், மற்றொன்று ஜடம். எங்கு ஜடம் அதிஷ்டானமாமோ, அங்கு அதிஷ்டானத்தினும் வேறாக திருஷ்டா இருக்கின்றது  எங்கு சேதனம் அதிஷ்டானமாமோ அங்கு அதிஷ்டானமே திருஷ்டாவாகும்.
 
எங்ஙனம் கனவிற்கு அதிஷ்டானமாகிய சாட்சி சேதனமே கனவிற்குத் திருஷ்டாவோ, அங்ஙனமே ஜகத்திற்கு ஆத்மாவே அதிஷ்டானமாகும், அதுவே திருஷ்டாவாகும்.   இந்தச் சந்தேகம், சமாதானம் ஸ்தூல திருஷ்டியால் கயிற்றை பாம்பிற்கு அதிஷ்டானமாக அங்கீகரித்துச் சொல்லப்பட்டன. சித்தாந்த மதத்தில் சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானம் சாட்சி சேதனமாம். அதுவே திருஷ்டாவாம். இதனால் சகல கற்பிதங்கட்கும் அதிஷ்டானமே திருஷ்டாவாம்.
 
சிஷ்யனே! இந்த ரீதியினால் உன்னிடத்தில் சம்சாரரூப துக்கம் மித்யாகவே பிராந்தியினால் பிரதீதியாகின்றது. அந்த மித்யாவினது நிவிருத்தியின் விருப்பம் பொருந்தாது.
 
உதாரணம்: எங்ஙனம், வித்தையாடுபவன் ஒரு புருஷனுடைய மித்யா சத்துருவினை மந்திரத்தின் பலத்தால் காட்டுவானேல் அவனை அடிப்பதில் அந்தப் புருஷன் பிரயத்தனம் செய்வதில்லையோ அங்ஙனமே மித்யா சம்சார நிவருத்தியின் விருப்பம் பொருந்தாது.
 
சிஷ்யன் கேட்கிறான். ஜகத் உன்னிடத்தில் மித்யாரூபமாக உள்ளது. சத்திய ரூபமாகவில்லையென்று தாங்கள் கூறினீர்கள். அது சத்தியமாயினும் எந்த உபாயத்தினால் அந்த மித்யாரூபமான ஜன்ம, மரண முதலிய சம்சாரம் என்னிடத்தில் ஏற்றி வைக்காமல் போகுமோ அந்த உபாயத்தினைத்  உபதேசிப்பீர்களாக.
 
“மித்யாவின் நிவிருத்தி நிமித்தம் சாதனம் வேண்டுவதில்லை” என்று கூறினீர்.
 
அந்த வார்த்தையும் சத்தியமாயினும் எவனுக்கு மித்யா பதார்த்தமும் துக்க ஹேதுவாக இருக்கின்றதோ, அவனுக்கு அது மித்யாவாயினும் சாதனத்தால் நிவிருத்தி செய்வது யோக்கியமாம். எங்ஙனம் ஒரு புருஷனுக்கு நாள்தோறும் பயங்கரமான கனவு வருமாயின், அது மித்யாயினும் அதனை நிவிருத்தி செய்வதற்கு ஜபம், பாதப்பிரக்ஷானாதி பலவிதமான சாதன அனுஷ்டானம் செய்கின்றாதோ, அங்ஙனமே இந்தச் சம்சாரம் மித்யாயினும், ஜன்ம, மரண முதலிய துக்க ஹேதுவாக எனக்குப் பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால், சம்சார நிவிருத்தியினை விரும்புகின்றேன். தேவரிர் கிருபையினால் அதற்கு உபாயத்தினைக் காட்டி அருள்வீராக.
 
குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! நீ ஜகத் ரூப துக்க நிவிருத்தியின் சாதனத்தை வினவினாய். அதனை நாம் உனக்கு முன்னரே கூறிவிட்டோம். அதன்கண் நீ திடநிச்சயம் செய்வாயாக. ஆதனால் ஜகத்ரூப துக்கம் இராது. ஹே சிஷ்யனே! உன்னுடைய ஆத்ம ஸ்வரூபத்தை அறியாமையினால் ஜகத்ரூப துக்கம் பிரதீதியாகின்றது. அந்த ஆத்ம ஞானத்தால் நிவிருத்தியாம். எந்த வஸ்து எதன் அறியாமையினால் பிரதீதியாமோ அந்த வஸ்து அதனை அறிவதால் நிவிருத்தியாய்விடும் என்பது நியமமாம். கயிற்றை அறியாமையினால் பிரதீதியாகின்ற சர்ப்பமானது கயிற்றின் அறிவால் நிவிருத்தியாகின்றதோ, அங்ஙனமே, ஆத்ம ஞானத்தால் ஜகத்தின் நிவிருத்தியாம். அவ்வாத்ம ஞானத்தினை நான் முன்பே கூறினேன்.
 
ஜகத் என்னிடத்தில் மூன்று காலத்திலுமில்லை. எதனாலெனின், அது மித்யாவாக இருக்கின்றது. எது மித்யா வஸ்துவோ அது அதிஷ்டானத்தை கெடுக்க மாட்டாது. கானல் ஜலமானது பிருதிவியை எங்ஙனம் நனைக்க மாட்டாதோ, அங்ஙனமே, ஜகத்துப் பிரதீதியாயினும் மித்யாவாக இருக்கின்றது. நான் சச்சிதானந்தப் பிரம்ம ஸ்வரூபமாக இருக்கின்றேன் என்கின்ற நிச்சயத்திற்கு ஞானமென்று பெயர். அதுவே மோட்சத்திற்குச் சாதனமாகும்,  வேறொன்றும் அன்று. அந்த ஞானத்தினை நாம் முன்னமே உபதேசித்து விட்டோம்.
 
ஹே சிஷ்யனே! ஜகத்திற்கு உபாதான காரணமான அக்ஞான நாசத்தால் ஜகத்துத் தானே நாசமாகி விடும். எதனாலெனின், உபாதானம் நாசமான பின் காரியமிராது. அந்த அக்ஞான நாசம் கேவலம் ஞானத்தால் ஆகும்  கர்ம உபாஸனைகளால் நாசமாகாது. எதனாலெனின், அக்ஞானத்திற்கு விரோதி ஞானமாம்  கர்ம, உபாஸனைகள் விரோதிகளன்று.
 
உதாரணம்: கிருகத்தின்கண் உள்ள இருளானது ஒரு கிரியையாலும் எங்ஙனம் நிவிருத்தியாகாமல் கேவலம் பிரகாசத்தால் நிவிருத்தியாகின்றதோ, அங்ஙனமே அக்ஞானரூப இருளானது, ஞானரூப பிரகாசத்தால் நிவிருத்தியாகும். வேறெந்த சாதனத்தாலும் நிவிருத்தியாகாது. சிஷ்யனே! இந்த ஜகத் நாசமாகும்படியான உபதேசத்தை நான் அருளினேன். இதில் சந்தேகம் உண்டானால் நீ விசாரம் செய்து அதனைக் கேட்பாயாக.
 
சிஷ்யன் கேட்கிறான். பகவானே! தாங்கள் கூறியபடி, இந்த ஜகத்திற்கு காரணம் அக்ஞானமாம். அந்த அக்ஞான நாசத்தால் ஜகத்தின் நிவிருத்தி ஞானத்தினால் என்று தேவரிர் கூறினீர். அநத வார்த்தையினை நான் சத்தியமாக அறிந்தேன். ஜகத் மித்யா  ஜீவன் ஆனந்த ஸ்வரூபன். அவன் பிரம்மத்திற்கு வேறாக இல்லாதவன். அவன் பிரம்ம ரூபமாகவே உள்ளான் என்னும் நிச்சயத்திற்கு ஞானமென்று பெயர். அதில் ஜகத் மித்யா, ஜீவன் ஆனந்த ரூபன் என்பதனை நான் சத்தியமாக அறிந்தேன். ஆயினும், ஜீவனும், பிரம்மனும் ஒன்றுதான் என்று அறியவில்லை. எதனாலெனின், ஜீவப் பிரம்மத்தின் பேதத்தினை உணர்த்தும் ஐயம் என்னுடைய இதயத்தில் உண்டாயிருக்கிறது.
 
பகவானே! நான் புண்ணிய பாவங்களுக்குக் கர்த்தாவாகின்றேன். அவற்றின் பலனாகிய ஜன்ம, மரண, சுக, துக்கங்களைத் அனுபவிக்கின்றேன். ஜகத் பலவிதமாக என்னிடத்தில் பிரதீதியாகின்றது. ஜகத்திற்கு காரணமாகிய அக்ஞானத்தினை நிவிருத்திக்கின்றதற்கு நான் ஞானத்தினை இச்சிக்கின்றேன். பிரம்மத்தினிடத்தில் புண்ணியமில்லை, பாவமில்லை, ஜன்மம் இல்லை, மரணமில்லை, சுகமில்லை, துக்கமில்லை, வேறெந்தக் கிலேசங்களுமில்லை, ஞானத்தின் இச்சையுமில்லை.
 
ஆதலால், பிரம்மத்தின் ஸ்வரூபமும், எனது ஸ்வரூபமும் பரஸ்பரம் விருத்தமாம். ஆதலால், இரண்டிற்கும் ஏகத்துவம் பொருந்தாது. என்னிடத்திலும் ஜன்ம முதலிய சம்சாரம் பாரமார்த்திகமாகவில்லை என்றாலும் மித்யாவாகிய ஜன்ம முதலிய சம்சாரம் எனக்கு பிராந்தியினால் பிரதீதியாகின்றது. பிரம்மத்தின்கண் இல்லை. ஜீவனுக்கும், பிரம்மத்திற்கும் இவ்வளவு பேதமிருத்தலால், ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
குருவே! எனக்கு மற்றுமொரு சந்தேகமுள்ளது. அந்த சந்தேகத்தையும் நிவிருத்திக்க வேண்டும். நான் வேதத்தில் இவ்வாறு பார்த்திருக்கின்றேன். ஒரு மரத்தில் இரண்டு பட்சிகள் உள்ளன. அவ்விரண்டும் சமானமாம். அவற்றுள் ஒன்ற கர்ம பலத்தினைப் புஜிக்கின்றது. ஒன்று சுத்தமாய்ப் போதரகிதமாய் அசங்கமாய் இருந்து, அந்தப் போக்தாவினைப் பிரகாசிக்கின்றது. இவற்றுள் ஒன்று போக்தாவாகிய ஜீவனென்றும், மற்றொன்று பரமாத்மாவென்றும் பிரதீதியாகின்றன். ஆதலால் அவர்கட்கு ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
வேதத்தில் கர்மமும், உபாஸனையும் வெகு பிரகாரமாகச் சொல்லப்பட்டு இருக்கின்றன. அவை ஜீவப்பிரமங்களின் ஏகத்துவத்தில் நிஷ்பலமாய்விடும். எதனாலெனின், தாங்கள் ஜீவப்பிரம்மங்களின் ஏகத்துவம் சொன்னீர்கள். அது பிரம்மத்தில் ஜீவஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லுகின்றீர்களா? அல்லது ஜீவனிடத்தில் பிரம்ம ஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லுகின்றீர்களா? பிரம்மத்தில் ஜீவ ஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லும் பட்சத்தில் ஜீவன் பிரம்மரூபமாகின்றதால் அதிகாரி அபாவமாவான்.  இதனால் கர்ம உபாஸனைகள் பலனற்றதாம். ஜீவனிடத்தில் பிரம்ம ஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லும் பட்சத்தில் பிரம்மம் ஜீவ ரூபமாகின்றதால் எதனை  உபாஸனை செய்யப்படுகின்றதோ, அந்த உபாசியத்திற்கு அபாவமாம். ஆதலால், உபாஸனை பலனற்றதாகி விடும்.
 
அன்றியும் கர்மபலனைக் கொடுப்பவராயுள்ள பரமாத்மாவின் அபாவம் உண்டாகுதலின் கர்மம் பலனற்றதாம். மீமாம்ஸகர் சொல்லும் கர்மமே ஈஸ்வரன், அதனாலேயே பலனுள்ளதாம் என்னும் வார்த்தை சிறப்புடையதல்ல. எதனாலெனின், கர்மம் ஜடம், அதற்குப் பலத்தினைக் கொடுக்கும் சாமர்த்தியம் பொருந்தாது. ஆதலால், கர்மத்தின் பலனை ஈஸ்வரரே கொடுக்கின்றார். இதனால் பரமாத்மாவிற்கும், ஜீவனுக்கும் ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! உனக்கு உண்டாயிருக்கின்ற சந்தேகத்தை நிவிருத்திக்கும் விசாரத்தை நான் சொல்லுகின்றேன், கேள். ஆகாசத்தில் கடாகாசம், ஜலாகாசம், மேகாகாசம், மகாகாசம் என்று எங்ஙனம் நான்கு பேதமுண்டு. அங்ஙனமே ஒரு சேதனத்திற்கு நான்குபேத உண்டு. அவைகள் கூடஸ்தன், ஜீவன், ஈஸ்வரன், பிரம்மம் ஆகிய நான்கு பேதங்கள் உண்டு. இந்த நான்கு பேதங்களும் ஆகாசத்திற்கு போலச் சேதனத்திலும் உண்டு. எப்போது இவற்றின் ஸ்வரூபங்களை நன்கு அறிகின்றாயோ அப்போது உன்னுடைய சந்தேகத்துக்கு நீயே நீக்கிக் கொள்வாய். ஆதலால், நான் இவற்றின் ஸ்வரூபங்களை விரிவாக விளக்குகின்றேன். இவற்றை கேட்பதினால் சந்தேகம் விலகி அறிவு உண்டாகி ஜன்மம் முதலிய துக்கம் சென்றுவிடும்.
 
கடாகாச வர்ணனம்: ஜலத்தால் நிறைந்த கடத்திற்கு ஆகாசம் எவ்வளவு இடம் கொடுத்திருக்கின்றதோ அவ்வளவு ஆகாசத்தினை கடாகாசம் என்று பண்டிதர்கள் கூறுகின்றனர்.
 
ஜலாகாச வர்ணனம்: ஜலத்தால் நிறைந்த கடத்தில் நட்சத்திராதி சகிதமாக ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் உண்டாகின்றது. அவ்வாகாசப் பிரதிபிம்பமும், கடாகாசமும் ஆகிய இரண்டையும் சேர்த்து ஜலாகாசம் என்று சொல்லப்படும். ஆகாசம் பிரதிபலிக்கவில்லை, வெறும் நட்சத்திரங்கள்தான் பிரதிபிம்பிக்கின்றன. எதனாலெனின் ஆகாசம் ரூபமில்லாதது. ரூபமுள்ள பதார்த்தம் பிரதிபிம்பிக்கும். ஆதலால் ஆகாசத்திற்கு பிரதிபிம்பம் பொருந்தாது என்று சிலர் சந்தேகப்படுவார்கள். ஜலத்தின்கண் ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பம் உண்டாகாவிடின் முழந்தாள் ஆழமுள்ள ஜலத்தின்கண் முழு மனிதனின் பிம்பமும் தோன்றுவது போல இதைப் புரிந்து கொள்ள வேண்டும். உருவமற்ற பதார்த்தத்திற்குப் பிரதிபிம்பம் உண்டாகின்றதில்லை என்று கூறின், அதுவும் நியமமில்லை. எதனாலெனின், ரூபமில்லாத சப்தத்தின் எதிரொலி உண்டாகின்றது. அது சப்தத்தின் பிரதிபிம்பமாம். ஆதலால், ரூபமில்லாத ஆகாசத்திற்கும் பிரதிபிம்பம் பொருந்தும்.
 
மேகாகாச வர்ணனம்: மேகத்திற்கு எந்த ஆகாசம் இடம் கொடுக்கின்றதோ, மேக ஆகாசத்தில் எந்த ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் உண்டாகின்றதோ, அவ்விரண்டினையும் மேகாகாசம் என்பர். மேகமோ ஆகாயத்தில் உள்ளது. அதில் ஜலமும், ஆகாச பிரதிபிம்பமும் காணாமல் எங்ஙனம் அறியலாம்? மேகத்தினிடத்தில் ஜலமும் ஆகாசப் பிரதிபிம்பமும் பிரத்யக்ஷமாகவில்லை ஆயினும், அவை அனுமானத்தினால் அறியப்படுகின்றது. மேகம் மழை பொழிகிறது. ஆதலால், மேகத்தில் ஜலமுண்டு என்று அனுமானம் உண்டாகின்றது. மேகத்தினிடத்தில் ஜலமில்லையானால் ஜலத்துளி மேகத்தினின்று உண்டாகாது.
 
மேகத்தினிடத்திலுள்ள ஜலம் ஆகாசப் பிரதிபிம்ப சகிதமாக உள்ளது. எதனாலெனின, ஜலம் இருந்தால் அது ஆகாசப் பிரதிபிம்பமின்றியிராது. ஆதலால், மேகத்தின்கண் உள்ள ஜலமும் ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் உடையதாக இருக்கின்றது. இந்த வகையில் மேகத்தில் ஜலம், ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் ஆகியவற்றின்  அனுமானம் உண்டாகின்றது.
 
மகாகாசம் வர்ணனம்: உள்ளும், புறமும் எல்லாவற்றிலும் ஏகாகாரமாய் வியாபகமாகிய ஆகாச ஸ்வரூபத்தினை மகாகாசம் என்பர்.
 
சிஷ்யனே! நான்கு பிரகாரமாகிய ஆகாசங்களின் இலக்கணம் கூறினேன். இப்போது நான்கு விதமாகிய சேதனங்களின் இலக்கணங்களைக் கூறுகிறேன் கவனத்துடன் கேள். இதனைக் கேட்பதனால் விசாரத்தின் பலமான ஞானம் பிராப்தமாகும்.
 
கூடஸ்தன் வர்ணனம்: புத்தி அல்லது வியஷ்டி அக்ஞானத்தின் அதிஷ்டான சேதனம் கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும். எந்தப் பட்சத்தில் புத்தியோடு கூடிய சேதனம் ஜீவனோ, அந்தப் பட்சத்தில் புத்திக்கு அதிஷ்டானம் கூடஸ்தன் என்று சொல்லப்படும். எந்தபட்சத்தில் வியஷ்டி அக்ஞானத்தோடு கூடிய சேதனம் ஜீவனென்று சொல்லப்படுமோ, அந்தப் பட்சத்தில் வியஷ்டி அக்ஞானத்தின் அதிஷ்டானம் கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும்.
 
ஜீவத்தன்மைக்கு விசேஷணமான அதிஷ்டானத்திற்கு கூடஸ்தனென்று பெயர். கூடஸ்தன் உற்பத்தியாவது கிடையாது. பிரம்மத்திற்கு வேறாக சிதாபாசன்  உருவாகின்றதோ, ஆனால் கூடஸ்தன் அதுமாதிரி உருவாவதில்லை, ஆனால் பிரம்ம ரூபமாகவே இருக்கிறான். எங்ஙனம் கடாகாசம் மகாகாசத்தினும் வேறாக இல்லையோ அங்ஙனம் மகாகாச ரூபமாகவே உள்ளது. இந்த கூடஸ்தன் எவனோ, அவனே ஆத்ம பதத்திற்கு லட்சியார்த்தம். இவனையே பிரத்யக் என்றும், உண்மையான ரூபமென்றும் ஜீவசாட்சி என்றும் கூறுவர்.
 
ஜீவ வர்ணனம்: பலவிதமான காமகர்மங்களோடு கூடிய புத்தியில் உண்டாகின்ற சேதனத்தின் பிரதிபிம்பத்தினை ஞானிகள் ஜீவனென்பர். அந்தக் கேவலம் பிரதிபிம்ப மாத்திரத்தை ஜீவனென்பதில்லை. ஆனால், கடாகாசத்தோடு கூட ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பத்தினை எங்ஙனம் ஜலாகாசமென்று சொல்லுகிறார்களே, அங்ஙனமே பிம்பமாகிய கூடஸ்தனோடு கூடிய சிதாபாஸனை ஜீவனென்று சொல்லுகின்றார்கள். இதனால் புத்தியினிடத்துள்ள சிதாபாசனும், புத்திக்கு அதிஷ்டான சேதனும் ஆகிய இவ்விரண்டிற்கும் பெயர் ஜீவனென்று சித்தாந்தமாயிற்று.
 
முன்பு பிம்பமாகிய கூடஸ்தனோடு கூடிய ஆபாசன் ஜீவனென்று கூறப்பட்டது.  புத்தியில் உள்ள பிரதிபிம்பம் கூடஸ்தனது பிரதிபிம்பமாம். வெளியே உள்ள பிரம்மசேதனத்தினது அன்றாம். எதனாலெனின், பிரதிபிம்பம் எதனுடையதோ, அது பிம்பமெனப்படும். ஆகவே கூடஸ்தன் பிம்பமென்று சொல்லப்பட்டான். இப்போது அது பிரதிபாதனம் செய்யப்படுகின்றது. பெரிய சிவப்புப் மலரின் மேல் வெண்மையான ஸ்படிகத்தில் மலரின் சிவப்பு நிறம் பிரதிபலிக்கின்றது. அது எங்ஙனம் சிவப்பு மலரின் நிறத்தை பிரதிபலிக்கின்றதோ அங்ஙனம் கூடஸ்தனை ஆசிரயித்த புத்தியில் கூடஸ்தப் பிரகாசத்தின் காந்தி உண்டாகின்றது. எங்ஙனம் ஸ்படிகம் சுத்தமோ அங்ஙனமே புத்தியும் சுத்தமாம். எதனாலெனின், புத்தி சத்துவகுணத்தின் காரியமாகும். இதனால் கூடஸ்தனுடைய பிரதிபிம்பமென்று பெயராம்.
 
கடஜலத்தில் மகாகாசம் பிரதிபிம்பிக்கின்றது, உள்ளிருக்கும் ஆகாசம் பிரதிபிம்பிக்கவில்லை. எதனாலெனின், எவ்வளவு கம்பீரத்தன்மை ஜலத்தில் பிரதீதியாகின்றதோ, அவ்வளவு கம்பீரத்தன்மை உள்ளாகாசத்தில் இல்லை. அந்தக் கம்பீரத்தன்மை ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பமாகும். ஆதலால், வெளி ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பமாம்.
 
வியாபக சேதனத்திற்குப் பிரதிபிம்பம் பொருந்தாதெனின், இந்த சந்தேகத்தை ஆகாச உதாரணத்தால் நீங்காது இருக்கும். ஏனெனின், ஆகாசம் வியாபகமாக இருந்தும் பிரதிபிம்பிக்கின்றதோ, அங்ஙனமே வியாபக சேதனமும் பிரதிபிம்பிக்கக்கூடும். ரூபமுள்ள பதார்த்தத்தில் ரூபமுள்ள பதார்த்தம் பிரதிபிம்பிக்கலாமெனின் அதுவும் நியமமல்ல. எதனாலெனின், ரூபமில்லாத சப்தத்திற்கு ரூபமில்லாத ஆகாயத்தில் பிரதிபிம்பமுண்டாகின்றது என்று பூர்வம் சொல்லப்பட்டது  ஆதலால், சேதனத்திற்குப் பிரதிபிம்பம் பொருந்தும்.
 
இந்த வகையில் புத்தியினிடத்தேயுள்ள ஆபாசனும், புத்திக்கு அதிஷ்டானமும் ஆகிய இரண்டிற்கும் ஜீவனென்று பெயர். அந்த ஜீவன் த்வம் பதத்திற்கு வாச்சியமென்று சொல்லப்படுகின்றான். அதில் சிதாபாசனைத் தியாகம் செய்து கூடஸ்தனை மட்டும் த்வம் பதத்திற்கு லட்சியமென்று சொல்லப்படுகின்றான். அஹம் சப்தத்திற்கு வாச்சியம் ஜீவனாம். கேவலம் கூடஸ்தன் லட்சியமாம்.
 
சிதாபாசன், கூடஸ்தன் என்னும் இருவருக்கும் பெயர் ஜீவனாமாயினும், ஜீவத்தன்மையின் சகல தர்மங்களும் ஆபாசனிடத்துள்ளன. புண்ணிய, பாவம் அவற்றின் பலனான சுக, துக்கம் முதலியவைகள் ஆபாச சகித புத்தி செய்கின்றது. கூடஸ்தன் செய்கின்றதில்லை. கூடஸ்தனிடத்தில் பிராந்தியினால் மட்டும் பிரதீதியாகிறது. அந்தப் பிராந்தியினால் பிரதீதியும் புத்திசகித ஆபாசனுக்கு உண்டாகின்றது,  கூடஸ்தனுக்கு கிடையாது. எதனாலெனின், கூடம் என்பது கொல்லன் அடைகல்லு. அதுபோல நிர்விகாரரூபமாக இருப்பது கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும். கூடமென்பது மித்யாவாகிய புத்தியும் சிதாபாசனுமாம். அவற்றின்கண் அசங்கரூபமாக இருப்பது கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும். ஆதலால், கூடஸ்தனிடத்துப் பிராந்தி முதலியன பொருந்தாது. ஆனால் சிதாபாசனிடததில் பொருந்தும்.
 
விசாரத்தினால் பார்த்தாலோ புண்ணிய, பாவம், சுகம், துக்கம், லோகாந்தர கமனம், ஆகாசம் ஆகியவைகள் புத்தியினிடத்தில் இருக்கின்றன, ஆபாசனிடத்திலில்லை. புத்தியின் சம்யோகத்தால் ஆபாசனிடத்தில் இருக்கின்றன.
 
எங்ஙனம் ஜலத்தோடு கூடிய கடம் கோணலாயினும், நேராயினும், போயினும், வரினும் அதன் சம்பந்தத்தினால் வியோமத்தின் ஆபாசம் சகல கிரியையும் செய்கின்றது. சுதந்திரமாக ஒன்றும் செய்யவில்லையோ, அங்ஙனமே காம கர்மரூபமாகிய ஜலத்தால் நிறைந்த புத்திரூப கடம் புண்ணிய முதலிய சகல விகாரங்களையும் தரிக்கின்றது. அதன் சம்பந்தத்தால் சிதாபாசன் தரிக்கின்றான். கூடஸ்தன் சர்வ விகார ரகிதனாயுள்ளான். எங்ஙனம் ஜலம் நிரம்பிய கடத்தின் விகாரரகிதமாய்க் கடாகாசமிருக்கின்றதோ, அதுபோலக் கூடஸ்தனையும் அறிக. இதனால் ஜீவத்தன்மையின் தர்மம் சிதாபாசனிடத்தில் உள்ளதாம். அங்ஙனமாயின் கூடஸ்தனிடத்தில் அக்ஞானத்தால் பிரதீதியாகாமல் இருக்கின்றது. இதனால் புத்தியினிடத்தில் கூடஸ்த சகித சிதாபாசன் ஜீவன் என்று சொல்லப்படுகின்றான்.
 
வர்ணிக்கப்பட்ட ஜீவனது ஸ்வரூபத்தின் பிராக்ஞனனுக்கு ஹானி வருகின்றது. எதனாலெனின், கயிற்றின் அபிமானியாகிய ஜீவனுக்கு பிராக்ஞன் என்று பெயர். அந்தச் கயிற்றில் புத்தி அபாவமாவதால் புத்தியில் ஆபாசனும் பொருந்தாது. இதனால் பிராக்ஞனது ஸ்வரூபப் பிரதிபாதகமாகிச் சாஸ்திரத்திற்கு விரோதம் உண்டாம். இந்தக் காரணத்தால் ஜீவனது ஸ்வரூபம் வேறு பிரகாரமாகச் சொல்லப்படுகின்றது.
 
அக்ஞானத்தின் அம்சத்திற்கு வியஷ்டி அக்ஞானமென்று பெயர். சம்பூர்ண அக்ஞானத்திற்கு ஸமஷ்டி அக்ஞானமென்று பெயர். அவ்வக்ஞானத்தின் அம்சத்திலுள்ள சேதனத்தின் பிரதிபிம்பமாகிய ஆபாஸமும், அக்ஞானத்தின் அம்சத்திற்கு அதிஷ்டானமாகிய கூடஸ்தனுமாகிய இரண்டினையும் ஜீவன் என்னும் பதத்தால் சொல்வர். இதனால் பிராக்ஞனுக்கு அபாவம் இல்லை. எதனாலெனின், சுஷுப்தியில் அக்ஞானம் உள்ளது. சுஷுப்தியில் சேதனத்தின் பிரதிபிம்ப சகிதமாகிய அக்ஞான அம்சம் எது உள்ளதோ. அதுவே புத்தி ரூபத்தை அடைகின்றது. சேதனத்தின் பிரதிபிம்பம் கூடவே உண்டாகின்றது. அந்தச் சிதாபாசனோடு கூடிய புத்தியில் புண்ணிய பாவ முதலிய பிரதீதியாகின்றது. இந்த அபிப்பிராயத்தால், புத்தியினையே சில சாஸ்திரங்களில் ஜீவத்தன்மைக்கு உபாதியாக வர்ணிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. விசார திருஷ்டியினால் ஜீவத்தன்மைக்கு உபாதி அக்ஞானமாம்.
  
ஈஸ்வர வர்ணனம்: மாயையின்கண்ணுள்ள சேதனத்தின் ஆபாசமும், மாயையின் அதிஷ்டான சேதனமுமாகிய இவ்விரண்டையும் ஈஸ்வரன் என்பர். அந்த ஈஸ்வரன் மேகாகாசததிற்கு சமமாம். அந்த ஈஸ்வரன் அந்தர்யாமியாம். எதனாலெனின், எல்லாவற்றுள்ளும் இருந்துகொண்டு இயக்குவதால் அந்தர்யாமி என்றழைக்கப்படுகிறார். அவருக்குத் தன்னுடைய ஸ்வரூபத்தில் ஆவரணமில்லை. ஆதலால், ஜன்ம, மரணாதி பந்தத்தின் பிரதீதியில்லை. இந்தக் காரணத்தால் அவர் நித்திய முக்தராவர். சர்வக்ஞன், சர்வ பதார்த்தங்களையும் அறிகின்றவன். மாயையில் சுத்த சத்துவகுணம் உள்ளது. தமோகுண, ரஜோகுண தமோகுணங்களைத் தான் அமிழ்த்தியிருப்பது எதுவோ அதுவே சுத்த சத்துவ குணமெனப்படும்.
 
சத்துவ குணத்தால் ஞானம் உற்பத்தியாகிறது. இதனால் பிரகாச ஸ்வபாவம் உடையதாக இருக்கிறது. இப்படிப்பட்ட சத்துவ குணத்தினை உடைய மாயையின்கண் இருக்கும் சேதனத்தின் பிரதிபிம்பமாகிய ஆபாசத்திறகு ஸ்வரூபத்தின், அல்லது வேறு பதார்த்தங்களின் ஆவரணம் இல்லை. ஆதலால், முக்தனும் சர்வக்ஞனுமாவார்.
 
அதிஷ்டானமாகிய சேதனம் ஜீவேஸ்வரர் இருவரிடத்திலும் உள்ள பந்த மோட்சங்கள இல்லாதது. ஆகாசம் போல ஏகரசமாயிருக்கின்றது. ஆயினும் ஆபாச அம்சத்தில் பந்த மோட்சம் உள்ளது. அதிஷ்டானத்தில் ஆபாசனுக்கு பிராந்தியினால் பிரதீதியாகின்றது. இதனால், கேவலம் ஆபாசனிடததில் பந்த மோட்சம் உண்டு. அதனிடத்திலும் இவ்வளவு பேதமுண்டு.
 
எந்த ஆபாசனிடத்தில் ஆவரணமுண்டோ, அவனிடத்தில் பந்தம் உண்டு. யாரிடத்தில் ஸ்வரூபாவரணம் இல்லையோ அவன் முக்தனாவான். ஈஸ்வரனிடத்தில் ஆவரணமில்லை. அதனால் ஈஸ்வரன் எப்போதும் முக்தனாக இருக்கிறான்.
 
ஜீவனிடத்தில் ஆவரணமுண்டு. அவன் கட்டுபட்டவனாக இருக்கிறான். எதனாலெனின், எந்த அவித்யாவின் அம்சத்தில் சேதனத்தின் ஆபாசம் ஜீவன் என்று சொல்லப்பட்டதோ, அந்த அவித்யாவிற்கு ஆவரணம் செய்யும் ஸ்வபாவம் உள்ளது.
 
அவித்யா, அக்ஞானம், மாயையென்று ஒரே வஸ்துவிற்கு உரைத்தனராயினும் சுத்த, சத்துவ குணததின் பிரதானத்தன்மையால் மாயையென்று சொல்லப்படும். மலின சத்துவ குணத்தின் பிரதானத்தன்மையால் அக்ஞானம் என்றும், அவித்யாவென்றும் சொல்லப்படும். ரஜோகுண, தமோகுணங்களால் அமிழ்த்தப்பட்டிருக்கின்ற சத்துவகுணம் மலின சத்துவ குணமென்று சொல்லப்படும்.
 
இதனால் தமோகுண, ரஜோகுணங்கள் அதிகரித்திருப்பதால், அவித்யாவினிடத்தில் உள்ள ஜீவனுடைய ஆபாச அம்சத்தினை, அவித்யாவானது ஸ்வரூபமாக ஆவரணம் செய்கின்றது. ஆதலால், ஜீவனிடத்தில் பந்தம் உளதாம். ஈஸ்வரனிடத்தில் இல்லை.
 
அதிஷ்டான சேதனத்தோடு கூடிய மாயையிலுள்ள ஆபாசரூப ஈஸ்வரன் தத் பதத்திற்கு வாச்சியமெனப்படுவான். கேவலம் அதிஷ்டான சேதனம் தத் பதத்திற்கு லட்சியமெனப்படும். ஈஸ்வரன் ஜகத்தினது உற்பத்தி, ஸ்திதி, சம்ஹாரங்களைச் செய்கின்றார் என்று சகல சாஸ்திரங்களிலும் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. சேதன அம்சமோ ஆகாசம் போல அசங்கமாம். ஆபாச அம்சம் ஜகத்தினுள் உற்பத்தி முதலியவற்றைச் செய்கின்றது. அதனிடத்திலேயே சர்வக்ஞத்துவம் உள்ளது. பக்த ஜனங்கள்மீது அனுக்கிரகம் செய்வதும் கேவலம் ஆபாச அம்சமேயாகும். ஐஸ்வரியத்தையும் கேவலம் ஆபாச அம்சமே செய்கின்றதாம். சேதன அம்சம் ஏகரசமாம். அதனிடத்தில் ஸத்தாஸ்பூர்த்தியினைக் கொடுப்பது மாத்திரமின்றி மற்றோர் ஐஸ்வரியமும் பொருந்தாது.
 
பிரம்ம ஸ்வரூப வர்ணனம்: பிரம்மாண்டத்தினுள்ளிலும் வெளியிலும் மகாகாசம் போலப் பரிபூரணமாயிருக்கும் சேதனம் பிரம்மம் எனப்படும். அந்தப் பிரம்மம் அருகேயும் இல்லை, வெகுதூரத்திலுமில்லை. எதனாலெனின், எந்த வஸ்து தன்னினும் வேறாகவும், தேசரூப உபாதியை உடையதாக இருக்கிறதோ, அது அருகிலுள்ளது என்றும், தூரத்திலுள்ளது என்றும் சொல்லப்படும். பிரம்மம் பிளவுபடாதது. ஆனால் எல்லாவற்றிற்கும் ஆத்மாவாம், தேசம் முதலிய அனைத்து உபாதிகளும் இன்றியதாம். இதனால், அருகிலென்றும், தூரத்திலென்றும் சொல்லப்படுவதில்லை.
 
பிரம்ம சப்தத்திற்கு வாச்சியம் சோபாதிகமாம். எதனாலெனின், வியாபக வஸ்துவிற்து பிரம்மமென்று பெயர். அந்த வியாபகத் தன்மை, மற்றொன்று நிரபேஷிக வியாபகத்தன்மை. எந்த வஸ்து ஒரு பதார்த்தத்தின் அபேக்ஷையினால் வியாபகமும், ஒன்றன் அபேக்ஷையினால் வியாபகமும் ஆகவில்லையோ அதனிடத்தில் ஆபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை இருக்கிறது எனப்படும். பிருதிவியாதிகளின் அபேக்ஷையினால் மாயை வியாபகமாம், சேதனத்தின் அபேக்ஷையினால் இல்லை. இதனால் மாயையினிடத்தில் அபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை இருக்கின்றது.
 
எந்த வஸ்து எல்லாவற்றின் அபேக்ஷையினால் வியாபகமாயிருக்கின்றதோ, அதனிடத்திலுள்ள வியாபகத்தன்மை நிரபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை எனப்படும். அந்த நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை சேதனத்தின்கண் உள்ளது. எதனாலெனின், சேதனத்திற்குச் சமானமாக அல்லது, சேதனத்தினும் அதிகமாக வேறொன்றும் வியாபகமாக இல்லை. ஆனால், சேதனமே சர்வத்தினும் வியாபகமாம். இதனால், சேதனத்தின்கண் நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை இருக்கின்றது.
 
இந்த இரண்டு பிரகாரமாகிய வியாபகத் தன்மையோடு கூடிய வஸ்து பிரம்ம சப்தத்தின் வாச்சியமாம். அவ்விரண்டு பிரகாரமான வியாபகத்தன்மை மாயாவிசிஷ்ட சேதனத்தின்கண் உள்ளது. எதனாலெனின், விசிஷ்டனிடத்தில் உள்ள மாயா அம்சத்தில் ஆபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை இருக்கின்றது.
 
மாயாவிசிஷ்ட சேதனத்தில் நிரபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை பொருந்தாது. எதனாலெனின். மாயை சேதனத்தின் ஏக தேசத்திலிருக்கின்றது. அந்த மாயா விசிஷ்ட சேதனத்தினும் சுத்த சேதனத்தின் வியாபகத்தனமை அதிகமாக இருக்கின்றது. ஆதலால், சுத்த சேதனத்தில் நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை இருக்கின்றதாயினும், மாயா விசிஷ்ட சேதனம் பரமார்த்த திருஷ்டியினால் சுத்த சேதனத்தினும் வேறல்ல. ஆனால் சுத்த ரூபமேயாம். ஆதலால், மாயா விசிஷ்டத்தின்கண்ணும் சேதனாம்சத்தில் நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மையே இருக்கின்றது.
 
இந்த ரீதியினால், மாயா விசிஷ்டமே பிரம்ம சப்தத்திற்கு வாச்சியமாதல் கூடும். சுத்த சேதனம் பிரம்ம சப்தத்திற்கு லட்சியமாகும். இதனால் ஈஸ்வர சப்தம், பிரம்ம சப்தம் என்னும் இரண்டிற்கும் சமானகமாகவே அர்த்தம் தோன்றுகின்றது. வேறாகத் தோன்றவில்லை.
 
அங்ஙனமாயினும், பிரம்ம சப்தத்திற்கு இது ஸ்வபாவமாம். அனேகவிடத்தில் லட்சியார்த்தத்தினபை  போதிக்கின்றது. சில இடத்தில் வாச்சியார்த்தத்தைச் சொல்லுகின்றது. ஈஸ்வர சப்தத்திற்கு இது ஸ்வபாவமாம். அனேக இடங்களில் வாச்சியார்த்தத்தைப் போதிக்கின்றது. இவ்வளவு பேதம் உண்டு. இதனால், லட்சியார்த்தத்தைக் கொண்டு பிரம்ம சப்தத்திற்கு அர்த்தம் வேறாக நிருபிக்கப்பட்டது.
கூடஸ்தன் பிரகாசித்துக் கொண்டிருக்கின்றார். ஆபாஸன் அனுபவிக்கின்றான்.
 
சிஷ்யனே! நான்கு பிரகாரமாகிய சேதனங்களையும் கூறினேன். அவற்றுள், ஜீவனுடைய ஸ்வரூபத்திலுள்ள மித்யாவாகிய ஆபாச அம்சம் புண்ணிய பாவங்களைச் செய்கின்றது  அவற்றின் பலன்களை அனுபவிக்கின்றது. கூடஸ்த சேதனம் சிவ(கல்யாண)ரூபமாம். ஆதலால், புத்திரூப மரத்தில் இரண்டு பறவைகள் இருக்கின்றன. ஒன்று பரமாத்மா மற்றொன்று ஜீவாத்மா என்று பரமாத்மாவையும் ஜீவனையும் கிரகிக்கலாகாது. ஆனால் கூடஸ்தன் பிரகாசித்துக் கொண்டிருக்கின்றார், ஆபாஸன் அனுபவிக்கின்றான் என்று புரிந்து கொள்ள வேண்டும்.
 
ஜீவனது ஸ்வரூபத்திலுள்ள சேதனத்தின் ஆபாஸ அம்சம் கர்மங்களைச் செய்கின்றது. அகர்மங்களைச் செய்யும் ஆபாஸத்திற்கு ஈஸ்வரனுடைய ஆபாஸ அம்சம் புண்ணிய பாவங்களைச் செய்கின்றது  அவற்றின் பலன்களைப் அனுபவிக்கின்றது. ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் கர்மத்தின் பலனைக் கொடுக்கின்றது. இருவரிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் கர்மத்தின் பலனைக் கொடுக்கின்றது. இருவரிடத்திலுள்ள சேதன அம்சத்தில் எவ்வித வார்த்தைக்கும் இடமில்லை. ஜீவனிடத்திலுள்ள சேதன அம்சத்தின் கர்மம், பலம் என்பவற்றின் சம்பந்தமில்லை.
ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள சேதன அம்சத்தில் பலனைக் கொடுத்தலின் சம்பந்தம் இல்லை. அந்தச் சேதனத்தினிடத்தில் அவற்றை யார் சொல்லுகின்றாரோ, அவர் மூர்க்கர். எதனாலெனின், சேதனம் இரண்டிடங்களிலும் அசங்கமாகவும் ஏகரூபமாகவும் இருக்கின்றது. சேதனத்தின்கண் பேதமில்லை. ஜீவசேதனத்தை ஈஸ்வர சேதனத்தோடு அல்லது ஈஸ்வர சேதனத்தை ஜீவசேதனத்தோடும் வேறாக அறிகின்றவன் நிந்திக்க யோக்கியனாவான்.
 
இவ்வாறு சொன்னதால், ஜீவ பரமாத்மாக்கட்கு ஏகத்துவம் அங்கீகாரம் செய்யின், கர்ம உபாஸனைகளைப் பிரதிபாதிக்கும் வேதம் நிஷ்பலமாகும் என்னும் இரண்டாவது சந்தேகத்திற்கு பதில் சொல்லப்பட்டது. ஜீவ-ஈஸ்வர்ரிடத்திலுள்ள சேதனபாகங்கட்கு அபேதமாம். ஆபாஸ பாகத்திற்கும் பேதமுள்ளது. இதனால் இரண்டு பிரகாரமாகிய வசனங்களும் பொருந்துகின்றன.
 
சிஷ்யனே! நீ கேட்ட கேள்விகளுக்கு நான் பதில் சொன்னேன். ஒரு மரத்தில் இரண்டு பறவைகள் இருக்கின்றன. ஓன்று சாப்பிடுகின்றது  மற்றொன்று இச்சை எதுவும் இல்லாமல் இருக்கின்றது. இதனால் ஜீவ பிரம்மத்தின் ஏகத்துவம் பொருந்தாது என்று நீ கூறியிருந்தாய். அதற்கு இந்த இடத்தில் ஜீவ பிரம்மத்தை எடுத்துக் கொள்ளக் கூடாது. கூடஸ்தனையும் புத்தியின்கண் உள்ள ஆபாஸனையும் கிரகிக்க வேண்டும். அவை கடாகாசத்தினையும், ஆகாசத்தின் சாயையினையும் போலத் தம்மில் வேறாக இருக்கின்றன என்று நான் பதிலளித்தேன்.
 
ஜீவனோ கர்மோபாஸனைகளைச் செய்கின்றவன்  பரமாத்மா பலனைக் கொடுப்பவர் இவர்களுக்குள் ஏகத்துவம் பொருந்தாதென்று நீ கேட்டாய், இதற்கு இந்த பதில் கூறினோம். கர்மம் செய்கின்றவன் ஜீவனல்லன்,  பலனைக் கொடுப்பவன் ஈஸ்வரன் அல்லன். பின்னையோ ஜீவனிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் கர்மத்தைச் செய்கிறது  ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் பலனைக் கொடுக்கின்றது. ஜீவ-ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள சேதனாம்சம், கடாகாசம், மகாகாசத்தினைப் போல பேதத்தின் லேசமும் இன்றியதாம்.
 
சிஷ்யனே! இந்த ரீதியினால் ஜீவப் பிரம்மத்தின் ஏகத்துவம் பொருந்தும். ஆதலால், நான் பிரம்மமென்று நீ அறிவாயாக. அஹம் சப்தத்திற்கு அர்த்தம் கூடஸ்தனென்று அறிந்து கொள். பிரம்ம சப்தத்திறகு மகாகாசத்திற்கு சமமாக சொல்லப்பட்ட லட்சியார்த்தம் என்று அறிந்து கொள். அஹம் சப்தத்திறகும் பிரம்ம சப்தத்திற்கும் வாச்சியார்த்தத்திற்கு அபேதம் இல்லை ஆயினும் லட்சியார்த்தத்திற்கு அபேதமாம்.
 
எதுவரையில் அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்று நீ அறியவில்லையோ அதுவரையில் நீ உன்னைத் தீனனாகவும், துக்கியாகவும் எண்ணிக் கொண்டு இருப்பாய். அன்னியமாகப் பரமாத்மாவை அறிந்திருக்கின்றதால் அது உனக்குப் பயத்திற்கு காரணமாக இருக்கிறது. ஆகையால் நான் பிரம்மமாக இருக்கிறேன் என்ற அறிவாயாக.
 
நான் பிரம்மம் என்ற ஞானம் யாருக்கு உண்டாகின்றது?
 
ஹே குருவே! அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் ஞானம் யாருக்கு உண்டாகிறது என்பதைத் கூற வேண்டும். அதாவது நான் பிரம்மமாகவே இருக்கின்றேன் என்ற ஞானம் கூடஸ்தனிடத்தில் உண்டாகின்றதா, அல்லது ஆபாஸ சகித புத்தியின்கண் உண்டாகின்றதா?
 
கூடஸ்தனிடத்தில் சொல்லுவோமாயின் கூடஸ்தன் விகாரியாவான். ஆபாஸ சகித புத்தியின்கண் கூறுவோமாயின், அவனுக்கு நான் பிரம்மமாகின்றேன் என்கின்ற ஞானம் பிராந்தி ரூபமாகும். எதனாலெனின், கூடஸ்தனுக்கும் பிரம்மத்திற்கும் ஏகத்துவம் உள்ளது. பிரம்மத்திற்கு வேறான ஆபாஸனுக்கு பிரம்ம ரூபமான ஞானம் பிராந்தியேயாம். சர்ப்பத்திற்கு வேறான கயிறு சர்ப்பமென்று அறிவது பிராந்தியாவது போலவாம். இந்த ரீதியினால் ஆபாஸனோடு கூடிய புத்திக்கு நான் பிரம்மமாயிருக்கின்றேன் என்கின்ற ஞானம் யதார்த்தமாகாது, பிராந்தி ரூபமாகும்.
 
ஒருவேளை “அஹம் பிரம்மமாஸ்மி” என்கின்ற ஞானத்தைப் பிராந்தி ரூபமாகவே அங்கீகரிப்போமாயின், இந்த ஞானத்தால், மித்யாவாகிய ஜகத்தின் நிவிருத்தி ஆகாது. பின்னையோ யதார்த்த ஞானத்தால் மித்யாவின் நிவிருத்தியாம். கயிற்றின் யதார்த்த ஞானத்தால் மித்யாவாகிய சர்ப்ப நிவிருத்தியாவது போலவாம். இந்த ரீதியினால், ஆபாஸனோடு கூடிய புத்திக்கு நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் பொருந்தாது.
 
சிஷ்யனே! இப்போது ஆபாஸனது ஏழு அவஸ்தைகளைப் பற்றி நான் சொல்லுகின்றேன்  அதனை நீ கேட்பாயாக. அந்த ஏழு அவஸ்தைகளில் எதுவும் சேதனமாகிய கூடஸ்தனுக்கு இல்லை. நான் பிரம்மம் என்கின்ற ஞானம் அந்த ஏழு அவஸ்தையினுள்ளே இருக்கின்றது. ஏழு அவஸ்தைகள் அக்ஞானம், ஆவரணம், பிராந்தி, பரோக்ஷஞானம், அபரோக்ஷஞானம், சோகநாசம், ஹர்ஷம் ஆகியவைகளாகும்.
 
அக்ஞான, ஆவரணங்களின் ஸ்வரூப விளக்கம்:
சிஷ்யனே! நான் பிரம்மத்தினை அறியேன் என்று கூறும் விவகாரத்திற்கு ஹேது அக்ஞானமாம். பிரம்மமில்லை, தெரியவில்லை என்ற விவகாரத்திற்கு ஹேது ஆவரணமாம். ஆவரணத்தால் இவ்விவகாரம் உண்டாகின்றது. எதனாலெனின், அக்ஞானத்தின் சக்தி இரண்டு பிரகாரமாக உள்ளது.  ஒன்று அஸத்துவா பாதகம் (இல்லை)  மற்றொன்று அபானாபாதகம் (மறைத்தல்). இவ்விரண்டையும் ஆவரணம் என்பர்.
 
வஸ்துவில்லை என்னும் பிரதீதியைச் செய்வதாயுள்ள சக்தி அஸத்துவா பாதகம் எனப்படும். வஸ்து தோன்றவில்லை என்னும் பிரதீதியைச் செய்வதாயுள்ள அக்ஞானத்தின் சக்தி அபானாபாதகம் எனப்படும். பிரம்மம் இல்லை என்னும் வியவகாரத்திற்கு ஹேது அக்ஞானத்தின் அஸத்துவாபாதக சக்தியாம். பிரம்மம் தெரியவில்லை என்னும் வியவகாரத்திற்கு ஹேது அக்ஞானத்தின் அபானாபாதக சக்தியாம். இவ்விரண்டிற்கும் ஆவரணம் என்று பெயராம். கூடஸ்தனிடத்தில் ஜன்மாதி சம்சாரப் பிரதீதி வேதத்தின்கண் பிராந்தி எனப்படும். இதனையே சோகமென்று சொல்வர்.
 
பரோக்ஷ, அபரோக்ஷ ஞானம் - விளக்கம்.
பரோக்ஷமென்றும், அபரோக்ஷமென்றும் ஞானம் இருவிதமாக இருக்கிறது. அவற்றுள் பிரம்மம் உள்ளது என்ற ஞானம் பரோக்ஷமாகும். அஹம் பிரம்மம் என்பது அபரோக்ஷ ஞானமாம். பிரம்மமில்லை என்னும் ஆவரண அம்சத்தினைப் பிரம்மம் உள்ளது என்னும் பரோக்ஷஞானம் நாசம் செய்கிறது, எதனாலெனின், ஆனந்த ரூபமாகப் பிரம்மம் இருக்கின்றது என்ற ஞானத்திற்குப் பரோக்ஷ ஞானமென்று பெயர். அது பிரம்மமில்லை என்னும் பிரதீதிக்கு விரோதியாம், வேறென்றிற்கும் விரோதியன்று.
 
நான் பிரம்மமாயிருக்கின்றேன் என்னும் அபரோக்ஷ ஞானம் சகல அவித்யா சமூகத்திற்கும் விரோதியாம். இந்தக் காரணத்தால் நான் பிரம்மத்தினை அறியேன். என்பது அக்ஞானம். பிரம்மமில்லை, தெரியவில்லை என்பது ஆவரணம். நான் பிரம்மமல்ல. பின்னையோ, புண்ணிய பாவங்களின் கர்த்தாவும், சுக துக்கங்களின் போக்தாவுமாகிய ஜீவன் என்பது பிராந்தி. இவ்வளவு அவித்யா ஜாலத்தினை அபரோக்ஷ ஞானம் நாசம் செய்துவிடும் .
 
பிராந்தி நாச விளக்கம்:
என்னிடத்தில் ஜன்ம மரணமில்லை. சுக துக்கங்களுமில்லை. ஒரு சம்சார தர்மமும் என்னிடத்தில் இல்லை. ஆனால், ஜன்மரகிதமாகிய கூடஸ்தன் நான் என்று இவ்விதமாக சர்வ அனர்த்தங்களையும் நிஷேதித்தல் பிராந்தி நாசத்தின் ஸ்வரூபமாம். இங்கு கூடஸ்தனிடத்தில் ஜன்ம நிஷேதம் செய்ததால் அனைத்து அனர்த்தத்தின் நிஷேதத்தினையும் அறிந்து கொள். எதனாலெனின், ஜன்மப் பிரதீதியின் பின்னர், மற்றைய அனர்த்தங்கள் பிரதீதியாகின்றன. ஆதலால், ஜன்மத்தினை நிஷேதிப்பதால் அனைத்து அனர்த்தங்களும் நிஷேதிக்கப்படுகின்றன. இந்தப் பிராந்தி நாசத்தினையே சோக நாசமென்றும் கூறுவர்.
 
ஆனந்த(ஹர்ஷ) ஸ்வரூப விளக்கம்.
தனது ஸ்வரூப ஞானம். நான் அத்வைதப் பிரம்மரூபன் என்று சந்தேக ரகிதமாக உனக்கெப்போது உண்டாகின்றதோ, அப்போது உனக்கு ஆனந்தம் உண்டாகும். அதனை ஹர்ஷமென்று நீ அறிந்து கொள். நான் கூறிய ஏழு அவஸ்தைகளும் சிதாபாஸனுக்கேயாம். அவனிடத்திலேயே ஞானமும் உள்ளது. ஞானம் யாருக்கு உண்டாகின்றது என்று நீ வினவியதற்கு விடை கூறினேன். இன்னும் நீ விரும்பியதைக் கேட்பாயாக.
 
பிரம்மத்திற்கு வேறான சிதாபாஸனுக்கு நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் மித்யாவாகும்.
கூடமான அபிப்பிராயத்தால் கேள்வி செய்திருந்ததனை இப்போது சிஷ்யன் பிரகடனம் செய்கின்றான். பகவானே! அஹம் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் சிதாபாஸனுக்கு உண்டாகிறதென்று தாங்கள் கூறியதை அறிந்தேன். பின்னுமொரு சந்தேகம் உண்டாகின்றது. கூடஸ்தனும், பிரம்மமும் ஏகம். ஆபாஸன் பிரம்மத்திற்கு வேறானவன், என்று முன்னர் கூறினீர்கள். அந்தப் பிரம்மத்திற்கு அன்னியமான ஆபாஸனுக்கு நான் பிரம்மமாக இருக்கின்றேன் என்னும் பிரம்ம ரூபமான ஞானம் பொருந்தாது. எனது அதிஷ்டானமான கூடஸ்தன் பிரம்மரூபமாம் என்று ஆபாஸனுக்கு ஞானம் உண்டாகுமாயின், அது யதார்த்த ஞானமாம்.
 
அஹம் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் யதார்த்தமாகாது. எதனாலெனின், அஹம் என்ற சொல் தனது ஸ்வரூபத்தை குறிக்கிறது.. எதனை நானென்று அறிகின்றனரோ, அவ்வாபாஸத்தினது ஸ்வரூபம் மித்யாவாம். ஆதலால் பின்னமாம். இதனால், பிரம்மத்தின் பின்னமான ஆபாஸனது ஸ்வரூபத்தின் பிரம்மரூபனெ அறியின், அது மித்யா ஞானமாம், சர்ப்பத்திற்குப் பின்னமான கயிற்றை சர்ப்பரூபமாக அறியும் ஞானம் மித்யாவது போலவாகும். மித்யாவின் நாமம் பிராந்திக்காம். அந்தப் பிரம்ம ஞானத்தினைப் பிராந்திரூபமெனச் சொல்லுதல் பொருந்தாது. ஆதலால். இந்தச் சந்தேகத்தை நிவிருத்தி செய்ய வேண்டுமென்று சிஷ்யன் கேட்க, குருவானவர் பதிலளிக்க தொடங்குகிறார்.
 
சிஷ்யனே! உனதிருதயத்தின்கண் உண்டாகியிருக்கும் அனேகவித சந்தேக ரூபமான களங்கமெதனால் நசியாதிற்குமோ, அந்த அஹம் சப்தார்த்த விவேகத்தை இப்போது கேட்பாயாக. நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் புத்தி சகித ஆபாஸனுக்கு உண்டாகின்றது  கூடஸ்தனுக்கில்லையாயினும், அவ்வாபாஸன் கூடஸ்தனையும், தனது ஸ்வரூபத்தையும் தன்னுடைய ஆத்மாவாக அறிகின்றான். நான் என்னும் சப்தத்தால் அவ்வாத்மா கிரகிக்கப்படுகின்றது. அதுவே அஹம் சப்தத்திற்கு அர்த்தமாம்.
 
அவ்வஹம் சப்தத்தில் உணரப்படாத கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு சதா அபேதமாம். அது கடாகாசத்திற்கும், மகாகாசத்திற்கும் சதா அபேதம் உளதாயிருப்பது போலவாம். இக்காரணத்தால், கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் வேதாந்த சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. எந்த வஸ்துவிற்கெந்த வஸ்துவோடு சதா அபேதம் இருக்கின்றதோ, அந்த வஸ்துவிற்கு அந்த வஸ்துவோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. எங்ஙனம் கடாகாசம் மகாகாசத்தோடு சதா அபேதமாகையால் கடாகாசம் மகாகாசமாம். இந்த ரீதியால், கடாகாசத்திற்கு மகாகாசத்தோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் இருக்கின்றது.
 
இந்த ரீதியால், கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் உண்டு. எதனாலெனின், கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு சதா அபேதமுண்டு. இதனால் நான் என்னும் சப்தத்தில் உணரப்படாத கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு சதா அபேதமுண்டு.
 
நான் என்னும் சப்தத்தில் உணரப்படாத ஆபாஸனுக்குப் பிரம்மத்தோடு தன்னுடைய ஸ்வரூபத்தைப் பாதித்து அபேதம் உண்டாகின்றது. அது முகத்தினது பிரதிபிம்பத்திற்குப் பிம்ப ஸ்வரூப முகத்தோடு பிரதிபிம்ப ஸ்வரூபத்தைப் பாதித்து அபேதம் உண்டாவது போலவாம். இக்காரணத்தால் வேதாந்த சாஸ்திரத்தில் ஆபாஸனுக்குப் பிரம்மத்தோடு பாதசமானாதிகரணம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. எந்த வஸ்துவிற்கு பாதமுண்டாக எந்த வஸ்துவோடு அபேதம் உணடாமோ, அந்த வஸ்துவிற்கு அந்த வஸ்துவோடு பாத சமானாதிகரணம் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. அது முகப்பிரதிபிம்பத்திற்குப் பாதமுண்டாய் முகத்தோடு அபேதம் உண்டாவது போலவாம். இதனால் பிரதிபிம்பம் முகமாம், வேறன்று. இவ்வாறு பிரதிபிம்பத்திற்கு முகத்தோடு பாதசமானாதிகரணம் உண்டு.
 
அதுவன்றியும், கம்பத்தின்கண் மனிதன் பிராந்தி உண்டாய் கம்ப ஞானத்தின் பின் மனிதன் கம்பம்தான் என்ற அறிவினால் மனிதனுக்குக் கம்பத்தோடு பாதகமானாதிகரணம் எங்ஙனமோ, அங்ஙனமே ஆபாஸனுக்குப் பாதமாய்ப்  பிரம்மத்தோடு அபேதம் உண்டாகின்றது. ஆதலால், நான் என்னும் சப்தத்தில் உணரப்படுகின்ற ஆபாஸன் பிரம்மமாம். இவ்வாறு பாதசமானாதிகரணம் ஆபாஸனுக்குப் பிரம்மத்தோடு உள்ளதாம். சிஷ்யனே! இந்த ரீதியினால், அஹம் சப்தத்தில் உணரப்படாத கூடஸ்தனுக்கு முக்கிய அபேதமுண்டு. ஆபாஸனுக்குப் பாதத்தினால் அபேதமுண்டு.
 
தத்துவதிருஷ்டி கேட்கிறான். பகவானே! அஹம் விருத்தியில் சாட்சி, ஆபாஸன் என்னுமிருவரும் அறியப்படுகின்றனர் என்று தேவரிர் கூறினீர். இதன்கண் நான் ஒன்றுமறியவில்லை. அஹம் விருத்தியின்கண் கூடஸ்தனும், ஆபாஸனும் கிரமமாக  அறியப்படுகின்றனவா? அல்லது விருத்தியின்கண் கூடஸ்தனும், ஆபாஸனும் கிரமமாகப் அறியப்படுகின்றனவா? அல்லது இரண்டும் ஏககாலத்தில் அறியப்படுகின்றனவா? இதைத் தாங்கள் எனக்கு புரிய வைக்க வேண்டும்.
 
சிஷ்யனே! நீ கவனமாகக் கேட்பாயாக. இதைக் கேட்பதனால் போதரூப சூரியப் பிரகாசமுண்டாகி அக்ஞானரூப இருளை நாசம் செய்துவிடும். ஒரே சமயத்தில் சாட்சியும், ஆபாஸமும் அஹம் விருத்தியில் அறியப்படுகின்றன. எல்லாப் பிரகரணங்களிலும் ஆபாஸ சப்தத்தால் அந்தக்கரண சகித ஆபாஸமே கிரகிக்க வேண்டும். ஆதலால், அந்தக்கரணசகித ஆபாஸமே சேதனமாகிய சாட்சிக்கு விஷயமாய் அறியப்படுகின்றது. சாட்சி ஸ்வயம் பிரகாச ரூபமாய்ப் அறியப்படுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் ஆபாஸ சகித விருத்திக்கு சாட்சி விஷயமாகின்றதில்லை.
 
பானை முதலிய வெளிப்பதார்த்தங்களில் இவ்வாறு கிரமமுளது. எப்பொழுது இந்திரியத்திற்கும் கடத்திற்கும் ஸம்யோகமுண்டாமோ, அப்பொழுது இந்திரிய வாயிலாய் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி புறப்பட்டுக் கடத்திறகுச் சமானமாகிய ஆகாரத்தை அடைகின்றது. அச்சில் விடப்பட்ட தாமிரம் அவ்வச்சின் ஆகாரத்திற்கு சமானாதிகாரத்தினை எங்ஙனம் அடைகின்றதோ, அங்ஙனமே அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியும், கடத்தின் ஆகாரத்திற்குச் சமானாகாரமா-கின்றது. அவ்விருத்தி ஆபாஸசகிதமாகவே உண்டாகின்றது. எதனாலெனின், விருத்தி என்hது அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமமாம்.
 
அந்தக்கரணம், சத்துவ குணத்தின் காரியமாக இருத்தலால் ஸ்வச்சமாம். ஆதலால், அந்தக்கரணத்தின்கண் சேதனத்தினாபாஸம் எங்ஙனம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே விருத்தியும் ஸ்வச்சமாகிய அந்தக்கரணத்தின் காரியமாம். ஆதலால், விருத்தியின்கண் சேதனத்தினாபாசம் உண்டாகின்றது. உற்பத்தியாகின்ற விருத்தி ஆபாஸசகித அந்தக்கரணத்தினின்றும் உற்பத்தியாகின்றது. இக்காரணத்தாலும் விருத்தி ஆபாஸசகிதமாகவே உண்டாகின்றது.
 
விஷயமாகிய கடம் தமோ குணத்தின் காரியமாம். ஆதலால், ஸ்வருபத்தால் ஜடமாம். அதன்கண் அக்ஞானமும் அதன் ஆவரணமும் உளது. இதன்கண் இந்த சந்தேகம் உண்டாகாது. அக்ஞானமும் அதன் ஆவரணமும் விசார திருஷ்டியினால் சேதனத்தின்கண் உள்ளது. கடத்தின்கண் இல்லை. எதனாலெனின், அக்ஞானம் சேதனத்தின ஆசிரிதமாயிருந்து சேதனத்தினையே விஷயம் செய்கின்றதென்பது வேதாந்தத்தின் சித்தாந்தமாம். ஏழு அவஸ்தையின்கண் பிரசங்கத்தில் அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரயம் அந்தக்கரண சகித ஆபாஸனுக்கு உண்டாகாதிருக்கின்றது. இக்காரணத்தால் ஆபாஸன் அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரியமென்று சொல்லப்படுகின்றது. முக்கிய ஆஸ்ரயம் சேதனமாம். ஆபாஸசகித அந்தக்கரணமன்று  எதனாலெனின், ஆபாஸசகித அந்தக்கரணம் அக்ஞானத்தின காரியமாம். எது எதன் காரியமாமோ, அது அதற்காசிரயமாகாது. ஆதலால், சேதனமே அக்ஞானத்திற்கு அதிஷ்டானரூப ஆஸ்ரயமாம். சேதனத்தினையே அக்ஞானம் விஷயம் செய்வதாம்.
 
அந்த அக்ஞானத்தாலாகிய ஆவரணம் ஜடவஸ்துவின்கண் பொருந்தாது. எதனாலெனின, ஜடவஸ்துவானது ஸ்வரூபமாகவே ஆவிருதமாயுளது. அதன்கண் அக்ஞானத்தாலான ஆவரணத்திற்குக் சிறிதுகூட உபயோகமில்லை. இந்த ரீதியால், அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரயமும் விஷயமும் சைதன்யமாம். அது கிரகமத்தியிலுள்ள அந்தகாரமானது, கிரக மத்தியை ஆவரணம் செய்வது போலவாம். இதனால், கடத்தின்கண் அக்ஞானமும், அதனது ஆவரணமும் பொருந்தாது.
 
அதற்குச் சமாதானம் இதுவாம். சேதன ஸ்வரூபத்திற்குப் பின்னமாய்ச் ஸதஸத் விலக்ஷண அக்ஞானம் சேதனத்தினாசிரிதமாயுள்ளது. அந்த அக்ஞானத்தால் சேதனம் எங்ஙனம் ஆவிருதமாகாதிருக்குமோ, அங்ஙனமே கடரூபத்திற்குப் பின்னமாகிய அக்ஞானம் கடத்தினது ஆசிரிதமன்றாயினும், அக்ஞானம் கடாதிகளை ஸ்வரூபமாகப் ஜடரூபமாகச் ஸ்ருஷ்டித்திருக்கின்றது. இதனால், எப்போதுமே அந்தகனுக்குச் சமான மாயாவிருதமாம் (மறைவாம்). அவ்வாவிருத ஸ்வபாவம் கடாதிகட்கு அக்ஞானத்தால் உண்டாயிருக்கின்றது. ஏனெனின், தமோகுணப் பிரதான அக்ஞானத்தினின்றும் பூதோற்பத்தி வாயிலாகக் கடாதிகளுண்டாயின. அந்த தமோகுணம் ஆவரண ஸ்வபாவமுடையதாம். ஆதலால், கடாதிகள் பிரகாசமற்ற இருளாகவே இருக்கின்றன.
 
இந்த ரீதியினால் இருள் தன்மை ரூபமான ஆவரணம் கடாதிகளில் அக்ஞானத்தால் உண்டாகியதாம். இது ஸ்வபாவ சித்தமாயுள்ளது. கடாதிகளின் அதிஷ்டானமாகிய சேதனத்தை ஆசிரயித்ததாயுள்ள அக்ஞானம், சேதனத்தினை மறைத்து ஸ்வபாவமாக ஆவிர்தமாயுள்ள கடாதிகளையும் மறைக்கின்றது.
 
ஸ்வபாவமாக ஆவிர்தமாயுள்ள பதார்த்தங்களை ஆவரணம் செய்வதில் பயனில்லை, எனினும், ஆவரண கர்த்தா, பதார்த்ததப் பிரயோஜன அபேக்ஷையின்றியே, ஆவரணமின்றியதைப் போல ஆவரணசகிதத்திலும் ஆவரணம் செய்கின்றது. இது  உலகத்தில் பிரசித்தமாம். அந்த அக்ஞானத்தால் ஆவிருதமான கடத்தை வியாபித்துள்ள அந்தக்கரணத்தின் ஆபாசசகிதமாகிய கடாகார விருத்தியிலுள்ள விருத்திபாகமானது, கடத்தினது ஆவரணத்தை நிவிருத்திக்கின்றது. விருத்தியிலுள்ள ஆபாஸ பாகம் கடத்தினைப் பிரகாசிக்கின்றது. இந்த ரீதியினால், வெளிப்பதார்த்தங்களில் விருத்தியும், ஆபாஸனுமாகிய இரண்டும் உபயோகமாம்.
 
அந்தகாரத்தில் பானையினால் மண் அல்லது, இரும்பினால் செய்யப்பட்ட பாத்திரங்கள் மூடி வைத்திருக்குமாயின், அங்கு தடியால் பானையை உடைத்தாலும் பின் தீபமில்லாமல் அந்த நிராவரண பாத்திரமும் பிரகாசிக்கின்றதில்லை. பின்னையோ தீபத்தால் பிரகாசிக்கின்றது. அங்ஙனமே அக்ஞானத்தாலாகிய கடத்தின் ஆவரணத்தை விருத்தி நாசம் செய்யினும் கடம் பிரகாசிக்கின்றதில்லை. எதனாலெனின, கடம் ஸ்வரூபமாகவே ஜடமாக இருக்கிறது, விருத்தியும் ஜடமாகும். அதற்கு ஆவரண பங்கமாத்திரம் பிரயோஜனமாம். அதனால் பிரகாசம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், கடத்தினைப் பிரகாசிப்பது ஆபாஸனாம்.
 
கண்ணானது விஷய வஸ்துவின் பிரத்யக்ஷ ஞானத்தில் இந்த ரீதி கூறினோம். சிரவணாதி விஷயங்களின் பிரத்யக்ஷத்தின் ரீதியும் இங்ஙனமே அறிந்து கொள்க. விருத்தியும் கடமும் ஆகிய இரண்டும் ஓரிடத்தில் நிலை பெறுவதால் கடத்தின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமென்று சொல்லப்படுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி கடாகாசமாய்க் கடத்தோடு சம்பந்தமாகாமல் உள்ளேயே இருக்குமாயின், அது கடத்தின் பரோக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படுகின்றது. இது கடம் என்பது அபரோக்ஷ ஞானத்தின் ஆகாரமாம், கடம் இருக்கின்றது என்பது பரோக்ஷ ஞானத்தின் ஆகாரமாம். ஸ்மிருதி ஞானமும் பரோக்ஷ ஞானமேயாம். என்றாலும் ஸ்மிருதி ஞானமோ ஸம்ஸ்கார ஜன்யமாம். அனுமிதியாதி பரோக்ஷ ஞானங்கள் பிரமாண ஜன்யங்களாம். இவ்வளவு பேதமுண்டு.
 
ஆபாஸ வாதத்தின் சிரேஷ்டத்தன்மை
ஆபாஸவாதத்தில் அந்தக்கரணம் ஆபாஸ சகிதமாயும், அவச்சேத வாதத்தில் அந்தக்கரணம் ஆபாஸ ரகிதமாயும் இருக்கின்றது. இந்த இரண்டு வாதங்களுக்குள் ஆபாஸ வாதம்தான் சிரேஷ்டாமாம். எதனாலெனின், பாஷ்யக்காரர் ஆபாஸ வாதம் அங்கீகரித்துள்ளார். அவச்சேத வாதத்தில் வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள், தோஷமும் கூறியிருக்கின்றார்கள்.
 
ஆபாஸ ரகித அந்தக்கரண அவச்சின்ன சேதனத்தைப் பிரமாதாவாக ஏற்றுக் கொண்டால் கடாவச்சின்ன சேதனமும் பிரமாதாவாக வேண்டும். எதனாலெனின், எங்ஙனம் அந்தக்கரணம் பூதங்களின் காரியமோ, அங்ஙனமே கடமும் பூதங்களின் காரியமாம். எங்ஙனம் அந்தக்கரணம் சேதனத்தின் அவச்சேதகம் என்னும் வியாவர்த்தகமோ, அங்ஙனமே கடமும் சேதனத்தினது அவச்சேதகமாம். ஆதலால், அந்தக்கரண விசிஷ்டம் போல கட விசிஷ்டமும் பிரமாதாவாக வேண்டும். அந்தக்கரணத்தின் ஆபாஸத்தை அங்கீகாரம் செய்யின், இந்தத் தோஷமில்லை. எதனாலெனின், அந்தக்கரணம் பூதங்களின் சத்துவகுணத்தின் காரியமாம். ஆகையால் ஸ்வச்சமாம். கடாதிகள் பூதங்களின் தமோகுண காரியமாம். ஆகையால் ஸ்வச்சமன்று. எது ஸ்வச்ச பதார்த்தமோ அதுவே ஆபாஸத்திற்கு யோக்கியமாகும். மலின பதார்த்தம் ஆபாஸத்திற்கு யோக்கியமாகாது. எங்ஙனம் கண்ணாடியும் அதன் மேல்மூடியும் பிருத்வியின் காரியமாயினும், கண்ணாடியோ ஸ்வச்சமாம். அதன்கண் முகத்தின் ஆபாஸம்(பிரதிபிம்ப) உண்டாகும். மேல்மூடி ஸ்வச்சமன்று. ஆதலால், அதன்கண் ஆபாஸம் உண்டாகின்றதில்லையோ அங்ஙனமே, சத்துவகுணத்தின் காரியமாகையால் அந்தக்கரணம் ஸ்வச்சமாம். அதன்கண் சேதனத்தின் ஆபாஸம் உண்டாகும். சரிராதியும், கடாதியும் தமோகுணத்தின் காரியமாக இருப்பதால் ஸ்வச்சமன்று. அவற்றின்கண் சேதனத்தின் ஆபாஸமுணடாகாது.
 
அந்தக்கரணத்தில் இருவகைப் பிரகாசங்கள் இருத்தலால் அதுவே பிரமாதாவாம்  வேறன்று என்று விளக்குதல்
இந்த ரீதியினால் அந்தக்கரணத்தின்கண் இருவிதப் பிரகாசங்களுளவாம். ஓன்று வியாபாகமாகிய சேதனத்தின் பிரகாசமாம்  மற்றொன்று ஆபாஸனது பிரகாசமாம். சரீராதிகளிலும், கடாதிகளிலும், ஒரு வியாபக சேதனத்தின் பிரகாசமே இருக்கின்றது, ஆபாஸப் பிரகாசமில்லை. இருவிதப் பிரகாசத்தோடு கூடிய அந்தக்கரண விசிஷ்ட சேதனமே பிரமாதாவென்று சொல்லப்படும். ஒரு பிரகாச சகித கடாதிகளுடன் கூடிய சேதனம் பிரமாதாவன்று. எவருடைய மதத்தில் அநதக்கரணத்தின்கண் ஆபாஸனில்லையோ, அவருடைய மதத்தில் கடாதிகளைப்போல அந்தக்கரணத்திலும் ஆபாஸனுடைய இரண்டாம் பிரகாசமில்லை. வியாபகமாகிய சேதனத்தின் ஒரு பிரகாசம் எது அந்தக்கரணத்தின்கண் உண்டோ, அந்த வியாபகமாகிய சேதனத்தின் பிரகாசமே கடாதிகளில் இருக்கின்றது. ஆதலால், அந்தக்கரண விசிஷ்டம் போன்று கடவிசிஷ்ட சேதனமும் பிரமாதாவாக வேண்டும். இந்த ரீதியினால் கடசரீராதிகளினும் அந்தக்கரணத்தின்கண் இவ்விலக்ஷணத் தன்மையே உள்ளது.
 
அந்தக்கரணம் ஸத்துவகுணததின் காரியமாகையால் ஸ்வச்சமாகின்றது  ஆதலால், சேதனத்தின் ஆபாசத்தினைக் கிரகணம் செய்ய யோக்கியம் உண்டு. மற்றைய பதார்த்தங்கள் ஸ்வச்சமன்று  ஆகையால், ஆபாஸத்தினைக் கிரகணம் செய்ய யோக்கியமில்லை. ஆபாஸ கிரகணத்திற்கு யோக்கியமாகிய அந்தக்கரணத்தோடு கூடிய சேதனமே பிரமாதா எனப்படும். கடாதிகளும், சரிராதிகளும் ஆபாஸ கிரகணத்திற்கு யோக்கியமுடையனவல்ல. ஆதலால், அவற்றால் விசிஷ்டமாகிய சேதனம் பிரமாதாவன்று. இந்த ரீதியினால், ஆபாஸ வாதமே உத்தமமாம். அவச்சேத வாதம் உத்தமமன்று.
 
பிரமாதா முதலிய நான்கு சேதனங்களின் ஸ்வரூபம்.
எங்ஙனம் அந்தக்கரணம் ஆபாஸ சகிதமோ, அங்ஙனமே அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியும் ஆபாஸ சகிதமாகவே இருக்கின்றது. சாபாச சகித விருத்தி விசிஷ்ட சேதனம் பிரமாண சேதனம் எனப்படும். கடாதி விஷயாகாரமான அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியில் ஆரூடமான சேதனத்தினைப் பிரமாவென்றும்,  யதார்த்த ஞானமென்றும் சொல்லுவர். அதற்குச் சாதனமான இந்திரியம் பிரமாணம் எனப்படும். எதனாலெனின், விஷயாகார விருத்திக்கண் ஆரூட சேதனத்தைப் பிரமாவென்கின்றனர். அங்கு சேதனமானது ஸ்வரூபமாக நித்தியமாம். ஆதலால், இந்திரிய ஜன்யத்தன்மையின் அபாவத்தால் பிரமா சேதனத்தின் சாதனம் இந்திரியமன்று. அங்ஙனமாயின், நிருபாதிக சேதனத்தின் கண் பிரமா வியவகாரமில்லை. ஆனால், விஷயாகார விருத்தி உபகித சேதனத்தின்கண் பிரமா வியவகாரம் இருக்கின்றது. ஆதலால், சேதனத்தின் பிரமா சப்தப் பிரவிருத்தியில் விஷயாகார விருத்தி உபாதியாம். அந்த விஷயாகார விருத்தி இந்திரிய ஜன்யமாம். இந்திரியம் ஜன்யமாகையால் உபகிதமாகிய பிரமையும் இந்திரிய ஜன்யமென்று சொல்லப்படும். இதனால், இந்திரியம் பிரமைக்குச் சாதனமெனப்படும். ஆயினும் அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமம் முழுவதும் பிரமையென்று கூறுவதில்லை. பின்னையோ, சரீரத்திற்குள்ளிருக்கும் அந்தக்கரணம் விஷயமாகிய கடாதிவரையான பரிணாமத்தினைப் பிரமாணமென்பர்.  விஷயத்தோடு கூடி விஷயத்தின் சமானமான அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமத்தினைப் பிரமா ரூபத்தினைத் தரிக்கின்றது. ஆதலால், பிரமைக்குப் பிரமாணரூப அந்தக்கரண விருத்தியோடு அத்தியந்த பேதமில்லை.
 
இந்த ரீதியால், பாஹ்ய பதார்த்தங்களின் பிரத்யக்ஷ ஞானமெங்கே உண்டாகின்றதோ அங்கு அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி வெளியே சென்று விஷயமாகிய கடாதிகளின் சமானாகார ரூபத்தைத் தரிக்கின்றது. சரீரத்தின் அகத்திருக்கும் ஆத்மாவின் பிரத்யக்ஷம் உண்டாகுங்கால், அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி வெளியில் செல்வதில்லை. பின்னையோ, சரீரத்தினுள்ளேயே விருத்தி ஆத்மா ஆகாரமாகாநிற்கும். அவ்விருத்தியினால் ஆத்மாவின் ஆசிரிதமாகிய ஆவரணம் நீங்காநிற்கும். ஆத்மா தன்னுடைய பிரகாசத்தால் அவ்விருத்தியில் பிரகாசிக்கின்றது. இக்காரணத்தால், விருத்தியின் விஷயம் ஆத்மா என்று சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. சிதாபாசரூப விருத்தியிலுள்ள பலத்தின் விஷயம் ஆத்மாவன்று. இந்தப் பிரகாரத்தால், சாட்சியாகிய ஆத்மா ஸ்வயம் பிரகாச ரூபமாகப் அறியப்படுகின்றதென்று சித்தமாயிற்று.
 
இந்திரிய சம்பந்தமின்றி நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் எங்ஙனம் பிரத்தியக்ஷமாகும் என விளக்குதல்
தத்துவதிருஷ்டி கேட்கின்றான். பிரம்மத்தின் அபரோக்ஷ ஞானத்தால் சகல அவித்யாஜாலமும் நாசமாகும். பரோக்ஷ ஞானத்தாலாகாது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. அதன்கண் சந்தேகம் உள்ளது. பிரம்மத்தின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமாகாது. எதனாலெனின், இந்திரிய ஜன்ய ஞானம் பிரத்யக்ஷமாம். கண் இந்திரியத்தால் ரூபமுடையதின் ஞானம் அல்லது நீலாதி உருவங்களின் ஞானமுண்டாகும். இங்ஙனம் பிரம்ம ஞானம் உண்டாவதில்லை. ஆதலால், பிரம்மத்தின் ஞானம் கண் இந்திரிய ஜன்யமெனல் பொருந்தாது.
 
பிரம்மம் கண்ணிற்கு விஷயமாகாமை. இராமகிருஷ்ணாதிய சரீரம் பிரம்மமென்று கூறுதல்.
இராமகிருஷ்ணாதிகளின் மனுஷியகார மூர்த்திகள் ரூபமுடையனவாயினும், அம்மூர்த்திகள் மாயையால் செய்யப்பட்டனவாய் மித்யாவாக இருக்கின்றன. அம்மூர்த்திகள் பிரம்மமல்ல. புராணங்களின் இராமகிருஷ்ணாதிகட்கும் பிரம்மரூபத்தன்மை கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அது அவர்களின் சரீர ரூபமாகிய மூர்த்திகள் பிரம்மரூபமென்ற அபிப்பிராயத்தால் கூறியதன்று. அவர்கள் சரீரங்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாகுமென்னும் அபிப்பிராயத்தால் கூறியதாம்.
 
இதில் இச்சந்தேகம் உண்டாகின்றது. சர்வ சரீரங்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாம். ஆதலால், அதிஷ்டான சேதன அபிப்பிராயத்தால் அவர்கட்குப் பிரம்மரூபத்துவம் கூறியிருக்குமாயின், சர்வ சரீரங்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாவதால், மனுஷ்ய, பசு, பட்சி முதலிய எல்லாமே பிரம்மரூபமாம். இராமகிருஷ்ணாதிகள் அவற்றிற்குச் சமானமேயாவர். ஆதலால், அவர்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாம் என்னும் அபிப்பிராயத்தால் பிரம்ம ரூபத்துவம் சொல்லவில்லை. அவர்களுக்கு மற்ற ஜீவர்களினும் விசேஷ ரூபத்துவம் சித்தித்தல் பொருட்டு அவர்களது சரீரமே பிரம்மமாகும் என்று சொல்வது பொருந்தாது.
 
சரீரத்தினைப் பாதித்து அவர்களது சரீரங்களைப் பிரம்ம ரூபத்துவமாக ஒத்துபார்க்கின் சர்வ சரீரங்களையும் பாதித்து சர்வ சரீரமும் பிரம்மரூபமேயாம். பாதம் செய்தலின்றியோ அன்னிய சரீரங்களைப் போல அஸ்தபாதாதி அவயவத்தோடு கூடிய ரூபமுடையதும் கிரியையுடையதுமாகிய சரீரத்திற்கு, நிரவயவ, நிரூப, அக்கிரிய பிரம்மத்தோடு அபேதம் பொருந்தாது. ஆதலால், இராமகிருஷ்ணாதிகளின் சரீரம் பிரம்மமன்று. ஆயினும் இவ்வளவு பேதமுண்டு. ஜீவர்கள் சரீரம் புண்ணிய பாவங்களின் அதீனமாம். பூதங்களின் காரியமாம். ஜீவர்கட்கு தேகாதி அனாத்ம பதார்த்தங்களில் அவித்யாவின் பலத்தால் நான், என்னுடையது என்கின்ற அத்யாஸமுள்ளது. ஆச்சாரியரது உபதேசத்தால் அந்த அத்யாஸத்தின் நிவிருத்தி உண்டாம். இராமகிருஷ்ணாதிகளின் சரீரம் தமது புண்ணிய பாவத்தினால் உண்டாயின, பூதங்களின் காரியமல்ல.
 
எங்ஙனம் ஸ்ருஷ்டியினாதியில் பிராணிகளுடைய கர்மம், போகம் ஆகியவற்றை கொடுக்கின்றதற்கு தயாராகும் போது ஆப்தகாமனாகிய ஈஸ்வரனிடத்திலும் பிராணிகளுடைய கர்மானுசாரமாக நான் ஜகத் உற்பத்தி செய்வேன் என்னும் சங்கல்பம் உண்டாகின்றது. அந்த சங்கல்பத்தால் ஜகத் உற்பத்தி ரூப ஸ்ருஷ்டி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே ஸ்ருஷ்டிக்குப் பின்னரும் நான் ஜகத்தை பாலனம் செய்வேன் என்னும் சங்கல்பம் ஈஸ்வரனுக்கு உண்டாகின்றது. கர்மானுசாரமாக சுக துக்கத்தின் சம்பந்தம் பாலனம் எனப்படும். அப்பாலனம் சங்கல்பத்தின் சம்பந்தம் பானம் எனப்படும். அப்பானம் சங்கல்பத்தின் மத்தியின் உபாஸக புருஷருடைய உபாஸனையின் பலத்தால் இராமகிருஷ்ணாதி நாமசகித மூர்த்திகள், எல்லோருக்கும் பிரதீதியாகுக என்னும் சங்கல்பம் ஈஸ்வரனுக்குண்டாகின்றது. அந்த சங்கல்பத்தினால், விசேஷ நாமரூபரகித ஈஸ்வரனிடத்தில் இராமகிருஷ்ணாதி நாமங்களும், பீதாம்பரதர முதலிய சியாம, சுந்தர, விக்கிரஹ, ரூபத்தின் உற்பத்தியும் உண்டாகின்றது. அவ்விக்கிரகம் கர்மத்தின் அதீனமன்று. இராமகிருஷ்ணாதி விக்கிரகத்தால் சாதுகளுக்கும், துஷ்டருக்கும் கிரமமாக சுக துக்கம் உண்டாகும். எது எவன் சுக துக்கத்திற்கு ஹேதுவாகா நிற்குமோ அது அவனுடைய புண்ணிய பாவத்தால் உண்டாக்கப்பட்டதாம். இதனால் புண்ணிய பாவத்தின் அதீனமெனப்படும்.
 
இந்த ரீதியினால், அவதார சரீரங்கள் சாது புருஷர்க்குச் சுகத்திற்கு ஹேதுவாதலால், சாது புருஷன் புண்ணியத்தால் உண்டாயினவாமோ, அங்ஙனமே அசுராதி, அஸாது புருஷர்க்குத் துக்கத்திற்கு ஹேதுவாதலால், அவரது பாபத்தால் உண்டாக்கப்பட்டதாம். ஆதலால், அவதார சரீரங்கள் புண்ணிய பாவ அதீனமல்ல(கடந்ததல்ல) என்று கூறுதல் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயினும், ஜீவர்கள் பூர்வ சரீரத்தில் புண்ணிய பாவ கர்மம் செய்துள்ளனர்.  உத்தர சரீரத்தில் அவற்றின் பலமாகிய சுக துக்கங்கள் அவர்க்கு உண்டாகின்றன. அங்குச் சரீராபிமானியாகிய ஜீவனுக்குப் பூர்வ சரீரத்தின்  புண்ணிய பாவத்தின் அதீனமாயுத்தர சரீரம் எப்படிச் சொல்லப்படுகின்றதோ, அப்படி இராமகிருஷ்ணாதிகளின் சரீரம் சாது. அசாது புருஷன் புண்ணிய பாவ அதீனமாம். அவர்களது சுக துக்கத்திற்கு ஹேதுவாம். ஆயினும், இராமகிருஷ்ணாதிகளின் புண்ணிய பாவத்தால் ஆக்கப்பட்டதாய் அவதார சரீரமில்லை. அவர்கட்குத் தமது சரீரத்தால் சுக துக்க போகமுண்டாகாது. ஆதலால், இராமகிருஷ்ணாதியின் சரீரம் தமது புண்ணிய பாவத்தின் அதீனமல்ல என்பது பொருந்தும்.
 
அங்ஙனமே, இராமகிருஷ்ணாதி சரீரம் பூதங்களின் பரிணாமமுமல்ல  சேதன ஆசிரித மாயையின் பரிணாமமாம். பஞ்சீகிருத பூதங்களின் பரிணாமமாயின், கிருஷ்ண சரீரத்தில் கயிற்றால் செய்யும் பந்தனாதிகளின் அபாவம் சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அது அசங்கதமாகும். பஞ்சபூதத்தால் உண்டாக்கப்பட்ட சித்தயோகி சரீரத்திலும் பந்தனாதிகள் பொருந்தவில்லை ஆயினும், யோகிசரீரத்தில் முதலில் பந்தனாதிகள் பொருந்துகின்றது. பின், யோகாப்பியாஸரூப புருஷார்த்தத்தால் கட்டுதல். தகித்தலாகளின் யோக்கியத்தன்மை நாசமாகின்றது. கிருஷ்ணாதிகளின் சரீரத்தின்கண் யோகிட்குப்போல ஒரு புருஷார்த்தத்தினாலும், பந்தனாதிகளின் அபாவமில்லை. அவர்களது சரீரம் சகஜமாகவே பந்தனாதிகட்கு யோக்கியமல்ல  ஆதலால், பூதங்களின் பரிணாமமல்ல.
 
மாண்டூக்கிய பாஷ்யத்தின் வியாக்கியானத்தில் ஆனந்தகிரி ஸ்வாமிகள் இராமாதி சரீரம் பூதங்களின் பரிணாமம் என்றனர். அது ஸ்தூல திருஷ்டியினால் மற்றச் சரீரங்கள்போல அச்சரீரம் பிரதீதியாகின்றது என்னும் அபிப்பிராயததால் கூறியிருக்கின்றார். எதனாலெனின், பாஷ்யக்காரர் கீதாபாஷ்யததில் இங்ஙனம் கூறியுள்ளார். ஜீவர்கண் மீது அனுக்கிரகம் செய்து சரீரதாரிகள் போல மாயையின் பலத்தால் பரமாத்மா கிருஷ்ணரூபமாகப் பிரதீதியாகின்றனர். அவர் ஜன்மாதி ரகிதர். அவர்க்கு வசுதேவரின் வழியாய்த் தேவகியின்கணின்று ஜன்மமும் மாயையினால் பிரதீதியாகின்றது. இவ்வாறு பாஷ்யக்காரர் கிருஷ்ண சரீரம் மாயையின் காரியமென்று கூறியிருக்கின்றார். ஆதலால், பூதங்களினின்றும் அவதார சரீரங்கள் உற்பத்தியாகின்றதில்லை.  அவர்களது சரீரத்தின் உபாதான காரணம் சாக்ஷாத் மாயையாம்.
 
மற்ற ஜீவர்கட்குத் தேகாதிகளில் ஆத்மப் பிராந்தி இருக்கின்றது. இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு அவ்வாரீல்லை. எதனாலெனின், ஜீவர்களின் உபாதியாகிய அவித்யா. மலின சத்துவ குணத்தையுடையது. இராமகிருஷ்ணாதிகளின் உபாதியாகிய மாயை சுத்த சத்துவகுணத்தை உடையது. ஆதலால், ஜீவர்க்கு அவித்யாவால் செய்யப்பட்ட பிராந்தியும் இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு மாயையினால் செய்யப்பட்ட சர்வக்ஞத்துவம் இருக்கின்றன. ஜீவர்கட்கு அக்ஞானத்தால் செய்யப்பட்ட ஆவரணமும் பிராந்தியும் நாசமாகு நிமித்தம், ஆச்சாரியர்வாயிலாய் மகாவாக்கியோபதேச ஜன்னிய ஞானாபேக்ஷை இருக்கின்றது. அங்ஙனமே. இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு ஆவரணமும் பிராந்தியும் இல்லை. ஆகையால், உபதேச ஜன்ய ஞானாபேக்ஷையில்லை. பின்னையோ ஜீவனுக்கு அந்தக்கரண விருத்திரூப ஞானத்தைப் போல ஈஸ்வரனுக்கு மாயா விருத்திரூப ஆத்மஞானம் உபதேசாதிகளின்றியும் உண்டாகின்றது. ஆயினும், அந்த ஞானத்தால் எவ்வித பிரயோஜனமும் அவருக்குச் சித்திக்கின்றதில்லை. எதனாலெனின், ஜீவர்க்குக் கடாதிஞானத்தால் ஆவரண பங்கமும், விஷயமாகிய கடாதிகளினது பிரகாசமும் உண்டாகும். மற்றும் பிரம்மரூபமாக ஆத்மஞானமானது ஜீவர்க்குண்டாகாது.. அங்கு ஞானத்திற்கு விஷயமாகிய ஆத்மாவின் ஆவரண நாசமானது ஞானத்தினால் உண்டாகும். ஆத்மாவாகிய விஷயம் ஸ்வயம் பிரகாசமாம். ஆகையால் ஆத்மஞானத்தால் விஷயத்தின் பிரகாசம் உண்டாகின்றதில்லை. அப்படியே, ஈஸ்வரனுக்கு மாயா விருத்தி ரூபமாகிய அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் ஞானத்திற்கு விஷயமாகிய ஈஸ்வரனுடைய ஆத்மா ஆவரண ரகித ஸ்வயம்பிரகாசம் ஆகையால் ஆவரண பங்கமும், விஷயத்தினது பிரகாசமும் ஈஸ்வரனது ஞானத்திற்கு பயனில்லை.
 
ஜீவன் முக்தனாகிய வித்துவானுக்கு நிராவரணமாகிய ஆத்மாவை விஷயம் செய்வதாயுள்ள அந்தக்கரணத்தின் அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் விருத்தி ஆவரணபங்க முதலிய பிரயோஜனமின்றியதாக எங்ஙனம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே ஈஸ்வரனுக்கும் ஆவரணபங்க முதலிய பிரயோஜனமின்றிய மாயா விருத்திரூபமாகிய அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் ஞானம் உபதேசாதிகளின்றி உண்டாகின்றது. இந்த ரீதியினால், இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு ஜீவர்களினும் விலக்ஷணத்தன்மையாகிய ஈஸ்வரத்தன்மையிருக்கினும், அவரது சரீரம் மாயையினால் செய்யப்பட்டதாம். ஆதலால், பிரம்மமல்ல. பின்னையோ மித்யாவாம். மாயையினால் உற்பத்தி பண்ணப்பட்ட அவதார சரீரங்கள் அஸ்தபாதாதி அவயவ சகிதமாயும், ரூபசகிதமாயும் செய்யப்பட்டிருக்கிறது. ஆதலால், அவர்களது சரீரம் கண் இந்திரியத்திற்கு விஷயமாகாது. அப்படியே, தோலிந்திரியமும் ஸ்பர்சத்தையும், ஸ்பர்சாசிரியத்தையும் விஷயம் செய்கின்றது. பிரம்மம் ஸ்பர்சாசிரியமும், ஸ்பர்சமுமல்ல.  ஆகையால் தோலிந்திரியத்திற்கு விஷயமல்ல. வாய் இந்திரியத்தால் சுவை ஞானமும், மூக்கு இந்திரியத்தால் நுகர்ந்து பார்க்கும் அறிவும், காது இந்திரியத்தால் சப்த ஞானமும் உண்டாகும். சுவை, மணம், சப்தத்தினும் பிரம்மம் விலக்ஷணமாதலால், வாய், காது, மூக்கு இவைகளால் ஞானம் உண்டாகின்றதில்லை.
 
கர்மேந்திரியம் ஞானத்திற்கு சாதனமன்று. செயல்களை செய்வதற்கு உதவுகின்ற சாதனங்களாம். ஆதலால், அவற்றால் எதன் ஞானமும் உளதாகாது. இந்திரியங்களால் உண்டாகும் ஞானம் பொருந்தாது. இந்திரியங்களால் உண்டாகும் ஞானம் பிரத்யக்ஷயம் எனப்படும். பிரத்யக்ஷயத்தினையே அபரோக்ஷம் என்பர். ஆதலால், பிரம்மத்தின் அபரோக்ஷ ஞானம் பொருந்தாது. சப்தத்தால் பிரம்ம ஞானம் உண்டாகாது. சப்தத்தால் உண்டாகும் ஞானம் பரோக்ஷமாகும். ஆதலால், பிரம்மஞானமும் பரோக்ஷமே ஆகின்றது.
 
குரு கூறுகின்றார். இந்திரிய சம்பந்தமின்றிப் பிரத்யக்ஷ ஞானமுண்டாகாது என்னும் நியமமில்லை  எதனாலெனின், சுக, துக்க ஞானம் பிரத்யக்ஷமாகாது. ஆதலால், இந்திரிய சம்பந்தத்தால் உண்டாகும் ஞானமே பிரத்யக்ஷ ஞானம் என்பது நியமமல்ல. விஷயத்தோடு விருத்திக்குச் சம்பந்தம் உண்டாகி, விஷய ஆகாரவிருத்தி உண்டாகின்றது. அதுவே பிரத்யக்ஷ ஞானமென்று கூறப்படும். அந்த விஷயத்தோடு விருத்தியின் சம்பந்தம் சில இடத்தில் இந்திரிய வாயிலாக உண்டாகின்றது  சிலவிடத்தில் சப்தத்தால் உண்டாகின்றது. பத்தாவது மனிதன் நீ என்னும் சப்தத்தால் பத்தாவதாகிய தன்னோடு அந்தக்கரண விருத்திக்குச் சம்பந்தம் உண்டாகி பத்தாவதுமனிதன் ஞானவிருத்தி உண்டாகின்றது. ஆதலால், சப்த ஜன்யமாயினும் பத்தாவது மனிதனது ஞானம் எப்படிப் பிரத்யக்ஷமாகின்றதோ அப்படியே பிரமாதாவின்கண் சுகதுக்கம் உண்டாகும் போது சுகாகார, துக்காகார அந்தக்கரணவிருத்தி உண்டாகும். அந்த விருத்தியோடு சுகதுக்கத்திற்குச் சம்பந்தம் உண்டாகாது. ஆதலால், சுக துக்க ஞானம் பிரத்யக்ஷம் என்று சொல்லப்படும். முன்பு அனுபவித்த சுகதுக்கம் சென்றபின் எப்போது ஞாபகம் வருகின்றதோ, அப்போது சுகாகார துக்காகார அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகின்றதாயினும், விருத்திக்கு நஷ்டமான சுகதுக்கங்களோடு சம்பந்தமில்லை. ஆதலால், அந்த ஞானம் ஸ்மிருதி ரூபமாம்  பிரத்யக்ஷ ரூபமன்று. அந்தக்கரணத்தின் தர்மமாகிய சுக துக்கங்கள் சாட்சிபாஸியமாம் ஆயினும், சுகாகார துக்காகார விருத்தி வாயிலாக, சாட்சி சுக துக்கங்களைப் பிரகாசம் செய்கின்றது. சாட்சிபாஸிய பதார்த்தத்தினையும், சாட்சி விருத்தியின் அபேக்ஷையினாலேயே பிரகாசிக்கின்றது. எங்கு சக்திரஜதம் சாட்சிபாஸியமோ, அங்கு அவித்யா விருத்தியின் அபேக்ஷையினால் சாட்சி ரஜதத்தைப் பிரகாசிக்கின்றது. ஆயினும் சுகதுக்கப் பிரகாசத்தில் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி சாட்சிக்குச் சகாயமாம். மித்யா ரஜதாதிகளின் பிரகாசத்தில் அவித்யாவிருத்தி சகாயமாம்.
 
இந்த ரீதியினால் சாட்சிபாஸிய பதார்த்தத்தின் ஞானத்தினிலும் விருத்தியின் அபேக்ஷை இருக்கின்றது. அந்த விருத்தியெங்கு இந்திரிய முதலிய பாஹ்ய சாதனங்களால் உண்டாகின்றதோ, அங்கு அதனது விஷயம் செய்வதாயுள்ள விருத்தியில் பாஹ்ய இந்திரிய முதலியன ஹேதுவல்ல. எப்போது சுகம் முதலியன உற்பன்னமோ, அந்தக்காலத்தில் அன்னிய சாதனங்களின் அபேக்ஷையின்றி சுகாகார, துக்காகார அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகின்றது. அந்தவிருத்திக்கண் ஆரூடமாகிய சாட்சி சுகதுக்கங்களைப் பிரகாசிக்கின்றது. இதனால், சுகதுக்கங்கள் சாட்சி பாஸியமென்று சொல்லப் படுகின்றது.
 
பாஹ்யமாகிய கடாதிகளோடு அந்தக்கரணவிருத்தியின் சம்பந்தம் கண் போன்ற இந்திரியங்கள் வாயிலாய் உண்டாகின்றது. ஆதலால், கட முதலியன சாட்சிபாஸியமல்ல. மேலும் பிரம்மாகார அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகாது. அந்த அந்தக்கரணவிருத்தி வெளியே செல்லாது. சரீரத்தினுள்ளேயே உண்டாகும். அவ்விருத்தியோடு பிரம்மத்திற்குச் சம்பந்தமிருக்கின்றது. ஆதலால், பிரம்மஞானமும் சுக துக்க ஞானம் போலப் பிரத்யக்ஷ ரூபமாம். ஆயினும், சுகாகார, துக்காகார விருத்தியில் பாஹ்ய சாதனத்தின் அபேக்ஷையில்லை. ஆதலால், சுக துக்கங்கள் சாட்சிபாஹியமாம். பிரம்மாகார அந்தக்கரண விருத்தியின் குருமுகமாக கேட்கப்பட்ட வேதவாக்கியத்திற்குச் சுரோத்திரத்தோடு சம்பந்தமாகிய பாஹ்ய சாதனம் வேண்டியிருக்கின்றது. ஆதலால், பிரம்மம் சாட்சிபாஸியமன்று. இந்த ரீதியினால் எங்கு விஷயத்தோடு விருத்திக்கு சம்பந்தம் உண்டோமோ அங்குப் பிரத்யக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படும். அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் விருத்திக்கு விஷயமாகிய பிரம்மத்தோடு சம்பந்தமுண்டாதலால் பிரம்மஞானம் பிரத்யக்ஷமாதல் கூடும்.
 
எங்கு புகையைப் பார்த்து அக்னியின் ஞானமுண்டாகின்றதோ அங்கு புகையின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமாம். அக்னியின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமன்று. எதனாலெனின், கண்வாயிலாக அந்தக்கரண விருத்திக்குப் புகையோடு சம்பந்தம் உண்டாதலால், புகையின் ஞானம் பிரத்யக்ஷம் எனப்படும். அனுமானத்தால் அந்தக்கரணவிருத்தி சரீரத்தினுள்ளே அக்னியாகாரத்தைக் கிரகணம் செய்வதாயுண்டாயிற்று. ஆயினும், அக்னியோடு விருத்திக்குச் சம்பந்தமில்லையாதலால், அக்னியின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமன்று. இந்த ரீதியினால் எங்கு விருத்தியோடு விஷயத்திற்குச் சம்பந்தமுண்டாமோ, அங்குப் பிரத்யக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படும். எங்கு விருத்தியோடு விஷயத்திற்குச் சம்பந்தமுண்டாகவில்லையோ, விஷயமானது வெளியில் தூரத்திலாவது, அல்லது முற்காலத்திலாவது அல்லது வருங்காலத்திலாவது, அனுமானத்தால், அல்லது சப்தத்தால் விஷயகார விருத்தியுள்ள உண்டாமோ, அந்த ஞானம் பரோக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படும். இந்திரியத்தால் அடையப்படுகின்ற  ஞானமே பிரத்யக்ஷமாம் என்பது நியமமில்லை. எப்படி சுகதுக்க ஞானம் இந்திரியங்களால் உண்டாவதில்லையோ, அப்படியே பத்தாவது மனிதனது ஞானம் சப்தத்தினால் உண்டாவதால் பிரத்யக்ஷமாகாது. இந்த ரீதியால், குருவாயிலாய்ச் சிரவணம் செய்த மகாவாக்கிய ரூப வேத சப்தத்தினின்றும் உற்பன்னமாகிய பிரம்ம ஞானமும் பிரத்யக்ஷமாகவே பொருந்துகின்றது.
 
குருவின் இந்த உபதேசத்தினை அறிவுள்ள தத்துவதிருஷ்டி என்னும் சிஷ்யன் கேட்டு ஆத்மாவினைப் பிரம்ம ரூபமாக உணர்ந்து பேதப் பிராந்தியினை நாசம் செய்தனன்.
 

----ooo000ooo----

அத்தியாயம்-5

(மத்திம அதிகாரி உபதேச நிரூபணம்)

 

அதிருஷ்டியின் கேள்வி. வேதமும், குருவும் சத்திய, மித்யா ஆகிய இருவகையாலும் அத்வைத ஞானம் உண்டாகதென்று விளக்குதல்
 
முன் அத்தியாயத்தில் குருமுகவாயிலாய்ச் சிரவணம் செய்த வேதத்தின்  வாக்கியத்தினால் அத்வைதப் பிரம்மத்தின் சாக்ஷாத்காரம் உண்டாகும் என்று கூறியதைக் கேட்டு அதிருஷ்டியெனும் பெயருடைய இரண்டாவது சிஷ்யன் தன்னுடைய சந்தேகத்தை கேட்கின்றான்.
 

வேதமும், குருவும் சத்தியமாயின், அத்வைதம் பொய்யாகிவிடுகிறது. அதனால் த்வைதம் சித்திக்கும். அஸத்தியமாயின், அவற்றால், புருஷார்த்தப் பிராப்தி பொருந்தாது. சம்சார துக்கமும் நாசமாகாது. அது மித்யாவான கானல் ஜலத்தினால் தாகசாந்தி ஆகாதது போலவாம். இவ்வாறு. இரண்டு விதங்களாலும் அத்வைத ஞானம் பொருந்தாது. இவ்வாற்றால் சங்கராச்சாரியருடைய மதத்திலுள்ள குறையை அறிந்து மிகவும் அறிவுடையவர்களான மத்வர் முதலியோர் தியாகம் செய்து இருக்கின்றனர். பகவானே! இந்தச் சந்தேகம் எனக்கு உண்டாயிருக்கின்றது.  தயை செய்து இந்த சந்தேகத்தை நீக்கவேண்டும்.
 
குரு சொல்கின்றார். சங்கரமதமே பரமப்பிரமாணம். மற்ற மதங்கள் வேதத்திற்கு விருத்தமாகையால் அப்பிரமாணமாம். சங்கர மதமே பிரமாணமென்பதில் வியாஸ வசனத்தினைக் கேள்.  கலியில் வேதத்தின் அர்த்தத்தை எப்போது பலவிதமாய்ச் செய்வார்களோ அப்போது பரமசிவன் ஸ்ரீசங்கரரூபமாக அவதரித்து பிரபுவாகிய பத்திரிநாத மூர்த்தியை தேவநதியிலிருந்தும் வெளிப்படுத்தி தன்னுடைய ஸ்தானத்தில் ஸ்தாபிப்பர். ஜைன புத்தமதங்களை நிர்மூலமாக்குவர். சூர்யப்பிரகாசத்தினால் ஜகத்தில் உள்ள அந்தகாரம் நீங்கிச் சகல வஸ்துக்களும் யதார்த்தமாக விளங்குவன போல சந்தேகங்களும் விபரீதங்களும் நாசமாகின்றன. ஸ்ரீசங்கரவியாக்யானம் வேதார்த்தத்திலுள்ள அக்ஞானத்தினை நாசம் செய்து, சந்தேக பிராந்திகளை நாசம் செய்து, யதார்த்த உபதேசம் செய்யும். வேதார்த்தத்தினை வேறு விதமாய்ச் செய்தவர்கள் மூடர்களே என்று வியாஸ பகவான் புராணத்தில் கூறியிருக்கின்றனர். இவ்வியாஸ வசனத்தினால் ஸ்ரீசங்கராசாரியருடைய மதமே பிரமாணம்  மத்துவர் முதலியோர் பேதமதம் அப்பிரமாணமாம்.
 
வேறு பிரமாணம் சொல்லுகின்றேன் கேள். உபநிஷத், கீதை, பிரம்மசூத்திரம் என்னும் மூன்றும் வேதாந்தத்தின் பிரஸ்தானங்களாம். அவற்றிற்கு மத்துவர் முதலியோர் ஒருவாறிழுத்துத் தத்தம் மதானுஸாரமாக வியாக்கியானம் செய்தனராயினும், வியாஸவசனத்தினால் ஸ்ரீசங்கர்ரியற்றிய வியாக்கியானமே யதார்த்தமாம். ஆதிகவியாகிய சர்வக்ஞ வால்மீக ரிஷியென்பவர் உத்தர ராமாயணமாகிய வாசிஷ்டமென்னும் நாமமுள்ள கிரந்தம் செய்திருக்கின்றனர். அதன்கண் அத்வைத மதத்தில் பிரதானமாகிய திருஷ்டி ஸ்ருஷ்டி வாதத்தினை அனேக இதிகாசங்களினால் பிரதிபாதனம் செய்திருக்கினறார். ஆதலால், வான்மீகி வசனானுசாரமாகிய அத்வைதமதமே பிரமாணமாம். வால்மீகி வசனத்திற்கு விருத்தமாகிய பேதமதம் அப்பிரமாணமாம்.
 
இவ்வாறு சர்வக்ஞ ரிஷிகள், முனிவர்களின் கருத்து விரோதத்தினால் பேதவாதம் அப்பிரமாணமென்று கூறப்பட்டது. யுக்தியினாலும் பேதவாதம் விருத்தமாம். இது கண்டநாதி கிரந்தங்களில் ஸ்ரீஹர்ஷர் முதலியோரால் பிரதிபாதனம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது.
 
ரிஷி முனிகளின் வசனத்தோடு விருத்தமாகிய பேத மதத்தில் ஜைன மதம் போல் அப்பிரமாணத்தன்மை நிச்சயமுண்டானால் ஆஸ்திக அதிகாரிகட்கு யுக்தியினால் கண்டனத்தின் அபேக்ஷை உண்டாவதில்லையென்று சொல்லப்படுகின்றது. ஸ்ரீஹர்ஷரால் செய்யப்பட்டிருக்கின்ற கண்டன கிரந்தத்தில் பேதத்தின் கண்டனமும், அத்வைத மண்டனமும் வெகு விஸ்தாரமாக கூறப்பட்டிருக்கின்றன. பேதவாதம் யுக்தியோடு கூடியதன்றாம். பேததிக்காரம் என்ற கிரந்தத்தில் கூறப்பட்ட பேத கண்டனத்தின் மார்க்கங்கள் உனக்கு மிகவும் கடினமாய் அறிதற்கரிய தர்க்கங்களாக இருக்கும். ஆகையால் உன்னுடைய புத்தி அதில் நுழையாது. ஆதலால், பேதத்தினையே கண்டனம் செய்திருக்கின்ற யுக்திகளை உன்னிடத்தில் கூறவில்லை. பேத மதம் அப்பிரமாணமென்று எப்பொழுது அறியப்படுகின்றதோ அப்பொழுது அதன் கண்டனத்தில் யுக்தி விரும்பத்தக்கதில்லை.
 
வேத வசனத்தினாலும் பேதமதம் விருத்தமாமென்று சொல்லுகின்றேன். பேதப் பிரதீதியானது மகாதுக்கத்தைத் தருகின்றது.
 
சிஷ்யனே! இது கடோ உபநிஷத்தில் எமனால் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், பேதவார்த்தைச் சித்தத்தினின்றும் தியாகம் செய்து அத்வைத வாதத்ததை ஆதாரஞ்செய்து எவன் இங்கு இருமைகளைப் பார்க்கின்றானோ அவன் மிருத்தியுவினின்றும் மிருத்தியினை அடைகின்றான். எவன் இரண்டாவதைப் புத்தியில் பார்க்கின்றானோ அவனுக்கு பயமுண்டாகின்றது என்று வேதம் கூறுகின்றது. தன்னினும் அறியத்தக்கது தியானிக்கத்தக்கது என்று வேறொன்றை அறியும்போது அவன் தேவதைகளின் பசுவென வேதம் உறுதிபட கூறுகின்றது.
 
சிஷ்யனே! ஆதலால், அதிக துக்கத்தினைக் கொடுக்கும் மத்துவர் முதலியோரது வார்த்தைகளைக் கேட்டவுடன் மறந்து விடு. த்வைத வசனம் உனது இதயத்தின்கண் எதுவரை இருக்குமோ அதுவரை அத்வைத நிச்சயம் உண்டாகாது.
 
த்வைத வசனத்தின் ஸ்மரணமுண்டாயின், அது சாக்ஷாத்காரத்தினைக் கெடுக்கும். பூர்வ ஸ்மிருதி சாக்ஷாத்காரத்தினைக் கெடுக்கும் என்பதனை விளக்கும் ஒரு கதையை உனக்குச் சொல்லுகிறேன் கேட்பாயாக.
 
ஒரு அரசனுக்கு பர்சசுவென்னும் ஒரு மந்திரி இருந்தான். அரசக்காரியங்கள் முழுவதையும் அவன் தனது அதீனமாய் வைத்திருந்தான். ஏனைய மந்திரிகளைத் தனது ஏவலில் வைத்திருந்தான். அதனால் அவர்கள் பொறாமை அடைந்தார்கள். பர்ச்சுவினிடததில் அரசனுக்குப் பிரியமிருப்பதை அறிந்து அவனுக்கு எந்த தீங்கும் செய்ய முடியவில்லை. அப்போது எல்லோரும் ஒன்று சேர்ந்து இந்த உபாயத்தை செய்தார்கள். திருடர்களைக் கொண்டு கலகம் விளைவித்தார்கள். அதனை அரசன் கேட்டு மற்ற மந்திரிகளை வரவழைத்துச் சபைக்கூட்டி அவர்களைப் பார்த்து சீக்கிரம் சென்று திருடர்களால் நமது தேசத்திலுண்டாகின்ற கலகத்தை அடக்கி வாருங்கள் என்று ஆணையிட்டார். அப்போது அவர்கள் அனைவரும் சேர்ந்து அரசனைப் பார்த்து அரசனே! எப்போதும் பர்ச்சு ஒருவனையே நீங்கள் கொண்டாடுகிறீர்கள். மரணத்தின் பொருட்டு இப்போது எங்களை அனுப்புகிறீர்கள். பர்ச்சுவை எங்குமே அனுப்பாதிருக்கிறீர்கள் என்று சொன்னார்கள். அப்போது பர்ச்சு கைகூப்பிக்கொண்டு மகாராஜாவே! எனது விண்ணப்பத்தினை கேட்பீராக. எனக்கு உமது ஆணையுண்டாயின் நானே சென்று எல்லா திருடர்களையும் கொல்லுகின்றேன் என்றான். அப்போது பர்ச்சுவைப் பார்த்து. சரி நீயே சென்று அந்தக் காரியத்தை செய்வாயாக என்று உத்தரவிட்டார். அந்தப் பர்ச்சுவானவர் சென்று திருடர்களை அடித்துத் துரத்தி எல்லோருக்கும் பாதுகாப்பை கொடுத்தார். பர்ச்சுவின் வெற்றியை எப்போது அனைவரும் கேட்டனரோ அப்போதே அரசனிடத்தில் சென்று பர்ச்சுவானவன் காரியத்தை நிர்வகிக்காமல் இறந்து போயினான் என்று சொன்னார்கள். இவர்களின் மித்யா வசனத்தை அரசன் கேட்டு சிறிய மந்திரிகளுள் ஒருவனை பிரதம மந்திரியாக நியமித்து அவனுக்கு குடை, சிவிகை, சாமர முதலியவற்றை கொடுத்தான். அவன் அரசன் பர்ச்சுவை கனவிலும் நினைக்காதவாறு பணி புரிந்தான். அப்போது பர்ச்சுவானவன் இந்தச் சகல விருத்தாங்களையும் கேட்டு அரசனிடத்தில் நம்மைச் செல்லவிடமாட்டார்கள், சென்றோமாயின் வாயிலிற்கு சென்றால் உயிரை பறித்துவிடுவார்கள் என்றெண்ணித் தபோவேடந்தரித்து ஆத்ம விசாரம் செய்ய தொடங்கிவிட்டார்.. இதுவரை சகல பதார்த்தங்ளையும் அனுபவித்தேன். தேகேந்திரியங்கள் வியாதி எதுவுமின்றி இருந்தன. மனத்திற்கு மோகத்தைக் கொடுக்கும் பெண்களோடு கூடியிருந்தேன். பெண்களை நிமிடமாவது நான் தியாகம் செய்திலேன். அதற்குச் சாதகமான மற்ற போகங்களை எல்லாம் அனுபவித்தேன். இப்போது மரணம் சமீபித்தது. அஹோ! ஜகத்தின்கண் எனக்குச் சமானமான மூடன் யார்?
 
கலாகந்தம்(கிழங்கு) தயிர், பாயாஸம், இனிப்பு, அரிசி, நெய், பலவகைக் காய்கறிகள் மற்றும் பலவித போஜனங்களை உண்டும், அவற்றின் எல்லா சுவைகளையும் நாக்கினால் ருசித்து இதுவரையில் திருப்தியடையாத இந்த நாக்கினை விருதாவாகப் போஷித்தேன். பசியை நாசம் செய்தற்கு வனத்தின்கண் கனி, கிழங்குகள் இருக்கின்றன. பாறையே படுக்கையாம். தன்கையே தலையணையாம், தாகத்திற்கு அருவி நீராம்  கரம் பாத்திரமாம். கூஜா முதலியவைகள் இல்லை. ஏகாந்த ஸ்தானத்தில் ஸவாதீனாகவிருந்து இவ்வாறு விசாரித்துப் பர்ச்சு பரமானந்தத்தினை அடைந்தார். சமுத்திர வரையிலான பிருதிவி முழுதும் அடைந்தாலும், ஏகாந்தத்தை அடையாமலன்றி ஆனந்தம் ஒருகாலும் உண்டாகாது.
 
இராஜா முதல் பிரம்மா வரையில் கூறப்பட்ட சர்வ சுகங்களும் எல்லா இச்சையும் நீங்கி எப்போதும் ஏகாந்தத்தில் இருப்பவனது இருதயத்தின்கண் உதிக்கின்றது. ஏகாந்தவிடத்தில் இவ்வித சுகம் இருக்கின்றது. பெண்கள், புத்திரன், சொத்து போன்ற உலக விஷயங்கள் எப்பொழுதும் துக்கத்தைப் கொடுப்பனவாம்.
 
புத்திகெட்டு மலினமான தெருச்சாக்கடையில் புரளுவதுபோல மனிதர்கள் காமத்தால் விவேகமிழந்து மிக மலினமான சரீரங்களைக் கட்டிக்கொண்டு புரளுகின்றார்கள். காம மதம் மனத்தினைப் பிரமிக்கச் செய்கின்றது. காமத்தின் மதத்தினால் மனிதனது புத்தி நாசம் அடைகின்றது. எவன் அழகிய பெண்ணைச் சேரப்பிரியப்பட்டு விஷத்திற்கு சமானமாக துக்கத்தை கொடுக்கும் என்று எண்ணி ஓடுகின்றானோ, அவன் இரண்டு லோக சுகத்தையும் அடைகின்றான் என்று முனிவர்கள் கூறுகின்றார்கள்.
 
சாப்பிட்ட பலவிதமான உணவின் சுவையினின்றும் விந்துவாகிய பலம் உற்பத்தியாகின்றது. எல்லோருக்கும் ஜீவனம் விந்துவின் அதீனமாம். விந்துவினால் மனதின் துக்கம் நாசமாகின்றது. மனது எப்பொழுது ஜீவர்களின் மலத்தில் வசிக்கின்றதோ, அப்பொழுது அவர்களுக்குத் துக்கமுண்டாகின்றது. மனம் எப்பொழுது ரத்தத்தில் வசிக்கின்றதோ அப்பொழுது சஞ்சலம் அதிகப்பட்டு ரஜோகுணம் உண்டாகின்றது. எப்போது மனம் விந்துவில் வாசம் செய்கின்றது. அப்போது சோக, சஞ்சலத்தன்மைகள் நாசமாகின்றன. மேலும், தானே பலமுடையவன் என அறிந்து பிரசன்னனாகி சுபகாரியத்தினைச் செய்கின்றான். எவர்களிடத்தில் விந்து அதிகமாக இருக்கின்றதோ அவர்களது சரீரத்தில் அழகும், காந்தியும் உண்டாகின்றன. விந்து நசித்தால் சரீரமும் மனம் கொல்லப்பட்டவனது போலாகின்றன. எவனுக்கு விந்து ஒருகாலும் நாசம் அடைகின்றதில்லையோ, அவன் சரீரம் நரைதிரையின்றிப் பிரகாசிக்கின்றது. கேசரி முத்திரையினை அப்யஸிக்கும் யோகி, சிரேஷ்டத் தன்மையினை அடைகின்றான் விந்துவை இழுத்தலால் யோகி அஷ்டமாசித்திகளையும் அடைகிறான். விந்து வெளிப்படுதலால் யோகி அவற்றை இழக்கின்றான். ஜகத்தில் அதிஉத்தமமான இந்த விந்துவை பெண்ணானவள் தனது யோனியில் கிரகித்து கொள்ளுகின்றாள். கரும்பின் துண்டத்தை ஆலையில் அடிக்கடி கொடுத்துப் பிழிந்து சக்கையானபின் எரித்துவிடுவது போல, பெண்ணானவள் புருஷனைத் தன் கைகளால் ஆலிங்கனம் செய்து அவன் வீரியத்தினை இழுத்துத் தன் யோனியாகிய கடத்தில் நிரப்புகின்றாள். இவ்வாறு புருஷன் வீரியமெல்லாம் ஒழியும்வரை மீண்டும் மீண்டும் பிரதி தினமும் செய்து அவன் சரீரத்தினை பெண்ணானவள் அசாரமாக்கி விடுகின்றாள். வாசனையிழந்த பூவின் சக்கையைப் போலப் புருஷன் விந்து அற்றுப்போனபோது அவனைக் கடும் சொற்களாகிய கொள்ளிக்கட்டையால் சுடுகிறாள். அழகு, பலம், தனம் என்பன மிகுதியாய் இருக்கின்ற புருஷனினும் பெண் பலமுடையவளாய், அவன் அழகு, பலம், தனம் முதலியவற்றை நாசம் செய்து நீ எனது கணவனோ என்கின்றாள். மூடன் மறுபடியும் அவளிடத்தில் ரமிக்க விரும்புகின்றான். அவன் தொட்டால் அவச் சொற்களால் பேசுகின்றாள். கோவத்தினால் மூக்கைச்சுழித்து சிவந்தகண்களைச் சுழற்றுகிறாள். பிறகு புருஷன் படுக்கையின் அருகே போகின்றதில்லை. கோடி வஜ்ரங்களின் கூட்டமாகிய எல்லாவற்றின் சாரத்தினை இழுத்துச் சேர்த்துவைக்கின், பெண்ணின் இருதயம் போன்று கடினமாகமாட்டாதென்று ரிஷிகளும், முனிகணங்களும் கூறுகின்றனர். பெண்ணானவள் இவனை அவமானம் செய்து எவ்வளவுக்கெவ்வளவு பின்னடைகின்றாளோ, புருஷன் அவ்வளவுக்கவ்வளவு ஆசையினால் பின்பற்றி மரணம்வரை விடாதிருக்கின்றான். ஸ்ருதி, ஸ்மிருதி, புராணம், கீதை முதலியவற்றைப் படித்துத் தர்க்கத்தில் நிபுணனாகவும், ஒருவராலும் ஜயிக்கப்படாத அதிபுத்திசாலியாக உள்ளவனையும் பெண் இவ்வாறு ஸ்வாதீனம் செய்துவிடுகின்றாள். வித்தைக்காரனிடம் உள்ள குரங்கு அவன்சொன்னபடி ஆடுவதுபோல் பெண்ணின் விருப்பப்படி ஆடுகின்றான். பெண் மோகத்தினால் பண்டிதனும் வார்த்தை, யுக்தி ஆகிய எல்லாவற்றையும் மறந்து விடுகின்றான். எப்பொழுதாவது வேதத்தின் ஞாபகம் வந்தால் பெண்ணிடத்தில் வெறுப்பையடைந்து அவளைவிட விரும்புகின்றான். அப்பொழுது அவள் தன் கண் அம்பைச் செலுத்துகின்றாள். அவள் விஷத்தில் நனைத்த கண்ணம்பை புருவமாகிய வில்லை வளைத்து இரண்டையும் சேர்த்துப் பாணப்பிரயோகம் செய்து காரியசித்தி செய்கின்றாள். எல்லா ஜனங்களையும் மனத்தினால் கொல்லுகின்றாள். வித்தவான்களே விழுந்துவிடுவார்கள் என்றால், மற்ற மூடர்கள் ஒரு பொருளா? இவ்வாறு பெண்ணிடத்தில் தீவிர வைராக்கியம் இன்மையால் மந்தபுத்தியுடையோர்கள் மறுபடியும் இச்சை வைக்கின்றார்கள். அரசன் வேலைக்காரனை ஆக்ஞையிடுவதுபோல் பெண், புருஷனுக்கு பலவித உத்தரவு செய்து எஜமானைப்போல் உட்கார்ந்திருக்கிறாள். எவன் பெண்ணின் கண்ணாகின்ற பாணத்தினால் துளைக்கப்படுகின்றானோ, அப்போது நன்மை, தீமை, சுகம், துக்கம் முதலியவற்றை மறக்கின்றான். அதனால் சம்சார துக்கத்தினின்றும் விடுபட மாட்டான். தர்மார்த்தமோட்சங்களை பெண் நன்றாக நாசம் செய்கின்றாள். அவர்களை சகல அனர்த்தங்களுக்கும் மூலமென்று அறிந்து அவர்களை விட்டவனுக்குச் சுகமுண்டாம்.
 
புத்திரனும் அபபடியே சதா துக்கத்தினைக் கொடுக்கின்றான். புத்திரன் இல்லாவிட்டால் இல்லையென்ற துக்கம் மட்டும்தான் இருக்கும். புத்திரன் உண்டானால் கர்ப்ப சமயத்திலும் துக்கம், பிறப்பிலும் துக்கமாம். இறந்தாலோ அதிக துக்கமாம். பெண் கர்ப்பிணியாகாவிட்டால் அதுவரையில் கணவன், மனைவி இருவருக்குமே பெருந்துக்கம். கர்ப்பமுண்டானால் அது நாசமடையாமல் இருக்க வேண்டுமென்று பயப்படுவார்கள். பிறகு பிறப்பது பெண்ணோ அல்லது ஆணோ என்று கலக்கம் அடைகின்றார்கள். கர்ப்பம் விழுந்து போவதற்கு பலக்காரணங்கள் இருப்பதால், அவைகளை எண்ணி பயந்து கொண்டிருப்பார்கள். ஓன்பதுமாதம் வரை புத்திரன் பிறப்பதற்கு மாதா, பிதாக்கள், அதிக துக்கத்தைப் பொறுத்துக் கொள்ளுகின்றார்கள். நவக்கிரகங்களில் ஒன்றிரண்டு விரோதமின்றியிராது. சில கிரக தோஷங்கள் இருப்பதைக் கண்டு தம்பதிகள் அகோராத்ரம் ஏகாந்தத்திலிருந்து சிந்தை செய்கின்றார்கள். சிசு சாப்பிடாவிட்டால் தாயும், சேயும் சோர்ந்து அழுகின்றார்கள். இவ்வித சிந்தையால் சில மாதங்கள் கழிந்தபின் சீரகம் போல் புத்திரனுக்குப் பல் முளைக்கும்போது அனேக குழந்ததைகள் மரணமடைவதை எண்ணி துக்கப்படுகின்றார்கள். குழந்தை இளைத்துப் போனால் துக்கப்படுகிறார்கள். புத்திரன் நலனுக்காக சாஸ்திர நியமங்களை எல்லாம் விட்டுவிட்டு எதை வேண்டுமானலும் செய்வார்கள். பைரவன், பூதம் முதலியவற்றைப் பிரார்த்தித்து மயானபூமியில் பலிகொடுக்கின்றார்கள். பூசாரியை அழைத்து வீட்டில் உடுக்கு அடிப்பித்துக் கைகுவித்து வெட்கமின்றி பூஜிக்கின்றார்கள். தன் குலத்தில் ஒரே நாராயணனைப் பூஜித்துக் கனவிலும் வேறு தேவதைகளை நினைக்காதவர்களும் குழந்தையின் நிமித்தம் குலநியமங்களைவிட்டு விபசாரி போல் பலதேவதைகளைத் தேடுகின்றார்கள். கழுதையை மேலான தெய்வமென்று கொண்டாடுவார்கள். குழந்தையைக் காப்பாற்றுவதற்கு மிகவும் பலவகையில் கஷ்டப்படுகிறார்கள். குழந்தை இளமைப்பருவம் வரையல் மற்றும் அனேகமாயிரம் கவலையிருக்கின்றது. குழந்தைக்கு ஆயுள் அற்பமானால் இறந்து போவானென்று கோடி உபாயம் செய்கின்றார்கள். இறந்து போனால் பெற்றோர்கள் தலையிலடித்துக் கொண்டு தங்களை தீனர்களாகவும், அனாதர்களாயும் பாவித்து அஹோ இவன் பிறப்பு வியர்த்தமாகிவிட்டது என்று வருந்துகிறார்கள். புத்திரன் உள்ளவன் புத்திர மரணத்தால் அடையும் துக்கத்தை புத்திரன் பெறாதவன் அடையமாட்டான். புத்திரன் பிழைத்துப் பெரியவன் ஆனால் தனது மனைவியை போஷித்துக் காக்கின்றான். வெகு பிரயாசைப்பட்டு வளர்த்த தாய், தந்தையருக்கு குடிக்கத் தண்ணீர் கொடுப்பதும் அவனுக்கு சுமையாம். இரவு படுக்கையில் அவள் சொல்லி வைத்தபடி தாய். தந்தையரை கோபமாக திட்டுவான். காலையில் எழுந்து பெற்றோரைத் தூரத்திலிருந்து தலையினால் வணங்கி ஒன்றும் சொல்லுகின்றதில்லை. மாதா, பிதாக்கள் விரும்பினால் அருகே வருவானே அன்றி மற்ற நேரங்களில் அவர்களை நிமிர்ந்தும் பார்க்கமாட்டான். அஸத் புத்திரன் காலையில் எழுந்தவுடனே அவர்களை பார்க்க விரும்பாதவனாய் மனம் நோகும்படி பேசுகிறான். அவன் தனியாக வேறிடத்திற்கு குடியேறுவான். தான் சம்பாதித்து அவர்கட்கு ஒன்றும் ஒருகாலத்தும் கொடுப்பதில்லை. தன் சரீரத்தையும், ஸ்திரீயின் சரீரத்தினையும் இரவும், பகலும் போஷிக்கிறான்.
 
இவ்வாறாகப் புத்திரன் எப்போதும் துக்க சமூகத்தினையே உண்டாக்குபவனாக இருக்கிறான். ஆதலால், விசாரித்துப் பார்க்குமிடத்துப் புத்திரன் எப்போதும் துக்கரூபமென்று அறிந்தும் புத்திரனால் சுகம் பெறலாமென்று எவன் விரும்புகின்றானோ அவன் மூடர்களுக்கு அரசனாகிறான்.
 
பெண்ணையும், புத்திரனையும் விட்டுத் தனத்தை விரும்புவோன் வாயில் மண் விழும். தனம் சம்பாதிப்பதிலும், காப்பாற்றுவதிலும், செலவிடுவதிலும் இழந்து போவதிலும் துக்கத்தினையே தருகின்றது. தனத்தை அதிகமாகச் சேர்க்க விரும்புகின்றவன் கோடிக்கணக்கான அனர்த்தங்களைச் செய்கின்றான். தனத்தினைச் சேர்க்க ஆரம்பிக்கின்றவன் ஜாதி, தர்மம், குல தர்மங்களை எல்லாம் விட்டுவிடுகின்றான். அப்படிச் செய்தும் அதிருஷ்டமின்றி அந்தத் தனம் கிடைப்பதில்லை. கிடைத்தாலும் அதைக் காப்பாற்றிக் கொண்டு இருக்கும்போதே மரணமடைகிறான். செலவிட்டால் தனம் குறையமென்னும் விசாரம் உண்டாகின்றது. இவ்வாறாக தனம் மனதிற்கு சதா துக்கத்தினையே உண்டாக்குகின்றது. அதனை இச்சிப்பவன் நிந்திக்கத்தக்கவனாவான்.
 
இவ்வாறாக பெண், புத்திரன், செல்வம் ஆகியவைகள் துக்கத்தினைத் தருவதாம் என்று அறிந்து பர்ச்சு அவற்றில் உள்ள தன்னுடையது என்ற சம்பந்தத்தை அறவே ஒழித்தான்.
 
பர்ச்சு வனத்திற்கு சென்று தனிமையில் சித்த சாந்தியை அடைந்தான். புதிய மந்திரியானவன் இந்தச் சகல விருத்தாந்தங்களையும் கேள்விப்பட்டு அவனது சித்தத்தில் இப்படிப்பட்ட சிந்தனை உதித்தது. பர்ச்சு உயிரோடு இருப்பதை அரசன் கேள்விபட்டால் அல்லது யாரேனும் அவனை சந்தித்தால் நாம் பொய்யர்களாகி விடுவோம் ஆகையால் அரசன் எல்ரோரையும் தண்டிப்பான் என்று மனதில் நினைத்து, உத்தியோகஸ்தர்களுடன் ஆலோசித்து இப்போது அனைவரும் கூடி அரசனிடம் போய்ப் பர்ச்சு பிசாசு ரூபமாய் சஞ்சரிப்பதாயும் தேகத்தில் சாம்பலைப் பூசிக்கொண்டிருப்பதாயும், அவனைப் பார்த்து எல்லோரும் பயந்தோடுவதாகவும் கூறினார்கள். இதனை கேட்டு அரசன் பர்ச்சு இறந்து பிசாசாயினானென்று நம்பிவிட்டான். மோகத்தை உடையவர்களால், இது சத்தியம், இது மித்யாயென்று அறிகிறார்களில்லை. சில தினங்கள் சென்றபின் அரசன் வேட்டையாடச் காட்டிற்குச் சென்றான். அங்கே பர்ச்சு ஒரு மரத்தின் கீழே தவம் செய்து கொண்டிருப்பதைப் பார்த்து பிசாசு என்றெண்ணி பயந்து திரும்பி ஓடினான்.
 

பர்ச்சு இறந்து பிசாசாயினானென்னும் வாக்கியம் அசத்தியமாயினும் சத்தியமாக அறிந்து பர்ச்சு உயிரோடிருப்பதைத் தனது கண்களினால் கண்டும் பிசாசாக எண்ணி அரசன் ஓடினது போல் த்வைதத்தை வஞ்சகர்களால் கேட்டுப் புத்தியின்கண் விசுவாசம் செய்து, அக்ஞானிக்குப் பிரம்மம் அத்வைத என்னும் பிரத்யக்ஷ ஞானம் உண்டானாலும் அது இருதயத்தில் இராது. பேத வசன விசுவாசத்தினால் அவர்கள் எப்போதும் துக்கத்தையே அனுபவிப்பார்கள். ஒருகாலும் அவனுக்குப் பிரம்ம ஞானம் உண்டாவதில்லை. ஆதலால் பேத வசனத்தைக் கேட்டால் அதனை சத்தியமாக அறியுங்காலத்து அவனுக்கு மகாவாக்கியத்தினால் சத்திய ஞானம் உண்டாகாது. பேதவசனத்தினை நீ கேட்பாயானால் அதனைப் பொய்யாகவும் அதனைக் கூறுகின்ற அனைவரும் பொய்யரென்றும் அறிந்து கொள். அவர்களோடு ஒருகாலும் சேர்தல் கூடாது. சேர்ந்தாலும் அவர்களது வசனத்தினைக் கேட்கலாகாது. கேட்டாலும் கேட்டவுடனே விட்டுவிடுக.
 
குருவும், வேதமும் மித்யாவின் துக்கத்தை எப்படி நாசம் செய்யமுடியும் என்ற கேள்விக்கான பதில் கூறப்படுகிறது.
 
மித்யாவாகிய துக்கம் மித்யாவினால் நிவிருத்தியாகும். வேதமும், குருவும் சத்தியமாயின், மித்யாவாகிய சம்சார துக்கம் நாசமாகாது. இதை புரிந்து கொள்ள ஒரு கதையுண்டு. அதைக் கேட்டால் உனது சந்தேகம் நீங்கிவிடும்.
 
சொர்க்கத்தின்கண் தேவதைகளுக்கு அதிபதியாகிய இந்திரன் எப்படியோ, அப்படிப் பிரபலமான ஒரு அரசனிருந்தான். அவனைச் சுற்றி பீமனைப் போன்ற சூரர்கள் இருந்தார்கள். அவனது அந்தப்புரத்து வாயிலிலும், வெளிவாயிலிலும் அனேகமாயிரம் வீரர்கள் உருவின கத்தியுடன் நிற்பார்கள். பதினெட்டு நிலையுள்ள உன்னதமான மாளிகையில் புஷ்ப சயனத்தில் அரசன் நித்திரை செய்து கொண்டிருந்தான். பட்சியும் செல்லுதற்கரிய அவ்விடத்தில் மற்றவை எங்ஙனம் செல்லக்கூடும்.
 
அப்போது அரசன் ஒரு கனவு கண்டான். கனவில் தன் காலை நரி கவ்விக்கொண்டது, அதிலிருந்து விடுபட முயற்சி செய்தான். ஆனாலும் அது அவன் காலை விடவில்லை  அப்போதரசன் இந்த நரியை விரட்டுங்கள் என்று காவலாளிகளை கூவி அழைத்தான். ஆனால் யாரும் உதவிக்கு வரவில்லை. அங்கிருந்த ஒரு தடியால் நரியை ஓங்கி அடித்தான். அந்த தடியால் அது இறந்துவிட்டது. அப்போது நரியின் கடியால் காயப்பட்ட தன் காலுக்கு வைத்தியம் செய்ய வைத்தியன் வீட்டிற்கு சென்றான். வைத்தியர் அநதக் காயத்தை குணப்படுத்துவதற்கு பணம் கேட்டார். பணமெதுவுமில்லாத அவரை வைத்தியன் திருப்பியனுப்பிவிட்டான். அவனுக்கு ஒரு கெடுதலும் நான் செய்யவில்லை கொஞ்சம் கூட மனிதாபமில்லாமல் என்னை துரத்திவிட்டான்.
 
பலனின்றி ஒருவரும் ஆதரியார். மாதா, பிதா, உறவினர், புத்திரர் ஆகியோர் கூட செல்வத்தின் மீது மிகவும் பிரியம் வைக்கின்றனர். சொத்து சித்தியை அடையாவிடில், இவனை ஒருவரும் திரும்பிப் பார்க்கமாட்டார்கள். எவன் வீட்டிலில்லாதிருக்கின் தனிமையாய் இருக்கமாட்டார்களோ. எவன் கொஞ்ச நேரம் பிரிந்து போனால் அதிக துக்கப்படுகின்றார்களோ, எவன் வீட்டு வாசலில் வந்தவுடன் அவனைக் கட்டிக்கொள்ள எல்லோரும் எருவார்களோ, அவர்களும் அவன் விதிவசத்தால் குஷ்டரோகியாய் அழுகிப்போய் எல்லா விரல்களிலும் ஜலம் பெருக ஈக்களால் உபத்திரவப்பட்டுக் கொண்டு இருப்பானாயின் இவனால் என்ன பிரயோஜனம் என்று நினைத்து முன்பு பிரியமாக இருந்தவர்களே இப்போது வெறுத்து ஒதுக்கிவிடுவார்கள். ஏன் இன்னும் உயிரோடு இருக்கின்றாய், செத்துப்போ என்று கோபத்துடன் திட்டுவார்கள். மனைவியும் சற்றுவிலகி நின்றுதான் அவனை மொய்க்கின்ற ஈக்களை விரட்டுகிறாள். இவனை மடியில் வைத்து வளர்த்த தாயும், தந்தையும் கூட இவனிடமிருந்து விலகியே இருப்பார்கள்.
 
இவ்விதமாக சர்வ ஜகத்தும் சுகத்தினையே எதிர்பார்க்கின்றன. ஸ்வார்த்தமின்றி ஒருவனிடத்திலும் ஒருவரும் விருப்பம் வைக்கமாட்டார்கள். என்னால் வைத்தியனுக்கு ஒருவிதமான பிரயோஜனமின்மையால்,  அவன் மருந்து கொடுக்கவில்லை என்று இப்படிச் சிந்தித்துக் கொண்டு போகும்போது, அங்கே ஒரு சந்நியாசியைக் கண்டான். அவர் தயவினால் மருந்து கிடைக்கப்பெற்று காயத்தினால் பட்ட வேதனையிலிருந்து நீங்கினார். அரசன் தூக்கத்திலிருந்து விழித்தபோது கனவில் அனுபவித்த காயம், வேதனை, சந்நியாசி எல்லாமும் சென்றுவிட்டது. இதிலிருந்து நீ அறிய வேண்டியது, மித்யா அனுபவம் மித்யா உபதேசத்தால் மட்டும் நீங்கும் என்பதாகும். அரசன் மித்யா துக்கத்தினை போக்குவதற்காக  சத்தியமானவை ஒரு காரியமும் செய்யவில்லை. ஆனால் மித்யா முனிவரால் தான் துக்கம் நீங்கியது.
 
இப்போது கூறிய கதையினது அபிப்பிராயம் இதுவாம். சம்சாரரூப துக்கமும் மித்யாவாகும். ஆதலால், அதை நீக்கிக்கூடிய குருவும், சாஸ்திரமும் மித்யாவாகத்தான் இருக்க வேண்டும். மித்யாவின் நாசத்திற்கு சத்திய சாதனத்தின் அபேக்ஷையில்லை.
 
சத்திய சாதனம் உளதாயின், அதனால் மித்யாவின் நாசம் உண்டாகாது. எங்ஙனம் அரசனின் கனவில் வந்த மித்யாவான நாpயை சத்தியமான காவலாளியால் விரட்ட முடியாது. அரசன் கூவினாலும் ஒருவராலும் அந்த நாp அடிக்கப்படவில்லை. அவனருகே அனேக சத்திய அஸ்திரங்கள் இருந்தாலும் அவைகள் பயன்படவில்லை. ஆனால் மித்யா தடியினால்தான் நாpயை விரட்ட முடிந்தது. அரசனுக்கு பொய்யான காயம் உண்டானபோது சத்தியமான வைத்தியனொருவனும் அடைந்தனனில்லை. மித்யாவான வைத்தியனிடத்தில் சென்றனன். அவன் காசு கேட்டும் ஏராளமான சத்திய செல்வம் இருந்தாலும் அவைகளிலிருந்து ஒருபைசா கூட அவனுக்கு கிடைக்கவில்லை. ஒரு சத்திய சாதனமும் இராஜாவின் துக்கத்தினை போக்குவதற்கு பயன்படவில்லை. பின்னரோ, மித்யாவான முனிவர் மித்யாவான மூலிகையைக் கொடுத்து பொய்யான துக்கத்தை போக்கினார். எங்ஙனம் ஜாக்கிரத பதார்த்தங்கள் கனவில் ஒருவருக்கும் ஒருகாலத்தும உபயோகம் ஆகின்றதில்லையோ, அங்ஙனமே மித்யாவாகிய சம்சார துக்கத்தின் நாசமும் மித்யாவாகிய வேதத்தினாலும், குருவினாலும் உண்டாகின்றது. சத்தியமாகிய வேதத்தினையும், குருவினையும் தேவையில்லை.
 
மித்யாவாகிய கானல் ஜலத்தினால் தாகசாந்தியாகாதது போல மித்யாவாகிய வேதத்தினாலும் குருவினாலும் சம்சார துக்கம் நாசமாகின்றதில்லை. மித்யா வேதமும் மித்யா குருவும் சம்சார துக்கநாசத்தினை அங்கீகரிக்கின், கானல் ஜலத்தினாலும் தாகசாந்தி ஆக வேண்டும் என்று சிஷ்யன் கேள்வி கேட்கிறான்.
 
கானல்நீரிலும், தாகநாசமென்னும் இரண்டிலும் ஸத்தின் பேதமுளது. அதனை அறிந்து கொள்.
 
சமஸத்துக்கள் தனக்குள் சாதக பாதகமாதல்.
பலதுக்கமும் குரு, வேதங்களும் ஒரே ஸத்தாம். ஆதலால். குருவேதங்களினால் சம்சார துக்கத்தின் நாசமுண்டாகிறது. எந்தப் பதார்த்தங்கட்கு தம்மில் சமஸத்தையுண்டோ, அவற்றிற்குத் தம்மில் சாதகத்தன்மை, பாதகத்தன்மை உண்டாகிறது. எங்ஙனம் மண்ணிற்கும் கடத்திற்கும் சமஸத்தாம். ஆதலால், மண் கடத்திற்குச் சாதகமாம். அக்னிக்கும் காஷ்டத்திற்கும் சமஸத்தாம். அங்கு அக்னி காஷ்டத்திற்குப் பாதகமாம். சாதகமென்பது காரணமாம்  பாதகமென்பது நாசம் செய்வதாம். கானல் நீருக்கும், தாகத்திற்கும் சமஸத்தை இல்லை. ஆதலால், கானல் நீர் தாகத்திற்குப் பாதகமாவதில்லை. சேதனத்தின்கண் பரமார்த்த ஸத்தையுண்டு. சேதனத்திற்கும் வேறாகிய மித்யா பதார்த்தங்களில் வியவகார ஸத்தை, பிரதிபாசிக ஸத்தை என இரண்டு பிரகாரமாகிய ஸத்தையிருக்கின்றன.
 
வியாவாரிக-ஸத், பிராதிபாசிக-ஸத், பாரமார்த்திக-ஸத்.
எந்தப் பதார்த்தத்திற்கு பிரம்மஞானமின்றிப் பாதமுண்டாகவில்லையோ, பிரம்மஞானத்தினாலேயே பாதமுண்டாமோ அந்தப் பதார்த்தத்தில் வியவகார ஸத்தை கூறப்படுகின்றது. அந்த வியவகார-ஸத் ஈஸ்வர ஸ்ருஷ்டியில் இருக்கின்றது. எதனாலெனின், தேகேந்திரிய முதலிய பிரபஞ்சமாகிய ஈஸ்வர ஸ்ருஷ்டி பிரம்மஞானமின்றிப் பாதிக்கப்படுகின்றதில்லை. பிரம்ம ஞானத்தினாலேயே பாதமுண்டாகின்றது. ஈஸ்வர ஸ்ருஷ்டியாகிய பதார்த்தங்கட்குப் பிரம்ம ஞானமின்றி நாசமுண்டானாலும் பிரம்மஞானமின்றிப் பாதமாகின்றதில்லை.
 
அபரோக்ஷ மித்யா நிச்சயத்திற்குப் பாதமென்று பெயராம் அந்த அபரோக்ஷ மித்யா நிச்சயம் ஈஸ்வரஸ்ருஷ்டியாகிய பதார்த்தங்களில் பிரம்மஞானத்திற்கு முன்னரொருவருக்கும் உண்டாகின்றதில்லை. பிரம்மஞானத்திற்கு பின்னரே உண்டாகின்றது. ஆதலால், மூலாவித்யாவின் காரியமாகிய ஜாக்கிர பதார்த்தமாகிய ஈஸ்வர ஸ்ருஷ்டியில் வியவகார ஸத் இருக்கின்றது. ஜன்மம், மரணம், பந்தம், மோட்சம் முதலிய வியவகாரங்களைச் சித்திக்கச் செய்வதாகிய ஸத்தை(இருத்தல்) வியவகார ஸத் யெனப்படும்.
 
பிரம்மஞானமின்றியே எவற்றிற்குப் பாதமுண்டாமோ அப்பதார்த்தங்களில் பிரதிபாச ஸத்தை கூறப்படுகின்றது. பிரம்மஞானமின்றியே சிப்பி, கயிறு, கானல் முதலியவற்றின் ஞானத்தினால், வெள்ளி, பாம்பு, நீர் முதலியவற்றின் பாதமுண்டாகின்றன. அவற்றில், பிரதிபாச ஸத்தை இருக்கிறது. பிரதீதிமாத்திரமாயிருப்பது பிரதிபாச ஸத் எனப்படும். ஜாலவித்தையின் காரியமாகிய வெள்ளி முதலிய பதார்த்தங்கட்குப் பிரதீதிமாத்திரமேயிருப்பாம். ஆதலால், அவற்றிற்குப் பிரதிபாச ஸத்தையுண்டு.
 
எதற்கு மூன்றுகாலத்திலும் பாதமுண்டாகவில்லையோ, அதற்குப் பரமார்த்த ஸத்தை இருக்கின்றதென்று கூறப்படும். சேதனத்தின் பாதம் ஒருகாலத்திலும் உண்டாகவில்லை. ஆதலால், பரமார்த்த ஸத்தை சேதனத்திற்காம்.
 
இந்த ரீதியினால், வேதம், குரு, சம்சார துக்கம் என்பவற்றிற்கு ஒரு வியவகார ஸத் இருப்பதனால், தம்மில் சமஸத் இருக்கின்றது. ஆதலால், மித்யாவாகிய வேதம், குரு என்பவற்றால் மித்யாவாகிய சம்சார துக்கநாசம் பொருந்தும்.
 
பசி, தாகம், பிராணனது தர்மங்கள், பிராணனுக்கும், அதன் தர்மங்கட்கும் பிரம்மஞானமின்றிப் பாதமுண்டாகாது. ஆதலால், தாகத்திற்கு வியவகார ஸத் இருக்கின்றது. கானல்நீருக்குப் பிரம்மஞானமின்றியே கானல் ஞானத்தினால் பாதிக்கப்படுகின்றதனால், கானல்நீருக்குப் பிரதிபாச ஸத் இருக்கின்றது. ஆதலால், தாகத்திற்கும், கானல் நீருக்கும் சமஸத் இல்லாமையினால், அந்த நீருக்கு தாகசாந்தி உண்டாகின்றதில்லை.
 
இப்பிரகாரமாகத் வேதம் குரு என்பவற்றிற்கும் பாத்தியமாகிய சம்சார துக்கத்திற்கும் ஸத் ஒன்றாகும். நீருக்கும், தாகத்திற்கும் ஸத்தின் பேதமிருத்தலால், உனுடைய உதாரணம் இதற்கு பொருந்தாது.
 
பிரபுவே! பிரம்மத்திற்கு வேறாகிய எல்லாவற்றையும் மித்யாவென்று தாங்கள் கூறினீர்கள். அந்த மித்யபதார்த்தங்களில் சிப்பியில் வெள்ளி, கயிற்றில் பாம்பு, கானலில் ஜலம் முதலியவற்றிற்குப் பிரம்மஞானமின்றியே பாதமுளதாம். சம்சார துக்கம் பிரம்மஞானத்திற்குப் பின்பாதமுளதாம் என்னும் பேதம் எந்த காரணத்தினால் கூறினீர்கள்? இந்த சந்தேகத்தை நீக்கியருள வேண்டும்.
 
எதன் அக்ஞானத்தினால் எது உற்பத்தியாகின்றதோ அதன் ஞானத்தினால் அதற்குப் பாதமுண்டாகின்றது என்று விளக்குதல்
 
சிஷ்யனே! பிரம்மத்திற்குப் வேறாகிய சகலமும், அவித்யாவின் காரியமாம். ஆதலால். மித்யாவாம். இதில் சிறிதும் சத்தியமில்லை. ஆயினும், எதன் அக்ஞானத்தினால் எது உண்டாகின்றதோ அதன் ஞானத்தால் அதற்குப் பாதம் உண்டாம். சிப்பி, கயிறு, கானல்நீர் முதலியவற்றின் அக்ஞானத்தினால் வெள்ளி, பாம்பு, ஜலம் முதலியவை உண்டாகின்றன. அவற்றின் பாதம், சிப்பி, கயிறு, கானல்நீர் முதலியவற்றின் ஞானத்தினாலுண்டாம். பிரம்மத்தின் அக்ஞானத்தினால் ஜன்மம், மரண முதலிய சம்சார துக்கம் உண்டாகின்றன. அதன் பாதம் பிரம்மஞானத்தினால் உண்டாகும்.
 
பகவானே! பிரம்மத்தினை அறியாததனால் உண்டாகின்ற சம்சாரம் எந்தக் கிரமமாக உண்டாகின்றது? அந்த நிர்ணயத்தை எனக்குக் கூறவேண்டும்.
 
எங்ஙனம் கனவு கிரமமின்றி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே பிராந்தியினால் மித்யாவாகிய ஜகத்துத் தோன்றுகின்றது. இதன் கிரமத்தினை அறிய விரும்புகின்றவன். கானல் ஜலத்தில் வஸ்திரத்தினை நனைத்தற்கு விரும்பக்கூடும். உபநிஷத்தில் ஜகத்தின் உற்பத்தி அனேகப் பிரகாரமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. சாந்தோக்ய உபநிஷத்தில் ஸத்ரூப பரமாத்மாவினின்று அக்னி, ஜலம், பிருதிவி என்பன கிரமமாக உண்டாயினவென்று கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. தைத்திரிய உபநிஷத்தில் ஆகாசம், வாயு, அக்னி, ஜலம், பிருதிவி என்பன கிரமமாக உண்டாயினவென ஐந்து பூதத்தின் உற்பத்தி சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. சிலவிடத்தில் எல்லாவற்றையும் பரமேஸ்வரன் உண்டாக்கினான் என்று கிரமமின்றியே உற்பத்தி சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. இவ்வாறு ஜகத்தின் உற்பத்தி வேதத்தின்கண் அனேகப் பிரகாரமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அங்கு வேதத்திற்கு அபிப்பிராயம் இதுவாம். ஜகத்து மித்யாவாம். ஜகத்து ஒரு பதார்த்தமாயின் அதன் உற்பத்தி அனேகப் பிரகாரமாக வேதம் கூறி இருக்காது. அனேகப் பிரகாரமாக ஜகத்தின் உற்பத்தியைச் சொல்லியிருக்கின்றபடியால், ஜகத்தின் உற்பத்தியைப் பிரதிபாதிப்பதில் வேதத்திற்கு அபிப்பிராயமில்லை. பின்னரோ, அத்வைதப் பிரம்மத்தினை அறிவித்தற்காக ஜகத்தை நிஷேதம் செய்யும் பொருட்டு மித்யாவாகிய ஜகத்தை ஒருவாறு ஆரோபம் செய்திருக்கின்றது.
 
உதாரணம்: மரத்தினால் உருவாக்கப்பட்ட யானை சிலையில் உள்ள செவி, வால் ஆகியவற்றில் குறையிருப்பின், அதனைச் சரி செய்வதற்கு, எங்ஙனம் யத்னம் செய்கின்றதில்லையோ அங்ஙனமே அத்வைத ஞான யத்னம் பிரபஞ்சத்தினை நிஷேதிப்பதற்கு அதனை ஆரோபம் செய்திருக்கின்றது. ஆதலால், வேதம் பிரபஞ்சத்தின் உற்பத்திக் கிரமத்தினை ஒரு ரூபமாகக் கூறுவதில் முயற்சிக்கவில்லை. பிரபஞ்சத்தின் உற்பத்தியினை ஒரு ரூபமாக வேதம் கூறாமையினால் வேதத்தின் அபிப்பிராயம் பிரபஞ்ச நிஷேதத்திலாம். அதன் உற்பத்தியில் அபிப்பிராயம் இல்லையென்றறிக.
 
சூத்திரக்காரரும், பாஷ்யக்காரரும் இரண்டாம் அத்தியாயத்தில் உற்பத்திதனை கூறும் ஸ்ருதி வசனங்களின் விரோதத்தை நீக்கி ஒரு ரூபமாக தைத்திரிய ஸ்ருதின் அனுசாரமாகச் சொல்லப்பட்ட உத்பத்தியில் எல்லா உபநிஷத்துக்களின் கருத்து என்று கூறியிருக்கின்றார்கள். அது மந்த ஜிக்ஞாஸுக்களின் நிமித்தம் கூறியதாம். முன்பு  சொல்லிய உத்பத்தி வாக்கியங்களின் அபிப்பிராயத்தை அறியாத மந்த ஜிக்ஞாஸுவிற்கு உபநிடதங்களில் கூறியுள்ள பலப்பல பிரகாரமாய ஜகத்தின் உற்பத்தியினைப் பார்த்து உபநிஷதங்கட்குப் பரஸ்பரம் விரோதமிருக்கின்றதென்னும் பிராந்தி உண்டாய்விடும்  அதனை நீக்குவதற்கு, எல்லா உபநிஷதங்களிலும் ஏக ரூபமாக ஜகத்தின் உற்பத்தியினை  கூறியிருக்கின்றன என்று சொல்லப்படுகின்றது.
 
பிரம்ம விசாரத்தால் உண்மையான ஞானமுண்டாகாதவனுக்கு லயசிந்தனை நிமித்தமும் உற்பத்திக் கிரமங்கூறப்பட்டதாம். எந்தக் கிரமத்தினால் உற்பத்தி சொல்லப்பட்டிருக்கின்றதோ அதற்கு விபரீதக் கிரமமாக லயசிந்தனம் செய்யும் போது அந்த லயசிந்தனத்தால் அத்வைதத்தில் புத்தி ஸ்திதமாகும். அந்த லயசிந்தனத்தின் பிரகாரம் பஞ்சீகரணத்தில் வார்த்தீககாரராகிய சுரேஸ்வராச்சாரியர் கூறியிருக்கின்றார். இந்தக் கிரந்தம் உத்தம ஜிக்ஞாஸுவின் நிமித்தமாய் இருக்கின்றதால் ஜகத்தின் உற்பத்தி லயப்பிரகாரங்களை எழுதவில்லை. பிரம்மத்தினின்றும் ஜகத்தின் உற்பத்தி உண்டாகவில்லை. எதனாலெனின், சுத்தப் பிரம்மம், அசங்கமும் அக்கிரியமுமாம். மாயாவிசிஷ்ட ஈஸ்வரனிடத்தினின்று ஜகத்தின் உற்பத்தி உண்டாகின்றது. ஆகையால், மாயை ஈஸ்வரர்களின் ஸ்வரூபங்கள் பிரதிபாதனம் செய்யப்படுகின்றன.
 
ஜீவ-ஈஸ்வர பேதமின்றிய சுத்த சேதனத்தின் ஆசிரிதமாக மாயை இருக்கின்றது. அந்த மாயை அனாதியாம். மாயையின் உற்பத்தியினை அங்கீகரிக்கின், மாயையின் காரியமாகிய பிரபஞ்சத்தினின்றும், மாயையின் உற்பத்தி புத்திரனிடத்தினின்றும் பிதாவிற்கு உற்பத்தியின்றியது போல் பொருந்தாது. சேதனத்தினின்றுமே மாயையின் உற்பத்தி அங்கீகரிக்கவரும்.
 
அங்கு ஜீவ பாவமும், ஈஸ்வர பாவமும் மாயையின் காரியமாகும். மாயை சித்தித்தாலன்றி ஜீவேஸ்வரது ஸ்வருபம் சித்தியாகாது. ஆதலால், ஜீவ சேதனத்தினின்றும் அல்லது ஈஸ்வர சேதனத்தினின்றும் மாயையின் உற்பத்தி சொல்லுதல் பொருந்தாது.
 
சுத்த சேதனம் அசங்கமாயும், அக்கிரியமாயும், நிர்விகாரமாயுமுள்ளது. அதனின்றும் மாயையின் உற்பத்தியொப்பினால் விகாரியாகும். சுத்த சேதனத்தினின்றும் மாயையின் உத்பத்தியுண்டாயின் மோட்சகாலத்தில் மாயை மீண்டும் உண்டாம். அதனால், மோட்ச நிமித்தமாயிருக்கின்ற சாதனங்கள் நிஷ்பலமாம். இவ்விதத்தால் மாயை உற்பத்தியின்றி இருத்தலின் அனாதியாம். ஏகமாம். ஞானத்தினால் அந்தமுண்டாவதாயிருத்தலால் சாந்தமாம். ஸதஸத் விலக்ஷணமாம். மூன்று காலத்திலும் பாதமுண்டாகாதது ஸத்தென்று சொல்லப்படும். இவ்வாறு அது சேதனமாம். மாயைக்கு ஞானத்தினால் பாதம் உண்டாகாத வந்தியா புத்திரன், ஆகாய புஷ்பம் முதலியன அஸத்தென்று சொல்லப்படும். ஞானத்திற்குப் பூர்வம் மாயையும், அதன் காரியமும் பிரதீதியாகின்றன. ஜாக்கிரத்தின்கண் நான் அக்ஞானியாயிருக்கிறேன், பிரம்மத்தை அறியவில்லை என்னும் ரீதியினால் மாயை பிரதீதியாகின்றது. கனவின்கண் பிரதீதியாகின்ற பலபலப் பதார்த்தங்களின் உபாதான காரணம் மாயையாம்.
 
ஆழ்ந்த உறக்கத்தில் நான் சுகமாக உறங்கினேன், ஓன்றும் அறியவில்லை என்ற  அக்ஞானத்தின் ஸ்மிருதி உண்டாகின்றது. அந்த ஸ்மிருதி அக்ஞாத வஸ்துவினதாகாது. ஆதலால், சுஷுப்தியின்கண் அக்ஞானம் பிரதீதியாகின்றது. அந்த அக்ஞானமும் மாயையும் ஒன்றேயாகும். அவற்றிற்கு பேதமில்லை. இப்பிரகாரம் மூன்று அவஸ்தையின்கண் மாயையின் பிரதீதியுள்ளதாம். ஆதலால், அஸத்தின் விலக்ஷணமாம். இவ்வாறு ஸத் அஸத்தின் விலக்ஷணமாகிய மாயையின் காரியமும் ஸத் அஸத்தின் விலக்ஷணமாம். ஸத் அஸத் விலக்ஷணத்தினையே அத்வைத மதத்தில் மித்யாவென்றும், அனிர்வசனீயம் என்றும் சொல்லப்படுகிறது. ஆதலால், மாயை அதன் காரியங்களால் த்வைதம் சித்திக்கின்றதில்லை  எதனாலெனின், எங்ஙனம் சேதனமானது ஸத் ரூபமாயிருக்கின்றதோ அங்ஙனமே மாயையும் அதன் காரியமும் ஸத் ரூபமாயின், த்வைதமாம். அந்த மாயையும் அதன் காரியமும் ஸதஸத்தின் விலக்ஷணமாவதுதான் மித்யாவாகும். மித்யா பதார்த்தத்தினால் த்வைதம் உண்டாகாது. மித்யாவாகிய கனவு பதார்த்தத்தினால் த்வைதமாகாதது போல அறிக.
 
ஜீவேஸ்வர விபாகமின்றிய சுத்தப் பிரம்மத்தின் ஆஸ்ரிதமாக மாயை இருக்கிறது. சுத்தப் பிரம்மத்தினையே மறைக்கிறது. கிருகத்தினாசிரிதமான அந்தகாரம் கிருகத்தை ஆச்சாதனம் செய்வது போலாகும். இந்தப் பட்சத்தினை ஸ்வாசிரய, ஸ்வவிஷய பட்சமென்பர். ஸ்வ என்பது சுத்த பிரம்மம். அதுவே ஆசிரயமாயிருத்தல் ஸ்வாசிரயம். ஸ்வ என்பது சுத்தப் பிரம்மம். அதுவே விஷயமாகுதல், அதாவது மாயையினால் மறைக்கப்டுதல், ஸ்வ விஷயமாம்.
 
வாசஸ்பதியின் மதம் இதுவாம். அக்ஞானம் ஜீவனை ஆசிரயித்திருக்கின்றது. நான் அக்ஞானி பிரம்மத்தினை அறியேன். என்னும் பிரதீதியினால் நான் என்னும் சப்தத்திற்கு அர்த்தம் ஜீவன் அக்ஞானி என்று சொல்வதால் அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரயமாகத் தோன்றுகின்றது. பிரம்மத்தினை அறியேன் என்பதால் அக்ஞானத்திற்கு விஷயமாகப் பிரம்மம் பிரதீதியாகின்றது. இந்த ரீதியினால், அக்ஞானம் ஜீவனாசிரிதமாய்ப் பிரம்மத்தினையே மறைக்கின்றது. அது அக்ஞானமன்று, அனந்தமாம். எதனாலெனின், ஒன்றாக அக்ஞானத்தினையொப்பின் ஒருவனது ஞானத்தினால் ஒரு அக்ஞானத்தின் விருத்தி உண்டாவதால், மற்றையோர்க்கு அக்ஞானமும் அதன் காரியமாகிய சம்சாரமும் பிரதீதியாக வேண்டுவதில்லை. இன்றளவில் ஒருவர்க்கும் ஞானம் உண்டாகவில்லையெனில் மேலும் ஒருவருக்கும் ஞானமுண்டாகாது. இதனால் சிரவணாதி சாதனம் நிஷ்பலமாகும். ஆதலால், அனந்த ஜீவனின் ஆசிரிதமாய அக்ஞானம் அனந்தமாம். அனந்த ஜீவனின் அனந்த அக்ஞானத்தினால் கற்பிக்கப்பட்ட ஈஸ்வரனும் அனந்தமாம,  பிரம்மாண்டமும் அனந்தமாம். எந்த ஜீவனுக்கு ஞானம் உண்டாமோ அவனுடைய அக்ஞானம், ஈஸ்வரன், பிரம்மாண்டம் என்பன நீங்குகின்றன. எவனுக்கு ஞானம் உண்டாகவில்லையோ அவனுக்குப் பந்தமிருக்கின்றது. இது வாசஸ்பதியின் மதமாம். அது சிறந்ததன்று.
 
ஈஸ்வரன், ஜீவனால் அக்ஞானத்தினால் கற்பிக்கப்பட்பவன் என்று கூறினால் இது ஸ்ருதி, ஸ்மிருதி, புராணங்கட்கு விருத்தமாம். ஈஸ்வரன் அனந்தம் தனித்தனி ஜீவரிடததில் ஸ்ருஷ்டிபேதமாம் என்பதும் விருத்தமாம். ஆதலால், நானாவித அக்ஞானத்தினை ஒப்புவது அசங்கதமாம். நானா அக்ஞானத்தினை ஒப்பி ஈஸ்வரனையும் ஸ்ருஷ்டியையும் ஏகமாக ஒப்புதலும் பொருந்தாது. எதனாலெனின், ஜீவன், ஈஸ்வரன், பிரபஞ்சங்கள் அக்ஞான கற்பிதமாம். அனந்த அக்ஞானத்தினை ஒப்புவதனால் ஒவ்வோர் அக்ஞானத்தினாலும் கற்பிக்கப்படுகின்ற ஜீவனைப்போல ஈஸ்வரனும் பிரபஞ்சமும் அனந்தமேயாம். இதனாலேயே வாசஸ்பதியென்பவர் அனந்த ஈஸ்வரனையும் அனந்த ஸ்ருஷ்டியினையும் கூறியிருக்கின்றார். ஆதலால், அக்ஞானம் ஏகம் என்னும் மதமே சிறந்ததாம்.
 
அந்த ஒரு அக்ஞானமும் ஜீவனை ஆசிரயித்ததன்று. பின்னரோ சுத்தப் பிரம்மத்தின் ஆசிரிதமாம். எதனாலெனின், ஜீவபாவம் அக்ஞானத்தின் காரியமாம். அந்த அக்ஞானம் சுதந்திரமாக ஒருகாலத்திலும் இருப்பதில்லை. ஆதலால், நிராசிரய அக்ஞானத்தினாலோ ஜீவபாவம் பொருந்தாது. முதலில் அக்ஞானம் ஒன்றனது ஆசிரிதமாகுமாயின், அப்போது அக்ஞானத்தின் காரியமாகிய ஜீவபாவம் உண்டாகும். ஜீவத்தன்மை போன்று ஈஸ்வரத்தன்மையும் அக்ஞானத்தின் காரியமாகும். அக்ஞானம் ஈஸ்வரனையும் ஆசிரயிக்கவில்லை.  சுத்தப் பிரம்மத்தின் ஆசிரிதமாய் அனாதி அக்ஞானமுள்ளது. அனாதியாகிய சேதனத்திற்கும் அக்ஞானத்திறகும் உள்ள சம்பந்தமும் அனாதியே. சேதன அக்ஞானங்களின் அனாதி சம்பந்தத்தினால், ஜீவபாவம், ஈஸ்வர பாவங்களும் அக்ஞானத்தின் அதீனமாம். ஆதலால், அக்ஞானத்தின் காரியமெனப்படும். நான் அக்ஞானி என்று இவ்வாறு ஜீவனை ஆசிரயித்ததாக அக்ஞானம் தோன்கிறது. ஆயினும் சுத்தப்பிரம்மத்தின் ஆசிரிதமாகிய அக்ஞானத்தினது அபிமானம் ஜீவனுக்கு நான் அக்ஞானி என்று உண்டாகின்றது. ஜீவன் அக்ஞானத்தின் காரியமாதலால், அக்ஞானத்திற்கு அதிஷ்டானரூப ஆசிரயமாதல் பொருந்தாது. சுத்தப் பிரம்மமே அக்ஞானத்திற்கு அதிஷ்டானரூப ஆசிரயமாகும். சுத்தப் பிரம்மமாகிய அதிஷ்டானத்தின் ஆசிரிதமாகிய அக்ஞானம் அந்தப் பிரம்மத்தினையே மறைக்கின்றது. அதன்பின் நான் அக்ஞானி என்று இவ்வாறு ஜீவன் அக்ஞானத்தின் அபிமானரூப ஆசிரயமாகின்றான். இவ்விதத்தால் அக்ஞானம் ஸ்வாசிரய, ஸ்வவிஷயமாம்.
 
அந்த அக்ஞானம் ஏகமாம். ஞானத்தால் நிவர்த்தியாகும் ஆயினும் எந்த அந்தகரணத்தில் அக்ஞானம் இருக்கின்றதோ அந்த அந்தக்கரண அவச்சின்ன சேதனத்தின்கண் உள்ள அக்ஞானத்தின் அம்சம் ஞானத்தினால் நிவிருத்தியாகின்றது. அவனே முக்தனாவான்  எந்த அந்தக்கரணத்தில் ஞானம் உண்டாகவில்லையோ அங்கு அக்ஞானத்தின் அம்சமும், பந்தமும் இருக்கின்றது. இந்த ரீதியினால் அக்ஞானம் ஏகமென்னும் பட்சத்தில் பந்த மோட்ச வியவகாரம் பொருந்தும். ஒருவருக்கு வாசஸ்பதியின் ரீதியாக பலவிதமான அக்ஞானவாதமே புத்தியின்கண் பிரவேசிக்குமாயின், அதுவும் அத்வைத ஞானத்திற்கு உபாயமாகும். எந்த ரீதியினால் ஜிக்ஞாஸுவிற்கு அத்வைத போதம் உண்டாமோ, அங்ஙனமே புத்தியினை ஸ்திரம் செய்க.
 
பிரம்மத்தினது ஆசிரிதமாகிய மாயையினை அவித்யாவென்றும், அக்ஞானமென்றும் சொல்லப்படுகிறது. அசிந்திய சக்தியுள்ளதாயும், யுக்தியினால் விவரிக்க முடியாமல் இருத்தலால் மாயை என்பர். வித்யாவினால் நாசமாவதால் அவித்யா என்பர். ஸ்வரூபத்தினை மறைத்தலினால் அக்ஞானம் என்பர். மாயை எந்தச் தேசத்தின் ஆசிரிதமாயிருக்கின்றதோ அந்தச் சாமான்ய சேதனம் அதன் விரோதியன்று. விருத்தியின்கண் இருக்கின்ற சேதனம் அல்லது, சேதன சகித விருத்தி அதன் விரோதி என்றறிவாயாக.
 
ஈஸ்வர ஸ்வரூபம் கூறப்படுகின்றது. சுத்த ஸத்வகுண சகித மாயை, மாயையின் அதிஷ்டான சேதனம், மாயையின்கண்ணுள்ள ஆபாசம் என்னும் மூன்றும் சேர்ந்தது ஈஸ்வரன் எனப்படுகிறது. அந்த ஈஸ்வரன் சர்வக்ஞன் அவனே ஜகத்திற்குக் காரணமாவான்.
 
காரணம் இரண்டு பிரகாரமாம். ஒன்று உபாதான காரணம், மற்றொன்று நிமித்த காரணம். எது காரியத்தின் ஸ்வரூபத்தில் பிரவேசிக்கின்றதோ, எது இன்றி காரியத்தின் ஸ்திதி இல்லையோ அது உபாதான காரணமெனப்படும். களிமண் கடத்தின் உபாதான காரணமாம். கடத்தின் ஸ்வரூபத்தில் அது பிரவேசித்திருக்கின்றது. மண்ணின்றி கடத்தின் இருத்தல் கிடையாது. எது ஸ்வரூபத்தில் பிரவேசியாமல் காரியத்திற்குப் வேறாகவிருந்து காரியத்தைச் செய்கின்றதோ, எதன் நாசத்தினால் காரியம் கெடுகின்றது இல்லையோ, அது நிமித்தகாரணம் எனப்படும். கடத்திற்கு குயவன், தண்டம், சக்கரம் முதலியன நிமித்த காரணங்களாம். கடத்தின் ஸ்வரூபத்தில் அவற்றிற்குப் பிரவேசம் இல்லை. கடத்திற்குப் வேறாகவிருந்து கடத்தின் உற்பத்தியைச் செய்கின்றன. உற்பத்தியானபின் குயவன் தண்டம், சக்கரம் முதலியவற்றின் நாசத்தினால் கடம் கெடுகின்றதில்லை. இந்த ரீதியினால் உபாதானமென்றும் நிமித்தம் என்றும் காரணமிருவகையாக இருக்கின்றது.
 
சிலந்தி பூச்சி வலைக்கு உபாதான காரணமாகவும், நிமித்த காரணமுமாக இருககின்றது. அதுபோல ஜகத்திற்கு உபாதான நிமித்தமென்னும் இருவகைக் காரணங்களும் ஈஸ்வரனேயாவன். சிலந்தி பூச்சியின் ஜடமாகிய சரீரம் ஜாலத்திற்கு உபாதான காரணமாம். அதன் சரீரத்தின்கண் உள்ள சேதனபாகம் நிமித்த காரணமாம். ஆதலால், ஈஸ்வரன் ஒருவனையே நிமித்தகாரணமும் உபாதான காரணமுமாக அங்கீகரிப்பதில் ஒரு உதாரணமும் இல்லையெனின், சிலந்திப் பூச்சியினைப் போல ஈஸ்வரனது சரீரமென்னும் ஜடமாகிய மாயை ஜகத்திற்கு உபாதான காரணமாம். சேதனபாகம் நிமித்த காரணமாம். இந்த ரீதியினால் ஈஸ்வரனொருவனே ஜகத்திற்கு உபாதான நிமித்தகாரணங்களாவான். அதில் சிலந்திப் பூச்சி திருஷ்டாந்தமாம். முக்கிய திருஷ்டாந்தம் கனவாம். எந்தச் சமயத்தில் ஜீவர்களின கருமம் பலனைக் கொடுத்ததற்கு ஸன்முகமாகவில்லையோ, அப்போது பிரளயமாகின்றது. எப்போது ஜீவர்களின் கர்மம் பலனைக் கொடுத்து அதற்கு ஸன்முகமாகின்றதோ, அப்போது ஸ்ருஷ்டி உண்டாகின்றது. இந்த ரீதியினால் ஸ்ருஷ்டி ஜீவர்களின் கர்மாதீனமாம்.
 
இரஜோகுண, தமோகுணங்களைத் தாழ்த்துவது சுத்த சத்வகுணம் எனப்படும். ரஜோகுண, தமோகுணங்களால் தான் தாழ்ந்து போவது மலின சத்துவகுணம் எனப்படும். அம்மலின சத்துவகுண சகித அக்ஞானத்தின் அம்சத்தில் சேதனத்தின் ஆபாசம், அக்ஞானம், அதன் அதிஷ்டான கூடஸ்தன் என்னும் மூன்றும் சேர்ந்தது ஜீவன் எனப்படும். அந்த ஜீவன் கருமத்தினைச் செய்கின்றான். அதன் பலனை அனுபவிக்கின்றான்.
 
ஜீவனது கர்மானுசாரமாக உயர்வு, தாழ்வான போகத்தின் நிமித்தம் ஈஸ்வரன் ஸ்ருஷ்டி செய்கின்றான். ஆதலால், ஈஸ்வரனிடத்து விஷம திருஷ்டியும், குரூரத் தன்மையுமில்லை. எல்லாவற்றிற்கும் பிரதமமான ஸ்ருஷ்டிக்குப் பூர்வம் கர்மமில்லை. பிரதம ஸ்ருஷ்டியில் உயர்வு, தாழ்வாகிய சரீரங்களையும், போகங்களையும் ஈஸ்வரன் ஸ்ருஷ்டிக்கிறான் ஆகையால், ஈஸ்வரன் விஷம திருஷ்டியுடையவனெனின், அது பொருந்தாது. எதனாலெனின், சம்சாரம் அனாதியாம். உத்தரோத்தர ஸ்ருஷ்டியில் பூர்வபூர்வ ஸ்ருஷ்டியின் கர்மம் ஹேதுவாம். எல்லாவற்றிற்கும் பிரதமத்தில் ஒரு ஸ்ருஷ்டியும் இல்லை. ஆதலால், ஈஸ்வரனிடத்துத் தோஷமில்லை.
 
பிரளயத்தின்கண் சர்வ பதார்த்தங்களின் சம்ஸ்காரம் மாயையில் இருக்கின்றது. ஆதலால், ஜீவர்களின் எஞ்சியிருக்கும் கர்மமும் சூட்சுமமாய் மாயையில் இருக்கின்றது. எப்பொழுது கர்மம் போகம் கொடுத்ததற்கு தயாராக இருக்கின்றதோ, அப்போது ஈஸ்வரனுக்கு ஜீவர்களுடைய போக நிமித்தம் ஜகத்தினை உண்டாக்கும் இச்சை உண்டாகின்றது.
 
சூட்சும ஸ்ருஷ்டி நிரூபணம்
ஈஸ்வரனது இச்சையினால் மாயை தமோகுணப் பிரதானமாகின்றது. அதனின்றும் ஆகாயம், வாயு, அக்னி, நீர், பிருதிவியென்னும் பஞ்ச பூதங்கள் உண்டாயின. அப்பூதங்களில் கிரமமாக சப்தம், ஸ்பர்சம், ரூபம், சுவை, மணம் என்னும் ஐந்து குணங்கள் இருக்கின்றன. மாயையினின்றும் சப்தத்தோடு கூடிய ஆகாயமும் உண்டாகின்றது. ஆகாயத்தினின்றும் வாயு உண்டாகின்றது. வாயு ஆகாயத்தின் காரியமாம். ஆகையால், ஆகாயத்தின் சப்தகுணம் வாயுவிலிருக்கின்றது. தன் குணம் ஸ்பர்சமாம். வாயுவினின்றும் அக்னியுண்டாம். அந்த அக்னியில் ஆகாயத்தின் குணமாகிய சப்தமும், வாயுவின் குணமாகிய ஸ்பர்சமும், தன் குணமாகிய ரூபமுமிருக்கின்றன. அக்னியினின்றும் நீர் உண்டாகின்றது. அந்த நீரில் ஆகாயத்தின் குணமாகிய சப்தமும், வாயுவின் குணமாகிய ஸ்பர்சமும், அக்னியின் குணமாகிய ரூபமும், தன் குணமாகிய சுவையுமிருக்கின்றன. நீரிலிருந்து பிருதிவி உண்டாகும். இதில் சப்தமும், ஸ்பர்சமும், ரூபமும், சுவையும் இவைகளுடன் தன் சொந்த குணமாகிய கந்தமும் இருக்கின்றன.
 
இவற்றால், ஆகாயத்திலொன்றும், வாயுவிலிரண்டும், அக்னியில் மூன்றும், அப்புவில் நான்கும், பிருதிவியில் ஐந்தும் குணங்களாம். அவற்றில் ஒவ்வொன்று தன் குணமாம். அதிகம் காரணத்தின் குணங்களாம். எல்லாவற்றிற்கும் மூலகாரணம் ஈஸ்வரன்  அவனிடத்தில் மாயை, சேதனம் என்னும் இரண்டு பாகங்கள் உள்ளது. எல்லாப் பூதங்களிலும் மித்யாபாகம் மாயையினதும், ஸத்தா ஸ்பூர்த்தி சேதனத்தினதுமாகும்.
 
பூதங்களின் சத்துவகுணாம்சங்கள் கூடி, சத்துவமென்னும் அந்தக்கரணத்தை உண்டாக்குகின்றன. அந்தக்கரணம் ஞானத்திற்கு ஹேதுவாம். ஞானத்தின் உற்பத்தி சத்துவ குணத்தினின்றும் அங்கீகரிக்கப்படுகின்றது. ஆதலால், அந்தக்கரணம் பூதங்களின் சத்துவகுணத்தின் காரியமாம். பஞ்ச பூதங்களின் காரியமாகிய ஞானேந்திரியங்கள் ஐந்திற்கும் சகாயமாம். ஆதலால், பஞ்ச பூதங்களும் சேர்ந்த சத்துவகுணத்தினால் அந்தக்கரணத்தின் உற்பத்தி சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. தேகத்தினுள்ளிருந்து ஞானத்தின் சாதனமாக இருத்தலால் அந்தக்கரணம் எனப்படும். பூதங்களின் சத்துவகுணத்தின் காரியம் இருத்தலால், அந்தக்கரணத்திற்குச் சத்துவமெனவும் பெயராம்.
 
அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமத்தினை விருத்தியென்பர். அவ்வந்தக்கரணத்தின் விருத்தி நான்கு வகையாக இருக்கின்றது . பதார்த்தங்களின் நல்லது கெட்டது என்ற ஸ்வரூபத்தினை நிச்சயம் செய்கின்ற விருத்தி, புத்தியெனப்படும். சங்கற்ப, விகற்ப விருத்தி மனமெனப்படும். சிந்தை செய்யும் விருத்தி சித்தமெனப்படும். நான் என்னும் அபிமான விருத்தி அகங்காரமெனப்படும்.
 
பஞ்ச பூதங்களின் சமஷ்டி ரஜோகுணாம்சத்தினால் பிராணனது உற்பத்தியாம். அந்தப்பிராணன் கிரியையின் பேதங்களினாலும் ஸ்தான பேதங்களினாலும் ஐந்து பிரகாரமாம். எதற்கு ஹிருதயம் ஸ்தானமும், பசி,தாகம் கிரியையாமோ, அது பிராணன் எனப்படும். எதற்குக் குதம் ஸ்தானமும், மூத்திர மலங்களைக் கீழ்க்கொண்டு போதல் கிரியையாமோ, அது அபானனாம். எதற்கு நாபி ஸ்தானமும், புசித்தல் குடித்தல் செய்யும் அன்ன ஜலங்களைப் செரிக்கும் யோக்கியமாகிய சமம் செய்யும் கிரியையோ, அது சமானாம். எதற்குக் கண்டம் ஸ்தானமும், ஸ்வாசம் கிரியையோ, அது உதானம். எதற்கு சர்வ சரீரமும் ஸ்தானமும், ரசத்தினை இழுத்துச் செல்லுதல் கிரியையுமோ, அது வியானாம்.
 
சிலவிடத்தில் நாகன், கூர்மன், கிரிகலன், தேவதத்தன், தனஞ்ஜயன் என்னும் பஞ்சப் பிராணன்கள் அதிகமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அவற்றிற்கு வாந்தி செய்தல், தும்மல், கொட்டாவி விடுதல், பிண சரீரத்தினை வீங்கச் செய்தல் என்பன கிரமமாகக் கிரியை எனப்படுகின்றன. பிருதிவி, அப்பு, தேயு. வாயு, ஆகாசம் என்னும் ஐந்தினை ரஜோகுணாம்சங்களினின்றும் ஒவ்வொன்றிற்கும் கிரமமாக உற்பத்தி கூறியிருக்கின்றனர். அபானன், சமானான், பிராணன், உதானன், வியானன் என்பவற்றிற்கும் பிருதிவி முதலியவற்றின் ஒவ்வொரு ரஜோ குணாம்சங்களினின்றும் உற்பத்தி கூறியிருக்கின்றனர். சமஷ்டி ரஜோ குணாம்சத்தினின்றும் உற்பத்தி சொல்லவில்லை.
 
ஆயினும், அத்வைத சித்தாந்தத்திலிந்தப் பிரக்கிரியையில்லை. எதனாலெனின், வித்யாரண்ய சுவாமிகளும் பஞ்சீகரணத்தின்கண் வார்த்தீககாரரும், சூட்சும சரீரத்திலும் பஞ்சகோசத்திலும் நாகன், கூர்மன் முதலியவற்றைக் கிரகணம் செய்யவில்லை. அவர்கள் அபானன் முதலிய பஞ்சப்பிராணங்களின் உற்பத்தியும் பூதங்களின் சமஷ்டி ரஜோகுணாம்சத்தினின்றும் உண்டானதாகக் கூறியுளர். ஆதலால், வியஷ்டி ரஜோ குணாம்சத்தினின்றம் அபானாதிகளின் உற்பத்தி கூறுதல் அசங்கதமாம். சூட்சும சரீரத்தில் நாகன், கூர்மன் முதலியவற்றைக் கிரகணம் செய்தலும் அசங்கதமாம். பஞ்சப் பிராணன்களே சூட்சும சரீரத்தில் கிரகிக்கத்தக்கன. பிராணன் விக்ஷேப ரூபமாம் விக்ஷேப ஸ்வபாவம் ரஜோகுணத்தினைதாம். ஆதலால், பூதங்களின் ரஜோகுணம் சத்துவத்தினின்றும் பிராணனது உற்பத்திக் கூறப்பட்டிருக்கிறது.
 
வியஷ்டி பூதங்களின் சத்துவ குணாம்சத்தினின்றும் ஐந்து ஞானேந்திரியங்கள் உண்டாயின. வியஷ்டி ரஜோ குணாம்சத்தின்றும் ஐந்து கர்மேந்திரியங்கள் உண்டாகின்றது. ஆகாயத்தின் சத்துவ குணாம்சத்தினின்று காதும், வாயுவின் சத்துவ குணாம்சத்தினின்று நாக்கும், தேயுவின் சத்துவ குணாம்சத்தினின்று கண்ணும், அப்புவின் சத்துவ குணாம்சத்தினின்று சுவையும், பிருதிவியின் சத்துவ குணாம்சத்தினின்று ஸ்பர்சமும் தோன்றியது. இவைகள் ஐந்தும் ஞானத்தின் சாதனமாகும். ஆதலால், ஞானேந்திரியம் எனப்படும். ஞானம் சத்துவ குணத்தினால் உண்டாகியிருப்பதால் பூதங்களின் சத்துவ குணத்தினின்றும் உற்பத்தி கூறப்பட்டிருக்கின்றது. சுரோத்திரேந்திரியம் ஆகாயத்தின் குணத்தைக் கிரகணம் செய்கின்றதாதலால் அதற்கு ஆகாயத்தினின்றும் உற்பத்தி கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அதுபோல் ஆகாயத்தின் ரஜோ குண அம்சத்திலிருந்து வாக்கிந்திரியமும், வாயுவின் ரஜோகுண அம்சத்திலிருந்து பாணி இந்திரியமும், தேயுவின் ரஜோகுண அம்சத்திலிருந்து பாதேந்திரியமும், அப்புவின் ரஜோகுண அம்சத்திலிருந்து உபஸ்தேந்திரியமும், பிருதிவியின் ரஜோகுண அம்சத்திலிருந்து குதேந்திரியமும் உற்பத்தியாயின. ஸ்திரீயின் யோனியிலும் புருஷனது ஆண்குறியிலும் உள்ள விஷயானந்தத்திற்குச் சாதனமான இந்திரியம் உபஸ்தம் எனப்படும். கர்மமென்னும் நாமம் கிரியைக்காம். இந்த பஞ்சேந்திரியங்களும், கிரியைக்குச் சாதனமாகையால் சர்மேந்திரியங்கள் எனப்படும். கிரியை ரஜோகுணத்தினாலுண்டாகின்றது. ஆதலால், பூதங்களின் ரஜோகுண அம்சத்திலிருந்து இவற்றின் உற்பத்தி கூறப்பட்டிருக்கிறது. இவ்வாறு சூட்சும ஸ்ருஷ்டி நிரூபிக்கப்பட்டது.
 
அபஞ்சீகிருத பூதங்கள், அவற்றின் காரியமாகிய அந்தக்கரணம், பிராணன், கர்மேந்திரியம், ஞானேந்திரியம் என்பன சூட்சும ஸ்ருஷ்டி எனப்படும். சூட்சும ஸ்ருஷ்டியின் ஞானம் இந்திரியங்களாலுண்டாலாகாது. கண், நாசி, கை முதலிய கோளகங்களோ இந்திரியங்களின் விஷயமாகும். ஆயினும், அக்கோளகங்கள் உள்ள இந்திரியங்கள் எந்த இந்திரியங்கட்கும் விஷயமாகாது. சூட்சும ஸ்ருஷ்டியின் உற்பத்தியின் அனந்தரம் ஈஸ்வரனது இச்சையினால் ஸ்தூல ஸ்ருஷ்டியின் நிமித்தம் பூதங்களின் பஞ்சீகரணம் உண்டாயின.
 
அப்பஞ்சீகிருத பூதங்களினின்றும் இந்திரியங்கட்கு விஷயமான ஸ்தூல பிரமாண்டம் உண்டாயிற்று. அப்பிரம்மாண்டத்தினுள் பூர்லோக, புவலோக, ஸுவர்லோக, மஹர்லோக, ஜனலோக, தபலோக, சத்திய லோமென்னும் மேல் ஏழு புவனங்களும் உண்டாயின், அதலம், ஸுதலம், பாதாளம், விதலம், ரஸாதலம், தலாதலம், மகாதலம் என்னும் கீழ் ஏழு லோகங்களும் உணடாயின. அந்தச் சதுர்த்தச லோகங்களில் ஜீவர்களின் போக போக்கியமாகிய அன்னாதிகளும், போகத்தின் ஸ்தனமாகிய தேவ, மனுஷ்ய, விலங்கு முதலிய ஸ்தூல சரீரங்களும் உண்டாயின.
 
ஆத்ம விவேகம் (பஞ்சகோச விவேகம்)
மாயை அதன் காரியங்களில் மூன்று சரீரங்களும் பஞ்சகோசங்களும் உள்ளது. சுத்த சத்துவகுணசகித மாயை, ஈஸ்வரனது காரண சரீரம்  மலின சத்துவகுண சகித அவித்யா அம்சம் ஜீவனது காரண சரீரமாம். உத்தர சரீரத்தின் ஆரம்பமாகிய பஞ்ச சூட்சும பூதங்கள், மனம், புத்தி, சித்தம், அகங்காரம், பிராணன்கள், கர்மேந்திரியங்கள், ஞானேந்திரியங்கள் என்கின்ற இவைகள் ஜீவனது சூட்சும சரீரமாகும். அனைத்து ஜீவர்களின் சூட்சும சரீரங்களுமே சேர்ந்து ஈஸ்வரனது சூட்சுமசரீரமாகும் (ஹிரண்யகர்ப்பன்). சம்பூர்ண ஸ்தூலப் பிரம்மாண்டமும் ஈஸ்வரனது ஸ்தூல சரீரமாம். ஜீவர்களின் வியஷ்டி, ஸ்தூல சரீரங்கள் பிரசித்தங்களாம். இம்மூன்று சரீரங்களிலேயே பஞ்சகோசங்களுள்ளது. காரண சரீரத்தை ஆனந்தமய கோசமென்பர். விக்ஞானமயம், மனோமயம், பிராணமயம் என்னும் மூன்று கோசங்களும் சூட்சும சரீரத்தின்கண் உள்ளன. பஞ்ச ஞானேந்திரியங்களும் நிச்சயரூபமாகிய அந்தக்கரண விருத்தியென்னும் புத்தியும், விக்ஞானமயகோசம் எனப்படும். பஞ்ச ஞானேந்திரியங்களும் சங்கற்ப விகற்ப ரூபமாகிய அந்தக்கரண விருத்தி என்னும் மனமும், மனோமயகோசம் எனப்படும். பஞ்சப் பிராணனும் பஞ்ச கர்மேந்திரியங்களும் பிராணமயகோசமாம். ஸ்தூல சரீரத்தை அன்னமயகோசம் என்பர். இந்த ரீதியினால், மூன்று சரீரங்களிலேயே பஞ்சகோசங்களும் உள்ளதாம். ஈஸ்வரனது சரீரத்தில் ஈஸ்வரனது கோசங்களும் ஜீவனது சரீரத்தில் ஜீவனது கோசங்களுமிருக்கின்றன. உறையைப் போல் பஞ்சகோசங்கள் ஆத்மாவின் ஸ்வரூபத்தை மறைக்கின்றன. ஆதலால். அன்னமய முதலியன ஆத்ம ஸ்வரூபத்தை மறைக்கின்றன.
 
விரோசன மதானுசாரியராகிய அனேக பாமரர் ஸ்தூல சரீரரூப அன்னமய கோசத்தையே ஆத்மா என்கின்றனர். இந்த யுக்தியும் கூறுகின்றனர். எதில் நான் என்கின்ற புத்தி உண்டாகுமோ அது ஆத்மாவாம். அந்த நான் என்கின்ற புத்தி ஸ்தூல சரீரத்தின்கண் உண்டாகின்றது. நான் மனிதன், நான் அரசன் என்னும் பிரதீதி எல்லோருக்கும் உண்டாகின்றது. மனுஷ்யத்தன்மை ஸ்தூல சரீரத்தின் கண்ணே உள்ளது. ஆதலால், ஸ்தூல சரீரமே நான் புத்திக்கு விஷயமாவதால் ஆத்மாவாம். அன்றியும் எதில் முக்கியப் பிரீதி உண்டாகுமோ அது ஆத்மாவாம். பெண், புத்திரன், தனம், பசு முதலியன ஸ்தூல சரீரத்திற்கு உபகாரம் செய்வதால் அவற்றின்கண் பிரீதி உண்டாகின்றது. ஸ்தூல சரீரத்திற்கு உபகாரமாகாவிட்டால் பிரீதி உண்டாவதில்லை. எதன் நிமித்தம் அன்னிய பதார்த்தத்தில் பிரீதி உண்டாமோ, அந்த ஸ்தூல சரீரத்திலேயே முக்கியப் பிரீதி உளதாதலால், ஸ்தூல சரீரமே ஆத்மாவாம். வஸ்திரம், பூஷணம், அஞ்சனம் போன்ற பலவிதமான போஜனங்களினால் அதனை சிருங்கரித்து போஷிப்பதே பரம புருஷார்த்தமாம். இது அசுரர்களின் தலைவன் விரோசனனின் சித்தாந்தம்.
 
வேறு சிலர் இவ்வாறு கூறுகின்றனர். ஸ்தூல சரீரமே ஆத்மாவன்று. ஆனால் ஸ்தூல சரீரத்தில் எதன் இருப்பினால் ஜீவன் வியவகாரம் உண்டாமோ, எது இல்லாவிட்டால் மரண வியவகாரமுண்டாமோ அவ்வாத்மா ஸ்தூல சரீரத்தை விட வேறானது. ஜீவன், மரணங்கள் இந்திரியங்களின் அதீனமாம். எவ்வளவு காலம் சரீரத்தின்கண் இந்திரியம் இருக்குமோ அவ்வளவு காலம் சரீரத்தின் ஜீவனம் உண்டாகின்றது. இந்திரியங்கள் இல்லையெனில் அப்போது மரணமெனப்படும். நான் பார்க்கின்றேன், நான் கேட்கின்றேன் என்று இவ்வாறு நான் என்கின்ற புத்தியும் இந்திரியங்களில் உண்டாகின்றது ஆதலால் இந்திரியமே ஆத்மாவாம்.
 
ஹிரண்யகர்ப்ப உபாஸகர் பிராணனை ஆத்மாவென்பர். அதற்கு இந்த யுக்தியை கூறுவர். எப்போது மரண சமயத்தில் மூர்ச்சையுண்டாமோ அப்போதவனது சம்பந்தியாகிய புத்திரர் முதலியோர் பிராணன் இருந்தால் ஜீவித்திருப்பதாயும், பிராணன் இல்லாவிடின் மரணமாய் விட்டதாகவும் அறிகின்றனர். சரீரத்தின்கண் கண் இந்திரியம் இல்லையாயின், குருடன் சரீரம் இருக்கின்றது. காதிந்திரியம் இல்லையாயின் செவிடன் சரீரம் இருக்கின்றது. வாக்கிந்திரியம் இல்லையாயின் ஊமையன் சரீரம் இருக்கின்றது என்று எந்த இந்திரியம் இல்லையோ அதன் வியாபாரம் இல்லாமல் சரீரம் நிலையாக இருக்கின்றது. பிராணன் நீங்குமாயின் அக்கணமே தேகம் மயானத்திற்குச் சமானமாக அமங்களமாய் பயங்கரமாகி விழுகின்றது. நான் பார்க்கின்றேன், நான் கேட்கின்றேன் என்னும் பிரதீதியினானும் இந்திரியங்களினும் வேறாகவே ஆத்மா சித்தமாகின்றது. எதனாலெனின், கண் ஸ்வரூபமாகிய நான் பார்க்கிறேன், சிரவண ஸ்வரூபமாகிய நான் கேட்கின்றேன் என்று பிரதீதியாமாயின், இந்திரியரூப ஆத்மா சித்தமாம். ஆனால் கண்ணையுடைய நான் பார்க்கின்றேன், காதையுடைய நான் கேட்கின்றேன் என்று பிரதீதி உண்டாகின்றதாதலால், இந்திரியங்களினும் வேறாக ஆத்மா உளதாம்.
 
சுஷுப்தியின்கண் சர்வேந்திரியங்களும் அபாவமாகின்றனவாயினும், பிராணன் இருப்பினால் ஜீவன வியவகாரம் இல்லாதிருக்கின்றது. ஆதலால், ஜீவன மரணங்களும் இந்திரியங்களின் அதீனமன்றாம்  ஸ்தூல சரீரப் பிராணன்களின் வியோகத்தை மரணமென்கின்றனர். ஆதலால், ஜீவன், மரணங்கள் பிராணனனது ஆதீனமேயாம். அதுவே ஆத்மாவாம்.
 
வேறு சிலர் பிராணன் ஜடமாம். ஆதலால், கடம் போன்று அனாத்மாவாம். பந்த மோட்சங்கள் மனதின் அதீனமாம். விஷயத்தின்கண் ஆசையுள்ள மனம் பந்தத்திற்கு ஏதுவாம். விஷயவாசனை இன்றிய மனம் மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாம். மனத்தின் சம்பந்தத்தினாலேயே இந்திரியங்கள் ஞானத்திற்கு ஹேதுவாகின்றன. மனதின் சம்பந்தமின்றி இந்திரியங்களால் ஞானமுண்டாகாது. ஆதலால், சர்வ வியவகாரத்திற்கும் ஹேது மனமாம். எனவே அதுவே ஆத்மாவாம்.
 
க்ஷணிக விக்ஞானவாதி என்னும் பௌத்தர் இங்ஙனம் கூறுகின்றனர். மனதின் வியாபாரம் புத்தியின் அதீனமாம். எதனாலெனின், புத்தியின் ஆகாரமே மனமாகின்றது. ஆதலால், ஷணிக விக்ஞான ரூப புத்தியே ஆத்மாவாம். எல்லாப் பதார்த்தங்களும் விக்ஞானத்தினது ஆகாரமேயாம். அந்த விக்ஞானம் பிரகாச ரூபமாம். ஒவ்வொரு கணத்திலும் விக்ஞானத்தின் உற்பத்தியும் நாசமுண்டாகின்றன. பூர்வ விக்ஞானத்திற்குச் சமானமாக அன்னிய விக்ஞானத்தின் உற்பத்தி உண்டாகி, பூர்வ விக்ஞானத்தின் நாசம் உண்டாகின்றது. அங்ஙனமே மூன்றாவது விக்ஞானத்தின் உற்பத்தியும் இரண்டாவது விக்ஞானத்தின் நாசமும், நான்காவதன் உற்பத்தியும் மூன்றாவதன் அம்சமும் உண்டாகின்றன. இந்த ரீதியினால், நதியின் பிரவாஹம் போல் விக்ஞானத்தினது தாரை பொருந்தி இருக்கின்றன. விக்ஞானத்தினது தாரை இருவகைத்தாம். ஒன்று ஆலய விக்ஞான தாரை, மற்றொன்று பிரவிருத்தி விக்ஞான தாரையாம்.
 
அஹம் அஹம் என்னும் விக்ஞான தாரையை ஆலய விக்ஞானதாரை என்பர். அதனையே புத்தியென்பர். இது கடம், இது சரீரமென்னும் விக்ஞான தாரையினைப் பிரவிருத்தி விக்ஞான தாரையென்பர். ஆலய விக்ஞான தாரையினின்றும் பிரவிருத்தி விக்ஞான தாரை உற்பத்தியாகின்றது. மனதின் ஸ்வரூபமும், பிரவிருததி விக்ஞான தாரையின்கண் உளதாம்.
 
ஆதலால், ஆலய விக்ஞான தாரைரூப புத்தியின் காரியமாம். அந்தப்புத்தியே ஆத்மாவாம். ஆலய விக்ஞான தாரையின்கண் பிரவிருத்தி விக்ஞான தாரையினது பாதசிந்தனத்தின் நிர்விசேஷ க்ஷணிக விக்ஞான தாரையின் ஸ்திதியே அவரது மதத்தில் மோட்சமாம். இவ்வாறு, விக்ஞானவாதி புத்தியையே க்ஷணிக ரூபமும் ஸ்வயம் பிரகாச ரூபமுமாகக் கற்பனை செய்து ஆத்மா என்கின்றனர்.
 
பூர்வ மீமாம்சையின் வார்த்திகக்காரரான பட்டர் இவ்வாறு சொல்கின்றார். மின்னல் போல க்ஷணிக ரூபம் ஆத்மாவன்று. ஆனால், ஸ்திரஸ்வரூபமான ஆத்மா, ஜடஸ்வரூபம் என்றும், சேதன ஸ்வரூபம் என்றும் கூறுவர். சுஷுப்தியினின்றும் விழித்த புருஷன், நான் ஜடமாக உறங்கினேன் என்று கூறுகின்றான். ஆதலால், ஆத்மா ஜடரூபமாம். விழித்தோனுக்கு ஸ்மிருதி உண்டாகின்றது. அக்ஞானத்தின் ஸ்மிருதி உண்டாகாது. சுஷுப்தியின்கண் ஞானத்திற்கு ஆத்மஸ்வரூபத்தினும் வேறாக வேறெந்த சாதனமுமில்லை. ஆதலால், அங்கு ஸ்மிருதியின் ஹேதுவாகிய ஞானமிருக்கின்றது. அந்த ஆத்மாவினது ஸ்வரூபமேயாகும். இந்த ரீதியினால் மின்மினி போன்ற ஆத்மா பிரகாசரூபமும், ஜடரூபமாதலால் அப்பிரகாச ரூபமுமாகும். அந்தப் பிரகாச ரூபமும் அப்பிரகாசரூபமும் ஆனந்தத்தின் ஆபாச சகித அக்ஞானத்தினை ஆனந்தமய கோசமென்பர். அங்கு ஆபாஸமோ. பிரகாசரூபமாயும், அக்ஞானம் அப்பிரகாசரூபமாயும் இருக்கின்றன. ஆதலால், பட்டரது மதத்தில் ஆனந்தமய கோசமே ஆத்மாவாம்.
 
சூன்யவாதியென்னும் பௌத்தர் இங்ஙனம் கூறுகின்றனர். ஆத்மா நிரம்சமாம். ஆதலால், ஓர் ஆத்மாவைப் பிரகாசரூபமாகவும், அப்பிரகாச ரூபமாகவும் கூறுதல் பொருந்தாது. மின்மினியின் ஓர் அம்சம் பிரகாச ரூபமாகவும் மற்றொரு அம்சம் அப்பிரகாச ரூபமாகவும் இருக்கிறது என்று கூறுவதும் பொருந்தாது. ஆதலால், இரண்டு ரூபங்கள் சித்தித்தல் பொருட்டு ஆத்மாவை அம்ச ஸகிதமாகவே ஒப்ப வேண்டும். அம்சத்தையுடைய கடாதி பதார்த்தங்கள் உற்பத்தி நாசங்களை உடையனவாம். அப்படியே ஆத்மாவும் அம்ச ஸகிதமாவதால் உற்பத்தி நாசங்களை உடையதாகவே ஒப்பவரும். உற்பத்தி நாசங்களை உடைய பதார்த்தம் உற்பத்திக்குப் பூர்வமும் நாசத்திற்கு அனந்தரமும் அஸத்தாம். எது ஆதியிலும அந்தத்திலும் அஸத்தாமோ, அது மத்தியிலும் ஸத்தாகமாட்டாது. ஆனால், மத்தியிலும் அஸத்தாகவேயிருக்கும். ஆதலால், ஆத்மா அஸத்துரூபமாம். அங்ஙனமே ஆத்மாவிலும் வேறாகிய சகலபதார்த்தங்களும் உற்பத்தி நாசங்களை உடையனவாம். ஆதலால், அஸத் ரூபங்களாம். இவ்வாறு. ஆத்மானாத்மாக்கள் என்னும் சர்வ வஸ்துக்களும் அஸத் ரூபமாகின்றமையால் சூன்யமே பரமதத்துவமாம். இது சூன்யவாதியென்னும் மாத்தியமிக பௌத்தரது மதமாகும்.
 
அவர்களும் அக்ஞானரூப ஆனந்தமய கோசத்தைப் பிரதிபாதனம் செய்கிறார்கள். எதனாலெனின், அக்ஞான மூவகை ரூபமாகப் தோன்றுகின்றது. அத்வைத சாஸ்திரத்தின் சம்ஸ்காரமின்றிய மூடர்க்கு ஜகத்ரூப பரிணாமத்தை அடைந்த அக்ஞானம் சத்தியமாகப் பிரதீதியாகின்றது. அத்வைத சாஸ்திர அனுசார யுக்தியின் நிபுண பண்டிதர்க்கு ஸத் அஸத்தின் விலக்ஷணமான அனிர்வசனீய ரூபமாய் அக்ஞானமும் அதன் காரியமாகிய ஜகத்தும் பிரதீதியாகின்றன. ஞானநிஷ்டையை அடைந்துள்ள ஜீவன் முக்தனாகிய வித்வானுக்குக் காரிய சகித அக்ஞானம் துச்ச ரூபமாகப் பிரதீதியாகின்றது. துச்சம், அஸத், சூன்யம் என்னும் மூன்று சப்தத்திற்கும் ஒரேப் பொருளையே குறிக்கும். இவ்வாறு. ஜீவன் முக்தனுக்குத் துச்சரூபமாய்ப் பிரதீதியாகும். அக்ஞானத்தில் மோகத்தினை அடைந்த சூன்யவாதிகள் பரம புருஷார்த்தத்தை அறிவதில்லை. ஆயின், துச்சரூப ஆனந்தமய கோசத்தை ஆத்மாவென்கின்றனர்.
 
பூர்வ மீமாம்சையின் ஏகதேசியாகிய பிரபாகரரும், நையாயிகரும் இவ்வாறு கூறுகின்றனர்: ஆத்மா சூன்யமன்று. எதனாலெனின், சூன்யரூபமாக ஆத்மாவைக் கொள்கின்றவனிடம், சூன்ய ரூபத்தை நீ அனுபவித்தனையா? இல்லையா? என்று கேட்டால், அவன் சூன்ய ரூபத்தை அனுபவிக்கவில்லை என்று சொன்னால் அது சூன்யமில்லையென்பது சித்திக்கிறது. சூன்யத்தை அனுபவித்தேன் என்றால் எது சூன்யத்தை அனுபவம் செய்ததோ, அது சூன்யத்தினின்று வேறாக இருக்கின்ற ஒன்றாக இருக்கிறது. இதனால் சூன்யத்தின் வேறாக இருக்கும் அந்த ஒன்றே ஆத்மாவாகும். அதன்கண் மனதின் சம்யோகத்தால் ஞானமுண்டாகின்றது. அந்த ஞானகுணத்தினால் ஆத்மா சேதனமெனப்படும்.
 
ஸ்வரூபத்தினால் ஆத்மா ஜடமாம். அங்ஙனமே சுகம், துக்கம், இச்சை, துவேஷம், பிரயத்னம், தர்மம், அதர்மம் முதலிய குணங்கள் ஆத்மாவின்கண் உள்ளன. அவர்களுடைய மதத்திலும் ஆனந்தமய கோசமே ஆத்மாவாம். விக்ஞானமய கோசத்திலுள்ள புத்தியை ஆத்மாவின் ஞான குணமென்கின்றனர். எதனாலெனின, ஆனந்தமய கோசத்தின்கண் சேதனம் கூடமாயுள்ளது. விவேக சூன்யர்க்குப் பிரதீதியாகின்றதில்லை. பிரபாகரரும், நையாயிகரும் ஆத்மாவைச் சுஷுப்தியின்கண் ஞான ஹீனமாயொப்பி, ஸ்வரூபத்தினால் ஜடமாகக் கூறுகின்றனர். ஆதலால், கூட சேதனத்தினுடைய ஆனந்தமய கோசத்தில்  அவர்களுக்கு ஆத்மப் பிராந்தியுள்ளது. ஆத்ம ஸ்வரூப நித்திய ஞானத்தை ஜீவனிடத்திலொப்பாமல், அநித்திய ஞானமாக ஒப்பியிருக்கின்றனர். அந்த அநித்திய ஞானம் சித்தாந்தத்தில் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியாகிய புத்தி ரூபமாம். இவ்வாறு பிரபாகரர் நையாயயிகர்களது மதத்தில் ஆனந்தமய கோசம் ஆத்மாவாம், புத்தியானது குணமாம். அவர்களுடைய மதமும் சிறந்தது அன்றாம். எதனாலெனின் ஞானத்தினும் வேறான ஜட வஸ்துக்களாகிய கடாதிகள் அநித்தியங்களாக இருக்கின்றன. அங்ஙனமே, ஆத்மாவும் ஞான ஸ்வரூபமன்றாயின் கடாதிகள் போன்று ஜடமாவதால், அநித்தியமாம். ஆத்மா அநித்தியமாயின், மோட்சத்தின் பொருட்டான சாதனங்கள் நிஷ்பலமாம். இவ்வாறு வேதாந்த வாக்கியத்தின்கண் விசுவாச மற்ற அனேக பகிர்முகர், பஞ்சகோசங்களிலேயே ஒரு பதார்த்தத்தை ஆத்மாவாகவொப்பி, முக்கிய ஆத்மஸ்வரூபமாகிய சாட்சியை அறியவில்லை.
 
ஜீவனுடைய பஞ்சகோசங்கள் ஜீவனது யதார்த்த ஸ்வரூபமான சாட்சியை மறைக்கின்றது போல ஈஸ்வரனது சமஷ்டி பஞ்சகோசங்களும் ஈஸ்வரனது யதார்த்த ஸ்வரூபத்தினை மறைக்கின்றன. எதனாலெனின், ஈஸ்வரனது யதார்த்த ஸ்வரூபம் தத்பதத்திற்கு லட்சியமாம். அதைக் கைவிட்டுச் சிலர் மாயாரூப ஆனந்தமய கோச விசிஷ்ட அந்தர்யாமியென்னும் தத்பத வாச்சியத்தையே பரமதத்துவமென்பர். அங்ஙனமே ஹிரண்யகர்ப்பன், வைசுவாநரன், விஷ்ணு, பிரம்மா, சிவன், கணேசன், தேவி, சூரியன் முதலாக வாள், கூந்தாலம், அரசு, எருக்கு, மூங்கில் பர்யந்தமான பதார்த்தங்களில் பரமாத்மப் பிராந்தி செய்கின்றனர். சர்வ பதார்த்தங்களினும் உள்ள லட்சியபாகம் பரமாத்மாவாகவொப்புகின்றனர். அது அவர்களுடைய அறியாமையாகும்.
 
இவ்வாறு பஞ்சகோசங்களினால் மறைக்கப்பட்ட ஜீவேஸ்வரர்களின் பரமார்த்த ஸ்வரூபத்தினின்றும் விமுகராய்த் தேகாதிகளில் ஆத்மப்பிராந்தியை செய்து புண்ணிய பாவ கருமங்களைச் செய்கின்றனர். அந்தர்யாமி முதல் மூங்கில் உள்ளவற்றை ஈஸ்வர ரூபமாகவொப்பி, ஆராதனை செய்து சுகத்தை இச்சிக்கின்றனர். எவ்வித உபாதியினை ஆராதனம் செய்கின்றனரோ, அதன் அனுசாரமாகவே அவர்களுக்குப் பலன் உண்டாகும். எதனாலெனின், காரண, சூட்சும, ஸ்தூலப் பிரபஞ்சங்கள் எல்லாம் ஈஸ்வரனது மூன்று சரீரத்தில் அந்தர்ப்பாவமாம். அவற்றில் உபாஸனையின் அனுசாரமாகப் பலனும் எல்லாவற்றிலுமே உண்டாகின்றது. ஆயினும் பிரம்மஞானமின்றி மோட்சம் உண்டாகாது. மோட்ச இச்சை உண்டானவனோ விவேகத்தினால் ஜீவேஸ்வரருடைய ஸ்வரூபத்தைப் பஞ்சகோசத்தினின்றும் வேறென்று அறிந்து கொள்ள வேண்டும்.
எங்ஙனம் முஞ்சத்தினின்றும் இஷீகை வேறு செய்யப்படுகின்றதோ, அங்ஙனமே விவேகத்தினால் ஜீவேஸ்வரருடைய ஸ்வரூபத்தைப் பஞ்சகோசங்களினின்றும் வேறாக அறிந்து கொள்ள வேண்டும்..
 

பஞ்சகோச விவேகததின் தன்மையை அறிவித்தல்
கனவு அவஸ்தையின்கண் ஸ்தூலதேகத்தின் உணர்வு உண்டாகவில்லை. ஆத்மா உணரப்படுகின்றது. அங்ஙனமே. சுஷுப்தி அவஸ்தையின்கண் சூட்சும சரீரத்தின் ஞானம் உண்டாகின்றதில்லை. சுக ஸ்வரூபமாகிய ஆத்மா ஸ்வயம் பிரகாச ரூபமாக பிரதீதியாகின்றது. சுகத்தின் ஞானம் சுஷுப்தியின் இடத்தில் இல்லையாயின், நான் சுகமாக உறங்கினேன் என்னும் ஸ்மிருதி விழித்தபின் உண்டாக வேண்டுவதில்லை. அங்ஙனமுண்டாதலால் சுகத்தின் ஞானம் சுஷுப்தியின்கண் உள்ளதாம். அந்தச் சுகம் சுஷுப்தியில் விஷய ஜன்யமன்று. ஆனால், ஸ்வரூபமேயாகும். அந்த ஆத்மா ஸ்வயம் பிரகாசமாம். ஆதலால், சுக ஸ்வரூபமாகிய ஆத்மா ஸ்வயம்பிரகாச ரூபமாகச் சுஷுப்தியில் பிரகாசிக்கின்றது.
 
நிதித்யாஸனத்தின் பலனாகிய நிர்விகல்ப சமாதி அவஸ்தையின் போது அக்ஞானத்தினால் செய்யப்பட்ட ஆவரணமின்றி ஆத்மா பிரகாசிக்கின்றது. காரண சரீரமென்னும் அக்ஞானம் பிரகாசிக்கவில்லை. இவ்வாறு மூன்று தேகங்களும் ஓரு அவஸ்தையொழித்து மற்றோர் அவஸ்தையின்கண் பிரகாசிக்கின்றதில்லை. ஆத்மா அனுகதமாய் அனைத்து அவஸ்தையிலும் பிரகாசிக்கின்றது. ஆதலால், வியாபகமாம். இந்த விவேகத்தினால் மூன்று சரீரங்களினின்றும் ஆத்மாவை அன்னியமாக அறிக. ஸ்தூல சரீரம் அன்னமய கோசமாம். காரண சரீரம் ஆனந்தமய கோசமாம். சூட்சும சரீரத்தின்கண் பிராணமயம், மனோமயம், விக்ஞானமயம் என்னும் மூன்று கோசங்களும் உள்ளது. மூன்று சரீரங்களின் விவேகத்தினால் பஞ்சகோசங்களின் விவேகமேயாகின்றது. எங்ஙனம் ஜீவனது ஸ்வரூபம் பஞ்ச கோசங்களினின்றும் வேறாக உள்ளதோ, அங்ஙனமே ஈஸ்வரனது ஸ்வரூபமும் சமஷ்டி பஞ்ச கோசங்களினின்றும் வேறாகவுள்ளது.
 
மகாவாக்கியார்த்தத்தின் உபதேசம்
இவ்வாறு பஞ்சகோசங்களினின்றும் ஆத்மாவை வேறாக அறிந்தாலும் கிருதகிருத்யனாவதில்லை. எனவே ஜீவ பிரம்ம அபேத நிச்சயத்தின் பொருட்டு மீண்டும் விசாரம் செய்யத்தக்கது. ஆதலின், கர்த்தவ்யத்தின் அபாவரூப கிருதகிருத்யத் தன்மையின் சித்தியின் பொருட்டு மகாவாக்கியத்தின் அர்த்தமானது உபதேசம் செய்யப்படுகிறது.
 
சிஷ்யனே! பஞ்சகோசத்தினின்றும் ஆத்மாவை வேறாக அறிந்து அந்த ஆத்மாவை பிரம்ம ஸ்வரூபம் என்று அறிந்து கொள்வாயாக.
 
ஆத்மா புண்ணிய பாவங்களைச் செய்கின்றது. ஆதலால். சுவர்க்க, நரக, பூலோகங்களில் அனேகவித சுக துக்கங்களை அனுபவிக்கின்றது. அதற்குப் பிரம்மத்தோடு ஐக்கியம் பொருந்தாது. அந்தப் பிரம்மரூப ஆத்மாவிற்கு வேறாகக் காணப்படுவனவும் சாஸ்திரத்தினால் கேட்கப்படுவனவுமாகிய ஸ்வர்க்க நரக புண்ணிய பாவங்கள் யாவும் மித்யாப் பிராந்தி என்று அறிக.
 
மித்யாவஸ்து அதிஷ்டானத்தினைக் கெடுப்பதில்லை. கனவில் பிச்சை வாங்குவதனால் அரசன் தரித்திரனாவதில்லை. கானல் நீரினால் பூமி நனைவதில்லை. பொய்யான சர்ப்பத்தினால் கயிறு விஷமாவதில்லை. ஆதலின், பொய்யான எல்லாப் சுபாசுப கர்மங்களைக் செய்கின்றவன் ஆயினும் உண்மையில் கர்த்தாவாகான். இவ்வாறு உன்னுடைய அற்புத ஆச்சரிய ஸ்வரூபம் சமானமின்றியதாயிருக்கின்றது. பிரம்மத்தோடு வேறான உனது ஸ்வரூபத்தில் ஸ்தூல, சூட்சும சரீரங்களும் அவற்றின் சுபாசுபக்கிரியைகளும், அவற்றின் பலனாகிய ஜன்மம், மரணம், சுவர்க்கம், நரகம், சுகம், துக்கங்களுமாகிய யாவும் அவித்யாவினால் கற்பிக்கப்படுகின்றன. உனது பிரம்மத்தன்மை அந்தக் கற்பித சாமக்கிரியினால் கெடுகின்றதில்லை.  ஞானத்தின் முன்னும் ஆத்மா பிரம்ம ஸ்வரூபமாகவே இருக்கின்றது. ஆத்மாவிடத்தில் மூன்று காலங்களிலும் சரீரமும் அதன் தர்மங்களுமாகிய இவற்றின் சம்பந்தமில்லை. அதற்குப் பிரம்மத்தோடு ஒருகாலத்தும் பேதம் இல்லை.
 
ஆத்மா எப்போதுமே நித்தியமுக்தப் பிரம்மஸ்வரூபமாயிருக்குமாயின், ஞான சாதனங்களான சிரவணாதிகள் நிஷ்பலமாகுமே என்று கூறின், அதற்குச் சமாதானம். ஜீவன் முக்த வித்வானுடைய திருஷ்டியில் அக்ஞானமும் அதன் காரியமும் துச்சமாயிருக்கின்றன. அந்த ஜீவன் முக்தனது நிச்சயத்தினைக் காண்பிப்பாம்.
 
இந்தப் பிரபஞ்சம் ஆகாசதாமரை போன்றிருத்தலால் அது இருப்பதில்லை. ஆதலின் அதன் கர்த்தாவான ஈஸ்வரனுமில்லை. சாட்சிக்கு விஷயமான அக்ஞானம் முதலியன சாட்சியமென்று சொல்லப்படுகின்றன. அந்தச் சாட்சியம் இல்லாமையினால் சாட்சியுமில்லை. அதுபோல திருஷ்யத்தைப் பிரகாசிப்பது த்ருக் எனப்படும். பிரகாசித்தற்கு யோக்கியமாகிய தேகாதிகள் திருஷ்யம் எனப்படும். அந்த தேகாதி திருசியம் இல்லாமையினால் த்ருக்கும் இல்லை. கேவலம் கூடஸ்த சேதனம் சாட்சியென்றும், த்ருக்கென்றும் கூறப்படுகின்றது. அதன் நிஷேதம் பொருந்தாது, ஆயினும், சாட்சியத்தின் அபேக்ஷையினால் சாட்சியென்னும் பெயரும், த்ருசியத்தின் அபேக்ஷையினால் த்ருக்கென்னும் பெயருமாம். சாட்சியமும் திருசியமும் இல்லை. ஆதலின் சாட்சி, த்ருக் என்னும் பெயர்கள் நிஷேதிக்கப்படுகின்றன. ஸ்வரூபம் நிஷேதிக்கப்படுகின்றது இல்லை. பந்தமிருக்குமாயின், பந்த நிவிருத்தி ரூபமான மோட்சமும் இருக்கும். பந்தமில்லையானால் மோட்சமுமில்லை. அக்ஞானம் இருக்குமாயின், அது ஞானத்தினால் நாசமாகும். அக்ஞானமில்லாமையினால் அதனை நாசம் செய்யும் ஞானமுமில்லை. இதனையறிந்து நான் இதனைச் செய்யவேண்டும் என்னும் புத்தியை விடவேண்டும். ஏனெனின், இந்த லோகமும், பரலோகமும் துச்சமாம். அவற்றின் பொருட்டுச் செய்யவேண்டியதொன்றுமில்லை. ஆத்மாவில் பந்தமில்லை ஆதலால் மோட்சத்தின் பொருட்டும் கர்த்தவ்யமில்லை. இந்த விதத்தால் ஆத்மாவினை நித்திய முக்தப் பிரம்மரூபமாக உணர்ந்து நிச்சலமாகி எப்போது செயல்களையெல்லாம் விடுவாயோ அப்போது செயலற்ற  பிரம்மஸ்வரூபமான விதேக மோட்சத்தினை அடைவாய்.
 
ஆத்மா ஞானத்தின் முன்னும் நித்திய முக்தப் பிரம்மஸ்வரூபமாகவே இருக்கின்றதாமாயினும், ஞானத்திற்கு முன் ஆத்மாவை கர்த்தா போக்தாவென மித்யாவாகக் கொண்டு சுகப்பிராப்தி துக்க நிவிருத்திகளின் பொருட்டு அனேக சாதனங்களைச் செய்கின்றான். அதனால் கிலேசத்தையே அடைகிறான்.
 
சரியான குருவையடைந்தபோது, அவருடைய  வேதாந்த உபதேசத்தை கேட்பதனால் நான் கர்த்தா, போக்தாவல்லன்,  நான் பிரம்மஸ்வரூபம்,, ஆதலின் எனக்குச் செய்ய வேண்டியது எதுவும் இல்லை என்னும் ஞானம் உருவாகின்றது. இவ்வாறு அறிவதே சிரவணாதிகளின் பலன்  பிரம்மத்தின் அடைவு வேதாந்த சிரவணத்தின் பலனன்றாம். ஏனெனின், பிரம்மம் தன் ஸ்வரூபமாம். ஆதலால், நித்தியப் பிராப்தமாம், என்றும் அடையப்பட்டதாம்.
 
ஏகமாயும், அகண்டமாயும், அசங்கமாயும், ஜன்மமில்லாததாயும், நாமரூபங்கள் இல்லாததாயும் உள்ள பிரம்மத்தில் மூல அக்ஞானமில்லை. சூட்சும ஸ்தூலங்களில்லை  சமஷ்டி வியஷ்டிகளில்லை,  ஈசனில்லை, சூத்ராத்மா இல்லை,  விராட் இல்லை,  பிராக்ஞனில்லை,  சைதன்யமில்லை,  விஸ்வ ரூபனில்லை,  போகமில்லை, பந்தமில்லை, மோட்சமில்லை போன்றவொன்றும் அதனிடத்தில் இல்லை.
 
ஜாக்கிரத்தில் விளங்கும் பிரபஞ்சம் யாவும் புத்திவிலாசத்தினால் பொருந்தி இருக்கின்றன. கனவில் அனுபவித்த போகங்கள் இல்லாதிருந்தும் சித்திர விசித்திரங்களாய் உண்டகின்றன. இந்தப் புத்தி சுஷுப்தியில் லயமடையவே பேதங்களொழிந்து ஒரு ரூபமாகக் கேட்கப்படுகின்றது. புத்தியால் ஸ்ருஷ்டிக்கப்படுவன எல்லாம் மனோரத மாத்திரமாம்.
 
பிரம்மம் புத்தியைப் பிரகாசிக்கின்றது என்று கூறப்படுகின்றது. எவனது இருதயத்தில் ஞானம் உதயமாகின்றதோ, அவனது இருதயத்தைவிட்டு அக்ஞானம் என்னும் இருள் நிச்சயமாய் நாசம் அடைகின்றது. அதனால் அவன் எப்போதும் அசங்கமாயும், ஏகரஸமாயும், சுயம் பிரகாசமாயும் இருக்கின்ற பிரம்மசொரூப ஆத்மாவாக இருக்கின்றான். முன் ஒன்றும் உண்டானதில்லை. இப்போதும் இல்லை, பின்னும் ஒன்றும் உண்டாகாது. ஜகத் மனோரதமாத்திரமான விலாசமாம். அதன் அடைவையும் நிவிருத்தியையும் ஞானி விரும்புவதில்லை.
 
ஞானிக்கு ஒரு ஆசையும் இல்லை. பார்த்தும் பார்ப்பதில்லை,  கேட்டும் கேட்பதில்லை.  சகல ரசங்களையும் ருசித்தும் ருசிக்காதவன்,  ஸ்பர்சித்தும் ஸ்பர்சிககாதவன்,  நல்ல வாசனையை முகர்ந்தும் முகராதவன்,  பேசியும் பேசாதவன்,  கிரகித்தும் கிரகிக்காதவன்,  நடந்தும் நடக்காதவன் ஆவான்.
 
இந்திரியங்கள் தத்தம் விஷயங்களில் ஈடுபடுகின்றன  அவற்றினோடு எனக்குச் சம்பந்தமில்லை. நான் இந்திரியம் இல்லை. இந்திரியம் எனதுமன்று. நான் சாட்சி, கூடஸ்தன், அசங்கன் என்று இருக்கவேண்டும். இந்திரிய விஷயத்தை தியாகம் செய்ய வேண்டும். எனக்கு அனுபவிக்க எதுவும் இல்லையென்னும் நிச்சயம் ஞானிக்கு இருத்தலால், அவன் கர்த்தாவாகக் காணப்பட்டாலும் செயலெதுவும் செய்யாதவனாக கருதப்படுவான்.
 
சர்வப் பிரபஞ்சமும் ஈஸ்வர ஸ்வரூபம் என்பதை விளக்கப்படுகிறது.
சிஷ்யனுக்கு இதுவரை உபதேசித்தும் இன்னும் அவனுக்கு புரியாததை உணர்ந்த குரு மீண்டும் ஸ்தூலக்கிரமமாக உபதேசம் செய்யும் பொருட்டு மேலும் கூறுகின்றார்.
 
எங்ஙனம் மண்ணின் காரியமான கடம், உள்ளும் புறமும் மண்ணாகவே இருக்கின்றது. ஆதலின், மண்ணின் காரியங்கள் எல்லாம் மண் ஸ்வரூபமாகவே இருக்கின்றன. நுரைமுதலிய ஜல காரியங்கள் ஜல ஸ்வரூபமாகவே இருக்கின்றன. இவ்வாறு எது எதன் காரியமோ அது அந்தக் காரண ஸ்வரூபத்தினும் வேறன்று. ஆனால் காரியம் காரண ஸ்வரூபமாகவே இருக்கின்றது. சர்வப் பிரபஞ்சத்திற்கும் மூலகாரணம் ஈஸ்வரனானவன். ஆதலின், எல்லாக்காரியப் பிரபஞ்சத்தின் ஸ்வரூபமும் ஈஸ்வரனே ஆவான். அந்த ஈஸ்வரன் நான் என்றிவ்வாறு அறிந்து லயசிந்தனையை நீ செய்வாய்.
 
லயசிந்தனையின் சுருக்கமான கிரமம் இதுவாம். ஸ்தூலப் பிரம்மாண்ட முற்றும் பஞ்சீகிருத பூதத்தின் காரியமாம். அதன்கண் எது பிருதிவியின் காரியமோ, அது பிருதிவி ஸ்வரூபமாம். ஜலத்தின் காரியம் ஜல ஸ்வரூபமாம். இவ்வாற்றால் எது எந்தப் பூதத்தின் காரியமோ, அது அதன் ஸ்வரூபமேயாம். இவ்வாறு எல்லா ஸ்தூலப் பிரம்மாண்டமும் பஞ்சீகிருத பூத ஸ்வரூபமாம்.
 
அங்ஙனமே பஞ்சீகிருத பூதம் அபஞ்சீகிருத பூதத்தின் காரியமாகும். ஆதலின் அபஞ்சீகிருத ஸ்வரூபமே பஞ்சீகிருத பூதமாம். அந்தக்கரண முதலிய சூட்சும ஸ்ருஷ்டியும், அபஞ்சீகிருத பூத காரியமாயிருத்தலால், அபஞ்சீகிருத பூத ஸவரூபமாகும். அதில் அந்தக்கரணம் சகல பூதங்களின் சத்துவ குண காரியமாயிருத்தலால் சத்துவகுண ஸ்வரூபமாகும். பூதங்களின் ரஜோகுணாம்சத்தின் காரியமான பிராணன் ரஜோகுண ஸ்வரூபமாகும். குதேந்திரியம் பிருதிவியின் ரஜோகுணாம்சத்தின் காரியமாயிருத்தலின் அது பிருதிவியின் ரஜோகுண ஸ்வரூபமாகும். கிராணேந்திரியம் பிருதிவியின் சத்துவகுண காரிமாதலின், அது சத்துவகுண ஸ்வரூபமாகும். இங்ஙனமே சுவை இந்திரியமும் உபஸ்தேந்திரியமும் ஜலத்தின் சத்துவகுண ரஜோகுண ஸ்வரூபங்களாகும். துவக்கும், பாணியும் வாயுவின் சத்துவகுண ரஜோகுண ஸ்வரூபங்களாகும். சுரோத்திரமும், வாக்கும் ஆகாசத்தின் சத்துவகுண ரஜோகுண ஸ்வரூபங்களாம். இவ்வாற்றால் சூட்சும ஸ்ருஷ்டி முற்றும் அபஞ்சீகிருத பூத ஸ்வரூபமாம்.
 
இந்தச் சிந்தனை செய்து அபஞ்சீகிருத பூதங்களின் லயசிந்தனத்தையும் செய்தல் வேண்டும். பிருதிவி ஜலத்தின் காரியமாயிருத்தலின் ஜல ஸ்வரூபமாகுகம். ஜலம் தேஜஸின் காரியமாயிருத்தலின் தேஜஸ் ஸ்வரூபமும். தேஜஸ் வாயுவின் காரியமாயிருத்தலின் வாயு ஸ்வரூபமாகும். வாயு ஆகாசத்தின் காரியமாயிருத்தலின் ஆகாச ஸ்வரூபமாகும். ஆகாசம் தமோகுணப் பிரதானப் பிரகிருதியின் காரியமாயிருத்தலின் பிரகிருதி ஸ்வரூபமாகும்.
 
மாயையின் அவஸ்தா விசேஷம் பிரகிருதியாம். ஆதலின், பிரகிருதி மாயா ஸ்வரூபம். ஒரே வஸ்துவிற்கு பிரதானம், பிரகிருதி, மாயை, அவித்யா, அக்ஞானம் என்ற பெயராம். சர்வ காரியங்களையும் தன்னில் லயப்படுத்திப் பிரளயகாலத்தில் இருக்கிற உதாசீன ஸ்வரூபம் பிரதானமாம். ஸ்ரூஷ்டியின் உபாதான யோக்கியமான தமோகுணப் பிரதான ஸ்வரூபம் பிரகிருதியாம். எங்ஙனம் தேசகாலாதி சாமக்கிரிகளின்றி இந்திரஜாலத்தால் இல்லாத பதார்த்தங்களும் உண்டாகுமிடத்து இந்திரஜாலத்தினை மாயை என்பர். அங்ஙனமே, அசங்க அத்விதீயப் பிரம்மத்தின்கண் இச்சையாதிகள் உண்டாக இயலாது  அவற்றைச் செய்தலின் மாயை எனப்படும். ஸ்வரூபத்தினை மறைத்தலின் அக்ஞானம் எனப்படும். பிரம்மவித்தையினால் நாசமடைதலின் அவித்யா எனப்படும். சுதந்திரமாக ஒருகாலத்திலும் இருக்கின்றதில்லை. பின்னரோ, சேதனத்தை ஆசிரயித்தே இருக்கின்றது. அதனால் சக்தியென்றும் சொல்லப்படும். இவ்விதத்தால், பிரகிருதி முதலியன பிரதானத்தின் பேதங்கள் ஆதலால் பிரதான ஸ்வரூபமாவனவாம். அந்தப்பிரதானம் பிரம்மசேதனத்தின் சக்தியாம். எங்ஙனம் புருஷனிடத்திலுள்ள சாமர்த்தியரூப சக்தி புருஷனின்றும் வேறன்றோ, அங்ஙனமே, சேதனத்திலுள்ள பிரதானரூப சக்தி பிரம்ம சேதனத்தினின்றும் வேறன்றாம்.
 
இவ்வாற்றால் பிரம்மத்தின்கண் சகல அனாத்ம பதார்த்தங்களின் லயசிந்தனத்தைச் செய்து அந்த அத்வயப் பிரம்மம் நான் என்று சிந்தனை செய்தல் வேண்டும்.
 
எவனுக்கு மகாவாக்கிய விசாரம் செய்யினும் புத்தியின் மந்தத்தன்மை முதலிய பிரதிபந்தத்தால் அபரோக்ஷஞானம் உண்டாகின்றதில்லையோ, அவனுக்கு இந்த லயசிந்தனரூபத் தியானம் கூறப்பட்டது. ஞானத்திற்கும் தியானத்திற்கும் இவ்வளவு பேதமுண்டு. ஞானமோ பிரமாணப் பிரமேயம் என்பவற்றின் அதீனமாகும். விதி புருஷனுடைய இச்சை என்பனவற்றின் அதீனமன்று. தியானமோ விதி, புருஷனுடைய இச்சை, விசுவாசம் என்பனவற்றின் அதீனமாயிருக்கின்றது.
 
பிரத்யக்ஷ ஞானத்தில் பிரமாணம் நேத்திரமும், பிரமேயம் கடாதிகளுமாம். அங்கு நேத்திரத்திற்கும் கடத்திற்கும் சம்பந்தமுண்டாகாது, புருஷனுடைய இச்சையின்றியும் கடத்தின் பிரத்யக்ஷ ஞானம் உண்டாகின்றது. ஆவணிமாதம் வினாயக சதுர்த்தி தினத்தில் சந்திரனைப் பார்க்கக்கூடாதென்னும் நிஷேதம் உண்டு, விதியில்லை. இன்றைத் தினம் எனக்குச் சந்திர தரிசனம் கூடாது என்று புருஷனுக்கு இச்சையுண்டானாலும் எவ்விதத்திலாவது நேத்திரப் பிரமாணத்திற்குப் பிரமேயமாகிய சந்திரனோடு சம்பந்தம் உண்டாகிவிடுமாயின், சந்திரனுடைய பிரத்யக்ஷ ஞானம் அவசியமாகவே உண்டாகும். இவ்வாற்றால் ஞானம் பிரமாணப் பிரமேயங்களின் அதீனமாயிருக்கின்றது, இச்சை விதிகளின் அதீனமாகவில்லை.
 
சாலிக்கிராமம் விஷ்ணுரூபமாயிருக்கின்றது என்று தியானம் செய்கின்றவனுக்கு உத்தமமான பலன் கிடைக்கின்றது. அங்குச் சாஸ்திரப் பிரமாணத்தினால் விஷ்ணுவைச் சதுர்ப்புஜ மூர்த்தியாகவும், சங்கு சக்கிர கதா பத்மலட்சுமி சகிதமாகவும் அறிகின்றான். நேத்திரப் பிரமாணத்தால் சாலிக்கிராமத்தை சிலையாக அறிகின்றான். அங்ஙனமாயினும் விதி விசுவாச இச்சைகளால் சாலிக்கிராமம் விஷ்ணுவாம் என்னும் தியானமுண்டாகின்றது. ஆனால் இந்தத் தியானம் அனேக பிரகாரமாக இருக்கின்றது.
சாலிக்கிராமத்ததை விஷணுரூபமாகத் தியானிப்பது போல அன்னிய வஸ்துவினை அன்னியரூபமாகத் தியானிப்பது பிரதீகத்தியானமாம்.
 
வைகுண்ட லோகத்தில் வசிக்கிற விஷ்ணுவைச் சங்கு சக்கராதி சகித சதுர்ப்புஜ மூர்த்தி வடிவமாகத் தியானிப்பதில் அன்னிய வஸ்துவின் அன்னிய ரூபமான தியானமில்லை. ஆனால், தியேய வடிவத்தின் அனுசாரமான தியானம் இதுவாம். வைகுண்டவாசி விஸ்ணுவின் ஸ்வரூபம் பிரத்யக்ஷயமாகவோ இல்லை. கேவலம் சாஸ்திரத்தினால் அறியப்படுகிறது. சாஸ்திரத்தில் சங்கு சக்கராதி சகிதமாகவே விஷ்ணுவின் ஸ்வரூபம் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. ஆகையால், தியேய ஸ்வரூபத்தின் அனுசாரமே இந்தத் தியானமாம். விதி, விசுவாச, இச்சைகளின்றித் தியானமுண்டாகின்றதில்லை.
 
இந்த உபாஸனையை செய் என்று புருஷனைப் பிரவிர்த்திக்குமாறு செய்கின்ற வசனம் விதியாம். அந்த வசனத்திலுள்ள சிரத்தை விசுவாசமாம். அந்தக் கரணத்தின் காம வடிவ ரஜோகுணத்தின விருத்தி இச்சையாம். தியானத்திற்கு இம்மூன்றும் ஹேதுவாம். ஞானத்திற்கின்றாம். தியானம் ஹடத்தினால் உண்டாகும். ஞானத்தில் ஹடத்தின் அபேக்ஷையில்லை. ஏனெனின், நிரந்தரத் தியேயாகாரமான சித்தவிருத்தி தியானமாம். ஆங்கு விருத்தியில் விக்ஷேபம் உண்டானால் ஹடத்தால் விருத்தினை ஸ்திரப்படுத்துக. ஞானரூப அந்தக்கரண விருத்தியால் தற்கால ஆவரண பங்கமுமுண்டாதலால் விருத்தியை ஸ்திரப்படுத்துவதன் உபயோகமில்லை. ஆதலால், ஹடத்தின் அபேக்ஷையில்லை.
 
வைகுண்டவாசியான சதுர்ப்புஜ விஷ்ணுவைத் தியானிப்பது போல நான் பிரம்மம் என்னும் தியானமும் தியேயானுசாரமாயிருக்கின்றது, பிரதீதமன்று. ஆனால், இது அகங்கிரகத் தியானமாம். தியேய ஸ்வரூபத்தைத் தன்னோடு அபேதமாகச் சிந்தித்தல் அகங்கிரகத் தியானமாம்.
 
எவனுக்கு அபரோக்ஷஞானம் உண்டாகின்றதில்லையோ, வேதத்தின் ஆக்ஞா ரூப விதியில் சிரத்தை வைத்து ஹடத்தால் இடைவிடாமல் நான் பிரம்மம் என்னும் விருத்தியின் ஸ்திதிரூப அகங்கிரகத் தியானம் செய்கின்றானோ அவனுக்கும் ஞானமுண்டாகி மோட்சம் கிடைக்கும்.
 
பிரணவத்தின் அகங்கிரகத் தியானம்.
வேறு பிரகாரத்தால் அகங்கிரக உபாஸனையைக் கூறுகின்றேன், பிரணவ ரூபமாகிய ஓங்கார ஸ்வரூபத்தின் அகங்கிரகத் தியானம் மாண்டுக்கியம், பிரஷ்ண முதலிய உபநிஷத்துக்கனை அனுசரித்துச் சுரேசுவராசாரியர் கூறி இருக்கின்றனர். அதனை நீ செய்வாயாக. அதன் சுருக்கமான கிரமம் இதுவாம். பிரணவாக்ஷரம் பிரம்ம ஸ்வரூபம்  அந்தப் பிரணவ ஸ்வரூபப் பிரம்மம் நான் என்று ஒரு கணமும் இடையின்றித் தன் புத்தி விருத்தியை நிறுத்துக. இதற்குச் சமானமான வேறு தியானமில்லை. இந்தத் தியானத்தின் விசேஷக் கிரமம் சுரேசுவராசாரியர் செய்த பஞ்சீகரணக் கிரந்தத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. இந்த உபாஸயையைச் செய்பவன் அபர சம்சாரத்தை ஒழிக்கிறான்.
 
பிரணவ உபாஸனை அனேக உபநிஷத்துக்களில் கூறப்பட்டிருப்பினும், மாண்டூக்கிய உபநிஷத்தில் விசேஷமாய் கூறப்பட்டிருக்கிறது. அதன் வியாக்கியானத்தில் பாஷியகாரரும், ஆனந்தகிரியும் அதன் கிரமத்தினைத் தெளிவாய் எழுதியிருக்கின்றார்கள். அந்தக் கிரமமே வார்த்திககாரரால் பஞ்சீகரணக் கிரந்தத்தில் எழுதப்பட்டிருக்கிறது. அங்ஙனமாயின், அந்தக் கிரந்தங்களை விசாரித்தலில் எவன் புத்தி சாமர்த்தியம் இல்லையோ அவனுக்காகப் பிரணவ உபாஸனையின் கிரமத்தினை விளக்கப்படுகிறது.
 
உபநிஷதங்களில் பிரணவத்தின் சிந்தனம் இருவகையாகக் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. ஒன்று பரப்பிரம்ம ரூபமாகப் பிரணவத்தினைச் சிந்தித்தல். மற்றொன்று அபரப்பிரம்ம ரூபமாகச் சிந்தித்தல். நிர்குண பிரம்மத்தினை பரபிரம்மம் என்பர். சகுணப் பிரம்மத்தினைப் அபரப் பிரம்மமென்பர். பரப்பிரம்ம ரூபமாகப் பிரணவத்தினைச் சிந்திக்கின்றவன் மோட்சத்தினை அடைகின்றான். அபரப் பிரம்ம ரூபமாகப் பிரணவத்தினைச் சிந்தனை செய்கின்றவன் பிரம்ம லோகத்தினை அடைகிறான். இவ்வாற்றால் நிர்க்குண சகுண பேதங்களால் பிரணவ உபாஸனை இரண்டுவிதமாம்.
 
நிர்க்குண உபாசனையின் கிரமமானது விளக்கப்படுகிறது. பிரம்மலோக இச்சையுள்ளவனுக்கு நிர்குண உபாசனையினாலும் இச்சையாகிய பிரதிபந்தத்தால் ஞானவாயிலாகத் தற்காலம் மோட்சம் உண்டாகின்றதில்லை.  ஆனால், பிரம்ம லோகமே அடையப்படுகின்றது. அங்கு ஹிரண்யகர்ப்பனுக்குச் சமானமாகப் போகங்களை அனுபவித்து ஞானமுண்டாகும் பொழுது மோட்சத்தினை அடைகின்றான். பிரம்மலோக இச்சையில்லாதவனுக்கு இந்த லோகத்திலேயே ஞானமுண்டாகி மோட்சம் உண்டாகின்றது. இவ்விதத்தால், சகுண உபாசனையின் பலனும் நிர்குண உபாசனையில் அடங்கி இருக்கின்றது. ஆகையால், நிர்குண உபாசனையின் கிரமத்தினைக் கூறுகின்றோம்.
 
காரண காரிய வஸ்து யாவும் ஓங்கார ஸ்வரூபமாதலால், சகல ரூபங்களும் ஓங்காரமாம். சகல பதார்த்தங்களிலும் நாமம், ரூபம் என்ற இரண்டு பாகங்கள் உள்ளன. அவற்றில் ரூபபாகம் தத்தம் நாம பாகத்தினும் வேறன்று  பின்னையோ நாம ஸ்வரூபமே ரூப பாகமாம். ஏனெனில், பதார்த்தத்தின் ரூபத்தின் பெயரால் நிரூபிக்கப்பட்டுக் கிரகிக்கப்படுகிறது அல்லது தள்ளப்படுகின்றது. பெயர் அறிவிக்கப்பட்டாலன்றிக் கேவலம் ஆகாரத்தால் வியவகாரம் சிந்திக்கின்றதில்லை. ஆதலால், பெயரே சாரமாம். ஆகாரம் அழிந்தாலும் பெயர் மிஞ்சி நிற்கின்றது. கடம் நாசமடைந்தாலும் மண் மிஞ்சுகிறது. அங்குக் கடம் மண்ணினும் வேறு வஸ்துவன்று  மண் ஸ்வரூபமேயாம். அது போன்று, ஆகாரம் நாசமடைய மண் போன்று மிஞ்சி நிற்கும் நாமத்தினும் ஆகாரம் வேறன்று, நாம ஸ்வரூபமே ஆகாரமாம்.
 
கடம், சட்டி முதலியவற்றில் மண் அனுகதமாயிருக்கின்றது. கடம், சட்டி முதலியன பரஸ்பரம் வியவிசாரியாம். ஆதலால், கடம், சட்டி முதலியன பொய்யாம். அவற்றில் அனுகதமான மண் சத்தியமாம். அது போன்று கடத்தின் ஆகாரம் அனேகமாம். அவற்றிற்கெல்லாம் “கட” என்னும் இரண்டு எழுத்துக்களுடன கூடிய பெயரொன்றாம். அந்த ஆகாரங்கள் பரஸ்பரம் வியவிசாரியாம். எல்லாக் கடங்களின் ஆகாரத்திலும் பெயர் ஒன்றே அனுகதமாயிருக்கின்றது. ஆதலால், பொய்யான ஆகாரம் சத்தியமான பெயரினும் வேறாகாதாம். இவ்வாற்றால் சகல பதார்த்தங்களின் ஆகாரமும் தத்தம் பெயரினும் வேறன்றாம். நாமஸ்வரூபமே ஆகாரமாம். அந்த எல்லா நாமங்களும் ஓங்காரத்தினைவிட வேறன்று. பின்னரோ, ஓங்கார ஸ்வரூபமே நாமமாம். ஏனெனின், வாசக சப்தத்தினை நாமமென்பர். உலகத்திலும் வேதத்திலும் வழங்கும் சப்தங்களெல்லாம் ஓங்காரத்தினின்று உண்டாயின என்பது சுருதியில் பிரசித்தமாம். காரியம் யாவும் காரண சொரூபமேயாம். ஆதலால், ஓங்காரத்தின் காரியமான சப்தரூப நாமம் ஓங்கார ஸ்வரூபமாம். இவ்வாற்றால் ரூப பாகமான பதார்த்தத்தின் ஆகாரம் நாம ஸ்வரூபமாம். எல்லா நாமங்களும் ஓங்கார ஸ்வரூபமாம்  ஆதலால், எல்லாச் சொரூபமும் ஓங்காரமாம்.
 
எங்ஙனம் எல்லாச் சொரூபமும் ஓங்காரமோ, அங்ஙனமே எல்லாச் சொரூபமும் பிரம்மமாம். ஆதலால், ஓங்காரம் பிரம்மரூபமாம். அல்லது ஓங்காரம்  பிரம்மத்தின் வாசகமாம்  பிரம்மம் வாச்சியமாம். வாச்சியத்திற்கும் வாசகத்திற்கும் அபேதமுண்டாகின்றது. இதனாலும் ஓங்காரம் பிரம்மரூபமாம்.
 
விசார திருஷ்டியினால் பிரம்மத்தில் எந்த அக்ஷரம் அத்தியஸ்தமாக இருககின்றதோ, அதற்குப் பிரம்மம் அதிஷ்டானமாயிருக்கின்றது. அத்தியஸ்தத்தின் ஸ்வரூபம் அதிஷ்டானத்திலும் வேறன்று. இதனாலும் ஓங்காரம் பிரம்மரூபமாம். ஆதலால், ஓங்காரத்தைப் பிரம்ம சொரூபமாகச் சிந்தனை செய்க.
 
பிரம்மரூப ஓங்காரத்தை ஆத்மாவினும் வேறன்றெனச் சிந்தனை செய்க. ஏனெனின், ஆத்மாவிற்கு பிரம்மத்தோடு முக்கிய அபேதமிருக்கின்றது. பிரம்மத்திற்கு நான்கு பாதங்களுண்டு அங்ஙனமே ஆத்மாவிற்கும் நான்கு பாதங்களுண்டு. பாதமென்பது பாகத்திற்காம். அதனுடைய அம்சம் என்றும் கூறப்படுகிறது.
 
விராட், ஹிரண்யகர்ப்பன், ஈஸ்வரன், தத்பத லட்சியமான ஈஸ்வர சாட்சியாகிய நான்கும் பிரம்மத்தின் பாகங்களாம். விஸ்வன், தைஜஸன், பிராக்ஞன், த்வம்பத லட்சியமான ஜீவசாட்சியாகிய் நான்கும் ஆத்மாவின் பாதங்களாம். ஜீவசாட்சிக்கே துரியமென்றும் பெயர்.
 
சமஷ்டி ஸ்தூலப் பிரபஞ்ச சகித சேதனத்திற்கு விராட்டென்று பெயர். வியஷ்டி ஸ்தூல அபிமானிக்கு விஸ்வனென்று பெயர். விராட்டிற்கும் விஸ்வனுக்கும் உபாதி ஸ்தூலமாக இருத்தலால் விராட்ரூபமே விஸ்வன் விராட்டினும் வேறல்லன்.
 
 
 
விராட்ரூப விஸ்வனுக்கு ஏழு அங்கங்களுண்டு. சுவர்க்க லோகம் தலை, சூரியன் கண், வாயு பிராணன், ஆகாசம் மார்பு, சமுத்திராதி ரூப ஜலம் மூத்திர ஸ்தானம், பிருதிவி பாதம், ஹோமம் பண்ணப்படும் அக்னி முகம். இவ்வேழும் விஸ்வனுடைய அங்கங்கள் எனக் கூறப்படுகின்றன.
 
மாண்டூக்ய உபநிஷத்தில் இவைகள் விஸ்வனுடைய அங்கங்களாகச் சொல்லாவிடினும் விராட்டின் அங்கங்களாம். அந்த விராட்டினோடு விஸ்வனுக்கு அபேதமிருத்தலின் விஸ்வனுடைய அங்கங்கள் என்று சொல்லப்படுகின்றன.
 
அவ்வாறு விராட், விஸ்வர்களுக்கு 19 முகங்கள் இருக்கின்றன. அவைகள் ஐந்து பிராணன்கள், ஐந்து கர்மேந்திரியங்கள், ஐந்து ஞானேந்திரியங்கள், நான்கு அந்தக்கரணம் ஆகும். இவைகள் பத்தொன்பதும் முகங்கள் போலப் போகததிற்கு சாதனமாயிருத்தலால் முகங்கள் எனப்படுகின்றன. ஜாக்கிர அவஸ்தையில் இந்தப் பத்தொன்பது முகங்களாலும் ஸ்தூல சப்தாதிகள் பாஹிய விருத்தியால் அனுபவிக்கப்படுகின்றன. ஆதலால், விராட்ரூப விஸ்வன், ஸ்தூலத்தின் போக்தாவென்றும், பாஹ்ய விருத்தி (பஹிர் பிராக்ஞன்) என்றும், ஜாக்கிராவஸ்தை உடையவனென்றும் கூறப்படுகின்றான்.
 
போக சாதனங்களான பிராணாதி பத்தொன்பது முகங்களில், பத்து இந்திரியங்களும், அந்தக்கரணம் நான்கும் ஆகிய பதினான்கும் தத்தம் விஷயங்களின் சகாயத்தையும், தத்தம் தேவதைகளின் சகாயத்தையம் விரும்புகின்றன. தேவதை விஷயம் என்பவற்றின் சகாயமின்றிக் கேவலம் இவறறால் போகம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், பஞ்சப் பிராணன்களும் 14 திரிபுடிகளும் விராட்ரூப விஸ்வனுடைய முகங்களெனப்படுகின்றன. முகம், தேவதை, விஷயம் என்கின்ற மூன்றும் சேர்ந்து திரிபுடி என்று பெயராம். அந்த திரிபுடி இவ்வாறு சொல்லப்படுகின்றது.
 
1.  சுரோத்திரேந்திரியம் அத்யாத்மம். அதன் விஷயமாகிய சப்தம் அதிபூதம். திசையின் அபிமானி தேவதை அதிதைவமாம். இப்பிரகரணத்தில் கிரியா சக்தி உடையனவும் ஞானசக்தி உடையனவுமாகிய இந்திரியமும் அந்தக்கரணமும் அத்யாத்மம் எனப்படும். அவற்றின் விஷயம் அதிபூதம் எனப்படும். அவற்றின் சகாயமான தேவதை அதிதைவமெனப்படும்.
2.  துவக்கிந்திரியம் அத்யாத்மம்.  அதன் விஷயமான ஸ்பர்சம் அதிபூதம். வாயுதத்துவ அபிமானி தேவதை அதிதைவமாம்.
3.  நேத்திரேந்திரியம் அத்யாத்மம்.  ரூபம் அதிபூதம்.  சூரியன் அதிதைவம்.
4.  இரசனேந்திரியம் அத்யாத்மம்.  இரசம் அதிபூதம்.  வருணன் அதிதைவம்.
5.  கிராணேந்திரியம் அத்யாத்மம்.  கந்தம் அதிபூதம்.  அஸ்வினிகுமாரர்கள் அதிதைவமாம்.
 
வார்த்திககாரரான சுரேசுவராசாரியர் பிருதிவியின் அபிமான தேவதையைக் கிரணத்தின் அதிதைவமாகச் சொல்லியிருக்கின்றார். அதுவும் பொருந்தும். எதனாலெனின், பிருதிவியினின்றும் கிராணம் உற்பத்தியாகின்றது. ஆகையால், பிருதிவி குதிரையின் மூக்கினின்றும் அஸ்வினி அதிதேவதை அஸ்வினி குமாரரென்று சிலவிடத்துக் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.
 
6.  வாக்கிந்திரியம் அத்யாதமம்.  வக்தவ்யம்(சொல்லப்படுவது) அதிபூதம்  அக்னிதேவதை அதிதைவமாம்.
7.  பாணீந்திரியம் அத்யாத்மம்.  பதார்த்தங்களைக் கிரகித்தல் அதிபூதம்.  இந்திரன் அதிதைவமாம்.
8.  பூத இந்திரியம் அத்யாத்மம்.  நடத்தல் அதிபூதம்.  விஷ்ணு அதிதைவமாம்.
9.  குத இநதிரியம் அத்யாத்மம்.  மலவிசாஜனம் அதிபூதம்.  யமன் அதிதைவமாம்.
10. உபஸ்த இநதிரியம் அத்யாதமம்.  கிராமிய(மைதுனக்கிரியாரூப) தர்மததினது சுகததின் உற்பத்தி அதிபூதம்.  பிரஜாபதி அதிதைவமாம்.
11. மனம் அத்யாத்மம். மனதின் விஷயம் அதிபூதம். சந்திரன் அதிதைவம்.
12. புத்தி அத்யாத்மம். புத்திக்கு விஷயம் அதிபூதம். பிரகஸ்பதி அதிதைவம்.
13. அகங்காரம் அத்யாத்மம். அகங்காரத்தின் விஷயம் அதிபூதம். ருத்ரன் அதிதைவமாம்.
14. சித்தம் அத்யாத்மம். சிந்தனையின் விஷயம் அதிபூதம். ஷேத்திரக்ஞனாகிய சாட்சி அதிதைவம்
 
இந்தப் பதினான்கு திரிபுடிகளும், ஐந்து பிராணனகளும் சேர்ந்து பத்தொன்பது விராட்ரூப விஸ்வனுடைய முகங்களாகும்.
 
எங்ஙனம் விராட்டுடன் விஸ்வனுக்கு அபேதம் இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே ஓஙகாரத்தின் முதன்மாத்திரையாகிய அகாரத்திற்கும் விராட்ரூப விஸ்வனோடு அபேதம் இருக்கின்றது. எதனாலெனின், பிரம்மத்தின் முதற்பாகம் விராட்டாம். ஆத்மாவின் நான்கு பாதங்களில் முதற்பாதம் விஸ்வனாம். அங்ஙனமே ஓங்காரத்தின் நான்கு மாத்திரை ரூப பாதங்களில் முதற்பாதம் அகாரமாம். ஆதலால், பிரதமத் தன்மை மூன்றிலும் சமான தர்மமாயிருத்தலால் விஸ்வன், விராட் அகாரங்களின் அபேத சிந்தனை செய்க.
 
விஸ்வனுக்குக் கூறப்பட்ட ஏழு அங்கங்களும் பத்தொன்பது முகங்களும் தைஜஸனுக்கும் இருப்பனவாக அறியத்தக்கனவாம். ஆனால் இவ்வளவு பேதமுண்டு. விஸ்வனது அங்கங்களும் முகங்களும் ஈஸ்வரனால் செய்யப்பட்டன. தைஜஸனது இந்திரிய தேவதா விஷயரூப திரிபுடிகளும் சிரசு முதலிய அங்கங்களும் மனோமயமாயிருக்கின்றன. தைஜஸனது போகம் சூட்சுமமாம்.
 
போகமென்பது சுக துக்கங்ளின் ஞானமாம். அதன்கண் ஸ்தூல சூட்சுமத் தன்மைகள் சொல்லுதல் பொருந்தாவாயினும் பாஹிய சப்தாதி விஷயங்களின் சம்பந்தத்தால் உண்டாகிற சுகதுக்கங்களின் சாக்ஷாத்காரம் ஸ்தூலம் எனப்படும். மானஸமான சப்தாதிகளின் சம்பந்தத்தாலுண்டாகும் போகம் சூட்சுமமெனப்படும்.
 
இக்காரணத்தால் விஸ்வன் ஸ்தூலத்தின் போக்தாவென்று சுருதியில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. தைஜஸன் சூட்சுமத்தின் போக்தாவென்று கூறப்பட்டு இருக்கின்றனது. எதனாலெனின், தைஜஸனது போக யோக்கியமான சப்தாதிகள் மானஸமாயிருத்தலால் சூட்சுமாம். அவற்றை அபேக்ஷித்து விஸ்வனது போக்கியம் பாஹிய சப்தாதிகளாம். அவை ஸ்தூலமாம்.
 
விஸ்வன் பகிர்ப் பிராக்ஞனாவான்.  தைஜஸன் அந்தர்ப்பிராக்ஞனாவான்.  ஏனெனின், விஸ்வனது அந்தக்கரணத்தின் விருத்திரூபப் பிரக்ஞை வெளியே போகின்றது. தைஜஸனது பிரக்ஞை வெளியே போகின்றதில்லை.
 
எங்ஙனம் விஸ்வனுக்கும் விராட்டிற்கும் அபேதமிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே தைஜஸனையும் ஹிரண்யகர்ப்ப ரூபமாக அறிதல் வேண்டும். ஏனெனின், தைஜஸனது உபாதி சூட்சுமமாம். ஹிரண்யகர்ப்பனது உபாதியும் சூட்சுமமே. ஆதலால் இவ்விரண்டையும் ஒன்றென அறிக. தைஜஸ ஹிரண்யகர்ப்பர்களின் ஏகத் தன்மையினை அறிந்து ஓங்காரத்தின் இரண்டாவது மாத்திரையான உகாரத்தோடு அவற்றின் அபேதத்தைச் சிந்தனை செய்க. ஏனெனின், ஆத்மாவின் நான்கு பாதங்களில் இரண்டாவது பாதம் தைஜஸனாவான். பிரம்மத்தின் இரண்டாவது பாதம் ஹிரண்யகர்ப்பனாகும். ஓங்காரத்தின் மாத்திரைகளில் இரண்டாவது மாத்திரை உகாரமாம். இரண்டாவதாம் தன்மை மூன்றிலும் சமான தர்மமாம். ஆகையால், மூன்றனது ஒன்றாம் தன்மையினைச் சிந்தனை செய்க.
 
பிராக்ஞனை ஈஸ்வர ரூபமாக அறிக. ஏனெனின், பிராக்ஞனுக்குக் காரண சரீரம் உபாதியாம். ஈஸ்வரனுக்கும் காரணம் உபாதியாம். ஈஸ்வரனும் பிராக்ஞனும் பாதங்களில் மூன்றாவதாவர். ஓங்காரத்தின் மூன்றாவது மாத்திரை மகாரமாம்.
மூன்றிலும் மூன்றாவதாம் தன்மை சமான தர்மமாயிருத்தலால் மூன்றற்கும் ஒன்றாம் தன்மையினை உணர்க.
 
இந்தப் பிராக்ஞன் பிரக்ஞானகன் ஆவான். ஏனெனின், ஜாக்கிர கனவுகளின் எல்லா ஞானங்களும் ஆழ்ந்த உறக்கத்தில் கனம் எனப்படும். ஒரே அவித்யா ரூபமாய் விடுகின்றது. ஆதலால், பிரக்ஞான கனமெனப்படுகிறது. இந்த பிராக்ஞன் ஆனந்தபுக் என்றும் ஸ்ருதியால் கூறப்பட்டிருக்கிறது. ஏனெனின், அவித்யாவினால் மறைக்கப்பட்ட ஆனந்தத்தினை இந்தப் பிராக்ஞன் புசிக்கின்றான். ஆகையால், ஆனந்தபுக் என்று கூறப்படுகிறான்.
 
எங்ஙனம் தைஜஸ விஸ்வர்களின் போகம் திரிபுடியால் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே பிராக்ஞனது போகத்திற்கும் திரிபுடி கூறப்படுகின்றது. சேதனத்தின் பிரதிபிம்ப சகிதமான அவித்யாவின் விருத்தி அத்யாத்மம். அக்ஞானத்தினால் மறைக்கப்பட்ட ஸ்வரூபானந்தம் அதிபூதமாம். ஈஸ்வரன் அதிதைவமாவான். இவ்வாற்றால் விஸ்வன் பகிர்ப் பிரக்ஞனாயிருக்கின்றான். தைஜஸன் அந்தர்ப்பிரக்ஞனாகவிருக்கிறான். பிராக்ஞன் பிராக்ஞனாக இருக்கின்றான்.
 
இவ்விதமாக விஸ்வாதி மூன்றிற்குமுள்ள பேதம் உபாதியினாலாயிருக்கின்றது. விஸ்வனுக்கு ஸ்தூலம் சூட்சுமம் அக்ஞானம் என்னும் மூன்றும் உபாதிகளாம். தைஜஸனுக்குச் சூட்சுமம் அக்ஞானமென்னும் இரண்டும் உபாதிகளாம். பிராக்ஞனுக்கு அக்ஞானம் ஒன்றே உபாதியாம்.
 
இவ்வாறு உபாதிகளின் ஏற்றத் தாழ்வால் மூன்றிற்கும் பேதமுண்டு. ஆனால் உண்மையில் ஸ்வரூபமாகப் பேதமில்லை. விஸ்வன், தைஜஸன், பிராக்ஞன் என்னும் மூன்றிலும் அனுகதமான சேதனம் பாரமார்த்திகமாக மூன்று உபாதிகளின் சம்பந்தம் இல்லாதிருக்கின்றது. மூன்று உபாதிகளின் அதிஷ்டானம் துரியமாம். அது பகிர்ப்பிரக்ஞனன்று, அந்தர்ப் பிரக்ஞனன்று, பிரக்ஞான கனமுமன்று,  கர்மேந்திரியத்திற்கும் ஞானேந்திரியத்திற்கும் விஷயமன்று, புத்திக்கு விஷயமன்று  எந்தச் சப்தத்திற்கும் விஷயமன்று. இத்தன்மையான துரியத்தைப் பரமாத்மாவின் நான்காவது பாதமான ஈஸ்வர சாட்சியாகிய சுத்தப் பிரம்ம ரூபமென்ற அறிக.
 
இவ்வாற்றால், ஆத்மாவுக்கு இரண்டுவித ஸ்வரூபங்கள் கூறப்பட்டன. ஓன்று பரமார்த்த ரூபம்,  மற்றொன்று அபரமார்த்த ரூபம். மூன்று பாதங்களோ அபரமார்த்தரூபமாம். ஒரு பாதமாகிய துரியம் பரமார்த்தரூபமாம்.
 
ஆத்மாவிற்கு இரண்டு ஸ்வரூபங்கள் இருப்பதுபோல் ஓங்காரத்திற்கும் இரண்டு ஸ்வரூபங்களுண்டு. அகார உகார மகாரங்களாகிய மூன்று மாத்திரை ரூப அக்ஷரங்கள் அபரமார்த்த ரூபமாம். மூன்று மாத்திரைகளிலும் வியாபித்து இருக்கின்ற அஸ்திபாதிப் பிரிய ரூப அதிஷ்டானசேதனம் பரமார்த்த ரூபமாம். ஓங்காரத்தின் பரமார்த்தரூபம் ஸ்ருதியில் அமாத்திரை யென்னும் சப்தத்தினால் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஏனெனின், அந்தப் பரமார்த்த ஸ்வரூபத்தின்கண் மாத்திரைகளின் விபாகமில்லை. ஆதலால், அமாத்திரை எனப்படுகிறது. இவ்விதத்தால், இரண்டு ஸ்வரூபங்களுடன் கூடிய ஓங்காரத்திற்கு இரண்டு சொரூபங்களுடன் கூடிய ஆத்மாவோடு அபேதத்தை அறிக. வியஷ்டி, சமஷ்டி ஸ்தூலப் பிரபஞ்சத்துடன் கூடிய விஸ்வ, விராட்களுக்கும் அகாரத்தோடு அபேதத்தினை அறிக.
 
ஆத்மாவின் பாதங்களில் விஸ்வன் முதலாவதாவான். ஓங்காரத்தின் மாத்திரைகளில் அகாரம் முதலாவதாம். ஆதலால், இரண்டையும் ஒன்றாக அறிக. தைஜஸனும் ஆத்மாவின் பாதங்களில் இரண்டாவதாவான். ஓங்காரத்தின் மாத்திரைகளில் உகாரமும் இரண்டாவதாம். ஆதலால்  இரண்டையும ஒன்றாக அறிக. காரண உபாதியோடு கூடிய ஈஸவரரூபப் பிராக்ஞனை மகார ரூபமாக அறிக. எங்ஙனம் ஈஸ்வரரூபப் பிராக்ஞன் மூன்றாவதாவான், அங்ஙனமே மகாரமும் மூன்றாவதாம். ஆதலால், ஈஸ்வரரூபப் பிராக்ஞனையும் மகாரத்தினையும் ஒன்றாக அறிக.
 
மூன்றிலும் அனுகதமான பரமார்த்தரூப துரியத்தினை ஓங்கார அக்ஷரத்தின் மூன்று மாத்திரைகளில் அனுகதமான ஓங்காரத்தின் பரமார்த்த ரூபமாகிய அமாத்திரையோடு அபேதமாக அறிக.
 
எங்ஙனம் விஸ்வாதிகளில் துரியம் அனுகதமாயிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே அகராதி மூன்று மாத்தரைகளிலும் அமாத்திரை அனுகதமாயிருக்கின்றது. ஆதலால் ஓங்காரத்தின் அமாத்திர ரூபத்தினையும் துரியத்தினையும் ஒன்றாக அறிக. இதனால் ஆத்மாவின் பாதத்தையும் ஓங்காரத்தின் மாத்திரையையம் ஒன்றாக அறிந்து லயசிந்தனை செய்க.
 
விஸ்வரூப அகாரம் தைஜஸ ரூப உகாரத்திற்கு வேறாகாமல் உகாரமாகவே இருக்கின்றது. இவ்வாறு சிந்தனை செய்தல் இங்கு லயம் எனப்படுகிறது. இவ்வாறே ஏனைய மாத்திரைகளிலும் அறிந்து கொள்க.
 
எந்த உகாரத்தில் அகாரம் லயமாகின்றதோ அந்தத் தைஜஸரூப உகாரத்தினைப் பிராக்ஞ ரூப மகாரத்தில் லயம் செய்க. பிராக்ஞ ரூப மகாரத்தினைத் துரிய ரூபமான ஓங்காரததின் பரமார்த்த ரூபமாகிய அமாத்தரையில் லயம் செய்க. ஏனெனின், ஸதூலத்தின் உற்பத்தியும் லயமும் சூட்சுமத்தில் உண்டாகின்றன.
 
ஆதலால், விஸ்வரூப அகாரத்திற்கு தைஜஸரூப உகாரத்தில் லயமாதல் பொருந்தும். சூட்சுமத்தின் உற்பத்தியும் லயமும் காரணத்திலுண்டாகின்றன. ஆதலால், தைஜஸ ரூப உகாரத்திற்கும் அதன் காரணமாகின்ற பிராக்ஞ ரூப மகாரத்தில் லயமாதல் பொருந்தும். இந்த இடத்தில் விஸ்வாதிகளைக் கொள்வதினால் சமஷ்டி விராட்டாதிகளும் தத்தம் திரிபுடிகளுமாகிய எல்லாவற்றையும் கொள்ளவேண்டுமென்பதனை அறிக.
 
எந்தப் பிராக்ஞ ரூப மகாரத்தின்கண் உகாரம் லயம் செய்யப்பட்டதோ, அந்த மகாரத்திற்குத் துரிய ரூப ஓங்காரத்தின் பரமார்த்த ரூப அமாத்திரையில் லயம் செய்க. ஏனெனின், ஓங்காரத்தின் பரமார்த்த ஸ்வரூபத்திற்கு துரியத்தோடு அபேதமிருக்கின்றது. அந்தத் துரியம் பிரம்ம ரூபமாம். சுத்தப்பிரம்மத்தில் ஈஸ்வரன் பிராக்ஞன் என்னுமிருவரும் கற்பிக்கப்பட்டிருக்கின்றார்கள். எது எதன்கண் கற்பிக்கப்படுகின்றதோ அது அதன் ஸ்வரூபமாகின்றது. ஆதலால், ஈஸ்வர சகிதப் பிராக்ஞரூப மகாரத்திற்கு லயமாதல் பொருந்துகின்றது.
 
இவ்விதத்தால் எந்த ஓங்காரத்தின் அசங்கமாயும், அத்வயமாயும், அசம்சாரியாயும், நித்ய முக்தமாயும் இருக்கிற பிரம்ம ரூப ஓங்காரத்தின் பரமார்த்த ஸ்வரூபத்தினை அது நான் என்று சிந்தனை செய்வதனால் ஞானமுண்டாகின்றது. ஆதலால், ஞானவாயிலாக முக்தி ரூப பலத்தினைக் கொடுப்பது இந்த ஓங்காரத்தின் நிர்க்குண உபாஸனையாம். அது எல்லாவற்றிலும் உத்தமமாம்.

 

ஓங்கார சிந்தனத்தில் பரமஹம்ஸனுக்கு அதிகாரமுள்ளது என்ற விளக்கம்.
முன் சொன்ன பிரகாரம் ஓங்கார ஸ்வரூபத்தை அறிகின்றவன் முனியாவான். அறியாதவன் முனியாகான். ஏனெனின், முனியென்னும் பெயர் மனனம் செய்பவனுக்காம். இந்த ஓங்காரத்தின் சிந்தனம் மனன ரூபமாம். எவனுக்கு ஓங்காரத்தின் சிந்தனை வடிவ மனனமில்லையோ அவன் முனியல்லன்.
 
இங்கு மாண்டூக்கிய உபநிஷத்தின் ரீதியாய் ஓங்காரத்தின் சிந்தனம் சுருக்கமாக கூறப்பட்டது. நிருசிம்மதாபினி முதலிய உபநிஷத்துக்களிலும் இதன் பிரகாரம் இருக்கின்றது. இந்த ஓங்கார சிந்தனம் பரமஹம்ஸர்களின் ரகசிய தனமாம். பகிர்முக புருஷனுக்கு இதில் அதிகாரமில்லை. மிக அந்தர்முகனுக்கே அதிகாரமிருக்கின்றது. கிரகஸ்தனுக்கு இதில் அதிகாரமில்லை. தனம், புத்திரன், ஸ்திரீ சங்கம் முதலியன இல்லாத பரமஹம்ஸனே அதிகாரியாவன்.
 
முற்புகன்ற பிரகாரத்தினால் ஓங்காரத்தைப் பிரம்மரூபமாகத் தியானம் செய்வதினால் ஞானவாயிலாக மோட்சம் உண்டாகின்றது. ஆனால் எவனுக்கு இந்த லோக போகத்திலாவது, பிரம்மலோக போகத்திலாவது இச்சை இருககின்றதோ எவன் தீவிர வைராக்கியம் இல்லாமல் ஹடத்தினால் இச்சையை தகைந்து தன, புத்திராதிகளைத் தியாகம் செய்து பரமஹம்ஸ குரு உபதேசத்தினால் ஓங்காரரூபப் பிரம்மத்தை தியாகம் செய்கிறானோ, அவனுக்குப் போக இச்சை ஞானத்தில் பிரதிபந்தமாயிருக்கின்றது. அதனால், அவனுக்கு ஞானமுண்டாகின்றதில்லை. பின்னரோ, தியானம் செய்துகொண்டே இந்தச் சரீரம் விட்டபின் வேறு சரீரம் அடையப்படுகிறது.
 
இந்த லோக போகங்களின் இச்சையைத் தவிர்த்து தியானத்தில் மனதினைச் செலுத்தினால் இந்த லோகத்தில் வெகு செல்வமுடைய பரிசுத்தமான சத்சங்க குலத்தில் ஜன்மம் உண்டாகின்றது. அங்கு முன் ஜன்மத்தின் இச்சைக்கு விஷயமான எல்லாப் போகங்களும் பிராப்தமாகின்றது. முன் ஜன்மத்தின் தியான சம்ஸ்காரத்தினால் மீண்டும் விசாரத்திலாவது, தியானத்திலாவது பிரவிருத்தி உண்டாகின்றது. அதனால் ஞானமுண்டாகி மோட்சம் உண்டாகின்றது.
 
பிரம்ம லோகத்தின் போகங்களில் இச்சையைத் தவிர்த்து ஓங்காரரூபப் பிரம்மத்தின் தியானத்தில் பிரவிருத்திக்கின்றவன் சரீரத்தைவிட்டுப் பிரம்ம லோகத்திற்குச் செல்கின்றான். அவ்விடத்தில் மனிதர்களுக்கும், பித்ருக்களுக்கும், தேவதைகளுக்கும் துர்லபமான சுதந்திரத் தன்மையின் ஆனந்தத்தை அனுபவிக்கின்றான். ஹிரண்யகர்ப்பனுடைய சத்திய சங்கல்பம் போன்ற சகல ஐசவரியங்களும் இவனுக்குக் கிடைக்கின்றன.
 
பிரம்மலோகத்திற்குப் போகும் மார்க்கத்தின் கிரமம் இதுவாம். பிரம்ம உபாஸனையில் தற்பரணாயுள்ள புருஷன் இறக்குங்கால் அவன் இந்திரிய அந்தக்கரணங்கள் முழுவதும் மூர்ச்சையடைந்து எதனையும் அறியச் சாமர்த்தியம் இல்லாதனவாயினும், யமதூதர்கள் அவனுடைய லிங்க சரீரத்தைக் கொண்டு போக சமீபத்தில் வருகின்றதில்லை. ஆனால் அக்னி அபிமானி தேவதை அவனை மரண சமயத்தில் சரீரத்தினின்றும் வெளிப்படுத்தி தனது லோகத்திற்கு கொண்டு போகின்றது. அந்த அக்னி லோகத்தினின்றும் தினத்தின் அபமானி தேவதை தனது லோகத்திற்கு கொண்டு போகின்றது. அங்கிருந்து சுக்கில பட்சத்தின் அபிமானி தேவதை தனது லோகத்திற்குக் கொண்டு போகின்றது. அங்கிருந்து மேல் உத்தராயண ஆறு மாதத்தின் அபிமானி தேவதை தனது லோகத்திற்குக் கொண்டுபோகின்றது. அங்கிருந்து மேல் சம்வதசர அபிமானி தேவதை தன் லோகத்திற்கு கொண்டு போகின்றது. அங்கிருந்து மேல் தேவலோக அபிமானி தேவதை தனது லோகத்திற்குக் கொண்டு போகின்றது. அங்கிருந்து மேல் வாயு அபிமானி தேவதை தனது லோகத்தற்குக் கொண்டுபோகின்றது. அங்கிருந்து மேல் சூரிய தேவதை தனது லோகத்திற்குக் கொண்டு போகின்றது. அங்கிருந்து மேல் சந்திர தேவதை தனது லோகத்திற்கு கொண்டுபோகின்றது. அங்கிருந்து மேல் மின்னல் அபிமானி தேவதை தன் லோகத்திற்கு கொண்டு போகின்றது.
 
அந்த லோகத்தில் அந்த உபாசகனுக்குச் சமானமான ஹிரண்யகர்ப்பனது ஆணையினால் ஹிரண்யகர்ப்பலோகவாசியும், அவருக்கு சமானமான ரூபத்தை உடையவனுமான திவ்யபுருஷன் இந்த உபாஸகனைக் கொண்டுபோக இவன் முன் வந்து சேருகின்றான்  அவன் இந்த மின்னல் அபிமானி தேவதையின் லோகத்திலிருந்து வருணலோகத்திற்குக் கொண்டு போகின்றான். மின்னல் அபிமானி தேவதை கூடவே செல்கின்றது. வருணலோகத்திலிருந்து இந்திரலோக வரை ஹிரண்யகர்ப்ப லோகவாசியான புருஷனுடனும் உபாசகனோடும் இருக்கின்றான். அங்கிருந்து மேல் பிரஜாபதிலோகம் வரை இந்திரதேவதை இருவரோடும் இருக்கின்றது. அங்கிருந்து மேல் பிரஜாபதி அவ்விருவர்களோடும் பிரம்மலோகத்திற்கு கொண்டுபோவதற்கு சமர்த்தனாகான். ஆதலால் பிரம்மலோகத்தில் அந்தத் திவ்யபுருஷனோடு அந்த உபாசகன் சேருகின்றான். பிரம்மலோகத்தின் அதிபதி ஹிரண்யகர்ப்பனாவான். சூட்சும சமஷ்டியின் அபிமானி சேதனன் ஹிரண்யகர்ப்பன் எனப்படுகிறான். அவனையே காரியப் பிரம்மம் என்பர். காரியப் பிரம்மத்தின் இருப்பிடத்தினைப் பிரம்மலோகம் என்பர்.
 
மேற்கூறியபடி ஓங்கார உபாசனை சுத்தப் பிரம்ம ரூபமாகக் கூறப்பட்டு இருக்கிறது. சுத்தப் பிரம்மத்தின் உபாசகனுக்குச் சுத்தப் பிரம்மத்தின் பிராப்தி வேண்டுமாயினும், சுத்தப்பிரம்மத்தின் பிராப்தி ஞானத்தினாலேயே உண்டாகிறது. இச்சாரூபப் பிரதிபந்தத்தினால் எவனுக்கு ஞானமுண்டாகவில்லையோ அவனுக்குக் காரியப் பிரம்மத்தின் பிராப்தியாகிய சாயுஜ்ய ரூப மோட்சம் உண்டாகின்றது.
 
பிரம்மலோகத்தை அடைந்த உபாசகனுக்கு ஹிரண்யகர்ப்பனுக்குச் சமானமான பெருமை கிடைக்கின்றது. அவன் சத்திய சங்கற்பனாகின்றான். இச்சித்தபடி அவனுக்கு சரீரம் உண்டாகின்றது. இச்சிக்கும் போகங்களெல்லாம் அவனுக்கு சங்கற்பத்தினாலேயே கிடைக்கின்றன. ஒருசமயத்தில் ஆயிரம் சரீரங்களால் அவ்வற்றின் போகங்களைத் தனித்தனியே புசிக்க வேண்டுமென்று இச்சை உண்டாயின், அதேசமயம் ஆயிரம் சரீரங்களும் அவற்றை அனுபவித்தற்கு வெவ்வேறு சாமக்கிரிகளும் உண்டாகின்றன.
 
எதனைச் சங்கிற்பிக்கின்றானோ அவைகள் அடையப்படுகின்றன. ஆனால் ஜகத்தின் ஸ்ருஷ்டி, ஸ்திதி சம்ஹாரங்களை விட்டு மற்றெல்லா பெருமைகளும் ஈஸ்வரனுக்கு சமானமாக உண்டாகின்றன. இதனையே சாயுஜ்ய மோட்சம் என்பர். இவ்வாறு ஹிரண்யகர்ப்பனுக்குச் சமானமாய் வெகுகாலம் சங்கற்பத்தால் சித்தித்த திவ்விய பதார்த்தங்களைப் புசித்துப் பிரளய காலத்தில் ஹிரண்யகர்ப்ப லோகத்திற்கு நாசம் வரும்போது ஞானம் உண்டாக உபாசகனானவன் விதேகமுக்தி அடைகின்றான்.
 
எங்ஙனம் ஓங்காரரூபப் பிரம்மத்தை உபாசனை செய்பவன் பிரம்மலோகப் பிராப்தியின் வாயிலாக மோட்சத்தை அடைகின்றானோ அங்ஙனமே மற்ற உபநிஷத்துகளிலும் பிரம்மத்தின் உபாசனை கூறப்பட்டிருக்கிறது. அவற்றால் இதே பலன் உண்டாகின்றது. ஆனால் அகங்கிரக உபாசனையின்றி வேறு உபாசனையால் பிரம்ம லோகத்தின் பிராப்தி உண்டாகின்றதில்லையென்று சூத்திரக்காரரும் பாஷ்யகாரரும் பிரம்ம சூத்திரத்தின் நான்காவது அத்தியாயத்தில் பிரதிபாதனம் செய்திருக்கின்றார்கள்.
 
நர்மதையின் பானங்களை சிவரூபமாகவும், சாளிக்கிராமங்களை விஷ்ணு ரூபமாகவும் தியானம் செய்தல் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அது பிரதீகத் தியானமாம். அகங்கிரகத் தியானமன்றாம். மனதைப் பிரம்மரூபமாகவும், ஆதித்யனைப் பிரம்மரூபமாகவும் தியானம் செய்தல் கூறப்பட்டிருக்கிறது. அதுவும் பிரதீகத் தியானமாம், அகங்கிரகத் தியானமன்றாம். அவற்றால் பிரம்மலோகத்தின் பிராப்தி உண்டாவதில்லை. சகுண அல்லது நிர்குண பிரம்மத்தைத் தன்னின் அபேதமாகச் சிந்தனை செய்தல் அகங்கிரகத் தியானமெனப்படும். அதனாலேயே பிரம்மலோகத்தின் பிராப்தி உண்டாகின்றது.
 
மேற்கூறிய மார்க்கம் உத்தராயண மார்க்கமென்றும், தேவமார்க்கமென்றும் கூறப்படும். அந்தத் தேவமார்க்கத்தினால் பிரம்மலோகத்திற்கு எந்த உபாசகன் செல்கின்றானோ, அவனுக்கு மீண்டும் சம்சாரம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆனால் ஞானம் உண்டாகி விதேகமுக்தி அடைகின்றான்.
 
அங்கு ஞானத்தின் சாதனங்களான குரு உபதேசாதிகளின் அபேக்ஷையில்லை ஆனால் பிரம்மலோகத்தில் குரு உபதேசாதி சாதனங்களின்றியே ஞானம் உண்டாகின்றது. ஏனெனின் பிரம்ம லோகத்தில் தமோகுண ரஜோ குணங்கள் கொஞ்சமும் கிடையாது. அந்த லோகம் சத்துவக்குண பிரதானமானது. தமோகுணமில்லாமையினால் ஜடத்தன்மை, ஆலஸ்யம் முதலியன இல்லை. ரஜோகுணம் இல்லாமையினால் காமக் குரோதாதி ரூப ரஜோ குணத்தின் காரியமான விக்ஷேபமில்லை. கேவலம் சத்துவகுணமிருத்தலால் அதன் காரியமான ஞானரூபப் பிரகாசம் அந்த லோகத்தில் பிரதானமாம்.
 
ஓங்காரத்தைப் பிரம்மரூபமாக முதலில் உபாசனை செய்த காலத்து ஓங்காரத்தின் மாத்திரைகளின் அர்த்தம் இவ்வாறு சிந்தனை செய்யப்பட்டது.
 
ஸ்தூல உபாதிசகித விராட் விசுவசேதனம், அகாரத்தின் வாச்சியமாம். சூட்சும உபாதிசகித தேசனமாகிய ஹிரண்யகர்ப்ப தைஜஸன் உகாரத்தின் வாச்சியமாம். காரண உபாதிசகசித தேசனமாகிய ஈஸ்வர பிராக்ஞன் மகாரத்தின் வாச்சியமாம். என்று இவ்வாறு எந்த அர்த்தம் முன் சிந்திக்கப்பட்டதோ அதன் ஸ்மிருதி பிரம்மலோகத்தில் உண்டாகிறது. சத்துவகுணப் பிரபாவத்தினால் இவ்வாறு விவேசனம் உண்டாகின்றது. ஸ்தூல உபாதியால் சேதனத்தில் விராட் தன்மையும், விஸ்வத்தன்மையும் பிரதீதியாகின்றன. ஸ்தூல சமஷ்டியின் திருஷ்டியால் விஸ்வத்தன்மையும், ஸ்தூல வியஷ்டியின் திருஷ்டியால் விஸ்வத்தன்மையுமிருக்கின்றன. சமஷ்டி வியஷ்டி ஸ்தூலத்தின் திருஷ்டியின்றி விராட் தன்மையும், விஸ்வத்தன்மையும் பிரதீதியாவதில்லை. ஆனால், சேதன மாத்திரமே பிரதீதியாகின்றது.
 
அங்ஙனமே சூட்சும உபாதி சகித ஹிரண்யகர்ப்ப தைஜஸ சேதனம் உகாரத்தின் வாச்சியமாம். அங்குச் சமஷ்டி சூட்சும உபாதியின் திருஷ்டியால் சேதனத்தில் ஹிரண்யகர்ப்பத்தன்மையும், வியஷ்டி சூட்சும உபாதியின் திருஷ்டியால் தைஜஸத்தன்மையம் பிரதீதியாகின்றதில்லை. அங்ஙனமே மகாரத்தின் வாச்சியம் ஈஸ்வரப் பிராக்ஞனாம். ஆங்குச் சமஷ்டி அக்ஞான உபாதியின் திருஷ்டியினால் சேதனத்தில் ஈஸ்வரத்தன்மையும் வியஷ்டி அக்ஞான உபாதியின் திருஷ்டியால் சேதனத்தில் பிராக்ஞத்தன்மையும் பிரதீதியாகின்றன. அக்ஞான உபாதியின் திருஷ்டியின்றி ஈஸ்வரத் தன்மையும், பிராக்ஞத் தன்மையும் பிரதீதியாகின்றதில்லை.
 
எந்த வஸ்து எதனிடத்தில் மற்றொன்றன் திருஷ்டியினால் பிரதீதியாகின்றதோ, அது அதனிடத்தில் பரமார்த்தமாக இருக்கின்றதில்லை. எதன் எந்த ரூபம் பிறவற்றின் திருஷ்டியின்றிப் பிரதீதியாகின்றதோ, அது அதன் பரமார்த்த ரூபமாகின்றது. எங்ஙனம், ஒரு புருஷனிடத்தில் பிதாவின் திருஷ்டியால் புத்திரத்தன்மையும், பாட்டனது பார்வையில் பேரன் என்கின்ற தன்மையும் இருக்கிறது. அவை பரமார்த்தமாக இல்லை  புருஷனுடைய பிண்டமே பரமார்த்தமாக இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே ஸ்தூல சூட்சும காரண உபாதிகளின் திருஷ்டியினால் எந்த விராட் விஸ்வாதி ரூபங்கள் தோன்றுகின்றனவோ, அவை மித்யாவாம். சேதன மாத்திரமே சத்தியமாம். அந்தச்  சேதனம் சர்வ பேதங்களுமில்லாததாம். ஏனெனின், விராட்டுக்கும் விஸ்வனுக்கும் இருக்கும் பேதம் உபாதியினாலாகியதாம். அந்த உபாதி இருவருக்கும் ஸ்தூலமாயினும், விராட்டுக்கு உபாதி சமஷ்டியும், விஸ்வனுக்கு உபாதி வியஷ்டியுமாம். அந்தச் சமஷ்டி வியஷ்டி உபாதியால் அவற்றிற்குப் பேதமுளது. ஆதலால், ஸ்வரூபமாகப் பேதமில்லை.
 
அவ்வாறே தைஜஸனுக்கு ஹிரண்யகர்ப்பனோடு உள்ள பேதமும், சமஷ்டி வியஷ்டி உபாதியினால் ஆனதாம்,  ஸ்வரூபமாகவில்லை. அங்ஙனமே, ஈஸ்வரனோடு பிராக்ஞனுக்குப் பேதமும், சமஷ்டி வியஷ்டி உபாதியின் பேதத்தினாலானதாம்  ஸ்வரூபமாகவில்லை. இவ்வாறு பிராக்ஞனுக்கு ஈஸ்வரனோடு அபேதமுண்டு. தைஜஸனுக்கு ஹிரண்யகர்ப்பனோடு அபேதம் உண்டு. அங்ஙனமே விஸ்வனக்கு விராட்டோடு அபேதமுண்டு.
 
இதிலிருந்து ஸ்தூலோபாதியுடைவனுக்குச் சூட்சுமோபாதி உடையவனோடாவது காரண உபாதி உடையவனோடாவது பேதமில்லை. ஏனெனின், ஸ்தூல சூட்சும காரண உபாதியின் திருஷ்டியை விடுதலால் சேதன ஸ்வரூபத்தில் எவ்வாறாக பேதமும் பிரதீதியாகின்றதில்லை. சேதனத்துக்கு அனாத்மாவோடும் பேதமில்லை. ஏனெனின், அனாத்மாவாகிய தேகாதிகள் அவித்யா காலத்தில் பிரதீதியாகின்றன, பரமார்த்தமாகப் பிரதீதியாகின்றதில்லை. அவற்றிற்கும் சேதனத்தோடு பேதம் பொருந்தாது.
 
இவ்வாறு சர்வபேதரகிதமாயும், அசங்கமாயும், நிர்விகாரமாயும், நித்திய முக்தமாயும், பிரம்ம ரூபமாயும் இருக்கின்ற ஆத்மா, ஓங்காரத்தின் லட்சிய ஸ்வயம்பிரகாசரூபமாக, அந்த உபாசகனுக்குப் தோன்றுகின்றது. ஆதலால், ஹிரண்யகர்ப்பலோகவாசிக்குச் சம்சாரம் உண்டாகின்றதில்லை.
 
மகாவாக்கிய விவேகமின்றி ஞானமுண்டாகாதாம் ஆயினும் ஓங்காரத்தின் விவேகமே மகாவாக்கியத்தின் விவேகமாம். ஸ்தூல உபாதி சகித சேதனம் அகாரத்தின் வாச்சியமாம். ஸ்தூல உபாதியை விட்ட சேதன மாத்திரம் அகாரத்தின் லட்சியமாம். சூட்சும உபாதி சகித சேதனம் உகாரத்தின் வாச்சியமாம். சூட்சும உபாதியைவிட்டு சேதன மாத்திரம் உகாரத்தின் லட்சியமாம். காரண உபாதி சகித சேதனம் மகாரத்தின் வாச்சியமாம். காரண உபாதியைவிட்ட சேதனமாத்திரம் மகாரத்தின் லட்சியமாம்.
 
இவ்வாற்றால், உபாதிசகித விஸ்வாதிகள் அகாராதி மாத்திரைகளின் வாச்சியங்களாம். உபாதி ரகித சேதனம் எல்லா மாத்திரைகளுக்கும் லட்சியமாம். அவ்வாறே நாம் ரூபமான சகல உபாதிகளோடுகூடிய சேதனம் ஓங்கார அக்ஷரத்தின் வாச்சியமாம். நாம  ரூபமான சகல உபாதிகளுமின்றிய சேதனம் ஓங்கார அக்ஷரத்தின் லட்சியமாம். இவ்வாறு ஓங்காரத்திற்கும் மகாவாக்கியத்திற்கும் அர்த்தம் ஒன்றாகவே இருக்கின்றது. ஆதலால், ஓங்கார விவேகத்தால் அத்வைத ஞானமுண்டாகின்றது. இவ்விதமாக ஆச்சாரியர் வாக்கினின்றும் சிரவணம் செய்து அதிருஷ்டியென்னும் மத்தியம சிஷ்யன் உபாசனையில் பிரவிருத்தித்து ஞான வாயிலாகப் பரம புருஷார்த்தமான மோட்சத்தை அடைந்தான்.
 
நிர்குண உபாசனையில் அதிகாரமில்லாதவன் செய்ய வேண்டியதைக் கூறுகின்றார். இந்த நிர்குணத் தியானத்தினை செய்ய முடியவில்லையாயின், சகுண ஈஸ்வரனை மனதில் தரித்தல் வேண்டும். சகுண உபாசனை செய்ய முடியவில்லையாயின், நிஷ்காம கர்மத்தினை செய்து ஸ்ரீராம மூர்த்தியைப் பூஜிக்க வேண்டும். நிஷ்காம கர்மம் செய்ய முடியவில்லையாயின், சகாம தர்ம செயல்களை செய்க. சகாம கர்மம் செய்ய முடியவில்லையாயின், அந்த ஜடமான மூடன் அடிக்கடி பிறந்து இறக்க வேண்டியதுதான்.
 
ஓங்காரத்தின் அர்த்தத்தினை அறிந்து அதிருஷ்டி கிருதார்த்தனானான். இந்தத் அத்தியாயத்தைப் படிப்பவனைத் தாதுவானவர் சுதிருஷ்டியாக்குவார்.
 

----ooo000ooo----

அத்தியாயம்-6

(குருவேத முதலிய சாதனங்கள் மித்யாவென்ற விளக்கம்)

 
நான்காவது அத்தியாயத்தில் உத்தம அதிகாரியின் உபதேசத்தின் பிரகாரம் உரைக்கப்பட்டது. ஐந்தாவது அத்தியாயத்தில் மத்திம அதிகாரியின் உபதேசத்தின் பிரகாரம் உரைக்கப்பட்டது. இந்த அத்தியாயத்தில் கனிஷ்ட அதிகாரியின் உபதேசத்தின் பிரகாரம் உரைக்கப்படுகிறது.
 
யாருக்கு சந்தேகங்கள் விசேஷமாய் தோன்றுகின்றனவோ, அவர்களுக்கு புத்தி தீவிரமாமாயினும், அவன் கனிஷ்டாதிகாரியாவான். இந்த அத்தியாயம் யுக்திப் பிரதானமாதலால், கேட்ட அர்த்தத்தில் குதர்க்கம் தோற்றுபவனுக்கு உபயோகமாம். குதர்க்கத்தால் தூஷிக்கப்பட்ட புத்தியையுடையவன் கனிஷ்ட அதிகாரியாவான். அவனுக்கு உபதேசக் கிரமம் இந்தத் அத்தியாயத்தில் உள்ளது. சேதனத்தின் பின்னமான அக்ஞானமும் அதன் காரியமும் அனாத்மாவெனப்படும். அவ்வாத்ம பதார்த்தங்கள் அனைத்தும் கனவுப் போல மித்யாவாம். இந்த வார்த்தையினைக் கேட்டு இரண்டு சகோதரர்களுக்கும் எல்லா சந்தேகங்களும் நீங்கப்பெற்று முக்தி அடைந்திருப்பதனைப் பார்த்து தர்க்கதிருஷ்டி கேட்கின்றான்.
 
முன்பு அறியப்படாத பதார்த்தத்தின் ஞானம் கனவில் தோன்றுவது இல்லை. ஜாக்கிரத்தில் எதன் அனுபவ ஞானமுண்டாகின்றதோ அதன் ஸ்மரணம் கனவிலுண்டாகின்றது. ஆதலால், ஸ்மிருதி ஞானத்தின் விஷயமாக ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் சத்தியமாயிருத்தலால் கனவில் உண்டாகின்ற அவற்றின் ஸ்மிருதிரூப ஞானமும் சத்தியமேயாம். ஆதலால், கனவு திருஷ்டாந்தத்தினால் ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் மித்யாவென்று கூறுதல் பொருந்தாது.
 
வேறு பிரகாரத்தினால் கனவு ஞானத்தின் விஷயமாகிய பதார்த்தங்களின் சத்தியத் தன்மையினைப் பிரதிபாதனம் செய்வோம். வேறு பிரகாரத்தினால் சொப்பனத்தின் ஞானமும் அதன் விஷயமான பதார்த்தமும் சத்தியமாம் மித்யாவன்றாம். எதனாலெனின், சொப்பனாவஸ்தையில் ஸ்தூல சரீரத்தினை விட்டு லிங்க சரீரம் வெளியில் சென்று சத்தியமான பர்வதம் சமுத்திர முதலியவற்றினைப் பார்க்கின்றது. ஆதலால், சொப்பனம் மித்யாவன்றாம்.
 
ஜாக்கிர பதார்த்தங்களின் ஸ்மிருதி சொப்பனத்தில் கிடையாது. பூர்வகால சம்பந்தி பதார்த்தத்தின் ஞானம் ஸ்மிருதியாம். எங்ஙனம் முன் பார்த்த யானையின் அந்த யானை என்று ஸ்மிருதி உண்டாகின்றது. இந்த யானை எதிரில் நிற்கின்றது என்று உண்டாகின்ற ஞானம் ஸ்மிருதியன்றாம். பின்னரோ பிரத்யக்ஷமாகக் கூறப்படுகின்றது. கனவிலோ இந்த யானை எதிரில் நிற்கின்றது. இது பர்வதம், இது நதி என்ற ஞானம் உண்டாகின்றது. ஆதலால், ஜாக்கிரத்தில் பார்க்கப்பட்ட பதார்த்தங்களின் ஸ்மிருதி சொப்பனத்தில் இல்லை. பின்னரோ யானை முதலியவற்றின் பிரத்யக்ஷ ஞானம் உள்ளதாம்.
 
ஜாக்கிரத்தில் அறியப்பட்ட பதார்த்தங்களின் ஞானமே சொப்பனத்தில் உண்டாகின்றது  அறியப்படாத பதார்த்தத்தின் ஞானம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தத்தின் ஞான சம்ஸ்காரத்தினால் சொப்பனத்தில் ஞானமுளதாம். சம்ஸ்கார ஜன்ய ஞானம் ஸ்மிருதி ரூபமாம். என்றிவ்வாறு சந்தேகப்பட்டால் அது பொருந்தாது. ஏனெனின், பிரத்யக்ஷ ஞானம் இரண்டு பிரகாரமாம். ஒன்று அபிக்ஞாரூபப் பிரத்யக்ஷம்  மற்றொன்று பிரத்தியபிக்ஞா ரூபப் பிரத்யக்ஷமாம்.
 
கேவலம் இந்திரிய சம்பந்தத்தினால் உண்டாகும் ஞானம் அபிக்ஞாப் பிரத்யக்ஷமாம். எங்ஙனம் இது யானை என்று கண் சம்பந்தத்தினால் உண்டாகும் யானையின் ஞானம் அபிக்ஞாப பிரத்யக்ஷமாம். முந்திய ஞானத்தின் சம்ஸ்காரத்தினாலும் இந்திரிய சம்பந்தத்தினாலும் உண்டாகும் ஞானம் பிரத்தியபிக்ஞாப் பிரத்யக்ஷமெனப்படும். எங்ஙனம் முன் பார்த்த ஞானம் அந்த யானை இது என்று உண்டாகின்றது. அது பிரத்தியபிக்ஞாப் பிரத்யக்ஷமெனப்படும்.
 
அவ்விடத்தில் முன் பார்த்த யானையினது ஞானத்தின் சம்ஸ்காரமும், யானையோடுள்ள கண்ணின் சம்பந்தமும், பிரத்யபிக்ஞாப் பிரத்யக்ஷத்திற்கு ஹேதுக்களாம். ஆதலால், சம்ஸ்கார ஜன்னிய ஞானம் ஸ்மிருதி ரூபமேயாம். ஆதலால், சம்ஸ்கார ஜன்னிய ஞானம் ஸ்மிருதி ரூபமேயாம் என்னும் நியமம் இல்லை. பின்னரோ பிரத்யபிக்ஞாப் பிரத்தியகஷமும் சம்ஸ்கார ஜன்னியமாம். ஆனால் இந்திரிய சம்பந்தமின்றிக் கேவலம் சம்ஸ்கார ஜன்னிய ஞானம் உண்டாயின், அது ஸ்மிருதி ஞானமெனப்படும்.
 
கனவில் யானை, முதலியவற்றில் ஞானம் கேவலம் சம்ஸ்கார ஜன்னியமன்று. பின்னரோ அது நித்திராரூப தோஷ ஜன்னியமாம். யானை முதலியவற்றைப் போலச் சொப்பனத்தில் கற்பிக்கப்பட்ட இந்திரியங்களுமிருக்கின்றன. ஆதலால், அவற்றின் ஞானம் இந்திரிய ஜன்னியமாம்.
 
சொப்பன பதார்த்தம் சாட்சி பாஸியமாம். இந்திரிய ஜன்னிய ஞானத்திற்கு விஷயமன்றாயினும், அவிவேகியின் திருஷ்டியினால் சொப்பனத்தின் ஞானம் இந்திரிய ஜன்னியமென்று சொல்லப்படுகின்றது. இவ்வாற்றால் சொப்பனத்தின் ஞானம் ஜாக்கிர பதார்த்தத்தின் ஸ்மிருதியன்றாம்.
 
நித்திரையினின்றும் விழித்துப் புருஷன் நான் சொப்பனத்தில் யானை முதலியவற்றைப் பார்த்தேன் என்று கூறுகின்றான். சொப்பனத்தில் யானை முதலியவற்றின் ஸ்மிருதி உண்டாகுமாயின், விழித்தபின் நான் கனவில் யானை முதலியவற்றினை ஸ்மரணம் செய்தேன் என்று கூறல் வேண்டும். இவ்வாறு ஒருவரும் கூறுவதில்லை. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தங்களின் ஸ்மிருதி சொப்பனத்தில் இல்லை.
 
ஜாக்கிரகாலத்தில் கண்ட கேட்ட பதார்த்தங்களின் ஞானமே சொப்பனத்தில் உண்டாகின்றதென்னும் நியமமில்லை. பின்னரோ, ஜாக்கிரத்தில் அறியப்படாத பதார்த்தத்தின் ஞானமும் சொப்பனத்திலுண்டாகின்றது. எந்த ஜன்மத்திலும் ஒருபோதும் பார்த்தும் கேட்டுமிராததான விலக்ஷண பதார்த்தம் சொப்பனத்தில் சிலசமயங்களில் தோன்றுகின்றது. ஆதலால், அவற்றின் ஞானம் ஸ்மிருதி அல்ல.
 
இந்த ஜன்மத்தின் பதார்த்தங்களது ஞானத்தின் சம்ஸ்காரமே ஸ்மிருதிக்கு ஹேதுவாம் என்னும் நியமமில்லை. பின்னரோ அன்னிய ஜன்மத்தின் ஞான சம்ஸ்காரத்தினாலும் ஸ்மிருதியுண்டாம். ஏனெனின், அனுகூல ஞானத்தினால் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றது. அனுகூல ஞானமின்றிப் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், ஸ்தன்ய பானத்தில் பாலகர்களின் முதற் பிரவிருத்திக்குக் காரணமான ஸ்தன்யபானம் எனக்கு அனுகூலம் என்னும் ஞானம் உண்டாகின்றது. அங்கு வேறு ஜன்மத்தில் ஸ்தன்யபானத்தில் அனுகூலத்தன்மை அனுபவம் செய்யப்பட்டுள்ளது. அதன் சம்ஸ்காரத்தினால் பாலகர்களுக்கு முதலில் அனுகூலத்தன்மையின் ஸ்மிருதி உண்டாகின்றது. அங்ஙனமே இந்த ஜன்மத்தில் அறியப்படாத பதார்த்தத்தின் ஸ்மிருதியும், ஜன்மாந்தரத்தின் ஞான சம்ஸ்காரத்தால் சொப்பனத்தில் சம்பவிக்கின்றது. அங்ஙனமாயினும், ஜாக்கிரகாலத்தில் எந்த ஜன்மத்திலும் பார்த்திராத பதார்த்தம் சொப்பனத்தில் பிரதீதியாகின்றது. எங்ஙனம் தன் தலையை வெட்டுவதைத் தன் நேத்திரத்தினால் சொப்பனத்தில் பார்க்கின்றான். அங்குத் தன் தலையை வெட்டுவதை கண்ணால் ஜாக்கிராவஸ்தையில் ஒருவரும் பார்க்கின்றதில்லை. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தத்தின் ஞானத்தின் சம்ஸ்காரத்தினால் சொப்பனத்தில் ஸ்மிருதி உண்டாகின்றதில்லை. இவ்வாறாக சொப்பனத்தின் ஸ்மிருதிரூப கண்டனத்தில் அனேக யுக்திகள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. ஆனால், சொப்பனத்தை ஸ்மிருதி ரூபமாகக் கொள்ளுதலில் முற்கூறிய தூஷணம் அதிபிரபலமாம். ஸ்மிருதி ஞானத்தின் விஷயம் எதிரில் பிரதீதியாகின்றதில்லை. சொப்பனத்தின் யானை முதலியவற்றின் எதிரில் பிரதீதி சொப்பனக் காலத்தில் உண்டாகின்றது. ஆதலால், சொப்பனத்தில் யானை முதலியவற்றின் ஸ்மிருதியில்லை.
 
லிங்க சரீரம் வெளியில் சென்று சத்தியமான மலை சமுத்திராதிகளைப் பார்க்கின்றது என்பதன் பதில். ஸ்தூல சரீரத்தினின்றும் வெளியில் சென்று லிங்க சரீரம் சத்தியமான மலை சமுத்திராதிகளைப் பார்க்குமாயின், அதன் வெளிச்செல்லலினால் மரண அவஸ்தையில் சரீரம் பயங்கரரூபமாய்த் தோன்றுவது போல், கனவுநிலையிலும் லிங்க சரீரம் இல்லாமையால் ஸ்தூல சரீரம் பயங்கரமாதல் வேண்டும். அவ்வாறே பிராணனில்லாத பிணம் போலவுமாதல் வேண்டும். சொப்பனாவஸ்தையில் இவ்வாறாவதில்லை. பின்னர் சொப்பனாவஸ்தையில் ஸ்தூல சரீரம் பிராணனோடு கூடியிருக்கின்றது. ஜாக்கிரத்தில் போல மங்கள ரூபமாயிருக்கின்றது. ஆகையால் ஸ்தூல சரீரத்தைவிட்டு வெளியே லிங்க சரீரம் சொப்பன அவஸ்தையில் போகின்றதில்லை.
 
சொப்பன அவஸ்தையில் பிராணன் வெளியில் செல்வதில்லை. ஆனால் அந்தக்கரணமும் இந்திரியமும் வெளியிலுள்ள பர்வதாதிகளினிடத்தில் சென்று அவற்றினைப் பார்க்கின்றன. பிராணன் வெளியில் செல்லாமையினால் ஸ்தூல சரீரம் மரணாவஸ்தையில் போல் பயங்கரமாயிருக்கின்றதில்லை. பிராணன் வெளியில் செல்வதில் ஒரு பிரயோஜனுமில்லை. ஏனெனின், பிராணனிடத்தில் ஞானசக்தியில்லை  கிரியா சக்தியிருக்கிறது. ஆதலால், வெளியிலுள்ள பதார்த்தங்களை அறியச் சாமர்த்தியம் எதனிடத்திலிருக்கின்றதோ அதுவே வெளியில் செல்லுகின்றது. ஞானசக்தி அந்தக்கரணத்திலும் ஞானேந்திரியத்திலும் இருக்கின்றது. பிராணனில் போல கர்மேந்திரியத்தினிடத்தும் ஞானசக்தி இல்லை. கிரியா சக்தி இருக்கின்றது. ஆதலால், பிராணனும் கர்மேந்திரியமும் சரீரத்தில் இருக்கின்றன. அதனால் மரண நிமித்தத்தால் எரித்தல் முதலியவற்றினின்றும் ரக்ஷிப்புண்டாகின்றது. அந்தக்கரணமும் ஞானேந்திரியமும் வெளியில் சென்று சத்தியமான பர்வதாதிகளைப் பார்த்துப் பிராண கர்மேந்திரியங்களின் சமீபத்தில் வருகின்றன. என்று கூறின் அதுவும பொருந்தாது.
 
ஸ்தூல சூட்சுமக் கூட்டங்களுள் எல்லாவற்றிற்கும் எஜமானன் பிராணனாம். பிராணனின்றிய சரீரத்தைப் பார்த்து அதனை கணமாத்திரமும் வைத்துக் கொள்ளுகின்றதில்லை. வெளியில் கொண்டுப்போய் தகனம் செய்கின்றார்கள். ஸ்பர்சம் செய்தால் ஸ்னானம் செய்கிறார்கள். ஆதலால், ஸ்தூல சரீரத்தின் சாரம் பிராணனாம். அங்ஙனமே சூட்சும சரீரத்தின்கண்ணும் பிரதானம் பிராணனாம்.
 
பிராணனும் இந்திரியாதிகளும் பரஸ்பரம் சிரேஷ்டத்தன்மையின் விவாதம் செய்து கொண்டு பிரஜாபதியின் இடத்தில் சென்று ஏ பகவன்! எங்களுள் யார் சிரேஷ்டர் என்று கேட்டன. அப்போது பிரஜாபதி நீங்கள் எல்லோரும் ஸ்தூல சரீரத்தில் பிரவேசம் செய்து ஒவ்வொருவராக வெளியில் செல்லுங்கள். எது வெளியே சென்றால் சரீரம் விழுந்துவிடுகின்றதோ அது உங்களுக்குள் உயர்ந்ததாம் என்று கூறினார். பிரஜாபதியின் வசனத்தனால் கண் முதலிய இந்திரியங்கள் ஒவ்வொன்றின் அபாவத்தினால் சரீரத்தின் ஸ்திதியினைப் பார்த்தன. பிராணன் வெளியில் செல்லப் பிரயத்தனம் செய்யவே சரீரம் கீழே விழ ஆரம்பித்தது. அப்போது நம் எல்லோருக்கும் எஜமான் பிராணனே என்று யாவும் நிச்சயம் செய்தன. இக்காரணத்தினால் பிராணன் சரீரத்தில் இருக்கும் வரையில் இந்திரியாதிகள் இருக்கின்றன. பிராணன் வெளியில் செல்லவே எல்லா இந்திரியகளும் வெளியில் செல்லுகின்றன. ஆகையால், சூட்சுமக் கூட்டத்திற்கு அரசன் போல பிராணன் பிரதானமாம். அதன் வெளிச்செல்லல் இன்றி அந்தக்கரண ஞானேந்திரியங்கள் வெளியில் செல்வதில்லை. அல்லது அந்தக்கரணமும் ஞானேந்திரியமும் பூதங்களின் சத்துவகுண காரியங்களாம். அவற்றில் ஞானசக்தி இருக்கின்றன. கிரியா சக்தியில்லை. பிராணனில் கிரியா சக்தியிருக்கின்றது அதன் பலத்தினால் மரண சமயத்தில் லிங்க சரீரம் இந்த ஸ்தூல சரீரத்ததை விட்டு லோகாந்தரத்திற்குச் செல்கிறது. பிராணனுடைய பலத்தாலேயே இந்திரிய வாயிலாக அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி வெளியில் உள்ள கடாதிகளின் சமீபத்தில் செல்கின்றது. பிராணனுடைய உதவியின்றி அந்தக்கரண முதலியன வெளியில் செல்லல் சம்பவிக்காதாம். இக்காரணத்தினால் யோக சாஸ்திரததில் பிராண நிரோதமின்றி மனத்தின் நிரோதமுண்டாகின்றதில்லை என்றும் பிராணனது சஞ்சாரத்தினால் மனத்தின் சஞ்சாரமுண்டாம் என்றும், பிராண நிரோதத்தினால் மனத்தின் நிரோதமுண்டாம் என்றம் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. ஆதலால், மனத்தின் நிரோதரூப ராஜயோகத்தின் இச்சை உள்ளவன் பிராண நிரோதரூப ஹடயோகத்தின் அனுஷ்டானம் செய்க. அதன் வெளிச்செல்லலின்றி அந்தக்கரணமும் ஞானேந்திரியமும் வெளியில் செல்வதில்லை. சொப்பனாவஸ்தையில் ஸ்தூல சரீரம் பிராண சகிதமாய்க் காணப்படுகிறது. ஆதலால், அந்தக்கரணம் வெளியே சென்று சத்திய பதார்த்தங்களைச் சொப்பனத்தில் பார்க்கின்றது என்று புகன்றது பொருந்தாது.
 
அல்லது ஒருவன் சொப்பனத்தில் தன் சம்பந்தியுடன் கூடிச் சில வியவகாரங்களைச் செய்கின்றான். விழித்துக் கொண்ட பின் அந்தச் சம்பந்தியைச் சந்தித்தபோது நாம் இருவரும் இரவு இன்ன வியவகாரத்தைச் செய்தோமென்று சொல்லுகின்றதில்லை. பூர்வபட்சியின் ரீதியானோ அவன் வெளியில் சென்று சம்பந்தியைச் சந்தித்து உண்மையாக வியவகாரம் செய்து இருக்கின்றான். அவ்வாறு சந்தித்ததும் வியவகரித்ததும் சம்பந்திக்கும் தெரிந்திருத்தல் வேண்டும். சம்பந்தியும் இவனைக் கண்டபோது அவ்வாறே சொல்லல் வேண்டும். சித்தாந்தத்திலோ, சம்பந்தியும் அவனது சந்திப்பு ஆகிய எல்லாம் உள்ளே கற்பிதமாம். அல்லது வெளியே சென்று சத்திய பதார்த்தங்களைப் பார்க்கிறானோ, இரவில் தூங்குன்ற புருஷன் ஹரிதுவாரத்தில் மத்தியான சூரியனால் தபிக்கப்பட்ட மஹன்லா கங்கையின் கிழக்கிலிருப்பதாகவும், நீல பர்வதம் கங்கையின் மேற்கிலிருப்பதாகவும் சொப்பனத்தில் பார்க்கின்றான். அங்கு இரவில் மத்தியான சூரியன் இல்லை. கங்கையின் பூர்வதிசையில் ஹரிதுவாரபுரி இல்லை. கங்கையின் மேற்கில் நீலபர்வதமில்லை. இதனாலும் சத்திய பதார்த்தங்களைச் சொப்பனத்தில் காணுதல் பொருந்தாது. ஜாக்கிரத்தின் ஸ்மிருதி அல்லது ஈஸ்வரனால் ஸ்ருஷ்டிக்கப்பட்ட பர்வதாதிகளின் ஞானம் வெளியில் சென்று சொப்பனத்தில் உண்டாகின்றது என்னும் இரண்டு பட்சங்களும் நிராகரிக்கப்பட்டன.
 
ஜாக்கிர சொப்பனங்களின் சமத்தன்மை சித்தாந்தம்
ஜாக்கிர பதார்த்தத்தின் ஸ்மிருதியும், லிங்க சரீரம் வெளியில் செல்லலும் சம்பவிக்காவிடினும், ஜாக்கிரத்தில் போல் சொப்பனத்தில் ஞாதா, ஞானம், ஞேயம் என்னும் திரிபுடி தோன்றுகின்றன. ஆதலால், சுஷுப்தியின் நாடிக்குள் தான் யாவும் உண்டாகின்றன.
 
இதனைச் சர்வப் பிரமாணங்களுக்கும் பிரதானமான வேதம் விளம்புகின்றது. மாண்டூக்கிய உபநிஷத்தில் “ஜாக்கிர காலத்தின் பதார்த்தங்கள் கனவில் பிரதிதியாவதில்லை. ஆனால் ரதம், குதிரை மார்க்கம் அங்ஙனமே ரதத்தில் இருப்பவன் என்பனயாவும் சொப்பனத்தில் புதிதாக உண்டாகின்றது என்று கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், மலை, சமுத்திரம், நதி, வனம், கிராமம், பட்டணம், சூரியன், சந்திரன் எனக் கனவில் பார்க்கப்படும் பதார்த்தங்கள் யாவும் புதிதாயுண்டாகின்றன. கனவில் பர்வதாதிகள் உண்டாகாவிடின் அவற்றின் பிரத்யக்ஷ ஞானம் சொப்பனத்தில் உண்டாகின்றது. அது உண்டாக வேண்டுவதில்லை. ஏனெனின், விஷயத்தோடு இந்திரியத்தின் சம்பந்தம் உண்டாம், அல்லது அந்தக்கரண விருத்தியின் சம்பந்தம் பிரத்யக்ஷ ஞானத்திற்கு ஹேதுவாம். ஆதலால், பர்வதாதி விஷயங்களும், அவற்றின் ஞான சாதனங்களான இந்திரியங்களும் அந்தக்கரணங்களுமாகிய எல்லாம் உள்ளேயுண்டாகின்றன.
 
சொப்பன பதார்த்தம், சிப்பி வெள்ளி போலச் சாட்சி பாஸியமாம். சொப்பன ஞானத்தில் அந்தக்கரண இந்திரியங்களின் உபயோகமில்லை. ஆதலால், ஞேயமான பர்வதாதிகளின் உற்பத்தியினையே சொப்பனத்தில் அங்கீகரித்தல் யோக்யமாம். ஞாதா-ஞானம் இந்திரியங்களின் உற்பத்தியினை அங்கீகரித்தல் யோக்கியமன்று. மாயினும், எங்ஙனம் கனவில் பர்வதாதிகள் தோற்றுகின்றனவோ, அங்ஙனமே இந்திரியமும் அந்தக்கரணமும் பிராண சகித ஸ்தூல சரீரமும் தோற்றுகின்றன. ஆதலால், அவற்றிற்கும் உற்பத்தியை அங்கீகரித்தல் வேண்டும்.
 
அல்லது கனவு பதார்த்தங்களில் நேத்திராதிகளுக்கு விஷயத்தன்மை பானமாகின்றது. வியாவகாரிக நேத்திராதிகளுக்கு அவ்விஷயத்தன்மையோ சொப்பனத்தின் பிராதிபாஸிக பதார்த்தங்களில் பொருந்தாது. ஏனெனின், சமஸத் உடைய பதார்த்தங்களே தம்மில் சாதக பாதகங்களாமென்று ஐந்தாவத அத்தியாயத்தில் பிரதிபாதனம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், வியாவகாரிக நேத்திராதிகள் சரீரத்திலிருப்பினும், அவற்றோடு சொப்பன பதார்த்தங்கட்கு விஷம ஸத்தாக இருத்தலினால், அவற்றின் ஞானத்தின் விஷயத்தன்மை சொப்பனத்தின் பர்வதாதிகட்குப் பொருந்துவதில்லை. அல்லது வியாவகாரிக இந்திரியங்கள் தத்தம் கோளகங்களை விட்டுக் காரியம் செய்வதில் சாமர்த்தியமுடையனவாகாது. சொப்பனாவஸ்தையில் அஸ்தம், பாதம், வாக்கு என்பனவற்றின் கோளகங்களோ நிச்சலமாக அன்னியனுக்குக் காணப்படுகின்றன. சொப்பனம் காண்கிறவன் கையில் திரவியத்தைக் கிரகித்துக் கொண்டு சொப்பனத்தில் அலறிக்கொண்டு ஓடுகின்றான். ஆதலால், சொப்பனத்தில் இந்திரியங்களினுற்பத்தியை அவசியம் அங்கீகரித்தல் வேண்டும். அங்ஙனமே, சுகம் துக்கம் அவற்றின் ஞானம் அந்தச் சுக துக்க ஞானத்தின் ஆசிரயமான பிரமாதா என்பன சொப்பனத்தில் பிரதீதியாகின்றன. இல்லாத பதார்த்தத்தின் பிரதீதியுண்டாவதில்லை. ஆதலால், சகல திரிபுடி சமூகங்களும் சொப்பனத்திலுண்டாகின்றன.
 
அனீர்வசனீய கியாதியின் கிரமம் இதுவாம். எவ்வளவு பிராந்தி ஞானம் உண்டோ அதன் விஷயங்களெல்லாம் அனிர்வசனீயமாக உண்டாகின்றன. விஷயமின்றி எந்த ஞானமும் உண்டாகாதென்பது சித்தாந்தமாம். வேறு சாஸ்திரத்தின் மதத்திலோ, வேறு பதார்த்தம் வேறு ரூபமாகத் தோன்றுவது பிராந்தியென்று கூறப்படும். ஆனால்,  சித்தாந்தத்திலோ எவ்வாறு பதார்த்தம் இருக்கின்றதோ அவ்வாறே ஞானமும் உண்டாகின்றது. ஆதலால், பிராந்தி ஸ்தலத்திலும் விஷயத்தின் உற்பத்தி அவசியமுண்டாகின்றது. விஷயமின்றி ஞானமுண்டாவதில்லை. இவ்வாற்றால் சொப்பனத்தில் திரிபுடி தோன்றுவதால் எல்லாக்கூட்டமும் உற்பத்தியாகின்றன.
 
சொப்பனத்தில் பிரதீதியாகும் பதார்த்தங்களுக்கு உற்பத்தியை அங்கீகரிக்கின் எங்ஙனம் சொப்பன திருஷ்டாந்தத்தினால் ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் மித்யா என்று சித்தாந்தத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் போல் உற்பத்தி உடையனவாதலால், சொப்பன பதார்த்தங்களே சத்தியமாதல் வேண்டும். சொப்பனத்தங்களோ உற்பத்தியாகிப் பிரதீதியாகின்றன. சொப்பனத்தில் பதார்த்தங்களின்றியே பிரதீதியாகின்றன. ஆதலால், சொப்பனத்தில் இல்லாத பதார்த்தங்களின் ஞானம் பிராந்தி ரூபமாக உண்டாகின்றது. அவற்றிற்கு உற்பத்தியினை அங்கீகரித்தல் யோக்யமன்றாம் என்ற சந்தேகம் உண்டாகின்றது
 
எந்த வஸ்துவின் உற்பத்தியில் எவ்வளவு தேசகாலாதி சாமக்கிரிகளாகிய காரணங்கள் வேண்டுமோ, அவ்வளவு சாமாக்கிரிகளிலின்றி உற்பத்தியாவது மித்யா எனப்படுகின்றது. சொப்பனத்தின் யானை முதலியவற்றின் உற்பத்திக்கு யோக்கியமான தேசகாலங்களில்லை. நீண்ட காலத்திலும், விஸ்தாரமான இடத்திலும் உண்டாதற்கு யோக்கியமான யானை முதலியன கணமாத்திர காலத்தில் சூட்சுமான கண்டப்பிரததேசத்திலுண்டாதலால் மித்யாவாம். சொப்பனாவஸ்தையில் நீண்ட காலமும் விஸ்தார தேசமும் பிரதீதியாம் ஆயினும் அன்னிய பதார்த்தங்களைப் போலச் சொப்பனத்தினல் அதிக கால அதிக தேசங்களும் அனீர்வசனீயப் பிராதிபாஸியமாக உற்பத்தியாகின்றன. ஏனெனின், விஷயமின்றிப் பிரத்யக்ஷ ஞானம் உணடாகின்றது. வியாவகாரிக தேச காலங்கள் குறைவாயிருக்கின்றன. ஆதலால், பிராதிபாஸிகமாக உண்டாகின்றன. பின்னரோ, சொப்பனாவஸ்தையில் உண்டாகிய பிராதிபாஸிக தேசகாலங்கள் சொப்பனாவஸ்தையின் யானை முதலியவற்றிற்குக் காரணம் அன்றாம். ஏனெனின், காரணம் முன்னுண்டாதல் வேண்டும், காரியம் பின்னுண்டாதல் வேண்டும். சொப்பனத்தின் தேசகாலங்களும் யானை முதலியனவும் ஒரே சமயத்திலுண்டாகின்றன. ஆதலால், அவற்றிற்குக் காரண காரியத்தன்மை பொருந்துவதில்லை. வியாவகாரிக தேசகாலங்கள் குறைவாக இருக்கின்றன. யானை முதலியவற்றிற்கு யோக்கியமன்றாம். ஆதலால், தேசகால ரூப சாமக்கிரிகளின்றி உண்டாதலால் சொப்பன பதார்த்தங்கள் மித்யாவாம்.
 
மேலும், சொப்பனத்தில் யானைக்கு மாதா முதலிய சாமக்கிரிகளில்லை. சொப்பனத்தில் பிராணி ரூப பதார்த்தங்களின் மாதா பிதாக்களும் பிரதீதியாகின்றனவாயினும், சொப்பனத்தின் மாதா பிதாக்கள் புத்திரனுடைய உற்பத்திக்குக் காரணமாகின்றதில்லை. ஏனெனின், மாதா பிதா புத்திரன் ஆகியோர் ஒரு கணத்தல் கூடவே உண்டாகின்றார்கள். ஆதலால், அவர்களுக்குக் காரண காரியபாவமில்லை. எந்த நித்திரையோடு கூடிய அவித்யாயினின்றும் சொப்பன பதார்த்தங்களுண்டாகின்றனவோ, அந்த அவித்யாவே அந்தப் பதார்த்தங்களில் மாதா, பிதா, புத்திர தன்மைகளை உண்டாக்குகின்றன. இதனால், சொப்பன பதார்த்தங்களின் உற்பத்தியில் வேறொரு சாமக்கிரியுமில்லை  பின்னரோ நித்திராரூப தோஷத்தோடு கூடிய அவித்யாவே காரணமாம். தோஷ சகித அவித்யாவிலிருந்து உண்டாகும் வஸ்து சிப்பி-வெள்ளி போன்று மித்யாவாகும். ஆதலால், சொப்பன பதார்த்தம் சத்தியமன்று, மித்யாவாகும். ஆதலால், உபாதான காரணம் அந்தக்கரணம், அல்லது சாட்சாத் அவித்யாவேயாகும். முதல் பட்சத்தில் சாட்சி சேதனம் சொப்பனத்தின் அதிஷ்டானமாம். இரண்டாவது பட்சத்தில் பிரம்ம சேதனம் சொப்பனத்தின் அதிஷ்டானமாம். இவ்வாற்றால், சொப்பனம் அந்தக்கரணத்தின் அல்லது அவித்யாவின் பரிணாமமும் சேதனத்தின் விவர்த்தமுமாம்
 
இரண்டாவது பட்சத்தில் பிரம்ம சேதனம் சொப்பனத்தின் அதிஷ்டானமென்றும்  அவித்யா உபாதான காரணம் என்றும் கூறப்பட்டது. அங்கு அதிஷ்டான ஞானத்தினால் கற்பிதத்தின் நிவிருத்தி உண்டாகின்றது. சொப்பனத்தின் அதிஷ்டானம் பிரம்மமாம். ஆதலால், பிரம்ம ஞானமின்றி அக்ஞானிக்கு ஜாக்கிரத அவஸ்தையில் சொப்பனத்தின் நிவருத்தி உண்டாகாதிருத்தல் வேண்டும் என்ற சந்தேகம் உண்டாகின்றது.
 
சொப்பனத்திற்கு அதிஷ்டானம் பிரம்மமும் உபாதான காரணமும் அவித்யாவும் போல, வேதாந்த சித்தாந்தத்தில் ஜாக்கிராவஸ்தையின் வியாவகாரிக பதார்த்தங்களுக்கும் அதிஷ்டானம் பிரம்மமும், உபாதான காரணமும் அவித்யாவுமாகும். ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தங்களை வியாவகாரிகமென்பர். சொப்பன பதார்த்தங்களைப் பிராதிபாஸிகம் என்பர். இவ்வாறாக பேதம் இனியிருத்தல் வேண்டும். ஏனெனின், இரண்டற்கும் அதிஷ்டானம் பிரம்மமும், உபாதான காரணம் அவித்யாவுமாகும். ஆதலால், ஜாக்கிரதை, சொப்பனம் இரண்டும் வியாவகாரிகமாதல் வேண்டும், அல்லது இரண்டும் பிராதிபாஸிகம் ஆகுதல் வேண்டும் என்ற சந்தேகமும் உண்டாகின்றது.
 
இந்த இரண்டு சந்தேகங்களும் பொருந்தாது. ஏனெனின், முதல் சந்தேகத்திற்கு பதில் இதுவாம். நிவிருத்தி இரண்டு பிரகாரமாக இருக்கின்றது என்று 4வது அத்தியாயத்தில் கியாதி நிரூபணத்தில் கூறப்பட்டிருக்கிறது. காரணசகித காரியத்தின் வினாசரூப அத்யந்த நிவிருத்தியோ, சொப்பனத்திற்கு ஜாக்கிரத்தில் பிரம்மஞானமின்றிப் பொருந்தாது. பின்னரோ, தடியாலடித்தலால் எங்ஙனம் கடம் மண்ணில் லயமாகின்றதோ, அங்ஙனமே சொப்பனத்திற்குக் காரணமான நித்திரா தோஷத்தின் நாசத்தினால், அல்லது சொப்பனத்திற்கு விரோதியான ஜாக்கிரத்தின் உற்பத்தியினால், அவித்யாவின்கண் லய ரூபமான நிவிருத்தி சொப்பனத்திற்கும் பிரம்மஞானமின்றிச் சம்பவிக்கின்றது.
 
ஜாக்கிரத, சொப்பனமும் சமானமாயிருத்தல் வேண்டும் என்று சந்தேகித்தது பொருந்தாது. ஏனெனின், ஜாக்கிரத்தினது தேகாதி பதார்த்தங்களின் உற்பத்தியிலோ வேறு தோஷமின்றிய கேவல அனாதி அவித்யாவே உபாதான காரணமாம். சொப்பன பதார்த்தங்களிலோ ஸாதி நித்திலா தோஷமும் அவித்யாவுக்குச் சகாயமாம். ஆதலால், அன்னிய தோஷமின்றிய கேவல அவித்யா ஜன்னியம் வியாவகாரிகமெனப்படும். சாதி தோஷ சகித அவித்யா ஜன்னியம் பிராதிபாஸிகமெனப்படும். சொப்பன பதார்த்தம் நித்திரா தோஷ சகித அவித்யா ஜன்னியமாயிருத்தலால் பிராதிபாஸிகமாம். ஜாக்கிர பதார்த்தம் அன்னிய தோஷமின்றிய அவித்யா ஜன்னியமாயிருத்தலால் வியாவகாரிகம் எனப்படும். இவ்வாற்றால் சொப்பன பதார்த்தங்களில் ஜாக்கிர பதார்த்தங்களிலும் விலக்ஷணத்தன்மை இருக்கிறது. ஆனால், இவையாவும் மூவித சத்தைகளை அங்கீகரித்து ஸ்தூல திருஷ்டியினால் கூறப்பட்டன. விசார திருஷ்டியினாலோ, மூவிதச் சத்தைகள் பொருந்தாது. ஜாக்கிர சொப்பனங்களின் பரஸ்பர விலக்ஷணத் தன்மையும் பொருந்தாது.
 
வேதாந்த பரிபாஷை முதலிய கிரந்தங்களில் முன்கிரமப்படி வியாவகாரிக பிராதிபாஸிக பதார்த்தங்களின் பேதம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், மூன்று சத்தைகள் அங்கீகரிக்கப்பட்டிருக்கின்றன. அங்ஙனமே வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகளும் மூன்று சத்தை அங்கீகரித்திருக்கின்றார்கள்.
 
தேகாதி பதார்த்தங்களிருவகையாம். ஓன்று ஈஸ்வர ஸ்ருஷ்டியாம். அது பாஹியமாம். மற்றொன்று ஜீவ சங்கல்பத்தால் ஸ்ருஷ்டிக்கப்பட்டதாம். அது மனோமயமும், அந்தரமுமாம். இவ்விரண்டிலும் ஜீவ சங்கல்பத்தினால் ஸ்ருஷ்டிக்கப்பட்ட ஆந்தரமான மனோமயம் சாட்சி பாஸியமாம். ஈசுவர சிருஷ்டி பாஹியமாம். அது பிரமாதா,  பிரமாணங்களுக்கு விஷயமாம். ஆந்தர மனோமய தேகாதிகளே ஜீவனது சுக துக்கங்களுக்குக் காரணமாக இருக்கின்றன. பாஹிய ஈசுவர சிருஷ்டி சுக துக்கங்களுககுக் காரணமன்றாம். ஆதலால், மனோமய பதார்த்தங்களின் நிவிருத்தி முமுக்ஷுவிற்கு அபேக்ஷையாம். பாஹியப் பிரபஞ்சம் சுக துக்கங்கட்கு காரணமன்றாம். ஆதலால், அதன் நிவிருத்தி தேவையில்லை.
 
எங்ஙனம் இரண்டு புருஷர்களின் இரண்டு புத்திரர்கள், வேறு தேசம் சென்று இருந்தார்கள். அவர்களுள் ஒருவனுடைய புத்திரன் இறந்துவிட்டான், மற்றொருவனுடைய புத்திரன் உயிரோடிருக்கிறான். உயிரோடிருக்கின்ற புத்திரன் அனேக திரவியங்களை அடைந்து யாரோவொருவன் மூலமாக தன் பிதாவிற்கு தனது திரவியத்தின் அடைவையும், மற்றொருவன் இறந்துபோன சமாசாரத்தை இறந்தவனுடைய தந்தைக்கு சொல்லிவிடும்படி கூறியனுப்பினான். அங்கு சமாசாரத்தினை அறிவிக்கும் புருஷன் , ஜீவித்திருக்கும் புத்திரனது பிதாவினிடத்து உன் புத்திரன் இறந்துவிட்டான் என்றும், இறந்தவனது பிதாவினிடத்தில் உன் புத்திரன் நன்றாக இருக்கிறான், நிறைய திரவியத்தை அடைந்திருக்கின்றான் என்றும் கூடிய சீக்கிரத்தில் தங்களை பார்க்க வருவான் என்றும் மாற்றிக் கூறிவிட்டான்.
 
அந்த வஞ்சக வசனத்தினைக் கேட்டு ஜீவித்திருக்கும் புத்தரனுடைய பிதா அழுது அனேக துக்கத்தினை அனுபவித்தார். இறந்த புத்திரனுடைய பிதா பெரும் மகிழ்ச்சி அடைந்தார். இதிலிருந்து தேசாந்தரத்தில் ஈசுவரனால் சிருஷ்டிக்கப்பட்ட புத்திரன் ஜீவித்திருந்தும் மனோமய புத்திரன் இறந்து போனான். ஆதனால் துக்கத்தை அடைந்திருக்கிறார். ஈசுவரன் சிருஷ்டித்த ஜீவித்திருப்பவன் பிதாவிற்குச் சுகமுண்டாகிறதில்லை.
 
அதேமாதிரி இறந்து போனவனின் பிதாவிற்கு ஈசுவரனால் சிருஷ்டிக்கப்பட்ட புத்திரன் இறந்துபோனான். அவனுக்குத் துக்கமுண்டாகவில்லை.  மனோமய புத்திரன் ஜீவித்திருத்தலால் அவனுக்குச் சுகமுண்டாகின்றது. ஈசுவர சிருஷ்டி சுக துக்கங்களுக்குக் காரணமன்றாம். இதிலிருந்து வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள் ஜீவ ஸ்ருஷ்டியையும், ஈசுவர சிருஷ்டியையும் இரண்டு பிரகாரமாகக் கூறி இருக்கின்றார். ஜீவ சிருஷ்டி பிராதிபாஸிகமாம், ஈசுவர சிருஷ்டி வியாவகாரிகமாம். இவ்வாறு வேறு கிரந்தக்காரர்களும் இருத்தலை மூன்று பிரகாரமாகக் கூறியிருக்கின்றார்கள். சேதனத்திற்கு பரமார்த்த ஸத்தாம். சேதனத்தின் பின்னமான ஜட பதார்த்தங்கட்கு இருவித ஸத்தை உள்ளது. ஒன்று வியாவாரிக ஸத்தாம், மற்றொன்று பிராதிபாஸிக ஸத்தாம். சிருஷ்டியின் ஆதிகாலத்தில் ஈசுவர சங்கல்பத்தினால் உண்டான கேவல அவித்யாவின் காரியங்களான பஞ்ச பூதங்களும், அவற்றின் காரியங்களும் வியாவகாரிக ஸத்தாம். தோஷசகித அவித்யாவின் காரியங்களான சொப்பனம், சுத்தி ரஜதாதிகட்குப் பிராதிபாஸிக ஸத்தாம். இதிலிருந்து ஜாக்கிர பதார்த்தங்ளுக்கு வியாவகாரிக ஸத்தும், சொப்பன பதார்த்தங்களுக்கு பிராதிபாஸிக ஸத்தும் பிரதிபாதிக்கப்படுகின்றன.
 
அங்ஙனமாயின், அனாத்ம பதார்த்தங்கள் எல்லாவற்றிற்கும் பிராதிபாஸிக ஸத்தே உள்ளது, ஆதலால் ஸத் இரண்டு பிரகாரமேயாகும். சேதனத்திற்கு பரமார்த்த ஸத்தும், சேதனத்தின் பின்னமான சகல அனாத்மாக்களுக்கும் பிராதிபாஸிக ஸத்தாகும்.
 
ஜாக்கிர சொப்பன பதார்த்தங்களுக்குச் சிறிதும் விலக்ஷணத்தன்மை சித்திக்கின்றதில்லையென்னும் உத்தம சித்தாந்தத்தினைப் பிரதிபாதனம் செய்வோம்.  தேச கால சாமக்கிரியின்றிச் சொப்பனத்தின் யானை, மலை முதலியன உண்டாகின்றன. ஆதலால், அவைகள் மித்யாவெனப்படுகின்றன. அங்ஙனமே, ஆகாசாதி ஸ்ருஷ்டி பிரம்மத்தினின்றும் உண்டாகின்றது. அந்தப் பிரம்மத்தில் தேச காலங்கள் அற்பமுமில்லை. சொப்பனத்தில் யானை, மலை முதலியவற்றிற்கு யோக்கியமான தேசகாலங்கள் இல்லாவிடினும் அற்ப தேச காலங்களிருக்கின்றன. அவ்வாறே, ஆகாசாதிகளின் சிருஷ்டியில் அற்ப தேசகாலங்களுமில்லை. ஏனெனின், தேச காலமின்றிய பரமாத்மாவினின்றும் ஆகாசாதிகளின் ஸ்ருஷ்டி சொல்லப்பட்டு இருக்கின்றது. இக்காரணத்தால், தைத்திரிய உபநிஷத்தில் ஆகாசாதிகளின் ஸ்ருஷ்டி கிரமமமாகச் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது  தேசகாலங்களின் ஸ்ருஷ்டி சொல்லப்படவில்லை.
 
சூத்திரகார, பாஷ்யக்காரர்களும் தேச காலங்களின் சிருஷ்டியனைக் கூறவில்லை. சிருஷ்டியென்பது உற்பத்திக்காம். ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்தின் உற்பத்தி தேச கால சாமக்கிரிகளின்றி உண்டாகின்றது. ஆதலால், ஆகாசாதிகள் கனவு போன்று மித்யாவாம்.
 
மதுசூதன ஸ்வாமிகள் தேச காலங்களைச் சாக்ஷாத் அவித்யாவின் காரியமென்று கூறியிருக்கிறார். ஆதலால், மாயாவிசிஷ்ட பரமாத்மாவினின்றும் முதலில் மாயையின் பரிணாமமான தேச காலங்கள் உண்டாகின்றன. அதன் பின்னர் ஆகாசாதிகளின் உற்பத்தி உண்டாகின்றது. ஆதலால், யோக்கியமான தேசகாலங்களால் ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்தின் உற்பத்தி சம்பவிக்கின்றது.
 
அங்ஙனமாயினும், மதுசூதன ஸ்வாமிகளுக்குத் தேசகாலங்கள் முதலில் உண்டாகின்றன, ஆகாசாதிகள் பின்னருண்டாகின்றன என்பது அபிப்பிராயம் அல்லவாம். ஏனெனின், சென்ற காலத்திலிருப்பது பிரதமம் அல்லது பூர்வம் எனப்படுகின்றது. வருங்காலத்தில் இருப்பதற்கு உத்தரம் அல்லது பின் என்று கூறப்படுகின்றது. ஆகாசாதிகளின் உற்பத்திக்கு முன் தேசகாலங்கள் உண்டாயின என்று கூறுவதால் ஆகாசாதிகளின் உற்பத்தி காலத்தில் பூர்வ கால உபகித பரமாத்மா தேசகாலங்களுக்கு அதிஷ்டானமென்பது சித்தமாகும். ஆதலினால், தேச காலங்களின் உற்பத்தியில் பூர்வகாலத்தின் அபேக்ஷை உண்டாகும். காலத்தின் உற்பத்தியின்றிப் பூர்வ காலம் சித்திக்கின்றதில்லை. ஆதலால், ஆகாசாதிகளுக்குப் பூர்வ காலத்தில் தேசகாலாதிகள் இருக்கின்றன என்று கூறுதல் பொருந்தாது.
 
ஆனால், மதுசூதன ஸ்வாமிகளின் அபிப்பிராயம் இதுவாம். பூத பௌதிகப் பிரபஞ்சம் பிரதீதியாவது போன்று தேச காலங்களும் பிரதீதியாகின்றன. ஆத்மாவினும் பின்னமான எவையும் நித்தியமன்று. ஆதலால், தேசகாலங்கள் நித்தியமன்றாம். இல்லாத பதார்த்தம் பிரதீதியாவதில்லை. ஆகையால், ஆகாசாதிகள் போலத் தேச காலங்களும் உற்பத்தியாகின்றன. அத்தேச காலங்கள் மாயையின் பரிணாமமும், சேதனத்தின் விவர்த்தமும் ஆகும். விவர்த்தம் எதற்கும் காரணமாவதில்லை. ஆதலின், ஆகாசாதிப் பிரபஞ்ச உற்பத்தியில் தேச காலங்களின் காரணத்தன்மை பொருந்தாது.
 
அல்லது காரணம் முதலிலும், காரியம் பின்னரும் இருக்கின்றன. ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்திற்கு முன் தேசகாலங்களிருக்கின்றனவாகக் கூறுதல் பொருந்தாது என்னும் வார்த்தை சமீத்திலேயே சொல்லப்பட்டு வந்திருக்கின்றது. இதனாலும் தேசகாலங்கள் ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்திற்குக் காரணமாதல் பொருந்தாது. ஆனால் கனவின் பிதா புத்திரன் போல் தேசகால சகித ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சம மாயா விசிஷ்ட பரமாத்மாவினின்றும் உற்பத்தியாகின்றது. ஒரு பதார்த்தம் ஒரு தேசத்தில் ஒரு காலத்தில் உண்டாகின்றது. அன்னிய தேசத்தில் அன்னிய காலத்தில் உண்டாகின்றதில்லை. இவ்வாற்றால் சகல பதார்த்தங்களும் பிரளய காலத்திலுண்டாகின்றதில்லை. ஸ்ருஷ்டி காலத்தில் உண்டாகின்றன. அதனால், தேசகாலங்கட்குக் காரணத்தன்மைப் பிரதீதியுமாகின்றன. அங்ஙனமாயினும், எந்த மாயையிலிருந்து தேசகால சகிதப் பிரபஞ்சம் உற்பத்தியாகின்றதோ, அந்த மாயையினாலேயே தேச காலங்களில் காரணத்தன்மையும் அன்னியப் பிரபஞ்சத்தில் காரியத்தன்மையும் பிரதீதியாகின்றன. ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்திற்குத் தேசகாலங்கள் காரணமன்று.
 
இவ்விஷயத்தில் இவ்வாறு சந்தேகம் உண்டாகின்றது. இல்லாத பதார்த்தம் பிரதீதியாகின்றதில்லை  சித்தாந்தத்திலும் அங்கீகாரமில்லை. இல்லாத பதார்த்தத்தின் பிரதீதியினை அங்கீகரித்தால் அஸத் கியாதியின் அங்கீகாரம் உண்டாகும். இல்லாத மலடி மகன், முயற்கொம்பு முதலியவற்றின் பிரதீதி உண்டாதல் வேண்டும். ஆதலின், இல்லாத பதார்த்தம் பிரதீதியாகின்றதில்லை.
 
ஆதலால், தேசகாலங்களின் காரணத்தன்மை இல்லாதிருக்குமாயின், தேச காலங்களில் சர்வபதார்த்தங்களின் காரணத்தன்மையின் பிரதீதி மாயையின் பலத்தினால் உண்டாக வேண்டுவதில்லை  காரணத்தன்மையின் பிரதீதி தேச காலங்களிலுண்டாகின்றது. ஆதலால், தேசகாலங்கள் சகலப் பிரபஞ்சத்திற்கும் காரணங்களாம்.
 
சர்வப்பிரபஞ்சத்திற்கும் காரணம் பிரம்மமாம். பிரம்மத்தின் காரணத்தன்மை தேச காலங்களில் பிரதீதியாகின்றது. தேச காலங்களில் காரணத்தன்மை இல்லையென்று சித்தாந்தி கூறுவதும் பொருந்தாது. ஏனெனின், எங்ஙனம் தேச காலங்களுக்கு அதிஷ்டானம் பிரம்மமோ, அங்ஙனமே சர்வப் பிரபஞ்சத்திற்கும் அதிஷ்டானம் பிரம்மமாம். தேசகாலங்களிலேயே பிரம்மத்தின் காரணத்தன்மை பிரதீதியாகின்றது  அன்னியத்தில் இல்லையென்று கூறுவதற்கு ஒரு காரணமும் இல்லை. ஆதலால், அதிஷ்டானப் பிரம்மத்தின் காரணத்தன்மை தேசகாலங்களில் பிரதீதியாகுமாயின், பிரம்மம் சர்வப் பிரபஞ்சத்திற்கும் அதிஷ்டானமாக இருத்தலால், சர்வப்பிரபஞ்சத்திலும் காரணத்தன்மை பிரதீதியாதல் வேண்டும். சிலவற்றில் காரணத்தன்மை, சிலவற்றில் காரிய தன்மையென்னும் பேதமிருக்க வேண்டுவதில்லை.
 
அல்லது, தேசகாலங்களில் காரணத்தன்மையில்லை, பிரம்மத்தில் காரணத் தன்மையிருக்கின்றது.  அந்தப் பிரம்மத்தின் காரணத்தன்மை தேசகாலங்களில் பிரதீதியாகின்றதென்று கூறுவதனால், அன்னியதாக் கியாதியின் அங்கீகாரம் உண்டாகும். ஏனெனின், அன்னிய வஸ்து அன்னிய ரூபமாகப் பிரதீதியாதலை அன்னியதாக் கியாதியென்பர். தேசகாலங்கள் காரணமன்றாம். ஆதலால், காரணத்தின் அன்னியம் அகாரணமாம். அதற்கு அன்னியரூபம் எனப்படும். காரண ரூபத்தினால் பிரதீதியை அங்கீகரித்தால் அன்னியதாக் கியாதி அங்கீகரிக்கப்படவில்லை. இவ்விடத்தில் அன்னியதாக் கியாதியை அங்கீகரித்தால், சிப்பியில் அனிர்வசனீய வெள்ளியினுற்பத்தி சித்தாந்தத்தில் அங்கீகரிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. அது நிஷ்பலமாம். ஏனெனின், அன்னியதாக் கியாதியில் இரண்டு மதங்களுள்ளது.  ஒன்று வேறிடத்திலிருக்கின்ற பதார்த்தங்கள் வேறிடத்தில் பிரதீதியாவது அன்னியதாக் கியாதியாம். எங்ஙனம் ஸ்திரீயின் கரத்திலிருக்கிற வெள்ளி எதிரிலிருக்கும் சிப்பி தேசத்தில் பிரதீதியாவது அன்னியதாக் கியாதியாம். அல்லது, அன்னிய பதார்த்தம் அன்னிய ரூபமாகப் பிரதீதியாவது அன்னியதாக் கியாதியாம். சிப்பியே வெள்ளிரூபமாகப் பிரதீதியாதல் அன்னியதாக் கியாதியாம். இவ்வாறு எல்லாப் பிராந்தி ஸ்தலங்களிலும் அன்னியதாக்கியாதியினால் நிர்வாகம் சம்பவிக்கிறது. அனிர்வசனீய வெள்ளி போன்றவைகள் உற்பத்தி கூறுதல் அசங்கதமாகும்.
 
விஷயத்தின் சமானாகாரமாக ஞானமுண்டாகின்றது. அன்னிய வஸ்துவின் ஞானம் அன்னிய ரூபத்தினால் உண்டாவதில்லை. ஆகையால், வெள்ளியாகார ஞானத்தின் விஷயமாக அனிர்வசனீய வெள்ளியும் உத்பத்தியாகின்றது. இந்த அத்வைத சித்தாந்தத்தில் காரணத்தின் அன்னியமான தேச காலங்களில் பிரம்மத்தினது காரணத்தன்மையின் ஞானமுண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், தேச காலங்களில் பிரதீதியாகும் காரணத்தன்மை இன்றியதற்கு அல்லது பிரம்மத்தில் இருப்பதற்குப் பானம் பொருந்தாது. பின்னரோ, தேச காலங்களிலேயே காரணத்தன்மை இருக்கின்றன. அதன் பானமுண்டாகின்றது. இவ்வாற்றால் ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்திற்குக் காரணம் தேசகாலங்களிலவாம் என்று சித்தாந்தி கூறுவாராயின் அக்கூற்று அசங்கதமாம்.
 
அந்த சந்தேகம் பொருந்தாது. ஏனெனின், பிரம்மத்தின் காரணத்தன்மை தேசகாலங்களில் பிரதீதியாகின்றது. எங்ஙனம் சிவப்பு புஷ்பத்தின் சம்பந்தமுடைய ஸ்படிகத்தில் அப்புஷ்பத்தின் சிவப்பு வர்ணம் தோன்றுகிறது. அதிஷ்டானத்தின் சத்தியத்தன்மை சொப்பன காலத்தில் மித்யாவான யானை பர்வத முதலியவற்றில் பிரதீதியாகின்றது. அங்கு ஸ்படிகத்தில் அனிர்வசனீயமான சிவப்பு வர்ணத்தின் உற்பத்தி அங்கீகரிக்கப்படவில்லை. பின்னரோ, புஷ்பத்தின் சிவப்பு வர்ணத்தன்மை ஸ்படிகத்தில் பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால், வெண்மையான ஸ்படிகம் சிவப்பு ரூபமாய்த் தோன்றுவதால் சிவப்புத் தன்மையின் ஞானத்தில் அன்னியதாக் கியாதியோ அங்கீகரிக்கப்பட்டு இருக்கின்றது

 
அங்ஙனமே, சொப்பனத்தில் மித்யா பதார்த்தங்களினல் சத்தியத்தன்மை பிரதீதியாகின்றது. ஆங்கு அனிர்வசனீய சத்தியத்தன்மை அந்தப் பதார்த்தங்களில் உற்பன்னமாகின்றது. இவ்வார்த்தையோ “மெய்யான பொய்யாம்” என்னும் வியாகாததோஷமுடைய வசனம் போலப் பொருந்தாதாம். இல்லாதது பிரதீதியாவதில்லை. சொப்பனத்தின் அதிஷ்டானமாய் சேதனத்தின் சத்தியத்தன்மை மித்யா பதார்த்தங்களில் பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால், மித்யா பதார்த்தம் சத்தியரூபமாய்ப் பிரதீதியாதலால், சத்தியத்தன்மையின் ஞானத்தில் அன்னியதாக் கியாதியே அங்கீகரிக்கப்பட்டு இருக்கின்றது. அவ்வாறே, அதிஷ்டானப் பிரம்மத்தின் காரணத் தன்மை தேச காலங்களில் அன்னியதாக் கியாதியாகப் பிரதீதியாகின்றது.
 
இவ்வளவு இடத்தில் அன்னியதாக் கியாதியை அங்கீகரிக்கினோ, எல்லாப் பிராந்திகளிலும் அன்னியதாக் கியாதியையே அங்கீகரிக்க வேண்டும் என்று கூறின், அந்த சந்தேகம் பொருந்தாது. எனெனின், சிப்பி வெள்ளிகளில் அன்னியதாக் கியாதியை அங்கீகரிப்பதில் விஷயத்தின் விலக்ஷணமான ஞானம் பொருந்தாது என்னும் தோஷம் கூறப்பட்டிருக்கிறது. எந்த ஸ்படிகத்தில் சிவப்ப வர்ணத்தன்மையின் ஞானம் உண்டாகின்றதோ அந்த சிவப்பு புஷ்பத்திற்கு ஸ்படிகத்தோடு சம்பந்தமிருக்கின்றது. ஆதலால், ஸ்படிக சம்பந்தமுடைய புஷ்பத்தின் சிவப்பு வர்ணத்தன்மை, ஸ்படிகத்தில் பிரதீதியாகின்றது. ஏனெனின், அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி சிவப்புப் புஷ்ப சம்பந்தியாகிய ஸ்படிகமாம். ஆதலால், புஷ்பத்தின் சிவப்பு வர்ணத்தன்மை ஸ்படிகத்தில் பிரதீதியாகின்றது. சிப்பிக்கோ வெள்ளி ரூபத்தினால் ஞானம் சம்பவியாது. ஏனெனின், சிப்பி தேசத்தில் அனிர்வசனீயமாகவோ வியாவகாரிகமாகவோ வெள்ளி அன்னிய மதத்தில் இல்லை. பின்னையோ, சிப்பி இருக்கின்றது. அந்தச் சிப்பியின் சம்பந்தத்தினால் சிப்பியின் சமானாகாரமாகவே அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகும். வெள்ளியாகார அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி உண்டாகாது. ஆதலால், அவித்யாவின் பாணாமும், சேதனத்தின் விவர்த்தமுமான அனிர்வசனீய ரஜதம் அதன் ஞானமென்னும் இரண்டும் உண்டாகின்றன. ஸ்படிகத்தில் சிவப்பு வர்ணத்தன்மை பிரதீதியாகின்றது. அங்கு விருத்தியின் சம்பந்தம் ஸ்படிகம் சிவப்புப் புஷ்பமென்னும் இரண்டினோடும் உண்டாகின்றது. அவ்விருத்திக்கு ஸ்படிகத்தோடும் சம்பந்தம் இருக்கின்றது. ஸ்படிகத்தில் சிவப்புத் தன்மையின் சாயையிருக்கின்றது. ஆதலால், புஷ்பத்தின் தர்மமான சிவப்பு வர்ணத்தன்மை ஸ்படிகத்தில் அந்த விருத்திக்கோ விஷயமாகின்றது.
 
இதிலிருந்து எங்கு இரண்டு பதார்த்தங்களின் சம்பந்தமிருக்கின்றதோ அங்கு ஒன்றன் தர்மம் மற்றொன்றில் பிரதீதியாதல் சம்பவிக்கிறது. அங்கு அன்னியதாக்கியாதியே சம்பவமாம். எங்கு இரண்டு பதார்த்தங்களின் சம்பந்தம் இல்லையோ அங்கு அன்னியதாக் கியாதியில்லை. பின்னரோ, அனிர்வசனீயக் கியாதியிருக்கின்றது. எங்ஙனம் புஷ்ப சம்பந்தியாகிய ஸ்படிகத்தில் புஷ்பத்தின் சிவப்புத்தன்மை பிரதீதியாகின்றதோ, அங்ஙனமே சொப்பனத்தின் யானை பர்வதம் முதலியவற்றிற்கும் அதிஷ்டான சேதனத்தோடு சம்பந்தம் இருக்கின்றது. ஆதலால், சேதனத்தின் தர்மமாகிய சத்தியத் தன்மையும் சேதன சம்பந்தியாய யானை பர்வத முதலியவற்றில் பிரதீதியாகின்றது. அது அன்னியதாக் கியாதியாம். அங்ஙனமே அதிஷ்டான சேதனத்தின் தர்மமாகிய காரணத் தன்மை அதிஷ்டான சேதன சம்பந்தியாக தேச காலங்களில் பிரதீதியாகின்றது.
 
அதிஷ்டான சேதனத்தின் சம்பந்தம் எல்லாப் பிரபஞ்சத்தோடும் இருக்கின்றது. சம்பந்தியின் தர்மம் அன்னியதாக் கியாதியினால் அன்னியத்தில் பிரதீதியாமாயின், சேதனத்தின் காரணத்தன்மை சர்வப் பிரபஞ்சத்திலும் பிரதீதியாதல் வேண்டுமென்று முன்னர்ச் சங்கை செய்யப்பட்டது.
 
அச்சங்கை பொருந்தாது. ஏனெனில், எங்ஙனம் சொப்பனத்தில் இரண்டு சரீரங்கள் உற்பத்தியாகின்றன. ஒரு சரீரம் பிதா ரூபமாகப் பிரதீதியாகின்றது. மற்றொரு சரீரம் புத்திர ரூபமாகப் பிரதீதியாகின்றது. அங்கு இரண்டு சரீரங்கட்கும் சொப்பனத்தின் அதிஷ்டான சேதனத்தின் சம்பந்தம் உளதாம் ஆயினும், பிதா சரீரத்தில் அதிஷ்டான சேதனத்தின் காரணத்தன்மை பிரதீதியாகின்றது. புத்திர சரீரததில் காரணத்தன்மை பிரதீதியாகின்றதில்லை. பின்னரோ, பிதாவால் பெறப்படுபவன் புத்திரனாவான் என்று இவ்வாறு புத்திர சரீரத்தில் காரியத்தன்மை பிரதீதியாகின்றது. இதிலிருந்து அதிஷ்டான சேதனத்தின் சம்பந்தம் எல்லாவற்றிற்குமிருப்பினும், தேசகாலங்களில் சேதன தர்மமான காரணத்தன்மையின் பிரதீதியும், பிறவற்றில் காரியத்தன்மையின் பிரதீதியும் உண்டாகின்றன.
 
அல்லது அதிஷ்டான சேதனம் அசங்கமாயிருக்கின்றது. அது எதற்கும் பாரமார்த்தமாகக் காரணமன்று. மாயையிலுள்ள ஆபாஸன் காரணமாயினும் ஆபாஸனது சொரூபம் மித்யாவாகின்றது. எது தானே மித்யாவாக இருக்கின்றதோ அது வேறொன்றிற்கு காரணமாதல் பொருந்தாது. ஆதலால், பரமாத்மாவின்கண் பிரபஞ்சத்தின் காரணத்தன்மை உளதாயின், அது தேச காலங்களில் பிராந்தியால் பிரதீதியாதல் பொருந்தும். பரமாத்மாவினிடத்தில் காரணத்தன்மை இல்லை. பரமாத்மா காரணத்தன்மை முதலிய தர்மங்கள் இன்றி அசங்கமாக இருக்கின்றது. அதன் காரணத்தன்மை தேச காலங்களில் பிரதீதியாகின்றது என்று கூறுதல் பொருந்தாது. பின்னரோ, மாயையினால் உண்டான அனீர்வசனீய தேச காலங்கள், அனீர்வசனீய காரணத்தன்மை உடையனவாகின்றன. பாரமார்த்தத்தால் தேசகாலங்கள் காரணமாகாது. எங்ஙனம் புத்திரனின்றிய புருஷன் சொப்பனத்தில் புத்திரனையும், பௌத்திரனையும் பார்க்கின்றான். அங்குப் புத்திர, பௌத்திர சரீரங்கள் அனீர்வசனீயமாக உண்டாகின்றன. புத்தர சரீரத்தில் பௌத்திர சரீரத்தின் அனிர்வசனீய காரணத்தன்மை உண்டாகின்றது. அங்கு பாரமார்த்தமாகப் புத்திர பௌத்திர சரீரங்கட்குப் பரஸ்பரம் காரிய காரண பாவங்களில்லை. அங்ஙனமே, தேச காலங்கள் அனிர்வசனீய காரணங்களாகப் பிரதீதியாகின்றன. பாரமார்த்தமாகத் தேச காலங்களுக்கும் ஆகாசாதிப் பிரபஞ்சத்திற்கும் காரிய காரணத் தன்மைகள் இல்லை. இவ்வாற்றால் தேச கால சாமக்கிரிகளின்றி ஜாக்கிரப் பிரபஞ்சத்தின் உற்பத்தி உண்டாகிறது. ஆதலால், சொப்பனம் போல ஜாக்கிரமும் மித்யாவாம்.
 
எங்ஙனம், சொப்பனத்தின் ஸ்திரீ புத்திராதிகள் சொப்பனத்திலேயே சுக துக்கங்கட்கு ஹேதுக்களாயிருக்கின்றனர்.  ஜாக்கிரத்தில் அவர்களில்லை. அங்ஙனமே ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் சொப்பனத்தில் இல்லை.  ஆதலால் ஜாக்கிரத, சொப்பனங்கள் இரண்டும் சமமாம்.
 
ஜாக்கிரத்தினின்று சொப்பனமுண்டாய், பின்னர் ஜாக்கிரமுண்டாகின்றது. அங்கு முதல் ஜாக்கிரத்தின் பதார்த்தமே, சொப்பன வியவஹித இரண்டாவது ஜாக்கிரத்தில் இருக்கின்றது. முதல் சொப்பனத்தின் பதார்த்தம் இரண்டாவது சொப்பனத்தில் இருக்கின்றதில்லை. ஆகையால், சொப்பன பதார்த்தங்களினும் ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் விலக்ஷணமாமென்று கூறின், அச்சங்கையும் சித்தாந்தத்தை அறியாத மூடனது திருஷ்டியாலுண்டாகின்றது. ஏனெனின், மூர்க்கனுடைய திருஷ்டி இவ்வாறிருக்கின்றது. சம்சாரப் பிரவாகம் அனாதியாம். அதில் ஜீவனுக்கு ஜாக்கிர, ஸ்வப்ன, சுஷுப்தி உண்டாகின்றது. ஜாக்கிர காலத்தில் சொப்பனமும், சுஷுப்தியும் நஷ்டமாகின்றன. சொப்பன காலத்தில் ஜாக்கிரமும், சுஷுப்தியும் நஷ்டமாகின்றன. அங்ஙனமே சுஷுப்தி காலத்தில் ஜாக்கிர சொப்பனங்கள் நஷ்டமாகின்றன. பின்னரோ சொப்பன சுஷுப்தி உண்டாகும்போது ஜாக்கிர காலத்தின் ஸ்திரீ, புத்திர, பசு தனாதிகள் நீங்காமலிருந்து கொண்டேயிருக்கின்றன. அவற்றின் ஞானமே நீங்குகின்றது. மீண்டும் ஜாக்கிரதம் உண்டாகும்போது, முதல் ஜாக்கிரத்திலிருந்த பதார்த்தங்களின் ஞானமுண்டாகிறது என்பது அக்ஞானிகளாகிய மூர்க்கர்களின் திருஷ்டியாம்.
 
பதார்த்தங்களெல்லாம் சேதனத்தின் விவர்த்தமும் அவித்யாவின் பரிணாமமாகும். ஆதலால், சிப்பி-வெள்ளி போன்று எக்காலத்தில் எந்த பதார்த்தம் பிரதீதியாகின்றதோ, அக்காலத்தில் அதிஷ்டான சேதனத்தை ஆசிரயித்த அவித்யாவின் இருவகைப் பரிணாமங்கள் உண்டாகின்றன. அவித்யாவின் தமோ குணாம்சம் கடாதி விஷயரூபமாகப் பரிணாமிக்கிறது. அவித்யாவின் சத்துவ குணாம்சம் ஞானரூபமாகப் பரிணமிக்கிறது.
 
சேதனத்தை ஞானமாகக் கூறுவதால், சத்துவ குணத்தின் பரிணாமம் ஞானம் என்று கூறுதல் பொருந்தாதாம் ஆயினும் எல்லா வியாபக சேதனமும் ஞானம் அன்று. பின்னரோ ஆபாஸ சகித விருத்தியில் ஆரூடமான சேதனத்தை ஞானம் என்பர். ஆகையால், சேதனத்தில ஞான வியவகாரத்தைச் சம்பாதிப்பது விருத்தியாம். இவ்வாறு சேதனத்தில் ஞானத்தன்மையைச் சம்பாதிப்பது விருத்தியாம்.
 
இவ்வாற்றால் சேதனத்திலுள்ள ஞானத் தன்மைக்கு உபாதி, விருத்தியாம். அதனிடத்திலும் ஞான சப்தத்தின் பிரயோகமுண்டாகின்றது. கடத்தின் ஞானம் உண்டாயிற்று என்றும் கடத்தின் ஞானம் நஷ்டமாயிற்று என்றும் உலகத்தில் கூறுகிறார்கள். அங்கு விருத்தியிலாரூடமான சேதனத்திற்கு உற்பத்தி நாசங்கள் சம்பவிக்கின்றதில்லை. விருத்திக்கு உற்பத்தி நாசங்கள் உண்டாகின்றன. ஞானத்திற்கு உற்பத்தி நாசங்கள் கூறப்படுகின்றன. ஆதலால், விருத்தியிலும் ஞான சப்தத்தின் பிரயோகமுண்டாகின்றது. அந்த விருத்திரூப ஞானம் சத்துவகுணத்தின் பரிணாமத்தில் சேதனத்தின் ஆபாஸம் உண்டாகின்றது. கடாதி விஷயரூப பரிணாமத்தில் சேதனத்தின் ஆபாஸம் உண்டாகின்றதில்லை. ஏனெனின், விஷயம் விருத்தி என்னும் இரண்டும் அவித்யாவின் தமோ குணத்தின் பரிணாமமாம். ஆதலால், மலினமாம். அதில் ஆபாஸம் உண்டாகின்றது. இவ்வாற்றால் விருத்திக்குச் சேதனத்தின் ஆபாஸத்தைக் கிரகிக்கும் யோக்கியதன்மை இருத்தலினால் விருத்தி அவச்சின்ன சேதனம் ஞானம் என்றும். சாட்சியென்றும் கூறப்படுகின்றது. கடாதி விஷயங்கட்கு ஆபாசத்தைக் கிரகிக்கும் யோக்யத் தன்மையில்லை. இக்காரணத்தினால் விஷயாவச்சின்ன சேதனம் ஞானமன்றாம். சாட்சியுமன்றாம். இவ்வாற்றால் ஜாக்கிரத்தின் பதார்த்தங்களும் அவற்றின் ஞானமும் கூடவே உண்டாகின்றன, நஷ்டமடைகின்றன. இது வேதத்தின் ரகசிய சித்தாந்தம். ஆதலால் ஜாக்கிரத்தின் பதார்த்தங்கள் இரண்டாவது ஜாக்கிரத்தில் இருக்கின்றன என்று கூறுதல் சம்பவிக்காது.
 
சொப்பனத்தினின்று விழித்துக்கொண்டவனுக்கு முன் எந்தப் பதார்த்தங்கள் இருந்தனவோ அவையே இவை என்று கூறமுடியாது. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தங்களுக்கு ஞானத்தின் சமகாலத்தில் உற்பத்தி-நாசம் உண்டாகின்றது இல்லை. பின்னரோ ஞானத்திற்குமுன்னும், ஞானத்தின் நாசத்துக்குப் பின்னுமிருக்கின்றன.
 
அங்ஙனமாயின், எங்ஙனம் சொப்பன பதார்த்தங்கள் அந்த நேரத்தில் உற்பத்தியாகி, நான் பிறப்பதற்கு முன்னும் இந்த மலை சமுத்திர முதலியன உண்டாயிருக்கின்றன என்று பிரதீதியாகின்றன. அங்குத் தற்காலமுண்டாகிய பதார்த்தங்களில் வெகுகால நிலைத்திருத்தல் என்றத் தன்மைப் பிராந்தி உண்டாகிறது. ஆதலால், எந்த அவித்யா மித்யாவான மலை சமுத்திர முதலியவற்றை உண்டாக்கியிருக்கின்றதோ, அந்த அவித்யாவினால் வெகுகால ஸ்திரத்தன்மையும், ஸ்திரத்தன்மையின் பிரதீதியும் அனிர்வசனீயமாய் உண்டாயிருக்கின்றன. அங்ஙனமே, ஜாக்கிர பதார்த்தங்களிலும் வெகுகால நிலைத்திருத்தல் தன்மையில்லை. பின்னரோ, அவித்யாவின் பலத்தினால் மித்யாவான ஸ்திரத்தன்மையும், அந்தப் பதார்த்தங்களோடு கூடவே உற்பத்தியாகிப் பிரதீதியாகின்றது.
 
இவ்வாறு கூறின், சொப்பன பதார்த்தம் சாக்ஷாத் அவித்யாவின் பரிணாமமாம். ஜாக்கிர பதார்த்தம் சாக்ஷாத் அவித்யாவின் பரிணாமமன்றாம். பின்னரோ, கடத்தின் உற்பத்தி தண்டம் சக்கரம் குயவன் என்பவற்றால் உண்டாவது போல சகல பதார்த்தங்களின் உற்பத்தியும், தத்தங்காரணத்தால் உண்டாகிறது  சாக்ஷாத் அவித்யாவால் உண்டாகின்றதில்லை. சாட்சாத் அவித்யாவின் பரிணாமமாயிருக்குமாயின் ஆகாசாதிக் கிரமத்தால் பஞ்சபூதங்களின் உற்பத்தியும், பஞ்சீகரணமும், அவற்றினின்று பிரம்மாண்டத்தின் உற்பத்தியும் ஸ்ருதியில் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அது அசங்கதமாம். ஆதலால், ஈஸ்வர சிருஷ்டியாகிய ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் தத்தம் உபாதானத்தின் பரிணாமங்களாம். சாட்சாத் அவித்யாவின் பரிணாமங்களன்றாம். சொப்பனத்தின் சகல பதார்த்தங்களும் அவித்யாவின் பரிணாமங்களாம். அவற்றிற்கு ஒரே அவித்யா உபாதானமாயிருத்தலால் அந்தப் பதார்த்தங்களுக்கும் அவற்றின் ஞானத்திற்கும் ஒரே அவித்யாவினின்றும் ஒரே காலத்தின் உற்பத்தி சம்பவிக்கின்றது. ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் வெவ்வேறு காரணங்களாலுண்டாகின்றன. காரியத்திற்குமுன் காரணமிருக்கும். காரணத்தில் காரியம் லயமாகின்றது. ஆதலால், கடத்தின் உற்பத்திக்கு முன்னும் கட நாசத்திற்குப் பின்னும் மட்பிண்டமிருக்கின்றது. இவ்விதத்தால் சில பதார்த்தங்கள் அற்பகாலம் நிலைப்பனவாகவும், சில அதிக காலம் நிலைப்பனவுமாகக் காரிய காரணங்களாயிருக்கின்றன. சொப்பன பதார்த்தங்கள் அவ்வாறில்லை.
 
அச்சங்கை பொருந்தாது. ஏனெனின், ஜாக்கிர பதார்த்தங்கட்குப் போல் சொப்பன பதார்த்தங்களிலும் காரிய காரணத்தன்மை பிரதீதியாகின்றது. எங்ஙனம் ஒருவனுக்கு என் பசு கன்று போட்டிருக்கின்றது அல்லது என் மனைவிக்குப் புத்திரன் உண்டாயிருக்கின்றான் என்று சொப்பனம் உண்டாகிறது. அங்குப் பசுவினிடததிலும், மனைவியிடத்திலும் காரணத் தன்மையும், வெகுகால ஸ்திரத்தன்மையும் பிரதீதியாகின்றன. கன்றினிடத்திலும், புத்திரனிடத்திலும் காரியத்தன்மையும், அற்ப கால ஸ்திரத்தன்மையும் பிரதீதியாகின்றன. எல்லாம் ஒரே காலத்தில் உண்டாகின்றன. ஒன்று மற்றொன்றிற்கு காரணமன்று. ஆனால், பசு, கன்று, மனைவி முதலியவற்றிற்கு அவித்யாவே உபாதானமாம். அங்ஙனமே ஜாக்கிரத்திலும் சில வெகுகாலமிருக்கும் காரணரூபமாகவும், சில சொற்ப காலமிருக்கும் காரியரூபமாகவும் சொப்பனத்தில் போலத் தோன்றுகின்றன. எதுவும் எதற்கும் பரஸ்பரம் காரிய காரணமன்றாம்  பின்னரோ சாட்சாத் அவித்யாவின் காரியங்களாம்.
 
ஸ்ருதியில் கிரமமாகச் சிருஷ்டி கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அங்கு சிருஷ்டியைக் கூறுதலில் சுருதிக்கு அபிப்பிராயமின்று. பின்னரோ, அத்வைதத்தனைப் போதித்தலில் அபிப்பிராயமாம். எல்லாப் பதார்த்தங்களும் பரமாத்மாவிடமிருந்து தோன்றி இருக்கின்றன. ஆதலால், அதன் விவர்த்தமாம். எது எதன் விவர்த்தமாக இருக்கின்றதோ, அது அதன் சொரூபமாகவே இருக்கின்றது. ஆதலால், சகல நாம ரூபங்களும் பிரம்மத்தினும் வேறாகாமல் பிரம்மமாகவே இருக்கின்றன என்னும் அர்த்தத்தினைப் போதிப்பதற்காகச் சிருஷ்டி கூறப்பட்டது. சிருஷ்டிக்கு வேறு பிரயோஜனமில்லை. அங்கு கிரமசிருஷ்டி கூறியது ஸ்தூல திருஷ்டியை உடையவனுக்கு விபரீதக் கிரமமாக லய சிந்தனை செய்யும் பொருட்டாம். அதற்கும் அத்வைத ஞானமே பிரயோஜனமாம். ஆதலால், கிரமமாகச் சொல்லுவதிலும் அபிப்பிராயமில்லை. சிருஷ்டியில் கிரமமில்லை. பின்னரோ, எல்லாப் பதார்த்தங்களும் ஒரே அவித்யாவிலிருந்து  உண்டாயிருக்கின்றன. அவற்றிற்குப் பரஸ்பரம் காரிய காரணத் தன்மையும் பூர்வோத்ரத் தன்மையும் அவித்யாவாகிய சொப்பனம் போல மித்யாவாகப் பிரதீதியாகின்றன. ஸ்ருதி அவற்றிற்குத் தம்மில் காரிய காரணத்தன்மையும், பூர்வோத்தரத் தன்மையும் கூறியிருக்கின்றது. அது லயசிந்தனையின் பொருட்டுக் கூறியதாம். எவ்வாறு சொரூபமிருக்கின்றதோ அவ்வாறே தியானமிருக்க வேண்டுமென்னும் நியமம் தியானத்திலில்லை. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தங்களுக்குத் தம்மில் காரண காரியத் தன்மை இல்லை.
 
ஆனால், சகல பதார்த்தங்களும் சாட்சாத் அவித்யாவின் காரியங்களாம். சிப்பி-வெள்ளி போன்று அல்லது, சொப்பனம் போன்று அவித்யாவின் விருத்தி உபஹித சாட்சியினால் அவற்றின் பிரகாசமுண்டாகின்றது. ஆதலால், எல்லாப் பதார்த்தங்களும் சாட்சி பாஸியங்களாம். அவித்யாவின் ஞானாகார, ஞேயாகார பரிணாமங்கள் ஒரே காலத்தில் உண்டாகின்றன  கூடவே நஷ்டமாகின்றன. ஆதலால், எப்போது பதார்த்தம் தோன்றுகின்றதோ அப்போதே தோற்றத்திற்கு விஷயமான பதார்த்தம் உண்டாகின்றது  வேறு காலத்திலுண்டாகின்றதில்லை. இதனையே திருஷ்டி சிருஷ்டி வாதமென்பர்.
 
இந்தப் பட்சத்தில் பதார்த்தங்களுக்கு அக்ஞான ஸத் இல்லை  ஞாத ஸத் இருக்கின்றது. அத்வைத வாதத்தில் இது சித்தாந்த பட்சமாம். இந்தப் பட்சத்தில் இரண்டு ஸத் இருக்கின்றன  மூன்றில்லை. ஏனெனின், அனாத்ம பதார்த்தங்களெல்லாம் சொப்பனம் போன்று பிராதிபாஸிகமாக இருக்கின்றன. பிரதீதி காலத்தினும் பின்ன காலத்தில் அனாத்மாவிற்குச் ஸத்தில்லை. ஆகையால், மூன்றாவதான வியாவகாரிக ஸத்தில்லை.
 
இந்தப் பட்சத்தில் அனாத்ம பதார்த்தங்களெல்லாம் சாட்சி பாஸியமாக இருக்கின்றன. பிரமாதா, பிரமாணங்களுக்கு விஷயம் ஒன்றும் இல்லை. ஏனெனின், அந்தக்கரணமும், இந்திரியங்களும், அங்ஙனமே கடாதிகளுமாகிய எல்லாத் திரிபுடிகளும், ஞானமும் சொப்பனம் போன்று ஒரே காலத்தில் உண்டாகின்றன. அவற்றிற்கு விஷய, விஷயீ பாவம் பொருந்தாது. கடாதி விஷயமும், நேத்திராதி இந்திரியங்களும், நேத்திராதி வாயிலாக அந்தக்கரணத்தின் விருத்திரூப ஞானம் பிரமாண ஜன்னியமாம். அந்த அந்தக்கரணம் இந்திரியம் விஷயம் என்னும் மூன்றும் ஞானத்தின் பூர்வ காலத்திலில்லை. பின்னரோ, ஞான சமகாலத்திலேயே சொப்பனம் போல் திரிபுடி உண்டாகின்றது. ஆதலால், திருபுடியால் தோன்றும் ஞானம் ஒன்றும் இல்லை. அங்ஙனமாயின் சொப்பனம் போல் ஞானத்தில் திரிபுடி ஜன்யத் தன்மை பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தங்கள் சாட்சி பாஸியமாம். பிரமாண ஜன்னிய ஞானத்திற்கு விஷயமன்று  இதனாலும் சொப்பனம் போன்று மித்யாவாம். அல்லது ஜாக்கிரத்தில் சிற்சில பதார்த்தங்கள் மித்யா ரூபத்தினால் அறியப்படுகின்றன  சிற்சில சத்திய ரூபத்தினால் இவ்வாறு அறியப்படுகின்றன.
 
அனாதி கால பதார்த்தங்களிருக்கின்றன  அவற்றுள் சில நஷ்டமாகின்றன  அவற்றிற்குச் சமானமாக வேறு பதார்த்தங்கள் உண்டாகின்றன. இவ்வாறு பிரபஞ்ச தாரையின் நாசம் ஒருகாலத்திலும் உண்டாவதில்லை. ஞானம் உண்டானவனுக்குப் பிரபஞ்சத்தின் பிரதீதியுண்டாகின்றதில்லை. ஏனையோர்க்கு பிரபஞ்சத்தின் பிரதீதியுண்டாகின்றது. அந்த ஞானத்திற்குச் சாதனம் வேதமும், குருவுமாம். அந்த வேதத்தினாலும் குருவினாலும் பரம சத்தியம் அடையப்படுகின்றது. இவ்வாறாக பிரதீதி ஜாக்கிரத்தில் உண்டாகின்றது, அங்கு சில பதார்த்தங்களில் மித்யாத்தன்மை, சிலவற்றில் நாசம், சிலவற்றில் உற்பத்தி, வேதத்தினாலும் குருவினாலும் பரம புருஷார்த்தப் பிராப்தி என்னும் இவையாவும் அவித்யாவாகிய சொப்பனம் போன்று மித்யாவாக இருக்கின்றன. வாஸிஷ்டத்தில் இவ்வாறு அனந்த இதிகாசங்கள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன.
 
குண மாத்திர சொப்பனத்தில் அனேககாலப் பிரதீதியுண்டாகின்றது. ஜாக்கிரதம் போல ஸ்திரமான பதார்த்தங்கள் பிரதீதியாகின்றன. அவற்றால் வெகுகால போகம் உண்டாகின்றது. ஆதலால், ஜாக்கிர பதார்த்தங்கட்குச் சொப்பன பதார்த்தங்களினும் சிறிதும் விலக்ஷணத் தன்மையில்லை. ஆத்மாவக்கு வேறானவுள்ள அனைத்தும் மித்யாவாம்.
 
சிஷ்யன் கேட்கின்றான். ஈசுவர சிருஷ்டி அனந்த கல்பமாக அனாதியாக இருக்கின்றது. அதில் ஞானி முக்தனாகின்றான். அக்ஞானிக்குப் பந்தம் இருக்கின்றது. ஜாக்கிரத, சொப்பன அவஸ்தை சமானமாகுமாயின், சொப்பனம் ஒரு கணம் அல்லது ஒரு நாழிகை அல்லது ஒரு பகற்காலம் அல்லது கொஞ்ச அதிக காலம் இருக்கும். சொப்பனம் போல் சம்சாரம் சொற்ப காலமிருப்பதாயின் அனாதி காலத்துப் பந்தமுண்டாகாது. பந்த நிவிருத்தி ரூப மோட்சத்தின் பொருட்டுச் சிரவணாதி சாதனங்கள் நிஷ்பலமாம்.
 
குரு கூறுகின்றார். முற்கூறிய சித்தாந்தத்தில் பந்தம், மோட்சம், வேதம், குரு என்பன அங்கீகரிக்கப்படவில்லை. பின்னரோ, சேதனம் நித்திய முக்தமாக இருக்கின்றது. அவித்யாவின் பரிணாமங்கள் சேதனத்தில் பலவித விவர்த்தம் ஆகின்றன. அதனால், ஆத்ம சொரூபத்திற்குக் கிஞ்சித் மாத்திரமும் ஹானி இல்லை. ஆத்மா எப்போதும் அசங்கமாயும் ஏக ரசமாயுமிருககின்றது.
 
இதுவரையில் ஒருவரும் முக்தராகவில்லை. இனியும் ஆவதில்லை. பின்னரோ, சேதனம் நித்திய முக்தமாகவிருக்கின்றது. அவித்யாவுக்கும் அதன் பரிணாமத்திற்கும் சேதனத்தோடு எக்காலத்திலும் சம்பந்தமில்லை. ஆதலால், பந்தம், வேதம், குரு, சிரவணாதிகள், சமாதி, மோட்சம் என்பனவற்றின் பிரதீதியும், சொப்பனம் போல் அவித்யா ஜன்னியமாம். ஆதலால், மித்யாவாம். இவற்றில் வெகுகால ஸ்தாயித்தன்மையும், அவித்தியா ஜன்னியமாம். அங்ஙனமாயினும், இது சித்தாந்தத்தினை உணராமல் ஸ்தூல திருஷ்டியுடைய புருஷனது கேள்வியாம்.
 
சிஷ்யனே! எங்ஙனம் நித்திரா தோஷத்தினால் சொப்பனத்தில் ஓதுவிப்போன்  அத்யயனம்(ஓதல்), வேதம், சாஸ்திரம், புராணம், தர்மசாஸ்திரம், அத்யயன கர்த்தா, கர்மம், அதன்பலன் என்பன பிரதீதியாகின்றன. அவ்வெல்லாப் பதார்த்தங்களிலும் சத்தியத்தன்மையின் பிராந்தி உண்டாகின்றது. அங்ஙனமாயினும், அச்சொப்பனத்தின சகல பதார்த்தங்களும் மித்யாவாக இருக்கின்றன. அங்ஙனமே ஜாக்கிரத்தின் சகல பதார்த்தங்களும் மித்யாவாக இருக்கின்றன. அவற்றில் சத்தியத்தன்மை பிரதீதியாவது பிராந்தியாம். உனக்கு நான் குருவாகத் தோன்றி பந்தத்தை நாசம் செய்யும் வேதத்தின் அர்த்தத்தினை உபதேசம் செய்தல் எதுவோ அது உனக்கு மித்யாவாக பிரதீதியாகின்றது.
 
எங்ஙனம் அக்கிருத தேவனுக்குச் சொப்பனத்தில் மித்யாப் பிரதீதிக்கு விஷயங்களான குரு வேதாதிகள் அனிர்வசனீயமாயுண்டாயினவோ, அங்ஙனமே உன் பிரதீதியில் நான் முதலிய யாவும் அனிர்வசனீயமாய் மித்யாவாக இருக்கின்றன.
 
அந்த அக்கிருத தேவனுக்கு தான் ஒரு அக்கிருதனென்னும் தேவதை, அனாதி காலத்து உறக்கத்தில் தூங்குவதாய்ச் சொப்பனத்தை கண்டது. அச்சொப்பனத்தில் அப்புருஷனுக்கு இவ்வாறாக பிரதீதியுண்டாயிற்று. நான் சண்டாளன், மகா துக்கியாயிருக்கிறேன்  அஸ்தி, மஜ்ஜை, இரத்தம், துவக், மாமிசம், மேதை, வீரியரூப சப்த தாதுக்களினால் என்முகம் நிறைந்து இருக்கின்றது. மகாகோரமும் பயங்கரமுமான பாம்பு, யானை முதலியவற்றோடு கூடிய வனத்தில் நான் சுற்றித் திரிகின்றேன். அந்தத் தேவதை சுற்றித் திரிந்து கொண்டு அவ்வனத்தில் பல இடங்களைப் பார்த்தது. சில இடங்களில் பல பயங்கரமான பிராணிகள் தன்னை சாப்பிடுவதற்கு எதிரில் ஓடி வருகின்றன. சில இடங்களில் பீறிட்டு இரத்தம் நிறைந்த குண்டங்களில் விழுந்த பிராணிகள் அகோர சப்தங்களைச் செய்கின்றன. சிலவிடங்களில் பழுக்கக் காய்ச்சிய இரும்பு ஸ்தம்பங்களோடு சேர்த்துப் கட்டப் பட்ட புருஷர்கள் அலறுகின்றார்கள். சில இடங்களில் சுடுமணலோடு கூடிய மார்க்கங்களில் காலில் ஒன்றுமில்லாமல் சில புருஷர்கள் போகின்றார்கள். அவர்களை ராஜ படைகள் இரும்புத் தண்டத்தனால் அடிக்கிறார்கள். இவ்வாறு பல பயங்கரமான இடங்களை அந்தத் தேவதை பார்த்து ஒரு காலத்தில் தானும் அபராதம் செய்து சொப்பனத்தில் அந்தத் துக்கங்களை அடைந்தது.
 
சிலவிடங்களில் திவ்வியமான ஸ்தலங்களைப் பார்க்குமிடத்த, அவ்விடங்களில் உத்தமமான தேவதைகள் விளங்குகின்றார்கள். அத்தேவர்களுக்குத் திவ்விய போகங்களிருக்கின்றன. அமிர்தத்தைப் பார்த்த மாத்திரத்தினால் அவர்களுக்குத் திருப்தி உண்டாயிருக்கின்றது. அவர்களுக்குப் பசி தாகங்களால் பாதை உண்டாகின்றதில்லை. அவர்கட்கு மல மூத்திரங்கள் இன்றிச் சரீரம் பிரகாசித்துக் கொண்டிருக்கின்றது. உத்தமமான விமானத்தில் இருந்துகொண்டு சில தேவர்கள் ரமிக்கின்றார்கள். அந்த விமானங்கள் அவர்கள் இச்சையினது அனுசாரம் செல்லுகின்றன. சிலவிடங்களில் ரம்பை, ஊர்வசி போன்ற அப்ஸர ஸ்திரீகள் நர்த்தனம் செய்கின்றார்கள். அவர்கள் அங்கமுற்றும் தோஷ ரகிதமாயிருக்கின்ற. எல்லா ஸ்திரீகளும் குணம் உடையவர்களாக இருக்கின்றார்கள். அவர்கள் சரீரத்தினின்றும் காமத்தினைப் பிரகாசிப்பிக்கும் உத்தமமான சுகந்தமுண்டாகின்றது. சிலவிடங்களில் அவர்களோடு தேவர்கள் ரமிக்கின்றார்கள். தானும் ஒருகால் தேவத்தன்மை அடைந்து அவர்களோடு அனேககாலம் மகிழ்ச்சியுடன் இருக்கலாம். அந்த அப்சர பெண்களோடு திவ்விய ஸ்தானங்களில் ரமிக்கலாம்.
 
ஓரிடத்தில் யாவர்க்கும் அதிபதியான புருஷன் இருக்கின்றான். அவன் ஆக்ஞையின் பிரகாரம் நடக்கின்றவர் அவன் முன் நிற்கின்றனர். சிலர்க்கு அந்த அதிபதியும், அவன் சேவகர்களும் சௌமிய ரூபமாய்த் தோன்றுகிறார்கள். சில புருஷர்கட்கு மகாபயங்கர ரூபமாய்த் தோன்றுகிறார்கள். அவ்வனத்திலிருக்கும் புருஷர்கட்குக் கர்மானுசாரமாய்ப் பலனைக் கொடுக்கின்றார்கள். இவ்விதமாக, அக்கிருததேவன் சொப்பனத்தில் நானா ஸ்தானங்களைப் பார்த்தான். வேறு சிலவிடங்களில் பிராமணர்கள் வேதபாராயணம் செய்கின்றார்கள். சிலவிடங்களில் யக்ஞ சாலைகளில் உத்தமமான கர்மம் செய்கின்றார்கள். சிலவிடங்களில் உத்தமமான நதி ஓடுகின்றது. அதில் புண்ணியத்தின் பொருட்டு ஜனங்கள் ஸ்னானம் செய்கின்றார்கள். சிலவிடங்களில் ஞானமுடைய ஆச்சாரியர்கள் சிஷ்யர்களுக்குப் பிரம்மவித்தையை உபதேசம் செய்கின்றார்கள். அந்தப் பிரம்ம வித்யாவை அடைந்து அவ்வனத்தினின்றும் அவர்கள் வெளிப்பட்டுப் போய்விடுகிறார்கள்.
 
இவ்விதமாக, சொப்பனத்தில் அக்கிருத தேவன் கணமாத்திரத்தில் அனேக ஆச்சரிய ரூப பதார்த்தங்களை அவ்வனத்தில் பார்த்தான். அவனுக்குச் சொப்பனத்தில் இவ்வாறு பிரதீதியுண்டாயிற்று. அதாவது அனந்த காலமாய் நான் இந்த வனத்திலிருக்கிறேன். இந்த வனத்திற்கு ஒருகாலத்தும் நாசம் வருகின்றதில்லை. ஒரு காலத்தில் பகவானுடைய நான்கு முகங்களினின்றும் நானா பீஜங்கள் வெளியே வர, அவ்வனம் அவரால் சிருஷ்டிக்கப்படுகின்றது. ஒருகால் அவருடைய கோரமான ஹாஸியத்தால் அவர் முகத்தினின்றும் அக்னி புறப்பட்டு அவ்வனத்தைத் தகனம் செய்கின்றது. வனத்தின் உற்பத்தியுடன் எனது உற்பத்தி உண்டாகின்றது. வனத்தின் தகனம் உண்டாகும் போது எனது தகனம் உண்டாகிறது. வனம் முற்றும் தகனம் செய்து அந்த பகவான் ஒருவரேயிருக்கின்றார். அவர் சரீரத்தில் வனத்தின் விதை தங்குகின்றது. இந்தப் பிரதீதி, சொப்பனத்திலேயே அந்த அக்கிருத தேவனுக்குச் சொப்பன வேதத்தின் சிரவணத்தினால் உண்டாயிற்று.
 
அப்போது தனக்கு அடிக்கடி ஜனன மரணங்களுண்டாதைக் கேட்டு அக்கிருத தேவன் விசாரம் செய்தான். எவ்விதமாக நான் இவ்வனத்தைவிட்டு வெளிப்படுவேன்? வெளிப்படாவிட்டாலும் எனது சண்டாளத்துவம் நீங்கி தேவபாவம் எப்போதும் இருக்கும்படி வனத்தினின்றும் வெளியில் செல்வதற்கு வேறோரு உபாயமில்லை. பிரம்ம வித்யாவினை உபதேசம் செய்யும் ஆச்சாரியர் தனது சிஷ்யர்களை வனத்திற்கு வெளியில் கொண்டு போகின்றார். இவ்வாறு விசாரித்து அந்த அக்கிருத தேவன் சொப்பனத்திலேயே ஆச்சாரியரை அடைந்தான். விதி பூர்வகமாய் அடைந்த சிஷ்யனுக்கு அந்த ஆச்சாரியர் தேவவாணி ரூபமான மித்யா கிரந்தத்தை உபதேசம் செய்கின்றார்.
 
மித்யாசாரியாரால் மித்யா சிஷ்யனுக்கு உபதேசிக்கப்பட்ட கிரந்தம் பாஷா ரூபமாக எழுதப்படுகின்றது.
 
சம்ஸ்கிருத கிரந்தத்தைப் பாஷாரூபமாக்குவதில் மங்கலம் செய்கின்றார். ஏனெனின், மங்கலம் செய்வதினால் கிரந்தம் முடிவதற்குப் தடையாகவுள்ள விக்னங்கள் நாசமாகின்றன. விக்னம் என்பது பாபத்திற்காம். பாபத்தினால் சுபகாரியத்தின் சமாப்தம் உண்டாகின்றதில்லை. அந்தப் பாபங்கள் மங்கலத்தால் நாசமாகின்றன. பாபமற்றவனும கிரந்தாரம்பத்தில் மங்கலம் அவசியம் செய்தல் வேண்டும். ஏனெனின், கிரந்தாரம்பத்தில் மங்கலம் செய்யாவிடின் கிரந்தகர்த்தாவினிடத்தில் புருஷர்களுக்கு நாஸ்திகப் பிராந்தி உண்டாய்க் கிரந்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகாது.
 
அந்த மங்கலம் மூன்று வகையாம். 1.வஸ்து நிர்ச்தேச ரூபமாம், 2. நமஸ்கார ரூபமாம், 3. ஆசீர்வாத ரூபமாம். சகுண அல்லது நிர்குணமான பரமாத்மா வஸ்து எனப்படும். அதன் கீர்த்தனம் வஸ்து நிர்த்தேசமெனப்படும். தன்னுடைய அல்லது சிஷ்யனுடைய வாஞ்சித வஸ்துவைப் பிரார்த்தித்தல் ஆசீர்வாதரூப மங்கலமெனப்படும். தனது இஷ்ட வஸ்துவின் பிரார்த்தனை பின்னர் ஸ்பஷ்டமாகும். சிஷ்யனது இஷ்ட வஸ்துவின் பிரார்த்தனை அதன்பின் ஸ்பஷ்டமாம்.
 
புராணத்தில் கணேசருக்கும், தேவிக்கும், ஈசுவரத்தன்மை பிரசித்தமாக இருக்கின்றது. ஆகையால், அனீசுவர சிந்தனையில்லை. புராணத்தில் கணேசருக்குச் சொல்லப்பட்ட ஜன்மம் ஜீவர்கள் ஜன்மம் போல் கர்மத்தின் பலனன்று. ராமகிருஷ்ணாதிகள் போல் பக்தர்களை அனுக்கிரகிக்க பரமாத்மாவே ஆவிர்ப்பவித்திருக்கிறாரென்பது வியாஸ பகவானது பரம அபிப்பிராயமாகும்.
 
இந்தவிடத்தில் இது இரகசியமாம். பரமார்த்த திருஷ்டியால் ஜீவனும் பரமாத்மாவினும் பின்னமன்று. ஆனால் எந்த ஜன்ம மரணாதி பந்தங்களின் அத்யாஸம் ஆத்மாவினிடத்தில் உள்ளதோ, அது ஜீவனுடைய ஜீவத்தன்மையாம். அந்த ஜன்மாதி பந்தம் கணேசாதிகளுக்கு ஆத்மாவில் பிரதீதியாகின்றது இல்லை. ஆகையால் ஜீவர்களல்லர். இவ்வாற்றால் கணேசாதிகளுக்கு ஈசுவரத்தன்மையிருக்கின்றது. அதனால் கிரந்தாரம்பத்தில் அவர்களைச் சிந்தித்தல் யோக்கியமாம்.
 
நானாரூபம் ஈசுவரனுக்குக் கூறியது எல்லோருக்கும் ஈசுவரத்தன்மையினை விளக்கும் பொருட்டேயாகும்  ஈசுவர பக்தியும் குரு பக்தியும் வித்யாவின் பிராப்திக்கு முக்கிய சாதனங்களாம் என்னும் அர்த்தத்தினையும் விளக்கற்பொருட்டாம்.
 
நிர்க்குண வஸ்து நிர்த்தேச ரூப மங்கலம்
வியாபகமாயும், சத்தியமாயும் இருக்கிற எதன் பிரகாசத்தால் சூரிய சந்திரர்கள் பிரகாசிக்கின்றார்களோ, அந்தப் புத்திக்குச் சாட்சியாகிய நான் சுத்த ரூபமாகவும் ஆனந்த ரூபமாகவும் இருக்கின்றேன்.

சகுண வஸ்து நிர்த்தேச ரூப மங்கலம்
ஸ்ரீகணபதியின் பெயர் விக்கினங்களை மூலத்தோடு நாசம் செய்கின்றது. அவரைச் சிந்திக்காவிடின் தேவதைகளுடைய இச்சைகளும் சித்திக்கின்றது இல்லை. திரிபுரவதத்தில் இந்த வார்த்தை பிரசித்தமாம்.
 
நமஸ்கார ரூப மங்கலம்
அசுரர்களைச் சங்கரிக்கிறவர்களாயும், பக்தர்களை எப்போதும் பரிபாலிக்கிவர்களுமாக இருக்கிற லட்சுமிபதியான மகாவிஷ்ணுவையும், பார்வதிபதியான பரமசிவனையும் நான் நமஸ்கரிக்கின்றேன்.
 
சுவவாஞ்சித பிரார்த்தனா ரூப ஆசீர்வாதம்.
எந்தச் சக்தியின் பலத்தால் ஈசுவரன் இச்சிருஷ்டியினைச் செய்கின்றாரோ, அந்தச் சக்தி இந்தக் கிரந்தம் முடியும் பொருட்டு என்னுடைய வாக்கிலிருக்கப் பிரார்த்திக்கின்றேன்.
 
சிஷ்யவாஞ்சித பிரார்த்தனா ரூப ஆசீர்வாதம்
பந்தத்ததை நீக்கி சுகத்தை தரும் தீனதயாளுவான ஸ்ரீதாது குரு இந்தக் கிரந்தத்தை படிக்கின்றவர், கேட்கின்றவர்களது ஜன்மாதி துக்கத்தை நிவர்த்திப்பாராக.
 
வேதாந்த சாஸ்திர கர்த்தாவாகிய ஆச்சாரியரை நமஸ்கரித்தல்
எங்ஙனம் காற்றானது வனத்தில் வீசி, மரங்களை அசைத்து, அவற்றின் முட்களை விரித்து அழகிய தாமரைப் புஷ்பங்களைத் தமது ஸ்தானங்களினின்றும் பறித்து, முட்களில் சுழற்றுகின்றது. அந்தச் சுழலும் புஷ்பத்தினைப் பார்த்து வழியில் செல்பவனது சித்தத்தில் இவ்வழகிய கமலம் இங்கிருக்கத்தக்கதன்று  பின்னரோ, உத்தமமான இடத்திலிருக்கத் தக்கதாமென்று விசாரித்து அப்புஷ்பங்களை எடுத்துக் கொண்டு, மறுபடியும் மேலும் காற்று பூக்களை முட்களில் சுழற்றாதிருக்கும்படி உபாயம் செய்வேனாகவென்று மீண்டும் விசாரித்துச் சூத்திரங்களால் வலை செய்து முள்மரத்தை பிரித்து விடுகின்றான். அவ்வலையால் புஷ்பங்கள் முட்களில் பிரவேசிப்பதில்லை.
 
அங்ஙனமே, பேதவாதி ஆச்சாரிய ரூப வாயு, வேத ரூபவனத்தில் அர்த்தவாத ரூப முட்களோடு கூடிய மரத்தினின்றும் சகாம கர்மரூப முட்களைப் பிரவிருத்திக்கச் செய்து, கபடமில்லாமலும், அதிசுத்த ராகாதி தோஷங்கள் இல்லாமலுமிருக்கும் சிஷ்ய ரூப தாமரைப் புஷ்பத்தினைச் சமாதிரூப அவற்றின் ஸ்தானத்தினின்றும் பறித்து. சகாம கர்மரூப முட்களில் சுழற்றுவதைப் பார்த்து, வழிப்போக்கனுக்குச் சமானமான வியாபக விஷ்ணுவானவர் இந்தச் சுத்த புருஷன் இவ்விடத்திலிருக்கத்தக்கவனன்று. பின்னரோ என் ஸ்வரூபத்தை அடைய யோக்கியனாவானென்று விசாரித்து, வியாஸ ரூபம் தரித்து அச்சிஷ்யர்களை உபதேச ரூப மடிமீது வைத்தார். எங்ஙனம் புருஷனது மடிமீதிருக்கின்ற புஷ்பத்தினைப் பறிப்பதில் காற்று சமர்த்தமாகாதோ, அங்ஙனமே பிரம்மநிஷ்ட ஆச்சாரியருடைய உபதேசத்தில் இருக்கும் புருஷனைப் பேதவாதி பிரமிக்கும்படி செய்யச் சமர்த்தனாகின்றது இல்லை. மீண்டும் வியாசபகவான், இந்தப் பேதவாதி, மற்றவர்களையும் சகாம சர்மரூப முட்களில் பின்னும் சுழற்றுவான். ஆகையால் இனிமேல் சிஷ்யர்கள் பிரமிக்காமலிருக்க மாறுவிசாரித்துச் சூத்திர வடிவவலையினால் வேத வாக்கிய ரூப மரங்களை விபாகம் செய்து கொடுத்தார்.
 
எங்ஙனம் வனத்தில் இருவகை மரங்களுண்டு. முள்மரங்கள், முள்ளில்லாத மரங்கள். அவை வலையினால் பிரிக்கப்பட்டால் வலையினால் புஷ்பங்களுக்கு முட்களோடு கூடிய மரத்தில் பிரவேசமுண்டாகின்றதில்லையோ, அங்ஙனமே வேதத்தில் இருவகை வாக்கியங்களுள்ளது. ஒன்று கர்மத்தைத் துதித்துப் பகிர்முகப் புருஷனைக் கர்மத்தில் பிரவிருத்திக்கச் செய்கின்றது. மற்றொன்று கர்மபலத்தின் அநித்தியத் தன்மையைப் போதித்துப் புருஷனை நிவிருத்திக்கின்றது.
 
இவ்வாக்கியங்களை, வேதவியாசர் விபாகம் செய்து சூத்திரத்தினால் சகல வாக்கியங்களுக்கும் நிவிருத்தியில் தாத்பர்யமேயல்லாமல் பிரவிருத்தியில் ஒரு வாக்கியத்திற்கும் தாத்பர்யமில்லை என்று போதித்தார். பிரவிருத்தியைப் போதிக்கும் வாக்கியங்கட்கும் ஸ்வாபாவிகமாயும், நிஷித்தமாயுமுள்ள பிரவிருத்தியினின்றும் நிவிருத்தி செய்து விகிதப் பிரவிருத்தியினால் அந்தக்கரணம் சுத்தமாக அதினின்றும் நிவிருத்தி அடைந்து ஞானநிஷ்ட புருஷனாகுக என்று இவ்வாறு நிவிருத்தியில் தாத்பர்யமாம். அர்த்தவாத வாக்கியங்கள் கர்மபயனைப் போதிப்பன. பலத்தில் அவற்றிற்குத் தாத்பர்யமில்லையென்னும் அர்த்தத்தைச் சூத்திரத்தினால் வியாசர் போதிக்கின்றார். சூத்திரங்களால் இந்த அர்த்தத்தை புருஷன் அறிந்து சகாம கர்மத்தில் பிரவிருத்திக்கின்றதில்லை. எங்ஙனம் நூல் வலை புஷ்பங்களை முட்களினின்றும் தடுக்கின்றதோ, அங்ஙனமே வியாச பகவானது சூத்திரம் சகாம கர்மத்தினின்றும் தடுப்பதால் வலைரூபமாகக் கூறப்பட்டது.
 
நான் யார்? சம்சாரத்தின் கர்த்தா யார்? முக்திக்குக் காரணம் ஞானமா அல்லது கர்மமா அல்லது உபாசனையா அல்லது இரண்டுமா?
 
பகவானே! நான் யார்? தேகஸ்வரூபமா? அல்லது தேகத்தினும் பின்னமா? நான் மனுஷனாயிருக்கிறேன். எனக்குச் சரீரமிருக்கின்றது என்று இரண்டு பிரதீதியுண்டாகுதலால் எனக்குச் சந்தேகமிருக்கின்றது. தேகத்தினும் பின்னம் என்று தாங்கள் கூறுவீராயின், நான் கர்த்தாவா, போக்தாவா, அல்லது அக்கிரியனா? அக்கிரியனெனினும் நான் சர்வ சரீரங்களிலும் ஏகனா? அல்லது அனேகனா? என்பது முதற் கேள்விக்கான அபிப்பிராயமாம்.
 
இந்தச் சம்சாரத்தின் கர்த்தா யாவன்? என்பதன் அபிப்பிராயம் இதுவாம். இந்த சம்சாரத்திற்கு ஒரு கர்த்தா உண்டா? அல்லது தானாகவே உண்டாகி இருக்கின்றதா? கர்த்தா விருப்பினும், கர்த்தா ஜீவனா? அல்லது ஈசுவரனா, ஈசுவரனெனினும். அந்த ஈசுவரன் ஓரிடத்திலிருக்கின்றாரா? அல்லது வியாபகரா? வியாபகராயினும், வியாபகமான ஆகாசத்தலும் ஜீவன் பின்னமாயிருப்பது போல அந்த ஈசுவரனினும் ஜீவன் பின்னமா? அல்லது அபின்னமா? முக்திக்குக் காரணம் ஞானமா? அல்லது கர்மமா? அல்லது உபாசனையா? அல்லது இரண்டுமா? இரண்டுமெனினும் ஞானகர்மங்களா? அல்லது ஞான உபாசனைகளா? அல்லது கர்மஉபாசனைகளா?
 
நான் யார் என்பதன் உத்தரம். ஆத்மா சங்காதத்தின் சாட்சியாதல்
குருவானவர் முதலில் சிஷ்யன் கேட்ட கேள்விக்கு பதில் கூறுகின்றார். நீ சச்சிதானந்த சொரூபம் என்று கூறுவதனால் தேகத்திற்கு வேறெனப்பட்டது. ஏனெனின், தேகம் அஸத் ரூபமாயும், ஜட ரூபமாயும் துக்க ரூபமாயும் இருக்கின்றது. நீ கர்த்தாவுமன்று போக்தாவுமன்று. ஏனெனின், எவனிடத்தில் துக்கம் இருக்கின்றதோ, அவன் துக்கநிவிருத்தியின் பொருட்டும், சுகப் பிராப்தியின் பொருட்டும் கிரியைச் செய்கின்றான். அவன் கர்த்தா எனப்படுகிறான். உன்னிடத்தில் துக்கமில்லாததினால் துக்கநிவிருத்தியின் பொருட்டுக் கிரியைச் செய்கிறவனல்லன். நீ ஆனந்த ஸ்வரூபமாயிருக்கின்றாய். ஆதலால், சுகப் பிராப்தியின் பொருட்டும் நீ கிரியையின் கர்த்தாவாக ஆகின்றதில்லை. எவன் கர்த்தாவாகின்றானோ அவனே போக்தாவாகின்றான். நீ கர்த்தாவன்று,  ஆகையால் போக்தாவுமன்று. புண்ணிய பாவங்களை உண்டுபண்ணும் கர்மத்தின் கர்த்தாவும், சுகதுக்கங்களின் போக்தாவும் ஸ்தூல சூட்சும சங்காதமாம்  நீயன்று. நீ சங்காதத்திற்குச் சாட்சியாயிருக்கின்றாய்.
 
ஆத்மா சுக துக்காதி தர்மங்களின்றி வியாபகமாய் ஏகமாயிருக்கிறது என்று விளக்குதல்.
 
ஆத்மா ஏகமாம், பலவன்று. ஆத்மா கர்த்தா போக்தாவாயின், அப்போது பலவாகும். ஏனெனின், ஒருவன் சுகியாயிருக்கின்றான். ஒருவன் துக்கியாயிருக்கின்றான். கர்த்தா போக்தாவாக ஒருவனையே அங்கீகரிக்கின், ஒருவனுக்குச் சுகம் அல்லது துக்கம் உண்டாகின்றதினால் எல்லோருக்கும் சுகம் அல்லது துக்கம் உண்டாதல் வேண்டும். ஆதலால், போக்தா நானாவாம். ஆத்மா போக்தாவன்றாம்  ஆதலினால் ஏகமாம்.
 
பரிசேஷத்தால் ஆத்மா ஏகமாயும், வியாபகமாயும் இருக்கின்றது. அதனிடத்தில் தர்மாதர்மங்கள் சுக துக்கங்கள், பந்த மோட்சம் என்பனவற்றை அங்கீகாரம் செய்தால், சிலருக்குச் சுகம், சிலருக்குத் துக்கம், சிலருக்கு பந்தம், சிலருக்கு மோட்சம் என்னும் வியவகாரமுண்டாகாது. ஆதலால், தர்மாதிகள் புத்தியின் தர்மங்களாம். புத்தி ஜடமாயிருத்தலால் அதனிடத்திலும் தர்ம சுகாதிகள் பொருந்தாவாயினும், ஆத்மாவின் தர்மங்களாகாது என்னும் அபிப்பிராயத்தால் புத்தியின் தர்மமெனப்படுகின்றன. புத்தியும்,  சுகாதிகளும் ஆத்மாவினிடத்தில் அத்தியஸ்தங்களாயிருக்கின்றன. எந்த வஸ்து எதில் அத்தியஸ்தமாய் இருக்கிறதோ, அந்த வஸ்து அதில் பரமார்த்தமாக இருப்பதில்லை. எங்ஙனம் கயிற்றில் அத்தியஸ்தமான சர்ப்பம் பாரமார்த்தமாக கயிற்றில் இல்லையோ, அங்ஙனமே புத்தியம் சுகாதிகளும் ஆத்மாவினிடத்தில் இல்லை. அத்தியஸ்த வஸ்துவும் எதற்கும் ஆசிரயமாகின்றதில்லை. ஆதலால், புத்தியும் சகாதிகளின் ஆசிரயமாயிருப்பதில்லை. ஆனால், அக்ஞானமோ சுத்த சேதனத்தில்  அத்யஸ்தமாயிருக்கின்றது. அந்தக்கரணம் அக்ஞான உபகிதத்தில் (சேதனத்தில்) தர்மாதர்மங்கள், சுக துக்கங்கள், பந்த மோட்சம் அத்தியஸ்தமாயிருக்கின்றன.
 
இவ்வாற்றால் ஆத்மாவிலுள்ள தர்மாதிகளின் அதிஷ்டானத் தன்மைக்கு அந்தக்கரணம் உபாதியாயிருக்கின்றது  ஆதலால், அந்தக்கரணத்தின் தர்மம் எனப்படுகின்றன.
 
அந்தக்கரண விசிஷ்டத்தில் தர்மாதிகள் அத்தியஸ்தமெனின், அது பொருந்தாது. ஏனெனின், விசேஷணத்தோடு கூடியதனை விசிஷ்டமென்பர். தர்மாதிகளின் அத்தியாஸத்திற்கு அதிஷ்டானமான ஆத்மாவிற்கு அந்தக்கரணத்தை விசேஷணமாக அங்கீகாரம் செய்தால் அந்தக்கரணமும் தர்மம், சுகம் முதலியவற்றிற்கு அதிஷ்டானமாகும். அவ்வார்த்தை பொருந்தாது. ஏனெனின், மித்யாவஸ்து அதிஷ்டானமாவதில்லை. ஆதலால், ஆத்மாவில் தர்மாதிகளின் அத்யாஸத்திற்கு அந்தக்கரணம் விசேஷணமன்றாம், ஆனால் உபாதியாம். உபாதியின் சுபாவம் தான் தடஸ்தமாய், எவ்வளவு தேசத்தில் இருக்கின்றதோ, அவ்வளவு தேசத்திலிருக்கும் வஸ்துவை அறிவிக்கும். விசேஷணத்தின் சுபாவம் எவ்வளவு தேசத்தில்தான் இருக்கின்றதோ, அவ்வளவு தேசத்திலிருக்கும் வஸ்துவைத் தன்னோடு அறிவிக்கும். விசேஷணமுடையதனை விசிஷ்டமென்பர். உபாதியுடையதனை உபஹிதமென்பர்.
 
இவ்வாற்றால் அந்தக்கரண விசிஷ்டத்தில் தர்மாதிகள் அத்தியஸ்தமெனின், எவ்வளவு தேசத்தில் அந்தக்கரணமிருக்கின்றதோ, அவ்வளவு தேசத்தில் இருக்கும் சேதன பாகம், அந்தக்கரணம் என்னும் இரண்டற்கும் அதிஷ்டானத் தன்மையுண்டாகின்றது. அந்த அந்தக்கரணம் தானும் அத்தியஸ்தமாக இருத்தலால் அதிஷ்டானமாதல் பொருந்தாது. இவ்வபிப்பிராயத்தினால், அந்தக்கரண உபகிதசேதனத்தில் தர்மாதிகள் அத்தியஸ்தமெனப்பட்டன. ஆதலால், எவ்வளவு தேசத்தில் அந்தக்கரணமிருக்கிறதோ அவ்வளவு தேசத்திலிருக்கும் சேதனபாகமாத்திரத்தில் அதிஷ்டானத் தன்மை இருக்கின்றது  அந்தக்கரணத்திலில்லை என்னும் வார்த்தை பொருந்துகின்றது.
 
அங்ஙனமே. அந்தக்கரணமும் அக்ஞான உபகிதசேதனத்தில் அத்தியஸ்தமாக இருக்கிறது. அக்ஞான விசிஷ்டத்திலில்லை. இவ்வாற்றால் அத்தியஸ்தமான தர்மாதிகளுக்கு அதிஷ்டானம் ஆத்மாவாம். அத்யாஸத்தின் அதிஷ்டானத் தன்மைக்கு அந்தக்கரணம் உபாதியாயிருக்கின்றது. ஆதலால், சுக துக்காதிகள் புத்தியின் தர்மங்களெனப்பட்டன. அவிவேகத்தினால் அந்தக்கரண ஆத்மா என்னுமிரண்டிலும் அவை பிரதீதியாகின்றன. அதனால், அந்தக்கரண விசிஷ்டப் பிரமாதாவின் தர்மங்களாம்  அல்லது அந்தக்கரண விசிஷ்டப் பிரமாதாவின் தர்மங்களாம். அல்லது கயிறு, பாம்பு போலவும், சொப்பன பதார்த்தம் போலவும், கந்தர்வ நகரம் போலவும், ஆகாய நீலத்தன்மை போலவும் எதன் தர்மமுமாகாது. எவ்வாற்றாலும் ஆத்மாவின் தர்மங்களன்றாம். ஆத்மாவினிடத்தில் அத்யஸ்தமாயினும், எந்த வஸ்து எதனிடத்தில் அத்யஸ்தமாயிருக்கின்றதோ, அது அதனிடத்திலேயே பாரமார்த்தமாக இருப்பது இல்லை. அத்யஸ்தம் என்பது கற்பிதத்திற்காம். ஆதலால், ராகத்துவேஷங்கள், தர்மாதர்மங்கள், சுக துக்கங்கள், பந்த மோட்சம் என்னும் இவையின்றிய ஏகமும், வியாபகமுமாய் ஆத்மா இருக்கின்றது.
 
ஆத்மா ஸத் என்று விளக்குதல்.
ஆத்மா ஸத்தாம். எந்த வஸ்து ஞானத்தினால் அபாவமாகின்றதோ, அது அஸத் என்று சொல்லப்படுகிறது. எதன் நிவிருத்தி ஒரு காலத்திலும் உண்டாகின்றதில்லையோ அது ஸத்தென்று சொல்லப்படுகிறது. சர்வ  பதார்த்தங்கட்கும் அவற்றின் நிவிருத்திக்கும் ஆத்மா அதிஷ்டானமாம். அந்த ஆத்மாவிற்கு நிவிருத்தியுண்டாகுமாயின், அதற்கு வேறு அதிஷ்டானம் கூறல் வேண்டும். ஏனெனின், சூன்யத்தில் நிவிருத்தி உண்டாவதில்லை. ஆத்மாவுக்கும், அதன் நிவிருத்திக்கும் வேறு அதிஷ்டானம் அங்கீகரித்தால், அதற்கு வேறு அதிஷ்டானம் அங்கீகரித்தல் வேண்டும். இவ்வாற்றால் அனவஸ்தா தோஷம் உண்டாகும். அன்றியும் ஆத்மாவின் நிவிருத்தியினை அங்கீகரிக்கின்றவனை, ஆத்மாவின் நிவிருத்தியை யாவரேனும் அனுபவித்து இருக்கின்றார்களா. இல்லையா என்று விசாரிக்க வேண்டும்.
 
அனுபவித்திருக்கின்றரென்று கூறின், அது பொருந்தாது  ஏனெனின், எவன் அனுபவிக்கின்றானோ அவனே ஆத்மாவும் தனது ஸ்வரூபமுமாவான். அதன் நிவிருத்தியின் அனுபவம் தன் தலையை வெட்டினதைத்தான் அனுபவிப்பதற்கு சமானமாகும். ஆகையால் ஆத்மாவின் நிவிருத்தியின் அனுபவம் பொருந்தாது. ஆத்மாவின் நிவிருத்தியோ உண்டாகின்றது. ஆனால் அதன் நிவிருத்தியின் அனுபவம் ஒருவனுக்குமில்லையென்று கூறியது சித்தமாயிற்று. ஆத்மாவிற்கு நிவிருத்தியோ உண்டாகின்றதில்லை. ஏனெனின், எந்த வஸ்து யாராலும் அனுபவிக்கப்படவில்லையோ அது மலடி மகனுக்குச் சமானமாகும். ஆதலின் ஆத்மாவின் நிவிருத்தி ஏற்படுவதில்லை. இதனாலேயே ஆத்மா ஸத்தாம்.
 
ஆத்மா சித்(சைதன்யம்) என்று விளக்குதல்.
ஆத்மா சித்தாம், பிரகாச ரூபமான ஞானம் சித் எனப்படும். ஆத்மாவை அப்பிரகாச ரூபமாக சொன்னால், அனாத்மாவாகிய ஜட வஸ்துக்களின் பிரகாசம் ஒருகாலுமுண்டாகாது. அந்தக்கரணம் இந்திரியங்கள் என்பவற்றால் பதார்த்தங்களின் பிரகாசமுண்டாகின்றதென்று கூறின், அது பொருந்தாது. ஏனெனின், அந்தக்கரணமும், இந்திரியங்களும் பர்ச்சின்னமாக இருக்கின்றன. ஆதலால் அவை காரியங்களாம். எது பர்ச்சின்னமாக இருக்கின்றதோ அது கடம் போல காரியமாகும். அந்தக்கரணமும் இந்திரியங்களும் பரிச்சின்னமாக இருத்தலால் காரியங்களாம். தேச காலங்களால் எது வரையறுக்கப்படுகின்றதோ, அது பரிச்சின்னமெனப்படும். எது காரியமோ அது ஜடமாம்.
 
ஆதலால், அந்தக்கரணமும் இந்திரியங்களும் ஜடமாயிருக்கின்றன. அவற்றால் எந்த வஸ்துவின் பிரகாசமும் பொருந்துவதில்லை. ஆதலால், எல்லாவற்றையும் பிரகாசம் செய்கின்ற ஆத்மா பிரகாசரூபமாக இருக்கின்றது.
 
ஆத்மா பிரகாசரூபமன்றாம்  அது ஜடமாம்  அதனிடத்தில் ஞானகுணம் இருக்கின்றது. அந்த ஞானத்தால் ஆத்மா அனாத்மாக்களின் பிரகாசம் உண்டாகின்றது என்று கூறுவானாயின், அவனை ஆத்மாவின் ஞானகுணம் நித்தியமா, அநித்தியமா என்று கேட்க. நித்தியமென்று கூறினால், ஆத்மாவின் ஸ்வரூபமே ஞானமென்று சித்திக்கும். ஏனெனின், ஆத்மாவினும் வேறாக உள்ள யாவும் அநித்தியம் என்பது நியமமாம். ஞானத்தினை ஆத்மாவினும் வேறாக சொல்கின்றானோ அது அநித்தியமேயாகும். ஆதலால் ஞானம் நித்தியமென்று அங்கீகரித்து ஞானம் ஆத்மாவினும் வேறு என்று கூறுதல் பொருந்தாது. அநித்தியம் என அங்கீகரித்தால் கட முதலியவற்றைப் போல ஜடமாம். அநித்திய வஸ்து எதுவோ அது ஜடமாம். ஆதலால் ஞானம் அநித்தியமாம் என்று கூறுதல் பொருந்தாது. ஆனால், ஞானம் நித்தியமேயாம். அந்த நித்திய ஞானம் ஆத்ம சொரூபமேயாகும். அநித்தியமெனக் கொண்டால் ஒரு காலத்தில் ஆத்மாவில் ஞானம் உண்டாம்  ஒரு காலத்தில் உண்டாகாது. ஆதலால் ஆத்மாவினும் வேறாகவும் ஞானமிருக்கும். நித்தியமென அங்கீகாரம் செய்யினோ அது பின்னமாவதிலலை.
 
எது குணமோ அது குணியினிடத்தில் சில சமயங்களில் இருக்கும், சில சமயங்களில் இல்லாமலும் போகலாம். எங்ஙனம் வஸ்திரத்தின் உள்ள வர்ணங்கள் ஒருகாலத்தில் இருக்கும், வேறொரு காலத்தில் இல்லாமலிருக்கும். ஆதலால் எது குணமோ அது போக்குவரத்து உடையதாம். ஞானத்திற்கு நித்தியத் தன்மை உளதாகலின் ஆகமாபாயி(போக்குவரத்து) ஆவதில்லை. ஆதலால் ஆத்மாவின் ஸ்வரூபமே ஞானமாம்.
 
ஞானத்தினை அநித்தியமென்று கூறின் இந்திரியங்களின் மூலமாவதோ, அந்தக்கரணத்தினாலாவது ஞானம் உற்பத்தியாகின்றதென்று கூற முடியாது. அது பொருந்தாது. ஏனெனின், சுஷுப்தியில் இந்திரியங்கள் இல்லை. ஆனால் சுகத்தின் ஞானமுண்டாகின்றது.
 
சுஷுப்தியில் சுகத்தின் ஞானத்தினை அங்கீகாரம் செய்யாவிட்டால், விழித்துக் கொண்டபின் நான் சுகமாய்த் தூங்கினேன் என்று நினைவு உண்டாகாது. எந்த வஸ்து முன்னறியப்பட்டு இருக்கின்றதோ அதன் நினைவு உண்டாகின்றது. அறியப்படாத வஸ்துவின் நினைவு உண்டாகின்றதில்லை. சுஷுப்தி சுகத்தின் நினைவு விழித்துக் கொண்டபின் நமக்கு உண்டாதலால், சுஷுப்தியில் சுகத்தின் ஞானம் இருக்கின்றது. அந்த ஞானத்தை உண்டாக்கும் இந்திரியாதிகள் அந்த நிலையில் இல்லை. ஆதலால் ஞானம் நித்தியமாம்.
 
ஞானத்தை விட்டு ஆத்மா ஒருபோதும் இருக்கின்றதில்லை. ஆதலால், ஞானம் ஆத்மாவின் சொரூபமாம். எங்ஙனம் உஷ்ணத்தன்மையை விட்டு அக்னி எப்போதும் இல்லாதிருப்பது அது அதனுடைய தன்மையாக இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே ஞானமும் ஆத்மாவின் தன்மையாக இருக்கின்றது. எது சென்று வருகின்றதோ அது குணமாம். உஷ்ணமும் ஞானமும் அத்தகையதல்ல. ஆதலால் உஷ்ணம் அக்னியின் சொரூபம், ஞானம் ஆத்மாவின் சொரூபம் என்று உறுதியாகின்றது. எந்த வஸ்து ஒரு காலத்தில் இருந்து வேறொரு காலத்தில் இல்லாமலிருக்கின்றதோ அது ஆகமாபாயி (சென்றுவருதல்) எனப்படும்.
 
உற்பத்தியும் அழிவும் அந்தக்கரண விருத்திக்கு இருக்கின்றன. ஞானத்திற்கு இல்லை. ஆத்ம ஸ்வரூபமான ஞானம் விசேஷ வியவகாரத்திற்கு ஏற்றதல்ல.  ஞானசகித விருத்தி அல்லது விருத்தியில் ஆரூடமான ஞானம் வியவகாரத்திற்கு ஏற்றதாம். இது அவச்சேத வாதத்தின் கிரமமாம். ஆபாஸ வாதத்தில் ஆபாஸசகித விருத்தியால் வியவகாரமுண்டாகின்றது. ஆபாஸ வாயிலாகவாவது, அல்லது சாட்சாத் விருத்திவாயிலாகவாவது ஆத்ம ஸ்வரூப சித்திப்பதில்லை. ஞானத்தினாலேயே சர்வ வியவகாரமும் சித்திக்கின்றது.. இவ்வாற்றால், எல்லாவற்றையும் பிரகாசிப்பது ஞான ஸ்வரூப ஆத்மாவாம். ஆதலால் அது சித்தமாம்.
 
ஆத்மா ஆனந்த சொரூபம் என்று விளக்குதல்
ஆத்மா ஆனந்த ஸ்வரூபமாக இருக்கின்றது. அவ்வாறு இல்லாவிட்டால், விஷய சம்பந்தத்தினால் சொரூபானந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாகாது. விஷயத்தில் ஆனந்தமிருக்குமாயின், எந்த விஷயத்தினால் ஒரு புருஷனுக்குச் சுகமுண்டாகின்றதோ, அதனாலேயே அன்னியனுக்குத் துக்கமுண்டாகின்றது. எங்ஙனம் அக்னியை தொடுவதால் புழுவிற்கும், ஆண்சர்ப்பத்தை பார்ப்பதனால் பெண் சர்ப்பத்திற்கும், ஆண் சிங்கத்தை பார்ப்பதனால் பெண் சிங்கத்திற்கும் ஆனந்தமுண்டாகின்றது  அன்னிய புருஷர்களுக்குத் துக்கம் உண்டாகின்றது. சித்தாந்தத்திலோ அக்னி புழுவிற்கு தொடுவதில் இச்சை உண்டாகும் போது சஞ்சல புத்தியில் சொரூப ஆனந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாவதில்லை. அக்னி சம்பந்தத்தினால் கணநேர மாத்திரம் இச்சை நிவிருத்தியாக நிச்சல புத்தியில் சொரூபானந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாகின்றது. அன்னிய புருஷர்களுக்கு அக்னி சம்பந்தத்தின் இச்சை உண்டாகின்றதில்லை. அன்னிய பதார்த்தங்களின் இச்சை உண்டாகின்றது. அவற்றின் இச்சை அக்னி சம்பந்தத்தால் நிவிருத்தியாவது கிடையாது. ஆதலால் சஞ்சலமான அந்தக்கரணத்தில் அக்னி சம்பந்தத்தால் ஆனந்தம் உண்டாகின்றதில்லை.
 
இதில் இச்சந்தேகம் உண்டாகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் இச்சாரூப விருத்தி எதுவோ அது விஷயப் பிராப்தியினால் நாசம் அடைந்துவிட்டது. அன்னிய விருத்திக்கு ஒரு நிமித்தமும் இல்லாததால், அது உற்பத்தியாவதில்லை. விருத்தியின்றிச் சொரூபானந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாவதில்லை. ஆதலால் விஷயத்திலேயே ஆனந்தமிருக்கின்றது என்ற அச்சங்கை பொருந்தாது. ஏனெனின், இச்சா ரூபமான அந்தக்கரண விருத்தியின் அபாவமிருக்கின்றது. அந்த இச்சா ரூப விருத்தியிருப்பினும் அதனிடத்து ஆனந்த பிரகாசம் உண்டாவதில்லை. ஏனெனின், இச்சாரூப விருத்தி ராஜஸமாம். ஆனந்தத்தின் பிரகாசம் சாத்வீக விருத்தியில் உண்டாகின்றது. அங்ஙனமாயினும், இச்சிக்கப்பட்ட எந்த பதார்த்தம் கிடைத்திருக்கின்றதோ அதன் சொரூபத்தை விஷயம் செய்தல் பொருட்டுள்ள அந்தக்கரணத்தின் ஞானரூப விருத்தி சாத்வீகமாம். ஏனெனின், சத்துவ குணத்தினின்று ஞானமுண்டாகின்றதென்பது நியமமாம். அந்த ஸாத்வீக விருத்தியில் ஆனந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாகின்றது. ஆனால் அந்த ஞானரூப விருத்தி பகிர்முகமாம். அந்த விருத்தியில் அதன் பின்பாகத்தில் இருக்கும் அந்தக்கரண உபகித சேதன ஸ்வரூபானந்தம் கிரகிக்கப்படுவதில்லை.  ஆதலால் விஷய உபகித சேதனரூப ஆத்மாவை தவிர வேறன்றாம். ஆதலால் ஆத்மானந்தமே விஷயத்தில் அனுபவமாகின்றதாகக் கூறப்படுகின்றது. அந்த ஞானரூப விருத்தியில் விஷயத்தோடுண்டாகும் நேத்ராதிகளின் சம்பந்தமே காரணமாகும்.
 
ஞானரூப பகிர்முக விருத்தியினும் வேறான அந்தர்முக விருத்தி உண்டாகின்றது. அதனிடத்தில் அந்தக்கரண உபகித சேதன ரூப ஆனந்தமே அனுபவமாகின்றது என்பது உத்தம சித்தாந்தமாம். அந்த விருத்தியின் உற்பத்தியில் இச்சா போன்றவைகளின் அபாவமே காரணமாம். இச்சை முதலியனவின்றி ஏகாந்தத்திலிருக்கும் உதாசீன புருஷனுக்குப் பகிர்முக ஞான ரூபமாக ஒரு விருத்தியும் உண்டாகின்றதில்லை. ஆனால் ஆனந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாகின்றது. ஆதலால் இச்சா போன்றவைகளின் அபாவரூப காரணத்தினால் அந்தர்முக விருத்தி ஆனந்தத்தை கிரகிப்பதாக இருக்கின்றது. அதனால் இச்சித்த விஷயம் கிடைத்ததனால் இச்சை முதலியவற்றின் அபாவம் இருப்பதால் ஞானத்தின் பின் அந்தர்முக விருத்தி உண்டாகின்றது. அதனால் அந்தக்கரண உபகித ஆனந்தமே கிரகிக்கப்படுகின்றது.
 
அந்த ஸ்வரூபானந்தத்தின் கிரகணமும் விஷயத்தின் ஞானமும் மிக அவ்வியவகிதமாக இருக்கின்றன. அதனால், நான் விஷயத்தில் ஆனந்தத்தை அனுபவித்தேன் என்னும் பிராந்தி புருஷனுக்கு உண்டாகின்றது. முதல் பட்சத்திலும் இப்பட்சம் உத்தமாம். ஏனெனின், விஷயத்தின் ஞானரூப விருத்தியினால் அந்தக்கரண உபகித ஆனந்தத்தின் அனுபவம் பொருந்தாது  ஆதலால் விஷய உபஹித ஆனந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாகுமாயின், மார்க்கத்தில் உள்ள மரத்தின் ஞானரூப விருத்தியும் சாத்வீகமாயிருக்கின்றது. அதனாலும் விருக்ஷ விருத்தியும் சாத்வீகமாயிருக்கின்றது. அதனாலும் விருக்ஷ உபகித சேதன ஸ்வரூபானந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாதல் வேண்டும். அங்ஙனமே சர்வ ஞானத்தினாலும் ஞேய உபகித சேதனரூப ஆனந்தத்தின் அனுபவமுண்டாதல் வேண்டும், அனாத்ம வஸ்துவின் அனுபவம் உண்டாதல் வேண்டும். ஆதலால், அனாத்ம வஸ்துவின் ஞானரூப பகிர்முக விருத்தியினால் ஞேய உபகித சேதன ஸ்வரூபானந்தத்தின் கிரகணம் உண்டாவதில்லை. இவ்வாற்றால் விஷய சம்பந்தத்தினால் ஆத்ம ஸ்வரூபானந்தத்தின் அனுபவம் உண்டாகின்றது. ஆத்மா ஆனந்த ரூபமன்றாயினோ விஷய சம்பந்தத்தினால் ஆனந்தத்தின் அனுபவம் பொருந்தாது. ஆகையால், ஆத்மா ஆனந்தரூபமாக இருக்கின்றது.
 
ஆத்மாவின் சம்பந்தமுடைய வஸ்துக்களில் பிரியமுண்டாகின்றது. அவற்றின் சமீபத்திலிருப்பவற்றில் அதிகப் பிரியமுண்டாகின்றது. இவ்வாறு பாஹிய பதார்த்தங்களை அபேக்ஷித்து ஆந்தர பதார்த்தங்களில் அதிகப் பிரீதி உண்டாகின்றது.
 
பரம்பரையாக ஆத்மாவின் சம்பந்தியான புத்திரனுடைய மித்திரனிடத்தில் பிரீதி உண்டாகின்றது. புத்திரனுடைய மித்திரன் அபேக்ஷையினால் புத்திரனிடத்தில் அதிகப் பிரீதியுண்டாகின்றது. புத்திரனினும் ஸ்தூல சூட்சும சரீரங்களில் அதிப் பிரீதியிருக்கின்றது. அவற்றுள்ளும் ஸ்தூலத்தினும் சூட்சும அதிகப் பிரீதி இருக்கின்றது. முன் சொல்லப்பட்டவற்றினும் பின்பின் சொல்லப்பட்டவை ஆத்மாவிற்குச் சமீபமானவையாம்.
 
ஆத்மாவின் ஆபாஸம் சூட்சும சரீரத்திலிருக்கின்றது. ஆதலால், ஆபாஸ வாயிலாக ஆத்மாவிற்குச் சூட்சும சரீரத்தோடு சம்பந்தம் இருக்கின்றது. ஸ்தூல சரீரத்தோடு சூட்சும சரீரத்திற்குச் சம்பந்தமிருக்கின்றது. ஆதலால் சூட்சும சரீர வாயிலாக ஸ்தூல சரீர வாயிலாக புத்திரனோடு சம்பந்தம்’ இருக்கின்றது.  புத்திரன் வாயிலாக அவன் புத்திரனோடு சம்பந்தம’ உண்டாகின்றது. இவ்வாற்றால், ஆத்மாவின் சமீபமான வஸ்துக்களில் அதிகப் பிரீதியுண்டாகின்றது.
 
ஆத்ம சம்பந்தமிருத்தலினால் பதார்த்தங்களில் பிரீதியுண்டாகின்றது தவிர  பதார்த்தங்களினால் அல்ல. எங்ஙனம் புத்திரனுடைய மித்திரனிடத்தில் புத்திர சம்பந்தத்தினால் பிரீதி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே, ஆத்மாவிற்கு மிக சமீபத்திலுள்ளவற்றில் மிக பிரீதியுண்டாகின்றது. ஆதலால், ஆத்மாவினிடத்தில்  எல்லோருக்கும் பிரீதியிருக்கின்றது.
 
அந்தப் பிரீதி ஆனந்தத்திலும்,  துக்கத்தின் அபாவத்திலும் உண்டாகின்றது. மற்றப் பதார்த்தங்களில் உண்டாகின்ற பிரீதி ஆனந்தத்தின் நிமித்தமும் துக்காபாவத்தின் நிமித்தமுமாம். ஆதலால் ஆனந்தம் துக்காபாவம் என்பவற்றினும் வேறானவற்றில் பிரீதியுண்டாகின்றதில்லை. ஆகையால் எல்லோருடைய பிரீதிக்கும் விஷயமாகிய ஆத்மானந்தரூபமும், துக்காபாவ ரூபமுமாம். கற்பிதத்தின் அபாவம் அதிஷ்டான ரூபமாம். எங்ஙனம், சர்ப்பத்தின் அபாவம் கயிறு ரூபமாயிருக்கின்றது. ஆதலால் கற்பிதமான துக்கத்தின் அபாவமும் ஆத்மரூபமாயிருக்கின்றன. இதிலிருந்து ஆத்மா ஆனந்த ரூபமாம்.
 
நியாய மதத்தில் ஆத்மாவிற்கு ஆனந்தம் குணமாயிருக்கின்றது. அது சரியன்று. ஏனெனின், ஆனந்த குணத்தை நித்தியமென்று அங்கீகரிக்கித்தால்,  அது ஆகமாபாயி(போக்குவரத்து) ஆவதில்லை. அதனால், ஆத்மாவின் சொரூபமே ஆனந்தமென்று சித்திக்கும். நியாய மதத்தில் நித்தியமான ஆனந்தம் இருப்பதில்லை. அநித்தியமென்று கூறினால், அனுகூல விஷய இந்திரியங்களின் சம்பந்தத்தினால் ஆனந்தமுண்டாவதாக அங்கீகாரம் செய்தல் வேண்டும். ஆதலின், சுஷுப்தியின் ஆனந்தத்தின் அனுபவமுண்டாக வேண்டுவதில்லை. ஏனெனின், சுஷுப்தியில் விஷயத்திற்கும் இந்திரியத்திற்கும் சம்பந்தம் இல்லை. ஆதலால், ஆனந்தம் ஆத்மாவின் குணமன்று  ஆனால் ஆத்மா ஆனந்த ஸ்வரூபமாம். இவ்வாற்றால் ஆத்மா ஸத், சித், ஆனந்த சொரூபமாம்.
 
அந்த ஸத்,சித், ஆனந்தங்கள் பரஸ்பரம் வேறாகாது ஒன்றாகவே இருக்கின்றன  ஆத்மாவின் குணங்களாயிருப்பின், பரஸ்பரம் பின்னமாகவும் இருக்கும்  ஆத்ம ஸ்வரூபமாக இருத்தலால் பின்னமன்று. ஆத்மாவே நிவிருத்தியின்றி இருத்தலால் ஸத் எனப்படும். ஜடத்திற்கு விலக்ஷணமான பிரகாச ரூபமாயிருத்தலால் சித் எனப்படுகிறது. துக்கத்திற்கு விலக்ஷணமான முக்கியப்பிரீதிக்கு விஷயமாயிருத்தலால் ஆனந்தம் எனப்படுகிறது.
 
எங்ஙனம் உஷ்ணப் பிரகாச ரூபமாய் அக்னியிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே சச்சிதானந்த ரூபமாய் ஆத்மாவிருக்கின்றது. சச்சிதானந்த ஸ்வரூபமே சாஸ்திரத்தில் பிரம்மமென்று கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், பிரம்ம ஸ்வரூபம் ஆத்மாவாம். பிரம்மமென்பது வியபாகத்திற்காம். தேசத்தால் எதற்கு முடிவில்லையோ, அது வியாபகம் எனப்படுகின்றது. ஆதலால் ஆத்மா பிரம்மத்திற்கு அன்னியமாயின், அது தேசத்தினால் வரையறுக்கப்படும்.  எது தேசத்தினால் வரையறுக்கப்படுமோ அது காலத்தினாலும் வரையறுக்கப்படும் என்பது நியமமாம். ஆதலால், ஆத்மா நித்தியமாகும். எது காலத்தினால் வரையறுக்கப்படுமோ அது அநித்தியமெனப்படும். ஆதலால், ஆத்மா பிரம்மத்திற்குப் வேறாகவில்லை. ஆத்மாவிற்குப் வேறாகப் பிரம்மம் இருக்குமாயின், அது அனாத்மாவாகும். அனாத்மாவான கடாதிகள் ஜடமாக இருக்கின்றன. அதனால் ஆத்மாவிற்குப் வேறான பிரம்மமும் ஜடமேயாகும். ஆதலால் ஆத்மாவிற்குப் வேறாக பிரம்மமுமன்று பிரம்ம ஸ்வரூபமே ஆத்மாவாம்.
 
ஒரு சேதனமே சர்வப் பிரபஞ்சத்திற்கும் மாயைக்கும் அதிஷ்டானமாக இருக்கின்றது  ஆகையால் அது பிரம்மமென்று கூறப்படுகின்றது.  அவித்யாவுக்கும் வியஷ்டி தேகாதிகளுக்கும் அதிஷ்டானமாயிருத்தலினால், ஆத்மாவென்று கூறப்படுகின்றது. தத் பதத்தின் லட்சியம் பிரம்மம் எனப்படும். த்வம் பதத்தின் லட்சியம் ஆத்மாவெனப்படும். ஈசுவர சாட்சி தத் பதத்தின் லட்சியமாம். ஜீவ சாட்சி த்வம் பதத்தின் லட்சியமாம். வியஷ்டி சங்காத உபகித சேதனம் ஜீவ சாட்சியாம். சமஷ்டி சங்காத உபகித சேதனம் ஈசுவர சாட்சி சாட்சியெனப்படும்.
 
ஜீவனுக்கும், ஈசுவரனுக்கும் ஏகத்துவம் பொருந்தாதாமாயினும், ஜீவ சாட்சிக்கும் ஈசுவர சாட்சிக்கும் உபாதிபேதத்தால் பேதமிருக்கின்றது. சொரூபமாக ஒன்றேயாம். எங்ஙனம் கடத்திலிருக்கும் கடாகாசத்திற்கும் மகாகாசத்திற்கும் உபாதி பேதமின்றிச் சொரூபமாகப் பேதமில்லையோ, அங்ஙனமே ஆத்மாவிற்கும் பிரம்மத்திற்கும் உபாதி பேதமின்றி,  இரண்டும் ஒரு வஸ்துவேயாம். அந்தப் பிரம்ம ரூப ஆத்மா ஜன்மம் இல்லாததாம். ஆத்மாவிற்கு ஜன்மம் அங்கீகரித்தால் ஆத்மா அநித்தியமாகும். அவ்வார்த்தை பரலோகவாதியாகிய ஆஸ்திகனுக்கிஷ்டமில்லை. ஏனெனின், ஆத்மா உற்பத்தி நாசமுடையதாமாயின் முதல் ஜன்மத்தில் பூர்வ கர்மமின்றியோ சுக துக்கங்களின் போகமும், போகமின்றியே செய்த கர்மத்தின் நாசமுண்டாம். ஆதலால், ஆத்மாவைக் கர்த்தா போக்தாவாக அங்கீகரிக்கினும் ஜன்ம நாசங்களின்றியதாகவே அங்கீகரித்தல் வேண்டும்.
 
அன்றியும், ஆத்மாவிற்கு ஜன்மத்தினை அங்கீகரிக்கின் காரணமின்றி ஒரு வஸ்துவும் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், ஏதேனும் ஒரு காரணத்தினால் ஆத்மாவிற்கு ஜன்மம் கூறல் வேண்டும். அது பொருந்தாது.  ஏனெனின், எது ஆத்மாவிற்கு ஹேதுவாதுமோ அதனை ஆத்மாவிற்கு வேறாகவே கூறல் வேண்டும். அவ்வாத்மாவினும் வேறாக யாவும் ஆத்மாவில் கற்பிதமாம். ஆதலால் அது ஆத்மாவிற்குக் காரணமாதல் பொருந்தாது. எங்ஙனம் கயிற்றில் கற்பிக்கப்பட்ட சர்ப்பம் கயிற்றுக்கு ஹேதுவாவதில்லையோ, அங்ஙனமே ஆத்மாவில் கற்பிக்கப்பட்ட வஸ்து ஆத்மாவிற்கு ஹேதுவாதல் பொருந்துவது இல்லை.
 
ஒரே கயிற்றில் அனேக புருஷர்களுக்குத் தண்டம், சர்ப்பம், பூமியின் வெடிப்பு, எனப் பலவிதமாக பிராந்தியுண்டாகின்றது. அந்தப் பிராந்தியில் இரண்டம்சங்கள் உள்ளது. ஒன்று சாமான்யமான இது என்னும் அம்சமாம். மற்றொன்று சர்ப்பாதிகளின் விசேஷ அம்சமாம். அந்தச் சாமான்யமான இது என்னும் அம்சம் சர்ப்பாதி விசேஷ அம்சத்தில் முற்றினும் வியாபித்திருக்கின்றது.
 
இது சர்ப்பம், இது தண்டம், இது பூமியின் வெடிப்பு என்றிவ்வாறு சர்ப்பாதி விசேஷ அம்சத்தில் இது என்னும் அம்சம் முற்றும் வியாபித்திருக்கின்றது. அந்த வியாபக சாமான்ய இது என்னும் அம்சம் கயிறு ஸ்வரூபமாம். அந்தச் சாமான்ய இதுவெனும் அம்சத்தின் ஞானத்தினையே பிராந்திகளுக்குக் காரணமான கயிற்றின் சாமான்ய ஞானமென்பர்.
 
அந்தச் சாமானியமான இது என்னும் அம்சம் சத்தியமாம். ஏனெனின், கயிற்றின் ஞானம் உண்டான பின்னரும் அந்த இதுவெனும் அம்சம் பிரதீதியாகின்றது. எங்ஙனம் பிராந்தி காலத்தின் இது சர்ப்பமென்று சர்ப்ப முதலியவற்றோடு சேர்ந்து இது என்னும் அம்சம் பிரதீதியாகின்றதோ. அங்ஙனமே பிராந்தி நிவிருத்திக்குப் பின்னும் இது கயிறு என்று கயிற்றோடு சேர்ந்து இது என்னும் அம்சமும் பிரதீதியாகின்றது.
 
இது என்னும் அம்சமும் மித்யாவாகுமாயின் சர்ப்பாதிகளைப் போல பிராந்தி நிவிருத்திக்குப் பின் அதுவும் பிரதீதியாக வேண்டுவதில்லை. அதனால், சர்ப்பாதி பிராந்தியில் வியாபகமாயிருக்கின்ற இது என்னும் அம்சம் சத்தியமாகும். அதிஷ்டானம் கயிறு ரூபமாம். பரஸ்பரம் வியபிசாரியுள்ள சர்ப்பாதிகள் கற்பிதமாம்.
 
அங்ஙனமே, எல்லாப் பதார்த்தங்களிலும் ஐந்து அம்சங்களுள்ளது. நாமம், ரூபம், அஸ்தி, பாதி, பிரியம் என்பனவாம். கடமென்னும் இரண்டு அக்ஷரமும் நாமமாம். வெளித்தோற்றம் அதன் ரூபமாம். கடம் இருக்கின்றது. என்பது அஸ்தியாம். கடம் தோன்றுகின்றது என்பது பாதியாம். கடம் பிரியமாக இருக்கின்றது என்பது பிரியமாம். சர்ப்ப முதலியனவும் பெண் சர்ப்ப முதலியவற்றிற்குப் பிரியமாயிருக்கின்றன. இவ்வாற்றால் சர்வ பதார்த்தங்களிலும் ஐந்து அம்சங்களுளது. அவற்றுள். அஸ்தி, பாதி, பிரிய வடிவ மூன்று அம்சங்கள் சர்வ பதார்த்தங்களிலும் வியாபகமாக இருக்கின்றன.
 
நாம ரூப வியபிசாரிகளாம். எந்த வஸ்து ஓரிடத்திலிருந்து வேறிடத்தில் இருப்பதில்லையோ அது வியபிசாரி எனப்படும். கடம் என்னும் நாமமும், உருண்டையான உருவமும் படத்திலில்லை. படமென்னும் நாமமும் அதன் உருவமும் கடத்தில் இல்லை. இவ்வாற்றால் சர்வ பதார்த்தங்களிலும் நாம ரூபாம்சங்கள் வியபிசாரிகளாம்.
 
அஸ்தி, பாதி, பிரிய வடிவம் என்ற மூன்று அம்சங்களும் எங்கும் அனுகதமாக இருக்கின்றன. எங்ஙனம் சர்ப்ப தண்டாதிகளில் அனுகதமான இதம் அம்சம் சத்தியமாயும், அதிஷ்டானமாயுமிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே சர்வ பதார்த்தங்களிலும் அனுகதமான அஸ்தி, பாதி, பிரிய ரூபங்கள் சத்தியமாயும் அதிஷ்டான ரூபமாயுமிருக்கின்றன. சர்ப்ப தண்டாதிகளைப் போல் வியபிசாரியாக உள்ள நாம ரூபங்கள் கற்பிதமாயிருக்கின்றன.
 
அஸ்தி, பாதி, பிரியம் சச்சிதானந்த ரூபமாம். ஆதலினால் ஆத்ம ஸ்வரூபமாம். இவ்வாற்றால், சச்சிதானந்த ஆத்மாவில் எல்லா நாம ரூபம் பிரபஞ்சங்களும் கற்பிதமாயிருக்கின்றன. அக்கற்பித பதார்த்தங்கள் எவையும் ஆத்மாவின் ஜன்மத்திற்கு ஹேதுவாதல் பொருந்தாது. ஆதலால் ஆத்மா ஜன்மமின்றியதாம். எந்த வஸ்து ஜன்மமிருக்கின்றதோ அதற்கே பிறப்பு, விருத்தி, பரிணாமம், அபக்ஷயம், வினாசம் என்னும் ஐந்துவித வேறு விகாரங்களுண்டாகின்றன. ஆத்மாவுக்கு ஜன்மம் இல்லாமையினால் பிந்திய ஐந்து விகாரங்களுமில்லை. இவ்வாற்றால் ஆத்மா ஜன்மாதி ஆறு விகாரங்களின்றியதாக இருக்கின்றது.
 
ஆத்மா அஸங்கன் என்று விளக்குதல்.
ஆத்மா அசங்கமாயிருக்கின்றது. சங்கமென்பது சம்பந்தத்திற்காம். அந்தச் சம்பந்தம் ஸஜாதீய, விஜாதீய, ஸ்வகத பதார்த்தங்களோடு உண்டாகின்றது. எங்ஙனம் கடத்திற்குக் கடத்தோடுள்ள சம்பந்தம் ஸஜாதீயத்தோடுள்ள சம்பந்தமாம். கடத்திற்குப் படத்தோடுள்ள சம்பந்தம் விஜாதீயத்தோடுள்ள சம்பந்தமாம். ஸ்வகதமென்பது அவயவத்திற்காம். ஆதலால் படத்திற்கு நூலோடுள்ள சம்பந்தம் ஸ்வகதத்தோடுள்ள சம்பந்தமாம்.
 
ஆத்மா இரண்டு அல்லது அனேகமாயிருக்குமாயின், ஸஜாதீயத்தோடு ஆத்மாவிற்குச் சம்பந்தமுண்டாகும். அந்த ஆத்மா ஏகமாயிருத்தலால், ஸஜாதீய ஆத்மாவோடு ஆத்மாவிற்குச் சம்பந்தமில்லை. ஆத்மாவிற்கு விஜாதீயம் அனாத்மாவாம். அது கானல் ஜலம்போல ஆத்மாவில் கற்பிதமாயிருக்கின்றது. அக்கற்பிதத்தோடு ஆத்மாவிற்குச் சம்பந்தம் பொருந்தாது. கானல் ஜலத்தோடு பூமிக்குச் சம்பந்தமுண்டகின்றதில்லை. சம்பந்தமுண்டாகுமாயின் கானல் நீர் தோன்றிய இடமானது நனைந்து இருக்க வேண்டும். எங்ஙனம் கானல் ஜலத்தோடு கானல்நீருள்ள பூமிக்குச் சம்பந்தம் இல்லையோ அங்ஙனமே ஆத்மாவில் கற்பிதமான விஜாதீய அனாத்மாவோடு ஆத்மாவிற்குச் சம்பந்தமில்லை. ஆத்மாவிற்கு அவயவமிருக்குமாயின், ஆத்மாவிற்கு ஸ்வகதத்தோடு சம்பந்தம் உண்டாம். ஆத்மா நித்தியமாயிருத்தலால் நிரவயவமாம். அதற்கு ஸ்வகத்தோடு சம்பந்தம் பொருந்தாது. இவ்வாற்றால் ஸஜாதீய, விஜாதீய, ஸ்வகத சம்பந்தம் ஆத்மாவிலில்லை. ஆதலால், ஆத்மா அசங்கமாம்.
 
இவ்வாற்றால் சிஷ்யனே! சச்சிதானந்தப் பிரம்ம ரூபமாயும் ஜன்மாதி விகார ரகிதமாயும், அசங்கமாயும் ஆத்மா இருக்கின்றது. அது நீயாயிருக்கின்றாய் .
 
சம்சாரத்திற்குக் கர்த்தா யார்?
ஜகத்திற்குக் கர்த்தா யார்? என்னும் இரண்டாவது கேள்விக்கான பதில் கூறப்படுகிறது. வியாபகமான சேதனத்தை ஆசிரயித்திருப்பதும், அதனை விஷயம் செய்வதுமாகிய ஸத் அஸத்திற்கு விலக்ஷணமான அற்புத சக்தி ரூபமான அக்ஞானத்தினின்றும் ஜகத்தின் உற்பத்தி நாசங்களுண்டாகின்றன. உற்பத்தி நாசங்களைச் சொல்லுவதனால் ஜகத்தின் ஸ்திதியும் பொருளால் கொள்ளப்படுகின்றது. இதனால் இந்த அர்த்தம் சித்தித்தது. மாயையோடு கூடிய சேதனம் ஈசுவரனெனப்படுகின்றது. அந்த ஈசுவரன் ஜகத்தின் உற்பத்தி, ஸ்திதி, நாசங்களுக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றார். இக்கூற்றினால் ஜகத்திற்கு ஒரு கர்த்தா உண்டா? ஜகத்திற்குக் கர்த்தா ஒரு ஜீவனா அல்லது ஈஸ்வரனா என்பதற்கும் பதில் கூறப்பட்டது.
 
ஈசுவரன் சர்வக்ஞன், சர்வ சக்திமான், சுதந்திரமானவன் என்பதை விளக்குதல்.
ஜகத்திற்கு கர்த்தா ஈசுவரன். ஜகத் தானாகவே உண்டாகவில்லை. கர்த்தா இன்றி ஜகத் உண்டாயிருக்குமாயின் குயவனின்றிக் கடமுண்டாதல் வேண்டும். ஆதலால் ஜகத்திற்கு ஒரு கர்த்தா இருக்கின்றான். அந்தக் கர்த்தா சர்வக்ஞனாவான். ஏனெனின், யார் காரியத்திற்குக் கர்த்தாவாகின்றானோ அவனே காரியத்தினையும் அதன் உபாதானத்தையும் அறிந்து செய்கின்றான். ஆதலால், ஜகத்தின் கர்த்தாவும், ஜகத்தினையும், அதன் உபாதானத்தினையும் அறிந்து செய்கின்றான். இவ்வாற்றால் ஜகத்தின் கர்த்தா ஜகத்தினையும் ஜகத்தின் உபாதானத்தினையும் அறிகின்றான். அதனால் அவன் சர்வக்ஞனாவான். அவன் சர்வசக்தியுள்ளவன். ஏனெனின் அற்ப சக்தியுள்ள ஜீவர்களால் இந்த ஜகத்தின் சிருஷ்டி மனதினாலும் சிந்தித்தற்கு யோக்யமன்றாம். ஆதலால், ஜகத்தின் கர்த்தா அற்புத சக்திமானாக இருக்கின்றான். இவ்வாற்றால் ஜகத்தின் கர்த்தா சர்வ சக்தியுள்ளவனாவான். அவன் சுதந்திரன். ஏனெனின், கொஞ்சம் சக்தியுள்ளவன் பராதீனனாவான். சர்வ சக்தி உள்ளவன் பராதீனனாகான். ஆதலால். அவன் சுதந்திரன். இவ்வாற்றால் ஜகத்தின் கர்த்தா சர்வக்ஞனாயும், சர்வசக்திமாயும், சுதந்திரனாயும் இருக்கிறான். அவனையே ஈசுவரன் என்பர்.
 
அற்பக்ஞனும், அற்ப சக்திமானும், பராதீனனுமாயுள்ளவன் ஜீவன் எனப்படுகின்றான். அற்பக்ஞத் தன்மை முதலியன ஜீவனிடத்தில் பரமார்த்தமாக இல்லையாயினும், அவித்யாவால் உண்டாகும் மித்யாவான அற்பக்ஞத் தன்மை முதலியன ஜீவனிடத்தில் பிரதீதியாகின்றது. அதனால் ஜீவனிடத்தில் கூறப்படுகின்றன.
 
அவித்யாவாலுண்டாகும் அற்பக்ஞத்தன்மை முதலியவற்றின் பிராந்தியே ஜீவத் தன்மையாம். அந்த அற்பக்ஞத்தன்மை முதலிய பிராந்தி ஈசுவரனிடத்தில் இருப்பதில்லை. ஆனால் மாயையாலுண்டாகும் சர்வக்ஞத்தன்மை முதலியன ஈசுவரனிடத்தில் இருக்கின்றன. இவ்வார்த்தை விஸ்தாரமாய் இனிமேல் பிரதிபாதனம் செய்யப்படும். இவ்வாற்றால் ஜகத்தின் கர்த்தா ஈசுவரனாவான் என்பது விளக்கப்பட்டது..
 
ஈசுவரன் வியாபகனும் நித்தியமானவன் என்று விளக்குதல்.
அந்த ஈசுவரன் எங்கும் வியாபகமாயிருக்கின்றான். ஏதோ ஓரிடத்திலிருப்பதாக அங்கீகரிக்கின், எந்த வஸ்துவிற்குத் தேசத்தினால் வரையறுக்கப்படுகின்றதோ, அதற்குக் காரணத்தினாலும் வரையறுக்கப்படும். ஆதலால் அநித்தியமாம். எது அநித்தியமாகுமோ அது கர்த்தாவினால் உண்டாவதாம். அதனால், ஈசுவரனுக்குக் கர்த்தாவாதல் பொருந்தாது. ஏனெனின், தான் தனக்குக் கர்த்தாவாதல் பொருந்தாது. தனக்குதானே கர்த்தாயென்று அங்கீகரிக்கின், ஆத்மாசிரய தோஷமுண்டாகும்.
 
தானே கிரியையின் கர்த்தாவும், தானே கிரியையின் கர்மமுமாயின் அப்போது ஆத்மாசிரயமாகும். குயவன் கிரியையின் கர்த்தாவும் கடம் கர்மமும் வெவ்வேறாயிருக்கின்றன, ஒன்றாதல் பொருந்தாது. ஆதலால் ஆத்மாசிரய தோஷமிருக்கின்றது. காரியத்தின் பெயர் கர்மமாம். காரியத்தின் விரோதியின் பெயர் தோஷமாம். ஆத்மாசிரயம் காரியத்திற்கு விரோதியாகையால் தோஷமாம். ஆதலால் ஈசுவரனுக்குக் கர்த்தாவாக வேறொன்றை அங்கீகரிக்கும்படி நேரும். அந்த வேறு கர்த்தாவும் முதல் கர்த்தாவைப் போல கர்த்தாவினால் உண்டானதென்றே கூறல் வேண்டும். அந்தக் கர்த்தாவையும் முதல் கர்த்தாவிற்குப் போல் இரண்டாம் கர்த்தாவுக்குப் பின்னமாகவே சொல்லல் வேண்டும். முதல் கர்த்தாவான ஈசுவரனை இரண்டாவது கர்த்தாவின் கர்த்தாவாக அங்கீகரிக்கின், அன்னியோன்னியாசிரய தோஷமுண்டாகும்.
 
ஆதலால், வேறு மூன்றாவது கர்த்தாவை அங்கீகரித்தல் வேண்டும் அம்மூன்றாவது கர்த்தாவின் இரண்டாவது கர்த்தாவெனக் கொள்ளின், அன்னியோன்னியாசிரய தோஷமுண்டாகும். முதலெனக் கொள்ளின் சக்கிரிகா தோஷமுண்டாகும். எங்ஙனம் சக்கரத்தின் சுழற்சி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே முதல் கர்த்தா இரண்டாவதால் ஜனிக்கற்பாலதும், இரண்டாம் கர்த்தா மூன்றாவதால் ஜனிக்கற்பாலதும், மூன்றாங்கர்த்தா முதலாவதால் ஜனிக்கற்பாலதும், அம்முதல் கர்த்தா மீண்டும் இரண்டாவதால் ஜனிக்கற்பாலதாம் என்ற இவ்வாறு காரிய காரணத்தன்மைகளின் சுழற்சி உண்டாம்.
 
சக்கிரிகா ஸ்தானத்தில் எதுவும் சித்திக்கின்றதில்லை. எல்லாவற்றிற்கும் பரஸ்பர அபேக்ஷையிருக்கின்றது. அன்னியோன்னிய ஆசிரயத்தில் இரண்டென பரஸ்பர அபேக்ஷையிருக்கின்றது. ஒன்றன் சித்தியின்றி மற்றொன்றன் சித்தியுண்டாவதில்லை.
 
ஆதலால், எங்ஙனம் குயவனுக்குக் கர்த்தா தானாகாது அவனது பிதாவாவனோ, அங்ஙனமே முதல் ஈசுவரனாகிய கர்த்தாவிற்கு வேறு கர்த்தா இருத்தல் வேண்டும். குயவனுடைய பிதா தன் புத்திரனிடத்தின்றும் பிறப்பதில்லை.  பின்னரோ அன்னிய பிதாவினின்று பிறக்கின்றானோ, அங்ஙனமே இரண்டாவது கர்த்தாவினின்றுமே உற்பத்தியாவதாகக் கூறல் வேண்டும். குயவனுடைய பாட்டன் குயவனிடத்தினின்றும், அவன் பிதாவினிடத்தினின்றும் பிறக்காமல் நான்காவது குயவனது பிதாமகனிடத்தினின்றும் பிறக்கின்றான். அங்ஙனமே மூன்றாவது கர்த்தாவும் முதலாவது இரண்டாவது கர்த்தாக்களினின்றும் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால் நான்காவதான கர்த்தாவை வேறாக கருத வேண்டும். அந்த நான்காவதற்கு ஐந்தாவதான வேறு கர்த்தா அங்கீகரித்தல் வேண்டும். இதனால் அனவஸ்தா தோஷமுண்டாகும். .
 
கர்த்தாவின் தாரையை அங்கீகாரம் செய்யின் எந்தக்கர்த்தா ஜகத்தைச் செய்கின்றாரென்னும் நிச்சயமுண்டாகாது. எவரேனுமொருவரை ஜகத்திற்குக் கர்த்தாவாகக் கொள்ளுதலில் ஒரு யுக்தியுமில்லை. அந்த யுக்தியின் அபாவத்திற்கே விநிகமனவிரதமென்று பெயர். தாரைக்கு ஓரிடத்தில் விஸ்ராந்தியை அங்கீகரிக்கின், எந்தக் கர்த்தாவில் தாரையின் அந்தம் அங்கீகரிக்கப்படுகின்றதோ, அந்தக் கர்த்தாவையே ஜகத் கர்த்தாவாக அங்கீகரித்தல் யோககி யமாம். அதற்கு முற்பட்டவை யாவும் நிஷ்பலமாம். இதனையே பிராக் லோபம் என்பர். முன், பின் உள்ள அபாவத்திற்குப் பிராக் லோபமென்று பெயராம்.
 
இவ்வாற்றால் ஈசுவரனுக்குத் தேசத்தினால் வரையறுக்கப்படலாமென்று அங்கீகரிக்கின், உத்பத்தியினை அங்கீகரித்தல் வேண்டும். உற்பத்தியினை அங்கீகரிக்கின் ஆத்மாசிரய முதலிய ஆறு தோஷங்களுண்டாகின்றன. ஆதலால், ஈசுவரனை தேசத்தினால் வரையறுக்க முடியாது. ஆனால், ஈசுவரன் வியாபகன், இதனாலேயே நித்தியனாவான்.
 
ஈசுவரனுக்கும் ஜீவனுக்கும் சொரூபமாகப் பேதமில்லையெனல்
அந்த வியாபக ஈசுவரனுக்கும், ஜீவனுக்கும் சொரூபமாகப் பேதமில்லை. உபாதியால் பேதமுண்டு. ஏனெனின், அவச்சேதவாதத்தில், மாயா விசிஷ்ட சேதனம் ஈசுவரன் எனப்படும். அவித்யா விசிஷ்ட சேதனம் ஜீவன் எனப்படும். ஆபாஸ வாதத்தில், ஆபாஸ சகித அவித்யாவுக்கும் (ஆபாஸ சகித) மாயைக்கும் பேதமிருக்கின்றது  சேதனங்கட்கு பேதமில்லை.
 
அங்ஙனமே, அவச்சேத வாதத்திலும் அவித்யாவுக்கும் மாயைக்கும் பேதம் இருக்கிறது  சொரூபமாகச் சேதனத்திற்குப் பேதமில்லை. அக்ஞானத்திலுள்ள சேதனத்தின் பிரதிபிம்பம் ஜீவனாம், பிம்பம் ஈசுவரனாம்.
 
இந்த பட்சத்திலும் சேதனத்திற்குச் சொரூபமாகப் பேதமில்லை. பின்னரோ, ஒரு சேதனத்திலேயே ஜீவத்தன்மையும், ஈசுவரத்தன்மையும் ஆரோபிக்கப்பட்டு இருக்கின்றன. இவ்வாற்றால் ஜகத்தின் கர்த்தா சர்வக்ஞனாயும்,  சர்வ சக்திமானாயும், ஸ்வதந்தரனாயுமுள்ள ஈசுவரனேயாவான். அவனே வியாபகன், அவனுக்கும், ஜீவனுக்கும் விசேஷண மாத்திரத்தினால் பேதமாம், ஸ்வரூபத்தினால் அல்ல.
 
மோட்சத்திற்கு காரணம் ஞானமா, கர்மமா என்ற விசாரம்
முக்திக்குக் காரணம் கர்மமுமன்று, உபாசனையுமன்று,  ஞானமேயாகும். ஏனெனின் ஆத்மாவினிடத்தில் பந்தம் சத்தியமாக இருக்குமாயின், அதன் நிவிருத்தி ரூப மோட்சம் ஞானத்தினாலுண்டாகாது. ஆனால் கர்மம் அல்லது உபாசனையினாலுண்டாகும் பந்தம் ஆத்மாவினிடத்தில் சத்தியமாக இpருப்பதில்லை. கயிறு, பாம்பு போல் மித்யாவாக இருக்கின்றது. அந்த மித்யாவின் நிவிருத்தி அதிஷ்டான ஞானத்தினானேயே பொருந்துகின்றது. கர்மம் அல்லது உபாசனையினால் நிவிருத்தியாவதில்லை. எங்ஙனம் கயிற்றின் சர்ப்பம் எந்தக் கிரியையினாலும் நிவிருத்தியாகாமல் கேவலம் கயிறு ஞானத்தினால் நிவிருத்தியாகின்றதோ, அங்ஙனமே அக்ஞானத்தினால் வருகின்ற பந்தத்தின் பிரதீதியும், அக்ஞானமும் ஆத்ம ஞானத்தினாலேயே நிவிருத்தியாகின்றது.
 
கர்மத்தின் பலன் மோட்சமாயின், மோட்சம் அநித்தியமாகும். ஏனெனின், கிருஷியாதி கர்மங்களின் பலன் அனாதிகளாம். அவை அநித்தியமாம். யக்ஞாதி கர்மங்களின் பலனாகிய சுவர்க்காதிகளும் அநித்தியமாம் என்பது நியமமாம். மோட்சமும் கர்மத்தின் பலனென்று அங்கீகரிக்கின் அநித்தியமாகிவிடும். ஆதலால் கர்மத்தின் பலன் மோட்சமன்றாம். உபாஸனையின் பலனென்று அங்கீகரிக்கினும் மோட்சம் அநித்தியமாகும். ஏனெனின், உபாசனையும் மானஸ கர்மமேயாகும். கர்மபலன் அநித்தியமாக இருத்தலால் உபாஸனாரூப கர்மத்தின் பலனும் மோட்சமன்றாம்.
 
கர்மத்தைச் செய்கின்றவனுக்குக் கர்மத்தினால் ஐந்துவித உபயோகங்கள் உண்டாகின்றன. பதார்த்தத்தினுற்பத்தி, பதார்த்தத்தின் நாசம், பதார்த்தத்தின் பிராப்தி, பதார்த்தத்தின் விகாரம், சம்ஸ்காரம் என்பனவாம். அன்னிய ரூபத்தை அடைதல் விகாரமாம். சம்ஸ்காரம், மலத்தின் நிவிருத்தியும் குணத்தின் உற்பத்தியும் என இருவகைத்தாம். இவ்வைந்துவித உபயோகங்களும் கர்மத்தினால் உண்டாகின்றன. இவைகளெல்லாம் முமுக்ஷுவிற்குப் பொருந்தாது. ஆதலால் முமுக்ஷு ஞானத்தின் சாதனமான சிரவணாதிகளில் பிரவிருத்திகின்றான். கர்மத்தில் ஈடுபடுவதில்லை.
 
குயவனுடைய கர்மத்தினால் குயவனுக்குக் கடத்தின் உற்பத்தியாகிய உபயோகமுண்டாகின்றது. அதுபோல் முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தினால் மோட்சத்தின் உற்பத்தியாகிய உவமேயம் பொருந்தாது. ஏனெனின், அனர்த்தத்தின் நிவிருத்தியம் பரமானந்தத்தின் பிராப்தியும் மோட்சமாம். அந்த அனர்த்தத்தின் நிவிருத்தி ஆத்மாவினிடத்தில் நித்திய சித்தமாயிருக்கின்றது. அது கயிற்றினிடத்தில் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி நித்திய சித்தமாயிருப்பது போலவாம். ஆத்மா பரமானந்த ஸ்வரூபமாக இருப்பதால், பரமானந்தப் பிராப்தியும் நித்திய சித்தமாம். இவ்வாற்றால், ஸ்வபாவசித்தமான மோட்சத்தின் உற்பத்தி கர்மத்தினால் பொருந்துவதில்லை. எந்த வஸ்து முன்பு இல்லையோ அதன் உற்பத்தி கர்மத்தினாலுண்டாகும். சித்தமாயுள்ள வஸ்துவின் உற்பத்தி உண்டாவதில்லை.
 
வேதாந்த சிரவணமும் மோட்சத்தின் உற்பத்தியின் பொருட்டு கூறப்படவில்லை.  ஆத்மா நித்திய முக்தன். கொஞ்சம்கூட கர்த்தவ்வியமில்லை என்னும் வார்த்தையினை அறிவதன் பொருட்டுச் சிரவணமாம். இதனையறிவதனால் கர்த்தவ்வியப் பிராந்தி நிவிருத்தியாய் விடுகின்றது.
 
வேதாந்த சிரவணத்தின் பின்னரும் யாருக்குக் கர்த்தவ்வியம் தோன்றுகிறதோ அவன் தத்துவம் அறிந்தவனல்லன். இக்காரணத்தினால் நித்திய நிவிருத்தியான அனர்த்தத்தின் நிவிருத்தியும், நித்தியப் பிராப்தமான ஆனந்தத்தின் பிராப்தியும் வேதாந்த சிரவணத்தின் பயனென்று தேவகுருவால் நைஷ்கர்ம்ய சித்தி என்றும் நூலில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், மோட்சத்தின் உற்பத்தி ரூப கர்மத்தின் உபயோகம் முமுக்ஷுவிற்குப் பொருந்தவில்லை.
 
எங்ஙனம் தடியாலடித்தல் வடிவ செய்கைக்குக் கடநாச ரூப உபயோகம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தினால் எந்தப் பதார்த்தத்தின் நாசரூப உபயோகமும் பொருந்துவதில்லை. ஏனெனின், அன்னிய பதார்த்தங்களின் நாசம் முமுக்ஷுவினால் இச்சிக்கப்படமாட்டாது. பந்தநாசமே கர்மத்தின் உபயோகமாக கூறல் வேண்டும். அந்தப் பந்தம் ஆத்மாவிலிருப்பதில்லை. மித்யாவாகப் பிரதீதியாகின்றது. அந்த மித்யாப் பிரதீதியின் நாசம் கர்மத்தினால் நீங்குவதில்லை. ஆத்மாவின் யதார்த்த ஞானத்தினாலேயே மித்யாப் பிரதீதியின் நாசம் பொருந்துகின்றது. ஆதலால், முமுக்ஷுவிற்குப் பதார்த்தத்தின் நாசரூப உபயோகம் கர்மத்தினால் பொருந்துவதில்லை.
 
எங்ஙனம் நடத்தல் ரூப கர்மத்தினால் கிராமத்தின் பிராப்தி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே மோட்சத்தின் பிராப்திரூப உபயோகம் கர்மத்தினால் பொருந்துவது கிடையாது. ஏனெனின், நித்திய முக்தமான ஆத்மாவிற்கு மோட்சத்தின் பிராப்தி கூறுதல் பொருந்தாது. எவனுக்குப் பந்தமிருக்கின்றதோ, அவனுக்கு மோட்சத்தின் பிராப்தி கூறுதல் பொருந்தும். ஆத்மாவில் பந்தமில்லாததினால் மோட்சப் பிராப்தி ரூபமான கர்மத்தினுபயோகம் முமுக்ஷுவிற்குப் பொருந்தாது.
 
எங்ஙனம் சமையல் ரூப கர்மத்தினால் அன்னத்தின் விகார ரூப உபயோகம் சமைத்தவனுக்கு உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தினால் விகாரரூப உபயோகமும் பொருந்துவதில்லை. ஏனெனின், வேறொரு விகாரமும் பொருந்தாது. ஆத்மாவில் முதலில் பந்தத்தை அங்கீகரித்து மோட்ச தசையில் சதுர்ப்புஜாதி விலக்ஷண ரூபத்தின் அடைவு அங்கீகரிக்கின், அன்னிய ரூபத்தின் பிராப்திரூப விகாரம் முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தின் உபயோகமாதல் பொருந்தும். அந்த அன்னிய ரூபத்தின் பிராப்தி ஆத்மாவில் அங்கீகாரமில்லை. ஆதலால், கர்மத்தினால் விகாரரூப உபயோகம் முமுக்ஷுவிற்குப் பொருந்துவதில்லை.
 
எங்ஙனம் வஸ்திரத்தினைத் தோய்த்தல் ரூப கர்மத்திற்கு அழுக்கு நீங்குதல் ரூப சம்ஸ்காரம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே அழுக்கு நீங்குதல் ரூப சம்ஸ்காரமும் முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தினால் உபயோகப்படு-கின்றதில்லை. ஏனெனின், வேறொன்றின் மல நிவிருத்தியை முமுக்ஷு இச்சிப்பதில்லை. ஆத்மாவின் மலநிவிருத்தி கூறல் வேண்டும். அந்த ஆத்மா நித்திய சுத்தம். அதனிடத்தில் மலமிருப்பதில்லை. ஆதலால், மலத்தின் நிவிருத்தி ரூப சம்ஸகாரம் பொருந்துவதில்லை.
 
அந்தக்கரணத்திலுள்ள பாவரூப மலத்தின் நிவிருத்தி கர்மத்தின் உபயோகம் எனின், இவ்வார்த்தை சத்தியமாம். ஆனால் சுத்த அந்தக்கரணமுடைய முமுக்ஷுவினை விசாரிக்குமிடத்து அவனுடைய அந்தக்கரணத்திலும் பாபமில்லை. அதனால் பாபரூப மலத்தின் நிவிருத்தி ரூப சம்ஸ்காரமும் முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தினால் உபயோகமாதல் பொருந்தாது. அக்ஞானத்தை மலமெனின், அந்த அக்ஞானம் ஆத்மாவிலிருப்பினும், அதன் நிவிருத்தி கர்மத்தினால் உண்டாவதில்லை. ஏனெனின், அக்ஞானத்தின் விரோதி ஞானமாம், கர்மமன்றாம். ஆதலால், முமுக்ஷுவிற்கு மலத்தின் நிவிருத்திரூப சம்ஸ்காரம், கர்மத்தினால் உபயோகமாதல் பொருந்தாது.
 
எங்ஙனம் வஸ்திரத்திற்கு குசுமத்தில் நனைத்தல் ரூப கர்மத்திற்கு ரத்த குணத்தின் உற்பத்தி ரூப சம்ஸ்காரம் உபயோகமாகின்றதோ, அங்ஙனமே முமுக்ஷுவிற்குக் கர்மத்தினால் குணத்தின் உற்பத்தி ரூப சம்ஸ்காரம் உபயோகமாதல் பொருந்தாது. ஏனெனின், அன்னியவற்றில் அந்தக் குணத்தின் உற்பத்தி கூறுதல் பொருந்தாது  ஆத்மாவிலேயே கூறல் வேண்டும். அந்த ஆத்மா நிர்க்குணமாம். அதனிடத்தில் குணோற்பத்தி பொருந்தாது. ஆதலால், முமுக்ஷுவிற்குக் குணத்தின் உற்பத்தி ரூப சம்ஸ்காரமும் கர்மத்தின் உபயோகமாதல் பொருந்தாது. கர்மத்திற்கு ஐந்து விதமான பலன்களே உண்டாகின்றன. வேறு பலன் உண்டாகின்றதில்லை. அந்த ஐந்துவித கர்மபலன்களும் முமுக்ஷுவிற்குப் பொருந்துவதில்லை. ஆதலால் அவன் கர்மத்தினைத் தியாகம் செய்து ஞானத்திற்கு சாதானமான சிரவணத்திலேயே பிரவிருத்திக்கின்றான். உபாஸனையும் மானஸ கர்மமேயாம். ஆதலால் அதன் கண்டனத்தில் வேறாக யுக்தி கூறப்படவில்லை.
 
இவ்வாற்றால் கேவல கர்மமோ, உபாசனையோ மோட்சத்திற்கு காரணமாகாது. கேவல ஞானம் மட்டும்தான் மோட்சத்திற்கு பயன்படும்.
 
பூர்வபட்சம். கர்மமும், உபாசனையும் ஞானத்திற்கும் மோட்சத்திற்கும்  ஏதுவாம் என்று விளக்குதல்
 
சிலர் கர்ம உபாஸனைகளோடு கூடிய ஞானத்தை மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாக அங்கீகரிக்கின்றார்கள். அதில் யுக்தி திருஷ்டாந்தங்களும் சொல்கிறார்கள். எங்ஙனம் ஆகாசத்தில் ஓரிறகினால் பறவைகளால் பறக்க முடியாதோ, அதுபோல வெறும் ஞானத்தினால் மோட்சத்தை அடைய முடியாது. பறவைக்கு இரண்டு இறக்கைகள் பறப்பதற்கு இருப்பது போல ஞானம், உபாசனை இவை இரண்டும் மோட்சத்தை அடைய தேவைப்படுகிறது. கர்மமும், உபாசனை இரண்டும் ஒரு சாதனமாகவே கருதப்படுகிறது.
 
வேறொரு உதாரணம். சேது தரிசனத்தினால் பாவம் நாசமாகின்றது. அநத சேது தரிசனம் பிரத்யக்ஷ ரூப ஞானமாம். சிரத்தா பக்தியுடன் போக வேண்டிய நியமத்தை அது அபேக்ஷிக்கின்றது. அவைகள் இல்லாதவனுக்கு சேது தரிசனத்தால் பலன் கிடைக்காது. எங்ஙனம் சேதுவின் பிரத்யக்ஷ ஞானம் பலன் தருவதில் சிரத்தை நியமாதிகளை அபேக்ஷிக்கின்றதோ அங்ஙனமே பிரம்ம ஞானமும் மோட்சரூப பலனை தருவதற்கு கர்ம உபாஸனைகளை அபேக்ஷிக்கிறது.
 
கேவல ஞானத்தினால் மோட்சம் உண்டாகுமென்று அங்கீகரிக்கின்றவனும் கர்ம உபாஸனைகளை ஞானத்திற்கு ஹேதுவாக அங்கீகரிக்கின்றான். சுத்தமாயும், நிச்சலமாயும் உள்ள அந்தக்கரணத்தில் ஞானமுண்டகின்றது. அந்த அந்தக்கரணம் சுப கர்மத்தினால் சுத்தமாகின்றது. உபாஸனையினால் நிச்சலமாகின்றது. இவ்வாற்றால் அந்தக்கரணத்தின் சுத்தி நிச்சலத்தன்மை வாயிலாகக் கர்மோபஸனைகள் ஞானத்திற்கு ஹேதுவாக அங்கீகரிக்கப்பட்டு இருக்கிறது.
 
எங்ஙனம், ஞானத்திற்கு ஹேதுவாக கர்ம உபாஸனைகள் கூறப்பட்டிருக்கின்றனவோ, அங்ஙனமே ஞானத்தின் பலனாகிய மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாகவும் அங்கீகாரம் செய்தல் யோக்கியமாம்.
 
உதாரணம். நீர் விடுதல் மரத்தின் வளர்ச்சிக்கும், சக்தி பெருகுவதற்கும் ஹேதுவாகின்றது. காட்டில் உள்ள மரங்களின் பலன்கள் நீர்விடாமல் உண்டாகின்றனவென்று கூறும் பட்சத்தில் அதுவும் மரத்தின் மூலத்தில் பூமியில் உள்ள நீரின் சம்பந்தமிருக்கின்றது. அதனால் பலனுண்டாகின்றது. நீர் சம்பந்தமில்லாவிடின் மரங்களே காய்ந்து போகும், பலனுமுண்டாகாது. அதுபோலக் கர்ம உபாஸனைகள் ஞானோற்பத்திக்கும், ஞானத்தின் பலனாகிய மோட்சத்திற்கும் ஹேதுவாயிருக்கின்றன. இவ்வாற்றால் கர்மம் உபாஸனை ஞானம் என்னும் மூன்றும் மோட்சத்திற்கு ஹேதுக்களாக இருக்கின்றன. ஆதலால் ஞானியும் கர்மம் செய்ய வேண்டும்.
 
கர்ம உபாஸனைகள் ஞானத்தை ரட்சிப்பதற்கு ஹேதுக்களாக இருக்கின்றன. ஏனெனின், கர்மோபாஸனைகளை ஞானி விட்டுவிடும் பட்சத்தில் உண்டான ஞானமும் நீரின்றி இருக்கின்ற மரத்தைப் போன்று நஷ்டமாகிவிடும். ஏனெனின், சுத்தமான அந்தக்கரணத்தில் ஞானமுண்டாகின்றது. சுப கர்மத்தைச் செய்யாவிடின் ஞானிக்குப் பாவமுண்டாகும். உபாஸனையின் தியாகத்தினால் அந்தக்கரணம் மீண்டும் சஞ்சலத்தை அடையும். அந்த மலினமும் சஞ்சலமாயுள்ள அந்தக்கரணத்தில் ஞானம் இருப்பதில்லை. அது வறண்ட பூமியிலுண்டாயிருக்கும் மரம் இல்லாதது போலாகிவிடும்.
 
இன்னொரு உதாரணம். சம்ஸ்காரத்தினால் சுத்தம் செய்யப்பட்ட இடத்தில் வேதாத்தியயனம் செய்யும் பிரம்மசாரி வசிக்கின்றான். சுத்தம் செய்யப்பட்ட இடமும் சில நிமித்தத்தினால் மீண்டும் மலினமாகுமாயின் அவ்விடத்தை விட்டுவிடுகின்றான். அதுபோல கர்மத்தை விடுவதனால் மலினமும், உபாஸனையை விடுவதினால் சஞ்சலமும் உண்டாயிருக்கிற அந்தக் கரணத்தில் ஞானமிருப்பதில்லை. ஆதலால் கர்மமும். உபாஸனையும் ஞானத்தை காப்பாற்றுவதற்கு காரணமாகின்றன. இவ்வாற்றால் கர்மம், உபாஸனை, ஞானம் என்னும் மூன்றும் மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாக அங்கீகரிக்கப்படுகின்றன. அங்ஙனமே கர்மோபாஸனைகள் ஞானத்தை காப்பாற்றிக் கொள்ளவும் காரணமாகவும், கேவலம் ஞானம் மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாயும் அங்கீகரிக்கப்படுகின்றன. இவ்விரு பட்சங்களும் ஞானிக்குக் கர்மோபாஸனைகள் கர்த்தவ்யங்களாம். இதனைச் சமுச்சாயவாதமென்பர்.
 
இந்த ஞான-கர்ம சமுச்சயவாதம் நலமுடையதன்று. ஏனெனின், தேகத்திற்கு வேறாக ஆத்மாவை அறியாததால் கர்மம் உண்டாகின்றதில்லை. ஏனெனின், ஜன்மாந்திரத்தினது போகத்தின் பொருட்டுக் கர்மத்தைச் செய்கின்றான். தேகமோ அக்னியில் தகிக்கப்பட்டுப் போகின்றது. அதனால், ஜன்மாந்திரத்தின் போகம் பொருந்தாது. ஆதலால், சரீரத்திற்கு வேறான ஆத்மாவின் ஞானம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவாம். அது சரீரத்திற்கு வேறாயினும், ஆத்மா கர்த்தா போக்தா ரூபமாகவிருக்கின்றதென்னும் ஞானம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவாய் இருக்கின்றது. நான் புண்ணிய பாவங்களைச் செய்கின்றேன். அவற்றின் பலன் எனக்குண்டாகும். என்று யாருக்கு ஞானம் இருக்கின்றதோ, அவன் கர்மத்தைச் செய்கின்றான். ஞானியோ ஆத்மாவை இவ்வாறு அறிகின்றதில்லை. ஆனால் புண்ணிய பாவங்கள் சுக துக்கங்களின்றிய அசங்கமான பிரம்மரூபமாய் ஆத்மா இருக்கின்றது. என்னும் ஞானம் வேதாந்த வாக்கியத்தாலுண்டாகின்றது. அந்த ஞானம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவன்று  மாறான விரோதியாயிருக்கின்றது. ஆதலால், ஞானியினால் கர்மமுண்டாகின்றதில்லை.
 
கர்த்தா கர்ம பலன்களின் பேதஞானம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவாம். அந்தக் கர்த்தாவும், கர்ம பலனும் ஆத்மாவிற்கு வேறாக ஞானிக்குத் தோன்றாது. எல்லாம் ஆத்ம ஸ்வரூபமாகவே தோன்றுவதாலும் ஞானியினால் கர்மமுண்டாகின்றதில்லை.
 
ஞானிக்குக் கர்மம் இல்லையென்பதைப் பாஷியகாரர் அனேகவிதமாகச் சொல்லியிருக்கிறார். கர்மத்திற்கும் ஞானத்திற்கும் பலத்தால் விரோதமுண்டு. இதனாலும் ஞான கர்மங்களின் சமுச்சயம் பொருந்துவதில்லை. கர்மத்தின் பலன் அநித்திய சம்சாரமாம். ஞானத்தின் பலன் நித்திய மோட்சமாம்.
 
ஆத்மாவில் ஜாதி, ஆசிரமம், அவஸ்தை என்பவற்றின் அத்யாஸம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றன. ஏனெனின், ஜாதி, ஆசிரம அவஸ்தைகட்கு யோக்கியமான வெவ்வேறு கர்மங்கள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அதனால் ஜாதி முதலியவற்றின் அத்யாஸம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவாய் இருக்கின்றது.

 
வர்ணாசிரம அவஸ்தைகள் தேகத்தின் தர்மங்கள், கர்மிக்குத் தேகத்தில் ஆத்ம புத்தியில்லை. ஆனால், கர்மி தேகத்திற்கு வேறான ஆத்மாவைக் கர்த்தாவாக அறிகின்றான். இவ்வார்த்த முன்பே கூறப்பட்டிருக்கிறது. ஆதலால் ஆத்மாவினிடத்தில் ஜாதி, ஆசிரம அவஸ்தைகளின் பிரதீதி கர்மிக்கும் பொருந்தாதாமாயினும், கர்மிக்குத் தேகத்தினும் பின்னமான ஆத்மாவின் அபரோக்ஷ ஞானமில்லை. ஆனால், சாஸ்திரத்தினால் பரோக்ஷ ஞானம் இருக்கின்றது. தேகத்தில் ஆத்ம ஞானம் அபரோக்ஷமாயிருக்கின்றன. தேகத்தினும் பின்னமான ஆத்மாவின் அபரோக்ஷ ஞானமிருக்குமாயின், அது தேகத்தில் அபரோக்ஷ ஆத்மஞானத்திற்கு விரோதமாகும். பரோக்ஷ ஞானத்திற்கு அபரோக்ஷ ஞானத்தோடு விரோதமில்லை. ஆதலால், தேகத்தினும் பின்னமான கர்த்தாவாகிய ஆத்மாவின் ஞானமும், தேகத்தில் ஆத்ம புத்தியும் இரண்டும் ஒருவனுக்குப் பொருந்துகின்றன.
 
உதாரணம்: மூர்த்தியில் ஈசுவர ஞானம் சாஸ்திரத்தினால் பரோக்ஷமாக இருக்கின்றது. பாஷாண புத்தி அபரோக்ஷமாக இருககின்றது. அவற்றிற்கு விரோதமன்று. இரண்டும் ஒருவனுக்கு உண்டாகின்றன. கயிற்றில் யாருக்கு பாம்பினும் வேறான அபரோக்ஷ ஞானம் இருக்கின்றதோ, அவனுக்கு அபரோக்ஷ சர்ப்பப் பிராந்தி நிவிருத்தியாகின்றது. இதனால் அபரோக்ஷ பிராந்திக்கு அபரோக்ஷ ஞானத்தோடு விரோதமுண்டு  பரோக்ஷத்தோடு விரோதமில்லையென்னும் நியமம் சித்தமாயிற்று. ஆதலால், தேகத்தினும் வேறான ஆத்மாவின் பரோக்ஷ ஞானமும், தேகத்தில் அபரோக்ஷ ஞானமும் பொருந்துகின்றன. இவ்விரண்டும் கர்மத்திற்கு ஹேதுக்களாம். தேகத்தினும் வேறாகவும், கர்த்தா ரூபமான ஆத்மாவின் ஞானம் கர்மத்திற்கு ஹேதுவாக இருக்கின்றது. அந்தக் கர்த்தா ரூபமான ஆத்மாவின் ஞானம் பிராந்தி ரூபமாயிருக்கின்றது. வித்துவானுக்கு பிராந்தி இல்லை. அதனால், அவனுக்குக் கர்மாதிகாரமில்லை.
 
தேகத்தில் அபரோக்ஷ ஆத்மபுத்தி இருக்குமாயின் அப்போது தேகத்தின் தர்மங்களாகிய ஜாதி, ஆசிரம அவஸ்தைகள் பிரதீதியாம். அந்தத் தேகத்தில் உண்டாகும் ஆத்ம புத்தியும் வித்வானுக்கில்லை. ஆனால், பிரம்ம ரூபமாக ஆத்மாவின் அபரோக்ஷ ஞானமிருக்கின்றது. ஆதலால், ஜாதி, ஆசிரம அவஸ்தைகளின் பிராந்தியின் அபாவத்தினாலும் வித்வானுக்குக் கர்மாதிகாரம் இல்லை.
 
நான் உபாஸகன், தெய்வம் உபாஸியம் என்னும் புத்தியால் உபாஸனை சித்திக்கின்றது. வித்வானுக்கு அந்த உபாஸிய உபாஸக பாவங்களும் பிரதீதியாகின்றதில்லை. என்னுடைய தேகாதிகளின் சங்காதமும், தேவதைகளின் தேகாதிகளின் சங்காதமும் சொப்பனம் போல் கற்பிதங்கள், சேதனமொன்றே உள்ளது. இது வித்வானுடைய நிச்சயமாம். ஆதலால் ஞானத்திற்கு உபாஸனையோடு விரோதமிருக்கின்றது.
 
பறவை பறத்தல் உதாரணம் இதற்கு பொருந்தாது. ஏனெனின், இரண்டு இறகுகளும் ஒரேகாலத்திலிருக்கின்றது. அவற்றிற்குப் பரஸ்பரம் விரோதம் இல்லை. ஞானத்திற்கோ கர்மோபாஸனைகளோடு விரோதமுண்டு, ஒரு காலத்தில் பொருந்தாது.
 
ஞானத்தில் கர்மோபாஸனைகளின் அபேக்ஷையில்லை என்று கூறுதல்
சேது ஞானத்தின் உதாரணமும் பொருந்தாது. ஏனெனின், சேது தரிசனம் திருஷ்ட பலனுக்கு ஹேதுவன்று. ஆனால் அதிருஷ்ட பலனிற்கு ஹேதுவாக இருக்கின்றது.
 
பிரத்யக்ஷமாய்ப் பிரதீதியாகும் பலம் திருஷ்டபலன் எனப்படும். எங்ஙனம் போஜனத்தின் பலனாகிய திருப்தி பிரத்யக்ஷமயிருத்தலால், போஜனம் திருஷ்ட பலனுக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே சேதுவின் தரிசனத்தினால் பிரத்யக்ஷபலன் பிரதீதியாகின்றதில்லை. ஆனால், பாவத்தின் நாசரூப பலன் சாஸ்திரத்தினால் அறியப்படுகின்றது. எது சாஸ்திரத்தினால் பலன் அறியப்படுவதாய், பிரத்யக்ஷமாய்ப் பிரதீதியாகாததாயிருக்கின்றதோ அது அதிருஷ்ட பலனெனப்படும்.
 
எங்ஙனம் யக்ஞாதி கர்மம் ஸ்வர்க்காதி அதிருஷ்ட பலனுக்கு ஹேதுவாமோ, அங்ஙனமே சேதுவின் தரிசனமும் பாவ நாசரூப அதிருஷ்ட பலனுக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றது. எது அதிருஷ்ட பலனுக்கு ஹேதுவாகின்றதோ, அது பலத்தின் உற்பத்தியில் சாஸ்திரம் எவ்வளவு சகாயமென்று போதித்து இருக்கின்றதோ, அதனோடு கூடி பலனுக்கு ஹேதுவாகின்றது, கேவலம் ஹேதுவாகின்றதில்லை. ஆதலால் சிரத்தை நியமாதிகளுடன் கூடிய சேது தரிசனம் பாபநாசரூப பலனுக்கு ஹேதுவாம். சிரத்தை நியமாதிகள் இல்லாத சேது தரிசனம் பாவ நாசத்திற்கு ஹேதுவாகின்றதில்லை. ஏனெனின், சேது தரிசனத்தினால் பிரத்யக்ஷமாக ஒரு பலனும் பிரதீதியாகின்றதில்லை  கேவலம்  சாஸ்திரத்தினால் பலன் அறியப்பட்டிருக்கின்றது. அந்தச் சாஸ்திரம் சிரத்தாதிகளோடு கூடிய சேது தரிசனத்தினால் பலனைப் போதிக்கின்றது. கேவல தரிசனத்தினால் பலனின் உற்பத்தியில் ஒரு பிரமாணமும் இல்லை. ஆதலால் பலனின் உற்பத்தியில் சேது தரிசனம் சிரத்தை, நியமம், பக்திகளை அபேக்ஷிக்கின்றது.
 
பிரம்மவித்யாவினால் அடைகின்ற பலனின் உற்பத்தியில் கர்மோபாஸனைகளை அபேக்ஷிக்கின்றதில்லை. ஏனெனின், பிரம்ம வித்யாவின் பலனும் சுவர்க்கம் போல் லோக விசேஷமும் கேவலப் பிரம்ம வித்யாவால் கிடைப்பதாகச் சாஸ்திரம் போதித்திராமல் கர்மோபாஸனையோடு கூடிய பிரம்ம வித்யாவால் போதித்திருக்குமாயின், பிரம்ம வித்யாவும் சேதுதரிசனம் போல் பலனின் உற்பத்தியில் கர்மோஸனைகளை அபேக்ஷிக்கும். அந்தப் பிரம்ம வித்யாவின் பலனாகிய மோட்சம் சுவர்க்கம் போல் லோக விசேஷரூப அதிருஷ்டமாகவோ இல்லை. ஆனால் மோட்சம் நித்தியப் பிராப்தமாயிருக்கின்றது. பிராந்தியினால் பந்தம் பிரதீதியாகின்றது. அந்தப் பிராந்தியின் நிவிருத்தியோ பிரம்ம வித்யாவின் பலனாம். அந்தப் பிராந்தி நிவிருத்தி கேவலம் பிரம்ம வித்யாவால் எனக்குப் பிரத்யக்ஷமாயிருக்கின்றது. கயிறு ஞானத்தினால் சர்ப்பப் பிராந்தி நிவிருத்தி அதிஷ்டான ஞானத்தின் திருஷ்ட பலனாம்.
 
திருஷ்ட பலனின் உற்பத்தி சாமக்கிரிகளால் பிரத்யக்ஷமாய்ப் பிரதீதியாகின்றது. அச்சாமக்கிரிகள் திருஷ்ட பலனுக்கு ஹேதுக்கள் எனப்படுகின்றன. எங்ஙனம் துரிதந்து வேமாக்களால் படத்தினுற்பத்தி பிரத்யக்ஷமாயிருக்கின்றது. ஆதலால், துரிதந்து வேமாக்கள் படத்திற்கு ஹேதுக்களாகின்றனவோ, கேவல போஜனத்தினால் திருப்தி ரூப பலன் பிரத்யக்ஷமாய்ப் பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால் கேவல போஜனம் திருப்திக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே கேவல அதிஷ்டான ஞானத்தினால் பிராந்தியின் நிவிருத்தி பிரத்யக்ஷமாய்ப் பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால், கேவல அதிஷ்டானத்தின் ஞானமே பிராந்தி நிவிருத்திக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றது.
 
எங்ஙனம் கயிறு ஞானம் பிராந்தி நிவிருத்தியில் வேறொன்றையும் அபேக்ஷிக்கின்றதில்லையோ. அங்ஙனமே பந்தப் பிராந்திக்கு அதிஷ்டானமான நித்திய முக்த ஆத்மாவின் ஞானமும், பந்தப் பிராந்தியின் நிவிருத்தியில் கர்மோபாஸனைகளை அபேக்ஷிக்கின்றதில்லை.
 
ஞானத்தின் பலனாகிய மோட்சத்தை சுவர்க்கம் போல் லோக விசேஷமான அதிருஷ்டமென அங்கீகரிக்கின், அது வேத வாக்கியத்தோடு விருத்தமாம். ஏனெனின், ஞானியின் பிராணன் எந்த லோகத்திற்கும் செல்லுவதில்லையென்று வேதத்தினால் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. லோக விசேஷத்தை அங்கீகரிப்பதனால் ஸ்வர்க்கம் போல் மோட்சம் அநித்தியமாகும். ஆதலால், மோட்சம் லோக விசேஷ ரூபமன்றாம்.
 
லோக விசேஷத்தை மோட்சமென அங்கீகரிக்கின் அவனுக்கும் கேவலம் ஞானத்தினாலேயே மோட்ச லோகத்தின் அடைதலை அங்கீகரித்தல் யோக்யமாம். ஏனெனின், சாஸ்திரத்தினால் பிரதிபாதிக்கப்பட்ட அர்த்தம் சாஸ்திரானுசாரமாகவே அங்கீகரிக்கப்படுகின்றது. அந்தச் சாஸ்திரமானது மோட்சம் கேவலம் ஞானத்தினால் உண்டாவதாகக் கூறுகின்றது. ஆதலால், கேவல ஞானம் மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாம். கர்மம் உபாஸனை ஞானம் என்னும் மூன்றும் ஹேதுவன்றாம்.
 
மரத்தின் திருஷ்டாந்தமும் பொருந்தாது. ஏனெனின், ஜலம் விடுதல் மரத்தின் உற்பத்தி ரட்சணைகளில் ஹேதுவாயிருந்தாலும், மரத்தின் பலன் உற்பத்திக்கு காரணமன்று. முதிர்ந்த மரத்திற்கு ஜலம் விடுதல் மரத்தின் வளர்ச்சிக்கு பொருட்டாம். பலத்தின் பொருட்டன்றாம். ஜலத்தால் புஷ்டியான மரமே பலத்திற்கு ஹேதுவாம். ஜலம் விடுதல் ஹேதுவன்றாம். அங்ஙனமே கர்மோபாஸனைகளும் ஞானத்தின் உற்பத்தியில் உபயோகமாம், மோட்சத்தில் அன்றாம். ஆதலால், ஞானோற்பத்தியின் பூர்வமே அந்தக்கரணத்தின் சுத்தியின் பொருட்டும், நிச்சலத் தன்மையின் பொருட்டும் கர்மோபாஸனைகள் செய்யத்தக்கனவாம். ஞானமுண்டான பின்னர் மோட்சத்தின் பொருட்டு இவற்றை அனுஷ்டிக்க வேண்டியதில்லை.
 
ஞானத்தின் உற்பத்தியின் பூர்வமும் எதுவரையில் அந்தக்கரணத்தில் மல விக்ஷேபங்கள் இருக்கின்றனவோ, அதுவரை கர்மோபாஸனைகளைச் செய்தல் வேண்டும். எவனுடைய அந்தக்கரணம் சுத்தமாயும், நிச்சலமாயுமாகின்றதோ, அந்த ஜிக்ஞாசுவானவன் சிரவணத்திற்கு விரோதியான கர்மோபாஸனைகளைத் தியாகம் செய்ய வேண்டும். மலமென்பது பாவத்திற்காம். அது அசுப வாசனைக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றது. எதுவரை மலமிருக்கின்றதோ அதுவரை அசுபவாசனையிருக்கின்றது. எப்போது அசுபவாசனை உண்டாகவிலலையோ அப்போது மலத்தின் அபாவம் நிச்சயிக்கப்படுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் சஞ்சலத்தன்மையும் ஏகாக்கிரத் தன்மையும் அனுபவ சித்தமாயிருக்கின்றன. ஆதலால் உத்தம ஜிக்ஞாசுவிற்கும் வித்வானுக்கும் கர்மோபாஸனைகள் நிஷ்பலமாயிருக்கின்றன.
 
கர்மோபாஸனைகளால் ஞானத்தின் பாதுகாப்பு உண்டாகாதெனல்
ஞானத்தின் பாதுகாப்பு பொருட்டுக் கர்மோபாஸனைகளைச் செய்தல் வேண்டும். எங்ஙனம் ஜலத்தினால் உண்டாகும் மரம் ஜலத்தினால் பாதுகாக்கப்படுகின்றதோ ஜல சம்பந்தமில்லாவிடின் முதிர்ந்த மரமும் காய்ந்து விடுகின்றதோ, அங்ஙனமே. கர்மோபாஸனைகளாலுண்டாகும் ஞானம் கர்மோபாஸனைகளால் பாதுகாக்கப்படுகிறது. ஞானி கர்மோபாஸனைகளைச் செய்யாவிடின், அந்தக்கரணம் மீண்டும் மலினமும் சஞ்சலமுமாய்விடும். அந்த மலினமும் சஞ்சலமுடைய அந்தக்கரணத்தில் நீரில்லா நிலத்திலுள்ள மரம் போல உண்டாயிருந்து ஞானமும் நஷ்டமாய்விடும். ஆகையால், ஞானியும் கர்மோபாஸனைகளைச் செய்தல் வேண்டும். என்று முன்பு கூறப்பட்டது. அது பொருந்தாது. ஏனெனின், ஆபாஸசகித அல்லது சேதனசகித அந்தக்கரணத்தின் நான் அசங்கப்பிரம்மம் என்னும் விருத்தி வேதாந்தத்தின் பலரூப ஞானமாம். அது கர்மோபாஸனைகளின்றி நாசமாகும் அல்லது சேதன சொரூப நாசமுண்டாகும்.
 
சொரூப ஞானமோ நித்தியமாம். ஆதலால், அதற்கு நாசமும் பாதுகாப்பும் பொருந்தாது. ஆனால், வேதாந்தத்தின் பயனாகிய பிரம்மவித்யா ரூபஞானத்தின் உற்பத்தி கர்மோபாஸனைகளால் உண்டாகின்றது. கர்மோபாஸனைகளை விடுதலால் உற்பத்தியான வித்யாவும் நஷ்டமாய்விடும். ஆதலால் அதன் பாதுகாப்பின் பொருட்டுக் கர்மோபாஸனைகளைச் செய்தல் வேண்டுமென்று கூறின், அது பொருந்தாது. ஏனெனின், ஒருமுறை உண்டான அந்தக்கரணத்தின் பிரம்மகார விருத்தியால் அக்ஞானம், பிராந்தி என்பனவற்றின் நாசரூப பலன் அதே சமயத்தில் சித்திக்கின்றது. அக்ஞானம் பிராந்தி என்பனவற்றின் நாசத்தின் பின்னர் மீண்டும் விருத்தியை பாதுகாத்தலின் உபயோகமில்லை. கர்மோபாஸனைகளால் அந்தக்கரண விருத்தியை பாதுகாத்தலும் பொருந்தாது. ஏனெனின், கர்மோபாஸனைகளை அனுஷ்டிக்கும்போது கர்மோபாஸனைகளினது சாமக்கிரிகளின் விருத்திரூப ஞானமே உண்டாகும். பிரம்மத்தின் ஞானமுண்டாக மாட்டாது. வேறு விருத்தி உண்டாதலால் முதல் விருத்தி இருப்பதில்லை. ஆதலால், கர்மோபாஸனைகள் ஞானோற்பத்திக்குப் பரம்பரையாய் ஹேதுக்களாம் உண்டான விருத்திக்கு விரோதிகளாம். எனவே கர்மோபாஸனைகளால் ஞானம் பாதுகாக்கப்பட மாட்டாது.
 
ஞானிக்குக் கர்மத்தை விடுவதனால் பாபமுண்டாகின்றது என்று முன் கூறப்பட்டது. அவ்வார்த்தை பொருந்தாது. ஏனெனின் சுப கர்மத்தை விடுதல் பாபத்திற்கு ஹேதுவாகாது.  பின்னரோ, நிஷித்த கர்மத்தின் அனுஷ்டானமே பாபத்திற்கு ஹேதுவாம். இதனைப் பாஷியகாரர் அனேகப் பிரகாரமாகப் கூறியிருக்கின்றார். ஆதலால், கர்மத்தை விடுவதால் பாபமுண்டாவதில்லை. ஞானிக்கோ எவ்விதத்திலும் பாபமுண்டாகாது. ஏனெனின், புண்ணிய பாவங்கள் அவற்றின் ஆசிரயமான அந்தக்கரணம் என்பவை பரமார்த்தமாக இல்லை. அவித்யாவால் மித்யாவாய்ப் பிரதீதியாகின்றன. அந்த அவித்யாவும் மித்யாவாப் பிரதீதியும் ஞானவானுக்கில்லை. ஆதலால், சுபகர்மத்தை விடுவதனாலேனும், அசுபகர்மத்தைச் செய்வதனாலேனும் ஞானிக்குப் பாபம் உண்டாகாது.
 
இவ்விடத்தில் இது சித்தாந்தமாம். ஞானமானது மந்தம், திடம் என்று இருவகையாக இருக்கின்றது. சம்சயாதிகளோடு கூடிய ஞானம் மந்தஞானம் எனப்படும். சம்சயாதிகளில்லாத ஞானம் திடஞானம் எனப்படும். திடஞானம் உள்ளவனுக்குச் செய்யவேண்டியதொன்றுமில்லை. ஒருமுறை உண்டாகிய சம்சயமில்லாத அந்தக்கரணத்தின் விருத்திரூப ஞானமே அவித்யாவை நீக்கி விடுகின்றது. அந்த ஞானம் நாசமாயினும் நன்றாக அறியப்பட்ட ஆத்மாவில் மீண்டும் பிராந்தி உண்டாகின்றதில்லை. ஏனெனின், பிராந்திக்கு காரணமான அவித்யா ஞானத்தினால் நஷ்டமாய் விட்டது. ஆதலால், பிராந்தி அவித்யாவின் அபாவத்தினால் விருத்தி ஞானத்தின் ஆவிர்த்திக்கு ஒரு உபயோகமுமில்லை.
 
ஜீவன் முக்தியின் ஆனந்தத்தின் பொருட்டு விருத்தியின் ஆவிருத்தி அபேக்ஷிக்கப்படுமாயின், அடிக்கடி வேதாந்த அர்த்தத்தின் சிந்தனையினையே செய்க. வேதாந்தார்த்தத்தைச் சிந்திப்பதனாலேயே அடிக்கடிப் பிரம்மகார விருத்தி உண்டாகின்றது. கர்மோபாஸனைகளால் பிரம்மகார விருத்தி உண்டாகின்றதில்லை.
 
ஏனெனின், கர்மோபாஸனைகள் அந்தக்கரணத்தின் சுத்தி நிச்சலத்தன்மை என்பனவற்றின் வாயிலாகவே ஞானத்தில் உபயோகமாகின்றன. வேறுவிதமாக அவை உபயோகப்படுகின்றதில்லை. ஞானியினுடைய அந்தக்கரணத்தில் பாவமும் சஞ்சலத்தன்மையுமில்லை. ராக-துவேஷங்களின் பாவத்திற்கும் சஞ்சலத்தன்மைக்கும் காரணம் அவித்யாவாம். அந்த அவித்யா ஞானத்தால் நாசமடைகின்றது. ஆதலால், ஞானிக்கு பாவமும், சஞ்சலத்தன்மையும் இல்லாததால் கர்மோபாஸனைகளினால் பயனில்லை.
 
ஞானிகளினது பிராரப்தத்தின் விலக்ஷணத் தன்மையும், அவர்களுக்கு ஜீவன் முக்தி சுகத்தின் பொருட்டும் உபாஸனையில் பிரவிருத்தி உண்டாகாமையும் விளக்கப்படுகிறது.
 
ராகத்துவேஷாதிகள் அந்தக்கரணத்தின் சகஜ தர்மங்களாம். எதுவரை அந்தக்கரணம் இருக்கின்றதோ அதுவரை ராகத்துவேஷங்கள் ஞானிக்கும் எவ்விதத்தினாலும் நாசமாகாது. அந்த ராகத்துவேஷங்களால் ஞானியின் அந்தக்கரணமும் சஞ்சலப்படும். ஆதலால் சஞ்சலத் தன்மையை நீக்குதல் பொருட்டு ஞானியும் உபாஸனையைச் செய்தல் வேண்டும்.
 
அந்தக்கரணத்தின் சஞ்சலத்தன்மையால் ஞானிக்கு விதேக மோட்சத்தில் பாதிப்பு இல்லையாயினும், சஞ்சலமான அந்தக்கரணத்தில் சொரூபானந்தத்தின் பானமுண்டாகாது ஆதலின், சஞ்சலத் தன்மை ஜீவன் முக்திக்கு விரோதியாம்.  ஜீவன் முக்தியின் பொருட்டுச் சஞ்சலத் தன்மையை போக்க உபாஸனை செய்தல் வேண்டும் என்று ஒருகால் கூறினால் அது சரியாகாது. ஏனெனின், திடபோதம் யாருடைய அந்தக்கரணத்தில் உண்டாகி இருக்கிறதோ அவருக்கு சமாதியும், விக்ஷேபமும் சமமாம். ஆதலால், அந்தக்கரணத்தின் நிச்சலத் தன்மையின் பொருட்டு வித்வானுக்கு எவ்வித முயற்சியின் ஆரம்பமும் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயின், ஞானியினுடைய பிரவிருத்தியும், நிவிருத்தியும் பிராரப்தத்தின் அதீனமாயிருக்கின்றன. பிராரப்த கர்மம் எல்லோருக்கும் விலக்ஷணமாயிருக்கின்றது. ஜனகாதிகள் போல் சில வித்வான்களுக்குப் பிராரப்தம் போகத்திற்கு ஹேதுவாகின்றது. சுக தேவர், வாமதேவர் முதலியோர்கள் போலச் சிலருக்குப் பிராரப்தம் நிவிருத்திக்கு ஹேதுவாகிறது.
 
யார் பிராரப்தம் போகத்திற்கு ஹேதுவாகின்றதோ, அவனுக்குப் பிராரப்தத்தால் போக இச்சையும் போக சாதனத்தின் பிரயத்தனமும் உண்டாகின்றன. யார் பிராரப்தம் நிவிருத்திக்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றதோ. அவனுக்கு ஜீவன் முக்தியினது ஆனந்தத்தின் இச்சையும், போகத்தில் விருப்பமில்லாமையும் உண்டாகின்றன.
 
ஜீவன்முக்தி ஆனந்தத்தின் இச்சையுள்ளவன் பிரம்மாகார விருத்தியின் ஆவிருத்தியின் பொருட்டு வேதாந்த அர்த்தத்தின் சிந்தனையே செய்தல் வேண்டும். உபாஸனை செய்ய வேண்டியதில்லை. ஏனெனின், அந்தக்கரணத்தின் நிச்சலத்தன்மை மாத்திரத்தால் பிரம்மானந்தம் விசேஷ ரூபமாகப் உணரப்படுவதில்லை. அந்தப் பிரம்மாகார விருத்தி வேதாந்த சிந்தனையாலேயே உண்டாகின்றது. உபாஸனையாலுண்டாகின்றதில்லை. அந்தக்கரணத்தின் சஞ்சலத்தன்மையும் வித்வானுக்கு வேதாந்தத்தின் சிரவண, மனனத்தாலேயே நீங்கிவிடுகின்றது. ஆதலால், அந்தக்கரணத்தின் நிச்சலத் தன்மையின் பொருட்டும் உபாஸனையில் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதில்லை. எனவே யாருக்கு உறுதியான ஞானம் உண்டாயிருக்கின்றதோ, அவனுக்கு கர்மோபாஸனைகளில் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதில்லை.
 
யாருக்கு மந்த அறிவிருக்கின்றதோ, அவனும் மனன, நிதித்யாஸனங்களையே செய்தல் வேண்டும். கர்மோபாஸனைகளைச் செய்ய வேண்டியதில்லை. ஏனெனின், யாருக்கு மந்த அறிவுமுண்டாயிருக்கின்றதோ, அவன் உத்தம ஜிக்ஞாஸு ஆவான். அந்த உத்தம ஜிக்ஞாசுவிற்கு மனன, நிதித்யாஸனம் இவைகளை விட வேறு கர்த்தவ்யமில்லை. இவ்வார்த்தை சாரிரகத்தில் சூத்திரகாரராலும், பாஷியகாரராலும் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.
 
வித்வானுக்கு மனன, நிதித்யாஸனங்களிலும் கர்த்தவ்யம் இல்லை. ஜீவன் முக்தியின் ஆனந்தத்தின் பொருட்டு மனன, நிதித்யாஸனங்களில் ஞானி பிரவிருத்திக்கின்றான். அவனும் தன் இச்சையால் பிரவிருத்திக்கின்றான். நான் வேதத்தின் ஆக்ஞைப்படி நடக்காத பட்சத்தில் எனக்கு ஜனன, மரண சம்சாரம் உண்டாகும் என்னும் புத்தியால் செய்யப்படுவது கர்த்தவ்யம் எனப்படும். அந்த ஜன்மாதிகளின் உணர்ச்சி ஞானி  ஏற்படுவதில்லை. ஆதலால், தன்னிச்சையால் ஞானி மனன, நிதித்யாஸனங்களைச் செய்கின்றான். அது கர்த்தவ்யமன்று.
 
இவ்விதத்தால் மந்த போதம் அல்லது திடபோதம் உள்ளவனுக்குக் கர்மோபாஸனைகள் கர்த்தவ்யமன்றாம்.
 
யாருக்கு ஞானமுண்டாகவில்லையோ, ஆனால் ஆத்மாவை அறிய வேண்டும் என்ற தீவிரமான ஆசையிருக்கின்றதோ, போகத்தில் இச்சை இல்லையோ, அவனுடைய அந்தக்கரணம் சுத்தமாயிருக்கின்றது. ஆதலால், அவனும் உத்தம ஜிக்ஞாசுவே ஆவான். அவனுக்கும் ஆத்மஞானத்தை அடைவதற்கு  சிரவணாதிகளே கர்த்தவ்யமாம்  கர்மோபாஸனைகளன்றாம். ஏனெனின், கர்மோபாஸனைகளின் பலன் அவனுக்குச் சித்தித்திருக்கின்றது.
 
ஞானத்தின் பொதுவான இச்சையினால் யார் சிரவணத்தில் ஈடுபட்டுக்கொண்டு  இருக்கின்றானோ, யாருடைய அந்தக்கரணம் போகத்தில் ஆசக்தியுள்ளதாக இருக்கின்றதோ அவன் மந்த ஜிக்ஞாஸு ஆவான். அவனும் சிரவணத்தை விட்டு மீண்டும் கர்மோபாஸனைகளில் பிரவிருத்திக்க வேண்டியதில்லை. கர்மோபாஸனைகளின் பலன்களாகிய அந்தக்கரணத்தின் சுத்தியும், நிச்சலத் தன்மையும் அவனுக்குச் சிரவணத்தினாலேயே உண்டாகிவிடும். சிரவணத்தின் ஆவிருத்தியால் அந்தக்கரணத்தின் தோஷம் நீங்கி இந்த ஜன்மத்திலாவது, வேறு ஜன்மத்திலாவது, பிரம்ம லோகத்திலாவது ஞானமுண்டாகும். ஆவிருத்தி என்பது அடிக்கடி என்பதற்காம். சிரவணத்தை விட்டுக் கர்மோபாஸனைகளில் பிரவிருத்திக்கின்றவன் ஆரூடபதிதன் எனப்படுகின்றான். இவ்வாறு ஞானிக்கும் உத்தம ஜிக்ஞாஸுவிற்கும் கர்மோபாஸனைகளில் அதிகாரமில்லை. வேதாந்த சிரவணத்தில் பிரவிருத்தித்துள்ள மந்த ஜிக்ஞாசுவிற்கும் அதிகாரமில்லை. யாருக்கு ஞானத்தின் இச்சையிருந்தும் போகத்தில் புத்தி பற்றியிருக்கின்றதோ, அதனால் சிரவணத்தில் யார் பிரவிருத்திக்கின்றதில்லையோ, இவ்வாறான மந்த ஜிக்ஞாசுவிற்கு நிஷ்காம கர்மத்திலும் உபாஸனையிலும் அதிகாரமிருக்கிறது.
 
போகத்திலேயே யாருக்கு ஆசையிருக்கின்றதோ ஞானத்தில் ஆசை இல்லையோ அவன் பகிர்முகன் ஆவான். அவனுக்கு சகாம கர்மத்தினும் அதிகாரமிருக்கின்றது. ஆதலால், ஞானிக்குக் கர்மோபாஸனைகளில் அதிகாரம் இல்லை. ஏனென்றால், கர்மோபாஸனைகட்கு ஞானம் விரோதியாம்.
 
கர்மோபாஸனைகளும் அந்தக்கரணத்தின் சுத்தி நிச்சலத்தன்மைகள் வாயிலாக ஞான உற்பத்திக்கு ஏதுக்களாம். ஆனால், ஞானோற்பத்திக்குப் பின் கர்மோபாஸனைகளைச் செய்யின். உண்டான ஞானமும் நஷ்டமாய் விடும். ஆதலால், அவை ஞானத்திற்கு விரோதிகளாகும், பாதுகாப்புக்கு ஹேதுவன்று. ஏனெனின், நான் கர்த்தா. யக்ஞாதிகள் எனக்குக் கர்த்தவ்யமாம். யக்ஞாதிகளுக்குச் சுவர்க்காதிகள் பலன் என்னும் பேத புத்தியால் கர்மம் செய்யப்படுகின்றது.
 
நான் உபாஸகன், தெய்வம் உபாஸிகம் என்னும் பேதபுத்தியால் உபாஸனை சித்திக்கின்றது. அவ்விரண்டு பிரகாரமான புத்திகளும் சர்வம் பிரம்மம் என்னும் புத்தியை நிவிருத்தி செய்கின்றன. ஆதலால், கர்மோபாஸனைகள் ஞானத்திற்கு விரோதிகளாம்.
 
ஞானி ஆத்மாவை அசங்கமாக அறிந்திருப்பினும், தேகத்தின் போஜனாதி வியவகாரங்களையேனும், ஜனகாதிகளின் வியவகாரங்களைப் போல் அதிகமான ராஜ்யபாலனாதி வியவகாரங்களையேனும் செய்கின்றான். அந்த வியவகாரத்திற்கு ஞானம் விரோதியன்று. வியவகாரம் ஞானத்திற்கும் விரோதி அல்ல. ஏனெனின், எந்த ஆத்ம ஸ்வரூபம் ஞானத்தால் அசங்கம் என்று அறியப்படுகின்றதோ, அந்த ஆத்மாவில் வியவகாரம் பிரதீதியாமாயின், வியவகாரத்திற்கு விரோதி ஞானமும், ஞானத்திற்கு விரோதி வியவகாரமுமாம். வித்வானுக்கு ஆத்மாவில் அந்த வியவகாரம் பிரதீதியாகின்றதில்லை. ஆனால் எல்லா வியவகாரங்களும் தேகாதிகளை ஆசிரயித்துக் கொண்டிருக்கின்றன. ஆத்மாவில் வியவகார சகித தேகாதிகளின் சம்பந்தமேயில்லை. இத்தன்மை புத்தியோடு ஞானி சகல வியவகாரங்களையும் செய்கின்றான். இக்காரணத்தால் வித்வானுடைய பிரவிருத்தியும் நிவிருத்தியே எனப்படுகின்றது.
 
எங்ஙனம் வேறு வியவகாரங்கள் ஞானத்திற்கு விரோதியன்றோ, அங்ஙனமே கர்மோபாஸனைகளையும் அன்னிய பகிர்முக புருஷர்களைச் செய்வித்தல் பொருட்டு ஆத்மாவை அசங்கமென்றறிந்தும், கிரியையைத் தேகம் வாக்கு அந்தக்கரணம் என்பவற்றை ஆசிரயித்ததாய் அறிந்தும் கர்மோபாஸனைகளைச் செய்யின், ஞானத்திற்கு அவை விரோதியாகாது. ஏனெனின், வித்துவான் அசங்கமென்றறிந்த ஆத்மாவைக் கர்த்தாவென்று அறிந்து கர்மோபாஸ-னைகளைச் செய்யின் ஞானத்திற்கு அவை விரோதியாகும். அந்த ஆத்மாவின் அசங்க வடிவ திட நிச்சயம் கர்மோபாஸனைகளால் ஞானிக்கு நீங்குகின்றதில்லை. ஆதலால், ஆபாஸ ரூபமான கர்மோபாஸனைகள் திட ஞானத்திற்கு விரோதியாகாது. இக்காரணத்தினால் ஜனகாதிகள் ஆபாஸ ரூப கர்மம் செய்திருக்கிறார்கள்.
 
ஆத்மாவை அசங்கமென்றறிந்து மற்ற வியவகாரங்கள் போல் தேகாதிகளின் தர்மங்களையும் அறிந்து ஞானி செய்யும் சுபக்கிரியைகள் ஆபாஸ ரூப கர்மங்களெனப்படும். அவற்றிற்கு ஞானத்தோடு விரோதமில்லை. பாஷியகாரர் கர்மோபாஸனைகளுக்கு ஞானத்தோடு எந்த விரோதம் கூறியிருக்கின்றனரோ, அது ஆத்மாவில் கர்த்தாவென்னும் புத்தியினால் செய்யப்படும் கர்ம உபாஸனைகட்கு ஞானத்தோடு விரோதம் கூறியிருக்கின்றார், ஆபாஸ ரூபத்தால் கூறவில்லை.
 
அங்ஙனமாயினும் மந்த போதத்திற்கு ஆபாஸரூப கர்மோபாஸனைகளும் விரோதிகளாம். ஏனெனின், சம்சயாதிகளோடு கூடிய போதம் மந்த போதம் எனப்படும். யார் அந்தக்கரணத்தில் ஆத்மா அசங்கனா அல்லது அசங்கமற்றவனா என்ற சந்தேகம் ஒருவேளை உண்டாகின்றதோ, அவன் அடிக்கடி ஆத்மா அசங்கன் எனக்குக் கொஞ்சங்கூட கர்த்தவ்யமில்லை என்னும் அர்த்தத்தினைச் சிந்தனை செய்தல் வேண்டும். அப்போதோ சம்சயம் நீங்கித் திடபோதமுண்டாகிவிடும். கர்மோபாஸனைகளைச் செய்வதானால்  உண்டான மந்த போதமும் நீங்கி நான் கர்த்தா போக்தா என்னும் விபரீத நிச்சயமுண்டாகிவிடும். ஆதலால், மந்த போதமுண்டாவதற்கு முன்னரே கர்மோபாஸனைகளைச செய்தல் வேண்டும்  பின்னர் அவற்றைச் செய்ய வேண்டியதில்லை. மந்த போதமுள்ளவன் கர்மோபாஸளைகளைச் செய்யின், உண்டான போதமும் நஷ்டமாய்விடும்.
 
உதாரணம். பறவை தனது முட்டைகளை அதிலிருந்து குஞ்சுகள் பிறந்து இறகு முளைக்கும்வரை பாதுகாக்கின்றது. இறகு முளைத்த பின் பாதுகாப்பதில்லை. ஞானோற்பத்திக்கு முன்னரே கர்மோபாஸனைகளைச் சேவித்தல் வேண்டும்  ஞானோற்பத்திக்குப் பின்னர் அனுஷ்டிக்க வேண்டியது இல்லை. ஞானத்தின் உற்பத்திக்குப் பின்னம் கர்மோபாஸனைகளை அனுஷ்டிக்கின், பாலகபட்சி நஷ்டமாவது போல் மந்த ஞானமும் நஷ்டமாய் விடும். எங்ஙனம் தாய்ப்பறவை முட்டையின் சம்பந்தத்தினால் நஷ்டம் அடைவதில்லையோ, அங்ஙனமே திடபோதம் நஷ்டமாவதில்லை. தாய்ப் பறவைக்கு முட்டை உபயோகப்படாதது போல், திடபோதத்திற்குக் கர்மோபாஸனைகளால் உபயோகமுமில்லை. இவ்வாற்றால் மோட்சத்தின் பொருட்டு ஞானிக்குக் கொஞ்சமும் கர்த்தவ்யமில்லை. இது மூன்றாவது கேள்விக்கான பதிலாகும்.
 
சிஷ்யனுக்கு ஆச்சாரியர் கூறிய விடை வேதானுசாரமாகக் கூறியதாம். ஆதலால், இது யதார்த்தமாமெனக் கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! நான் உனக்குக் கூறியது சர்வ வேதத்தின் சாரமாகும். ஆதலால், இதனை சிரத்தையுடன் எடுத்துக் கொள்வாயாக. இதனை உணர்வதினால் துக்கமின்றி அபாரமான ஜனன மரண ரூப சம்சாரம் நாசமாய்விடும்.
 
ஜகத் கர்த்தா ஈசுவரன். அவன் உனக்கு வேறன்று. நீ சச்சிதானந்த ரூபப் பரம்மம் என்று ஆச்சாரியர் முன்னர் உபதேசித்ததை மீண்டும் தயையுடன் சிஷ்யனுக்குக் கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! தீனத் தன்மையை விட்டு உன் ஸ்வரூத்தைப் பார். நீயோ ஜனனமில்லாத சுத்தப் பிரம்மம். திருஷ்யத்தினைப் பிரகாசம் செய்கின்றாய். உன் அக்ஞானத்தினால் ஜகத்தையெல்லாம் நீ சிருஷ்டித்த பின்னர் எல்லாவற்றையும் அழித்துவிட்டு அழியாமலிருக்கின்றாய். மித்யாப் பிரபஞ்சத்தைப் பார்த்துக் கொஞ்சங்கூட துக்கத்தை அடைகின்றது இல்லை. நீ தேவதைகளுக்கெல்லாம் தேவனாயிருக்கின்றாய். நீ எல்லாச் சுக சமூகமாயிருக்கின்றாய். நீயே ஜீவேசுவர ஜகத்தாய் மாயையினால் விளங்குகின்றாய். அது கயிற்றில் சர்ப்பமும், கிளிஞ்சலில் வெள்ளியும் விளங்குவது போலாம்.
 
ஞான சாதனத்தைக் கூறுகின்றேன். சிஷ்யனே ராகமாகிய பதார்த்தத்தில் உள்ள திடமான ஆசக்தியைத் தகித்து விடு, லோபத்தினையொழித்து விடு, துவேஷத்தினைக் கொன்றுவிடு, காமத்தினை நீக்கிவிடு. ராகம், லோபம், துவேஷம், காமம் என்பவற்றைக் கொள்வதனால் சகல ராஜஸ தாமச விருத்திகளும் கொள்ளப்படுகின்றன. இதனால், சகலமான ராஜஸ தாமஸ விருத்திகளையும் நாசம் செய்கவென்னும் அர்த்தம் சித்தமாயிற்று. இராஜஸு விருத்தியும், தாமஸீ விருத்தியும் ஞானத்திற்கு விரோதிகளாயிருக்கின்றன. ஆதலால், அவற்றின் நிவிருத்தி ஜிக்ஞாசுவினால் அபேக்ஷிக்கப்படுவதாம்.
 
விவேகம், வைராக்கியம், சமாதி ஷட்க சம்பத்தி, முமுக்ஷுத்துவம் என்னும் நான்கும் ஞான சாதனங்களாம். அவற்றுள், விவேகம் பிரதானமாம். ஏனெனின், விவேகத்தினால் வைராக்கியாதிகளுற்பத்தியாகின்றன. அதனால் ஆச்சாரியர் இப்போது விவேகத்தை உபதேசிக்கின்றார்.
 
 
 
சிஷ்யனே! சம்சாரத்தைக் கானல் ஜலத்திற்குச் சமானமாக மித்யாவென்று நீ அடிக்கடி அறிவாயாக.
 
மந்திரவாதி செய்யும் ஜாலவித்தைகளைப் பார்க்கும் புத்திரனைப் பார்த்துப் பிதா புத்திரனே! இந்த மாமரம் முதலியன் இந்திரஜாலக்காரனால் செய்யப்பட்டனவாம். ஆவை மித்யாவாம். என்றான் இவ்வாறு கூறினதினால் இந்திரஜாலக்காரனை மித்யாவாக அறிவதில்லை. பின்னரோ, அவனைச் சத்தியமாக அறிகின்றான். அதுபோல ஜகத்தினை மித்யாவென்று கூறுவதினால் ஆத்மாவினைச் சத்தியமென்று அறிந்து கொள்ளுவான் என்னும் அபிப்பிராயத்தினால் ஆச்சாரியர் சம்சாரத்தை மித்யாவாகக் கூறினர்.  இவ்வாற்றால் ஜகத் மித்யாவாம், ஆத்மா சத்தியமாமென்று குரு விவேகத்தை உபதேசித்தார். அந்த விவேகத்தினால் அன்னிய சாதனங்கள் தாமாகவே உண்டாகின்றன. ஆதலால், விவேகத்தின் உபதேசத்தால் சகல சாதனங்களின் உபதேசமும் அர்த்தத்தினால் கூறப்பட்டதாம். ஞானத்தின் பகிரங்க சாதனங்களைக் கூறினேன்.
 
அந்தரங்க சாதனமான சிரவணத்தைக் கூறுகிறேன். சிஷ்யனே! ஞானரூப சூரியனைச் சிரவணத்தினால் சம்பாதித்து அக்ஞானரூப தமஸை நாசம் செய்வாயாக. ஞானத்தின் சொரூபம் அன்னிய சாஸ்திரங்களில் பலவிதமாக அங்கீகரிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், மகாவாக்கிய அனுசாரமாக ஞானத்தின் சொரூபம் இனிக் கூறப்போகிறேன்.
 
ஜீவ ஈசுவரர்களிடத்திலுள்ள அவித்யா மாயையின் பாகங்களை விட்டு, அவற்றின் எந்தப் பேதம் பிரதீதியாகின்றதோ அதனை நீக்கி ஜீவன், ஈசுவரன் ஆகியவர்களிடத்திலுள்ள சேதன பாகத்தைப் பேதரகிதமாக அறிக. இவ்வாறு கூறியதனால், மகாவாக்கியங்களில் பாகத்தியாக லட்சணையினால் ஜீவ ஈசுவரர்களது ஏகத்தன்மையை அறிக என்று கூறியதாம். வேதத்தின் சாரத்தை விசாரித்து உன்னை நீ காத்துக் கொள்.
 
முன்பு கூறிய அர்த்தத்தினையே சுருக்கிக் கூறுவோம். சிஷ்யனே! அழியத் தக்க சங்காதமாகிய தேகாதி நீயில்லை. ஆனால் அழியாத பிரம்மம் நீ. விருக்ஷ ரூப சம்சாரம் மித்யாவாம். எங்ஙனம் ஆகாசத்தில் நீலத்தன்மையும், கூடாரரூபத் தன்மையும் இல்லாமல் மித்யாவாகப் பிரதீதியாகின்றனவோ, அங்ஙனமே சம்சாரமும் ஆத்மாவில் இல்லாமல் மித்யாவாகப் பிரதீதியாகிறது. ஸ்ருதி ஸ்மிருதிகளில் சம்சாரத்தை விருக்ஷ ரூபமாகக் கூறியிருத்தலால், இவ்விடத்திலும் விருக்ஷ சப்தம் சம்சாரத்தில் பிரயோகிக்கப்பட்டிருக்கின்றது.
 
சிஷ்யனே! தேகாபிமானியான அக்ஞானியும், ஞானியும் பந்தமோட்சத்திற்கு இருப்பிடங்களாவர். அக்ஞானியோ பந்தத்திற்கிருப்பிடம். ஞானி மோட்சத்திற்கு இருப்பிடம். இராகமும் விராகமும் அவர்களது துவஜங்களாம். எங்ஙனம் துவஜம் ராஜாவின் நகரத்திற்குச் சின்னமாயிருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே ராக விராகங்கள் அவர்களின் சின்னங்களாம். அக்ஞானிக்கு ராகம் சின்னமாம். ஞானிக்கு விராகம் சின்னமாம். அக்ஞானியினிடத்தும் விராகமுண்டாகின்றது. ஆதலால், ஞானிக்கு அக்ஞானியினும் விலக்ஷணமான விராகம் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. சிஷ்யனே! சப்தாதி விஷயங்களில் சத்தியத்தன்மையின் பிராந்தியும், கயிறு சர்ப்பம்போல் விஷயம் பிராந்திரூபமென்னும் நிச்சய புத்தியும், காற்று த்வஜத்தினை அசைத்தல் போன்று ராக விராகங்களை அசைப்பிக்கின்றன. அவற்றை நாசமாக விடுகின்றதில்லை. விஷயத்தில் சத்திய புத்தியால் ராகத்தின் தளர்ச்சித் தன்மை நீங்குகின்றது. விஷயத்தில் பிராந்தி புத்தியால் விராகத்தின் தளர்ச்சித் தன்மை நீங்குகின்றது.
 
விஷயம் அசத்தியம், ஆதலால் அதில் உண்டாகும் சத்திய புத்தி பிராந்தி ரூபமாம். பிராந்தி ஞானமும், அதற்கு விஷயமான மித்யா வஸ்துவும் ஆகிய இரண்டும் பிராந்தியெனப்படும். இங்ஙனம் கூறியதனால், அக்ஞானியின் விராகத்தினும் ஞானியின்  விராகத்திற்குப் பேதம் கூறப்பட்டதாம். ஏனெனின், அக்ஞானியின் விராகம் விஷயத்தில் மித்யா புத்தியாலுண்டானதன்று. ஆதலால், அது மந்தமாயிருக்கிறது. விஷயம் மித்யா என்னும் புத்தி அக்ஞானிக்கு உண்டாகின்றதில்லை. சாஸ்திரத்தினாலும், யுக்தியினாலும் விஷயம் மித்யாவென்று அக்ஞானியும் அறிந்திருப்பினும், விஷயம் மித்யா என்னும் அபரோக்ஷ புத்தி ஞானிக்கே உண்டாகின்றது. அக்ஞானிக்கு உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், அக்ஞானிக்கு விஷயத்தில் உள்ள பரோக்ஷமான மித்யாபுத்தியால் அபரோக்ஷமான சத்தியப் பிராந்தி நிவிருத்தி ஆகின்றதில்லை. இவ்வாற்றால், அக்ஞானிக்கு விஷயத்தில் விராகம் உண்டாகும் போது பரோக்ஷ மித்யா புத்தியிருக்கின்றது. ஆயினும், பரோக்ஷ மித்யா புத்தியினும் பிரபலமாக அபரோக்ஷ சத்திய புத்தியிருக்கின்றது. ஆதலால், அக்ஞானிக்குப் பரோக்ஷ மித்யா புத்தி விராகத்துக்கு ஹேதுவன்று. ஆனால், பிரபலமான சத்திய புத்தியால் விஷயத்தில் ராகமே உண்டாகின்றது. விராகமுண்டாயினும் அதற்கு மித்யா புத்தி காரணமன்று  ஆனால், விஷயத்தில் தோஷ திருஷ்டியினால் உண்டாகின்றது.
 
ஞானி சர்வப்பிரபஞ்சத்தையும் அபரோக்ஷ ரூப மித்யாவாக அறிகின்றான். அந்த அபரோக்ஷ மித்யா புத்தியால் அபரோக்ஷ சத்திய புத்தி நிவிருத்தி ஆகின்றது. ஆதலால், ராகத்திற்கு ஹேதுவான விஷயத்திலுள்ள சத்திய புத்தி ஞானிக்கிருக்கின்றதில்லை. விராகத்திற்கு ஹேதுவான விஷயத்தில் மித்யா புத்தி ஞானிக்கு இருக்கின்றது. ஞானிக்கு விஷயத்தில் சத்திய புத்தி மீண்டும் உண்டாகுமாயின் ராகமும் மீண்டுமுண்டாகி விராகம் நிவிருத்தியாம். அந்த அபரோக்ஷமாய் மித்யாவென்றறிந்த பதார்த்தத்தில் மீண்டும் சத்திய புத்தி உண்டாகின்றதில்லை. எங்ஙனம் அபரோக்ஷமாய் மித்யாவென்றறிந்த கயிற்றில் தெரிந்த பாம்பு சத்திய புத்தி மீண்டும் உண்டாகின்றதில்லையோ, அங்ஙனம் ஞானிக்கு மீண்டும் சத்திய புத்தியுண்டாகின்றதில்லை. இவ்வாற்றால் ஞானிக்கு ராகத்தின் உற்பத்தியும் விராகத்தின் நிவிருத்தியும் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், ஞானியின் விராகம் திடமாம்.
 
தோஷ திருஷ்டியால் அக்ஞானிக்குண்டாகும் விராகம் நிவிருத்தியாய்விடும். ஏனெனின், எந்தப் பதார்த்தத்தில் தோஷ திருஷ்டியுண்டாகின்றதோ அந்தப் பதார்த்தத்திலேயே அன்னியகாலத்தில் நற்புத்தியும் உண்டாகின்றது. அது எல்லாப் புருஷர்களுக்கும் பசுதர்மத்தின் அந்தத்தில் ஸ்திரீயினிடத்தில் தோஷ திருஷ்டியுண்டாய்க் காலாந்தரத்தில் மீண்டும் நற்புத்தியுண்டாகின்றது போலாம். இவ்வாற்றால் தோஷதிருஷ்டி நீங்கும்போது அக்ஞானியின் விராகமும் நீங்கிவிடும். ஆதலால், அக்ஞானிக்கு திடமான விராகமுண்டாகின்றதில்லை. இவ்வாற்றால் ராகமும், விராகமும் அக்ஞானிக்கும் ஞானிக்கும் அடையாளமாக கருதப்படுகிறது.
 
வேறு அடையாளங்களையும் கூறுகிறேன். எங்ஙனம் வீட்டின் மீது யானை முதலியவற்றின் மூர்த்திகளிருக்கின்றனவோ, அங்ஙனமே பந்த மோட்த்திற்கு இருப்பிடங்களாகிய அக்ஞானி ஞானிகளின் அந்தக்கரணங்களில் சாட்சிய சாட்சியென்னும் மூர்த்திகள் இருக்கின்றன. அக்ஞானியின் அந்தக்கரணத்தில் சாட்சிய ரூபமூர்த்தி இருக்கின்றது. சாட்சிக்கு விஷயமான பிரபஞ்சத்தினைச் சாட்சியமென்பர். சாட்சிய ரூபமூர்த்தி மலினமாயிருக்கின்றது. சாட்சி ரூப மூர்த்தி சுத்தமாயிருக்கின்றது. இவற்றுள் சாட்சியத்தில் அழுந்துவோர் இராகிகளாவர், சாட்சியில் அழுந்துவோர் தியாகி விராகிகளாவர். சஞ்சலப் பிராந்தியை நிஜமென்றறிந்தவன் துக்கமாகிய கிணற்றில் முழுகுகின்றான். அசலப் பிரம்மத்தின் நிஜஸ்வரூபத்தை அறிகின்றவன் ஆனந்த ஸ்வரூபத்தினை அடைகின்றான்.
 
ஜகத்லட்சணை(விட்ட லட்சணை), அஜகத்லட்சணை(விடாத லட்சணை), பாகத்தியாக லட்சணை (விட்டும்விடாத லட்சணை) என்று லட்சணையானது மூன்று வகையாக இருககின்றது. அவற்றுள் முதல் இரண்டு லட்சணைகளும் மகாவாக்கியத்திற்கு பொருந்தாது பாகத்தியாக லட்சணையினால் தனது சொரூபமாகிய பிரம்மரூபத்தை அறிவிக்கின்றது.
 
சிஷ்யன் கேட்கின்றான். சாமான்ய ஞானத்தின் பின்னர் விசேஷத்தின் ஞானம் உண்டாகின்றது. எங்ஙனம் சாமானியமாய்ப் பிராமணனென்கின்ற ஞானமுண்டாய் பின்னர் சரஸ்வதி நதிக்கரையில் வசிப்பவன் என்ற விசேஷ ஞானம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே லட்சணையின் சாமானிய ஞானமுண்டான பின் அவற்றின் விசேஷ ஞானம் உண்டாகின்றது. லட்சணையின் சாமானிய வடிவமறிந்தாலன்றி அவற்றின் விசேஷ ரூபத்தின் ஞானமுண்டாகாது.
 

குருவே! எதனை லட்சணை என்று கூறுகின்றனர் என்பதையும், லட்சணையின் சாமானிய ரூபத்தையும், ஜகதீ முதலிய விசேஷ லட்சணகளையும் விளக்கிக் கூறவேண்டும்.
 
சிஷ்யனே! லட்சணைகளையும் அவற்றின் பேதங்களையும் அறிவாய். பதத்திற்கும், அர்த்தத்திற்கும் உள்ள சம்பந்தம் விருத்தியெனப்படும். இது இரண்டு வகையாக இருக்கின்றது. ஒன்று சக்தி விருத்தியாம்  மற்றொன்று லட்சணா விருத்தியாம். அவற்றிற்கு விவேகத்தோடு கூடிய அர்த்தத்தை லட்சணத்தோடு கேட்பாயாக.
 
நியாயக் கிரமமான சக்தி லட்சணம். இந்தக் கட பதத்தினால் கலசரூப அர்த்தத்தின் ஞானம் கேட்டாலானேயே நம் எல்லோருக்கும் உண்டாகுக என்பது ஈசுவர இச்சையாம். இதனை நியாய சாஸ்திரததில் சக்தி என்பர்.
 
கட பதத்தை கேட்பவனக்கு கலச ரூப அர்த்த ஞானத்தினை உண்டுபண்ணும் கட பதத்திலுள்ள சாமர்த்தியமே கட பதத்தின் சக்தியாம். அங்ஙனமே பட பதத்தைக் கேட்பவனுக்கு வஸ்திர ரூப அர்த்தத்தின் ஞானத்தை உண்டு பண்ணும் பட பதத்திலுள்ள சாமர்த்தியமே அதிலுள்ள சக்தி விருத்தியாம். இவ்வாறு எல்லாப் பதங்களிலும் அறியத்தக்கவாம்.
 
உதாரணம்: எங்ஙனம் நெருப்பில் தன்னோடு சேரும் பதார்த்தத்தைத் தகிக்கும் சாமர்த்திய ரூப சக்தி இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே சுரோதாவின் கர்ணேந்திரியத்துடன் சேரும் வஸ்துவின் ஞானத்தை உண்டுபண்ணும் பதத்திலுள்ள சாமர்த்தியம் சக்தியெனப்படும். சாமர்த்தியம், பலம், வலி, ஆற்றல் என்பன பர்யாய பதங்களாம். எங்ஙனம் அக்னியில் தகிக்கின்ற சக்தி இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே நீரில் நனைக்கின்றதற்கும், தாகத்தை தீர்க்கின்றதற்கும், பொடிகளை திரட்டுவதற்கும் சாமர்த்தியமே சக்தியாம்.
 
இவ்வாறு சர்வ பதார்த்தங்களிலும் தத்தம் காரியத்தைச் செய்யும் சாமர்த்தியமே சக்தியாம். இது வேதத்தின் சித்தாந்தமாம். இதனை நிச்சயமாய் மனதில் கொள்வாயாக. நியாய சித்தாந்தம் தள்ளத்தக்கதாம்.
 
இல்லையென்றால், அக்னியில் அதன் சொரூபத்திற்கு வேறாகச் சக்தி பிரதீதியாகின்றதில்லை. தகிப்பதற்கேதுவான் அக்னியிலுள்ள சாமார்த்தியமே அக்னியில் சக்தியென்று முன்பு கூறியது பொருந்தாது. ஏனெனின், தாகத்திற்கு காரணமான தன்மை கேவலம் அக்னியில் இருக்கின்றது. அக்னியினிடத்து அப்பிரசித்தமான சாமர்த்தியம் இருக்கின்றதாக அங்கீகரித்து அதனிடத்துக் காரணத் தன்மையைக் கற்பித்தலாலும், பிரசித்தமான அக்னியிலுள்ள காரணத் தன்மையை விடுதலாலும் ஒரு பிரயோஜனமில்லை. எங்ஙனம் உதாரணத்தில் சக்தி சம்பவிக்கவில்லையோ, அங்ஙனமே பதத்தினிடத்திலும் அக்ஷர சமுதாயமாகிய பதத்தின் ஸ்வரூபத்தின் வேறாகச் சக்தி விளங்குகின்றது இல்லை. இவ்வேதுவினால் ஈசுவர இச்சா ரூபமான நியாய மதத்தில் கூறிய சக்தியே என் புத்திக்கு சம்மதமாயிருக்கின்றது.
 
குரு கூறுகின்றார். பிரதிபந்தகங்களுள்ள அக்னியினால் தாகமுண்டாகின்றது இல்லை. உத்தேஜகங்கள் சமீபத்தில் இருந்தால் அக்னியுடன் கூடிய பதார்த்தம் பிரதிபந்தமுள்ள போதும் தகிக்கப்படுகின்றது. சக்தியின்றிக் கேவலம் அக்னியே தகித்தற்குக் காரணமாமாயின், உத்தேஜக ரகித பிரதிபந்த காலத்திலும், தாகமுண்டாதல் வேண்டும். ஏனெனின், தாக காரணமான கேவலம் அக்னி அக்காலத்திலும் இருக்கின்றது. எம்முடைய மதத்திலோ இந்தத் தோஷமில்லை. ஏனெனின், எம்முடைய மதத்தில் அக்னியின் சக்தி அல்லது சக்தியோடு கூடிய அக்னி தாகத்திற்கு ஹேதுவாயிருக்கின்றது. கேவலம் அக்னி ஹேதுவன்று.
 
பிரதிபந்தமிருக்குமிடத்துப் பிரதிபந்தத்தால் அக்னிக்கு நாசம், அல்லது திரோதானம் உண்டாகாதாமாயினும் அக்னியின் சக்திக்கு நாசமாவது, மறைப்பாவது உண்டாகின்றது. ஆதலால், தாகத்திற்கேதுவான சக்தி அல்லது சக்தியோடு கூடிய அக்னியின் அபாவத்தினால் தாகமுண்டாகின்றதில்லை.
 
எவ்விடத்தில் பிரதிபந்தத்தின் சமீபத்தில் உத்தேஜகம் வந்திருக்கின்றதோ. அவ்விடத்தில் பிரதிபந்தகமோ அக்னியின் சக்தியை நாசமாக்கி விட்டது, அல்லது மறைத்து விட்டது  ஆனால் உத்தேஜகம் மீண்டும் சக்தியை உண்டாக்குகின்றது அல்லது வெளிப்படுத்துகின்றது. ஆதலால், பிரதிபந்தங்கள் இருப்பினும், உத்தேஜகங்களினது மாகாத்மியத்தினால் தாகத்திற்குக் காரணமான சக்தி அல்லது சக்தியோடு கூடிய அக்னி இருத்தலால் தாகமுண்டாகின்றது.
 
இவ்விதமாகப் பிரதிபந்தத்தால் நாசமடைவதும், உத்தேஜகத்தால் உண்டாவதுமான அக்னியின் சக்தி தாகத்திற்கு ஏதுவாயிருக்கின்றது. காரியத்திற்கு விரோதி பிரதிபந்தம்-பிரதிபந்தகம் எனப்படும். பிரதிபந்தகம் இருக்கக் காரியத்திற்குச் சாதகமாயிருப்பது உத்தேஜகமெனப்படும்.
 
அக்னி ஸ்தானத்தில் பிரதிபந்தமும் உத்தேஜகமும் மணிமந்திர ஓளஷதங்களாம். எந்த மணி அல்லது மந்திரம், அல்லது ஓளஷதம் சமீபத்தில் இருத்தலால் தாகமுண்டாகிறதில்லையோ அது பிரதிபந்தகமாம். எந்த மணி மந்திர ஓளஷதங்களின் சன்னிதானத்தால் பிரதிபந்தங்கள் இருக்கவும் தாகமுண்டாகின்றதோ அது உத்தேஜகமாம்.
 
அக்னி போன்று நீர் முதலிய சகல பதார்த்தங்ளிலுமுள்ள சக்தியை நீ அறிவாயாக. சக்தியின்றி எந்த ஹேதுவினாலும் எக்காரியமும் உண்டாகின்றதில்லை. இவ்வாறாகச் சக்தியின் பிரயோஜனம் கூறப்பட்டது. அக்னியில் அதன் சொரூபத்திற்கு வேறாகச் சக்தி பிரதீதியாகின்றதில்லை. என்று முன் சிஷ்யன் கேட்ட கேள்விக்குச் சமாதானம் கூறுவதற்காகச் சக்தியின் அனுபவத்தைக் காட்டப்படுகிறது.
 
இப்போது தடையுள்ளபோது பிரகாசிக்கின்ற நெருப்பில் தாக சாமர்த்தியம் என்கின்ற சக்தி இல்லை. மீண்டும் உத்தேஜகமிருக்குங்காலத்து வேறு சக்தி உண்டாகின்றது. இந்தச் சக்தி பிரசித்த அனுபவமாம். சித்தாந்தத்தின் பிரகாரம் சக்தியின் சொரூபமும் பிரமாணமும் நிரூபணம் செய்யப்பட்டன.
 
பத சக்தி ஈசுவரனது இச்சாரூபமென்று கூறியது பொருந்தாது. ஏனெனின், அது ஈசுவரவனுடைய இச்சை, ஈசுவரனுடைய தர்மமுமாம். எனவே அது ஈசுவரனிடத்தில் இருக்கின்றது. இச்சை, பதத்தின் சக்தியென்று கூறுதல் பொருந்தாது. பதத்தின் தர்மம் சக்தியாமாயின் பதத்தின் சக்தியென்று கூறுதல் பொருந்தும். ஆதலால், பதத்தின் சாமர்த்திய ரூபமே பதத்தின் சக்தியாம். ஈசுவரனுடைய இச்சை பதத்தின் சமீபமுமில்லை. அதனைப் பதத்தின் சக்தி என்று கூறுதல் பொருந்தாது.
 
பதத்தினிடத்திலுள்ள அர்த்தஞானத்தின் ஏதுத்தன்மை பதத்தில் சக்தியாம். எங்ஙனம் கட பதத்தில் கலசரூப அர்த்த ஞானத்திற்கு ஏதுவாம் தன்மைரூப யோக்கியதை இருக்கின்றது. அதுவே சக்தியாம். இவ்வாறு, வையாகரண பூஷணக கிரந்தத்தில் ஹரியின் காரிகையை மேற்கோளாகக் கொடுத்துச் சக்தி கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அல்லது வையாகரணத்தின் பூஷணமென்பது உத்தம வையாகரணமாதலால், ஹரியின் காரிகையென்பது ஸ்லோகமாம். அதனைப் பார்த்துக் கூறப்படுகின்றது.
 
கங்கைக்கரையில் ஜஹதிலட்சணை இருக்கின்றது. ஏனெனின், கங்கா பதத்திற்கு வாச்சியார்த்தம் தேவநதியின் பிரவாகமாம். அப்பிரவாகத்தில் கிராமமிருப்பது அசம்பவமாம். ஆதலால் வாச்சியார்த்தம் முழுமையும் விட்டுக்கரையில் கங்கையென்னும் பதத்திற்கு ஜகதி லட்சணை இருக்கின்றது.
 
வாச்சியத்தின் சம்பந்தத்திற்கு லட்சணையென்று பெயர். கங்கையில் கிராமம் என்னுமிடத்தில் கங்கா பதத்தின் வாச்சியமான பிரவாகத்திற்குக் கரையோடு சம்யோக சம்பந்தமிருக்கின்றது. ஆதலால் கங்கா பதத்தின் வாச்சியத்திற்குக் கரையோடுள்ள சம்பந்தம் லட்சணையாம். வாச்சியம் முற்றிலும் விட்டிருத்தலால் ஜகதி லட்சணையாம்.
 
வாச்சியார்த்தத்தோடு வாச்சியத்தின் சம்பந்தியின் ஞானம் எந்தப் பதத்தினால் உண்டாகின்றதோ அந்தப் பதத்தில் அஜகதி லட்சணை அங்கீகரிக்கப்படுகின்றது. சிவப்பு ஓடுகின்றது என்று ஒருவன் கூறுமிடத்துச் சிவப்பு என்னும் பதத்திற்குச் சிவப்பு வர்ணத்துடன் கூடிய குதிரையில் அஜகதி லட்சணையாம். ஏனெனின், சிவப்பு என்பது சிவப்பு வர்ணத்திற்காம். ஆதலால் சிவப்பு என்னும் பதத்தின் வாச்சியம் சிவப்பு நிறமாம். கேவலம் அதில் ஓடுதல் சம்பவியாது. இக்காரணத்தினால் சிவப்பு என்னும் பதத்தின் வாச்சியமான சிவப்பு நிறத்தோடு கூடிய குதிரையினிடத்தில் சிவப்பு என்னும் பதத்திற்கு அஜகதி லட்சணையிருக்கின்றது. குணத்திற்கும், குணிக்கும் தாதாத்மிய சம்பந்தம் கூறப்படுகின்றது. சிவப்பும் ரூபத்தின் பேதமாதலால் குணமாம். ஆதலால் சிவப்பு என்னும் பதத்தில் வாச்சியமான சிவப்பு குணத்திற்குக் குணியாகிய குதிரையோடுள்ள தாதாத்மிய சம்பந்தம் லட்சணையாம். வாச்சியத்தினை விடாமல் அதிகத்தைக் கிரகிப்பதனால் அஜகதி லட்சணையாம்.
 
பதத்தின் வாச்சியார்த்தத்தில் ஒரு பாகத்தை விட்டு ஒரு பாகத்தைக் கிரகிப்பது பாகத்தியாக லட்சணையெனப்படுகின்றது. அதனையே ஜகதி அஜகதி என்றும் கூறுவர். முன் பார்த்த பொருளையே வேறிடத்தில் பார்த்து அது இதுதான் என்று ஒருவன் கூறுவானாயின், அங்கு பாகத்தியாக லட்சணை இருக்கின்றது. ஏனெனின், சென்ற காலத்திலும், வேறிடத்திலுமிருக்கும் பொருள் அது எனப்படும். ஆதலால் சென்ற காலத்துடனும் வேறிடத்துடனும் கூடிய பொருள் அது என்னும் பதத்தின் வாச்சியார்த்தமாம். நிகழ்காலத்தில் சமீப இடத்திலிருக்கும் வஸ்து இது எனப்படும். ஆதலால், நிகழ்காலத்துடனும் சமீப தேசத்துடனும் கூடிய வஸ்து இது என்னும் பதத்தின் வாச்சியார்த்தமாம். சென்ற காலத்துடனும், வேறிடத்துடனும் கூடிய வஸ்துவே நிகழ் காலத்துடனும் சமீப தேசத்துடனும் கூடியிருக்கின்றது என்பது (அதுவே இது என்னும் வாக்கியம்) சமுதாயத்தின் வாச்சியார்த்தமாம். அது சம்பவியாது. ஏனெனின், சென்ற காலத்திற்கும் நிகழ்காலத்திற்கும் விரோதம் இருக்கின்றது. அங்ஙனமே அன்னிய தேகத்திற்கும் சமீப தேகத்திற்கும் விரோதமிருக்கின்றது. ஆதலால் இரண்டு பதங்களிலுமுள்ள தேச காலங்களாகிய வாச்சிய பாகங்களை விட்டு வஸ்து மாத்திரத்தில் இரண்டு பதங்கட்கும் பாகத்தியாக லட்சணை இருக்கின்றது.
 
மகா வாக்கியகளில் லட்சணை: தத்துவமஸி என்னும் மகாவாக்கியத்தில் லட்சணையினைக் காண்பித்தற்காகத் தத் தவம் என்னும் பதங்களின் வாச்சியார்த்தங்களை வர்ணிப்பாம்.
 
தத் பதத்தின் வாச்சியார்த்தம்
சர்வ சக்திமானும் , சர்வக்ஞனும் எங்கும் வியாபித்து இருப்பவனும், எல்லாவற்றையும் படைப்பவனும், கர்மாதீனமில்லாதவனும், ஜீவப் பிரத்யக்ஷத்திற்கு விஷயமாகாதவனும், மாயையைச் தன்னகத்தே கொண்டவனும், பந்தமோட்சமெதுவும் இல்லாதவனும் என்னும் இத்துணைத் தர்மங்களுடன் கூடிய ஈசுவர சேதனம் தத் பதத்தின் வாச்சியார்த்தமாம்.
 
த்வம் பத வாச்சிய நிரூபணம்.
ஈசுவர தர்மங்களுக்கு விபரீதமான தர்மங்கள் எதனிடத்திலிருக்கின்றனவோ அந்த ஜீவ சேதனத்தைத் த்வம் பதத்தின் வாச்சியமாக அறிவயாக. ஜீவன் அற்ப சக்திமான், அற்பக்ஞன், பர்ச்சின்னன், ஆநீசன், கர்மாதீனன், அவித்யா மோகிதன், பந்தமோட்சமுடையவன். பிரத்யக்ஷன் ஆவான். ஏனெனின், தன் ஸ்வரூபம் எவனுக்கும பரோக்ஷமன்று.  பிரத்யக்ஷமாம். ஈசுவரனுடைய ஸ்வரூபம் அவருக்கு பிரத்யக்ஷமாயினும், ஜீவர்களுக்குப் பிரத்யக்ஷமன்று  ஆதலால் பரோக்ஷமெனப்படுகிறது. ஜீவனுடைய ஜீவனுடைய ஸ்வரூபத்தினை ஜீவனும் ஈசுவரனும் இருவரும் அறிவர். ஆதலால், பிரத்யக்ஷம் எனப்படுகிறது. இத்துணைத் தர்மங்களுடன் கூடிய ஜீவ சேதனம் த்வம் பதத்தின் வாச்சியம் எனப்படுகின்றது.
 
சாம வேதத்தின் சாந்தோக்கிய உபநிஷத்தில் உத்தாலக முனிவர் தன் புத்திரனாகிய ஸ்வேதகேதுவிற்கு ஜகத்தை படைக்கும் ஈசுவரனைக் காட்டித் தத்துவமஸி (அதுவே நீ) என்று கூறினார். அதன் வாச்சியார்த்தமிதுவாம். தத் என்பது அது அதாவது ஜகத்தை உண்டுபண்ணும் சர்வசக்தி, சர்வக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மசகித ஈசுவரனாம். த்வம் என்பது நீ அதாவது அற்ப சக்தி, அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மங்களையுடைய ஜீவனாம். அஸி என்பது இருக்கிறாய் என்பதாம். இங்கு அது நீயாக இருக்கின்றாய் என்று கூறி ஈசுவர ஜீவ ஐக்கியத்தை வாச்சியார்த்தத்தால் விளக்கப்படுகின்றது. அது பொருந்தாது. ஏனெனின், சர்வசக்திமான் அற்ப சக்திமான், சர்வக்ஞன் அற்பக்ஞன், வியாபகன் பர்ச்சின்னன், சுதந்திரன் கர்மாதீனன், பரோக்ஷன் பிரத்யகஷன், மாயையை ஸ்வாதீனத்தில் வைத்திருப்பவன், அவித்யா மோகிதன் என்னும் இத்தன்மையை இருவரும் ஒன்றெனத் கூறுதல் நெருப்பு குளிர்ச்சியாகிருக்கின்ற என்பதற்குச் சமானமாகும்.
 
ஆதலால், நீ லட்சியார்த்தத்தை அறிவாயாக. வாச்சியார்த்தத்தில் விரோதமிருக்கின்றது. மகாவாக்கியத்தில் ஜகதி லட்சணையும், அஜகதி லட்சணையும் பொருந்தாது. ஆதலால் பாகத்தியாக லட்சணையினை மகாவாக்கியத்தில் அறிதல் வேண்டும்  அதனால் விரோதம் பரிகாரமாகும்.
 
சகல வேதாந்தத்தாலும் அறியத்தக்கவை சாட்சி சேதனமும், பிரம்ம சேதனமும் ஆகும். அந்தச் சாட்சி சேதனமும், பிரம்ம சேதனமும் த்வம் பத, தத் பதங்களின் வாச்சியார்த்தங்களில் பிரவேசித்திருக்கின்றன. ஜகதி லட்சணை இருக்குமிடத்தில் வாச்சியம் முழுமையும் விட்டு, வாச்சியத்தின் சம்பந்தி வேறு ஞேயமாம். ஆதலால் மகாவாக்கியத்தில் ஜகதி லட்சணையை அங்கீகரிக்கின் வாச்சியத்திலுள்ள சேதனத்தைவிட வேறு புதிதான ஒன்று ஞேயமாகும். சேதனத்திலும் பின்னமானது அசத்து ஜடதுக்க ரூபமாம். அதை அறிகின்றதனால் புருஷார்த்த சித்தியுண்டாவதில்லை. ஆதலால், மகாவாக்கியத்தில் ஜகதி லட்சணையில்லை.
 
அஜகதி லட்சணையிருக்கும் இடத்தில் வாச்சியார்த்தம் முற்றுமிருக்க வாச்சியத்திற்கு அதிகமும் கிரகிக்கத்தக்கதாம். மகாவாக்கியத்தில் அஜகதி லட்சணையினை அங்கீகரிக்கின், வாச்சியார்த்தம் முற்றுமிருக்கும். வாச்சியார்த்தம் மகாவாக்கியத்தில் விரோதத்தோடு கூடியதாக இருக்கின்றது. விரோதத்தை நீக்குவதற்காக லட்சணை அங்கீகரிக்கப்படுகின்றது. அஜகதி லட்சணையை அங்கீகரிப்பதால் மகாவாக்கியத்தில் விரோதம் நீங்குகின்றது இல்லை. ஆதலால், அஜகதியின் கிரமம் மகாவாக்கியத்தில் கொள்ளத்தக்கது அன்றாம்.
 
தத் பதத்தின் வாச்சியம் ஈசுவரனாம். த்வம் பதத்தின் வாச்சியம் ஜீவனாம். இவர்களுக்குத் தம்மிலுள்ள விரோத தர்மங்களைவிட்டுச் சுத்தமாயும் அசங்கமாயுமிருக்கின்ற சேதனத்தினை லட்சணையால் அறிவாயாக. இது பாகத்தியாக லட்சணையாகும். இவ்விடத்தில் இது சித்தாந்தமாம். ஜீவேசுவரர் ஸ்வரூபங்கள் அனேகப் பிரகாரமாக அத்வைதக் கிரந்தங்களில் கூறப்பட்டு இருக்கின்றன.
 
விவரணக் கிரந்தத்தில் அக்ஞானத்தில் பிரதிபிம்பம் ஜீவனும், பிம்பம் ஈசுவரனும் எனப்படுகின்றான். வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள் மதத்தில் சுத்த சத்துவகுண சகித மாயையில் உள்ள ஆபாஸம் ஈசுவரனும், மலின சத்துவகுண சகித அந்தக்கரணத்தின் உபாதான காரணமான அவித்யா அம்சத்தில் உள்ள ஆபாஸம் ஜீவனும் எனப்படுகின்றது.
 
பஞ்சதசிக் கிரந்தத்தில் வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள் அந்தக்கரணத்திலுள்ள ஆபாஸனை ஜீவனென்று கூறியிருக்கின்றார்கள். அங்ஙனமாயினும், அந்தக்கரணத்திலுள்ள ஆபாஸனை ஜீவனென்று கொள்ளின், சுஷுப்தியில் அந்தக்கரணமிருப்பதில்லை. ஆதலால் சுஷுப்தியில் ஜீவனுமில்லாது இருத்தல் வேண்டும். பிராக்ஞ ரூப ஜீவன் சுஷுப்தியிலிருக்கிறான். ஆதலால், வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகளுக்கு இது அபிப்பிராயமாம்.
 
அந்தக்கரண ரூப பரிணாமத்தையடையும் அவித்யாம்சத்திலுள்ள ஆபாஸன் ஜீவனாம். அந்த அவித்யாம்சம் சுஷுப்தியிலுமிருக்கின்றது. ஆதலால், பிராக்ஞனது அபாவமில்லை. கேவலம் ஆபாஸங்களே ஜீவேசுவரர்கள் அன்று. ஆனால், மாயையின் அதிஷ்டான சேதனமும், மாயாசகித ஆபாஸனும் ஈசுவரனாம். அவித்யாம்சத்தின் அதிஷ்டான சேதனமும், அவித்யாம்சத்தோடு கூடிய ஆபாசனும் ஜீவனாம். ஈசுவர உபாதியில் சுத்த சத்துவகுணம் இருத்தலால் ஈசுவரனிடத்தில் சர்வசக்தி, சர்வக்ஞத் தன்மையும், மலின சத்துவகுணமிருத்தலால் ஜீவனிடத்தில் அற்பசக்தியும், அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மங்களிருக்கின்றன. இதனை ஆபாஸவாதம் என்பர்.
 
விவரண மதத்தில் ஜீவேசுவரர் இருவர்களுக்கும் உபாதி ஒரே அக்ஞானமாம். ஆதலால், இருவரும் அற்பக்ஞாகளாயிருத்தல் வேண்டும். அங்ஙனமாயினும், எந்த உபாதியில் பிரதிபிம்பமுண்டாகின்றதோ அதன் சுபாவம் இதுவாம். பிரதிபிம்பத்தில் தன் தோஷத்தை உண்டு பண்ணுகின்றது, பிம்பத்திலுண்டுபண்ணுகின்றதில்லை.
 
கண்ணாடியாகிய உபாதியில் முகத்தின் பிரதிபிம்பமுண்டாகின்றது. கழுத்தின் மீதுள்ள முகம் பிம்பமாம். கண்ணாடியாகிய உபாதியில் கறுமை, சிறுமை முதலிய பல தோஷங்கள் பிரதிபிம்பத்தில் தோன்றுகின்றன. கழுத்தின் மீதுற்ற பிம்பத்தில் தோன்றுகின்றதில்லை. அதுபோல் கண்ணாடி ஸ்தானத்து அக்ஞானத்திலுள்ள பிரதிபிம்ப ரூபமான ஜீவனிடத்தில் அக்ஞானத்தினாலுண்டான அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தோஷங்கள் இருக்கின்றன. பிம்பரூப ஈசுவரனிடத்தில் தோஷங்களில்லை. ஆதலால், ஈசுவரனிடத்தில் சர்வக்ஞத்தன்மை முதலியன இருக்கின்றன. ஜீவனிடத்தில் அற்பக்ஞத்தன்மை முதலியன இருக்கின்றன.
 
ஆபாஸத்திற்கும் பிரதிபிம்பத்திற்கும் இத்துணைப் பேதமுண்டு. ஆபாஸ பட்சத்தில் ஆபாஸன் மித்யா. பிரதிபிம்ப வாதத்தில் பிரதிபிம்பம் மித்யாவன்று  சத்தியமாம். ஏனெனின், பிரதிபிம்ப வாதியின் சித்தாந்தம் இதுவாம். கண்ணாடியில் தோன்றும் முகத்தின் பிரதிபிம்பம் முகத்தின் சாயையன்று. ஏனெனின், சாயையின் சுபாவம் இதுவாம். எந்தத்திக்கில் சாயை உடையவன் முகமும் பின்புறமும் இருக்கின்றனவோ அந்தத் திக்கிலேயே சாயையின் முகமும் பின்புறமும் இருக்கின்றன. கண்ணாடியில் பிரதிபிம்பத்தின் முகமும், கண்ணாடியில் சாயாரூபப் பின்புறமும் பிம்பத்திற்கு எதிராயிருக்கின்றன. ஆதலால் கண்ணாடியில் சாயாரூபப் பிரதபிம்பமில்லை. ஆனால், கண்ணாடியை விஷயமாக்குவதற்காக நேத்திர வாயிலாக வெளிப்பட்ட அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி, கண்ணாடியை விஷயம் செய்து அக்காலத்திலேயே கண்ணாடியில் இருந்து நிவிருத்தியாய்க் கழுத்திலிருக்கும் முகத்தை விஷயமாக்குகின்றது.
 
எங்ஙனம், சுற்றும் வேகத்தினால் கொள்ளிக் கட்டையின் சக்கரம் தோன்றுகின்றது. அது சக்கரமன்றோ, அங்ஙனமே கண்ணாடியையும், முகத்தையும் விஷயமாக்குவதில் விருத்தியின் வேகத்தால் முகம் கண்ணாடியில் இருக்கின்றதாகத் தோன்றுகின்றது. ஆனால், முகம் கழுத்திலேயே இருக்கின்றது  கண்ணாடியில் இல்லை  சாயையுமன்று. விருத்தியின் வேகத்தால் கண்ணாடியில் உண்டாகும் முகத்தின் தோற்றம் எதுவோ அதுவே பிரதிபிம்பமாம்.
 
இவ்வாற்றால், கண்ணாடியாகிய உபாதியின் சம்பந்தத்தால் கழுத்தின் மீது உள்ள முகமே பிம்பரூபமாகவும், பிரதிபிம்ப ரூபமாகவும் இருக்கின்றது. விசாரித்துப் பார்க்குமிடத்து, பிம்பப்பிரதிபிம்ப பாவங்களில்லை. அதுபோல அக்ஞான ரூப உபாதியின் சம்பந்தத்தால் அசங்க சேதனத்தில் பிம்ப ஸ்தானத்து ஈசுவர பாவமும், பிரதிபிம்ப ஸ்தானத்து ஜீவ பாவமும் பிரதீதியாகின்றன. விசார திருஷ்டியினால் ஈசுவரத் தன்மையும் ஜீவத் தன்மையும் இல்லை.
 
அக்ஞானத்தினால் சேதனத்தில் ஜீவத்தன்மையின் தோற்றம் எதுவோ அதுவே அக்ஞானத்திலுள்ள பிரதிபிம்பமென்று கூறப்படுகின்றது. ஆதலால், பிம்பபாவமும் பிரதிபிம்ப பாவமும் மித்யாவாம். ஸ்வரூபமாகப் பிம்பப் பிரதிபிம்பங்கள் சத்தியங்களாம். ஏனெனின், பிம்பப் பிரதிபிம்பங்களின் ஸ்வரூபம் திருஷ்டாந்தத்திலோ முகமாம், தாஷ்டாந்தத்திலோ சேதனமாம். அந்த முகமும் சேதனமும் சத்தியமாம்.
 
இவ்வாற்றால் பிரதிபிம்பம் ஸ்வரூபமாகச் சத்தியமாயிருத்தலால், சத்தியம் எனப்படுகின்றது. ஆபாஸத்தின் ஸ்வரூபம் சாயையெனக் கொண்டிருக்கின்றனர்  ஆதலால், மித்யாவாம். இது ஆபாஸவாதம், பிரதிபிம்ப வாதங்களின் பேதங்களாம்.
 
சில கிரந்தங்களில் சுத்த சத்துவகுண சகித மாயா விசிஷ்ட சேதனம் ஈசுவரன் எனப்படுகின்றது. மலின சத்துவகுண சகித அந்தக்கரணத்தின் உபாதானமான அவித்யாவின் அம்ச விசிஷ்ட சேதனம் ஜீவனென்று கூறப்படுகின்றது. இதனை அவச்சேத வாதமென்பர்.
 
வேதாந்தத்தின் பிரக்கிரியைகள் யாவும் அத்வைத ஆத்மாவை அறிவித்தல் பொருட்டேயாகும். ஆதலால், எந்தப் பிரக்கிரியையால் ஜிக்ஞாஸுவுக்குப் போதம் உண்டாகுமோ, அந்தப் பிரக்கிரியே அவனுக்கு நலமுடையதாம். அங்ஙனம் ஆயினும் வாக்கிய விருத்தியிலும், உபதேச ஸஹஸ்ரி என்னும் கிரந்தத்திலும் பாஷியக்காரரால் ஆபாஸவாதமே எழுதப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், ஆபாஸ வாதமே முக்கியமாகும்.
 
அவ்வாறே மாயை, மாயையிலுள்ள ஆபாஸன், மாயையின் அதிஷ்டான சேதனம் இந்த மூன்றும் சேர்ந்து சர்வசக்தி, சர்வக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மங்களுடன் கூடிய ஈசுவரன் எனப்படும். அதுவே தத் பதத்தின் வாச்சியமாகும். வியஷ்டி அவித்யா. அதிலுள்ள ஆபாஸம், அதன் அதிஷ்டான சேதனம் இம்மூன்றும் சேர்ந்து அற்பசக்தி, அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மங்களுடன் கூடியவன் ஜீவன் எனப்படும். அது த்வம் பதத்தின் வாச்சியமாம். இவ்விரண்டின் ஏகத்துவத்தை தத்துவமஸி வாக்கியம் போதிக்கின்றது, அது பொருந்தாது. ஆதலால் ஆபாஸ சகிதமாயை, மாயையாலுண்டான சர்வ சக்தி, சர்வக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மங்கள் என்னும் இத்துணை வாச்சியங்களை விட்டு. சேதன பாகத்தில் தத் பதத்திற்குப் பாகத்தியாக லட்சணை சித்திக்கின்றது.
 
அவ்வாறே, ஆபாஸ சகித அவித்யாம்சம் அவித்யாவாலுண்டான அற்ப சக்தி அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மங்களாய த்வம் பதத்தின் வாச்சிய பாகத்தை விட்டுச் சேதன பாகத்தில் த்வம் பதத்திற்குப் பாகத்தியாக லட்சணை சித்திக்கின்றது. இவ்வாறு பாகத்தியாக லட்சணையால் ஈசுவர ஜீவர்களின் ஸ்வரூபத்திலுள்ள லட்சியமான சேதன பாகங்களின் ஏகத் தன்மையைத் தத்துவமஸி என்னும் மகாவாக்கியம் போதிக்கின்றது. அதுபோல அயம் ஆத்மா பிரம்மம் என்னும் மகாவாக்கியத்தில், ஆத்ம பதத்திற்கு ஜீவன் வாச்சியமாம். பிரம்ம பதத்திற்கு ஈசுவரன் வாச்சியமாம். பிரம்ம பதத்திற்குச் சுத்தம் வாச்சியமன்று. ஈசுவரனே வாச்சியமென்பது நான்காவது அத்தியாயத்தில் பிரதிபாதிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. முன்போல் இரண்டு பதங்களுக்கும் லட்சணையிருக்கின்றது. அயம் என்பது எல்லோருக்கும் அபரோக்ஷமான ஆத்மா பிரம்மமென்பது வாக்கியத்தின் அர்த்தமாம்.
 
அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் மகா வாக்கியத்தில் அஹம் பதத்திற்கு ஜீவன் வாச்சியமாகும். பிரம்ம பதத்திற்கு ஈசுவரன் வாச்சியமாம் என்னும் இவ்விரண்டு பதங்களுக்கும் சேதன பாகத்தில் லட்சணையிருக்கின்றது. நான் பிரம்மமாக இருக்கிறேன் என்பது வாக்கியத்தின் அர்த்தமாகும். பிரக்ஞானம் ஆனந்தம் பிரம்மம் என்னும் மகாவாக்கியத்தில், பிரக்ஞான பதத்திற்கு ஜீவன் வாச்சியமாம்  பிரம்ம பதத்திற்கு ஈசுவரன் வாச்சியமாம். லட்சணை முன் போலவாம்.
 
இலட்சியமான பிரம்மாத்மா ஆனந்த குணமுடையதன்று, ஆனந்த ரூபமாகவே அது  இருக்கின்றது என்னும் அர்த்தத்தினை அறிவித்தல் பொருட்டு ஆனந்தம் என்னும் பதமிருக்கின்றது. ஆத்மாவின் அபின்னமான பிரம்மம் ஆனந்த ரூபம் என்பது வாக்கியார்த்தமாம். எங்ஙனம் மகாவாக்கியத்தில் பாகத்தியாக லட்சணை இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே அன்னிய வாக்கியங்களிலும் சத்தியம், ஞானம், அனந்தம் என்னும் பதங்களும் சுத்தப் பிரம்மத்தைப் பாகத்தியாக லட்சணையினாலேயே போதிக்கின்றன, சக்தியால் போதிக்கின்றதில்லை. ஏனெனின், சுத்தப் பிரம்மம் எந்தப் பதத்திற்கும் வாச்சியமன்று என்பது சித்தாந்தமாம். ஆதலால் எல்லாப் பதங்களும் விசிஷ்டத்தின் வாசகங்களும் சுத்தத்தின் லட்சியங்களுமாம்.
 
மாயையின் அபேக்ஷிக சத்தியத் தன்மையும், சேதனத்தின் நிரபேக்ஷிக சத்தியத் தன்மையும் சேர்ந்து சத்தியமென்னும் பதத்தின் வாச்சியமாகின்றது. நிரபேக்ஷிக சத்தியம் லட்சியமாம்.
 
புத்தி விருத்தி ரூப ஞானமும், ஸ்வயம் பிரகாச ஞானமும் ஆகிய இரண்டும் சேரும்போது ஞான பதத்தின் வாச்சியமாகும். ஸ்வயம் பிரகாச பாகம் லட்சியமாம். விஷய சம்பந்தத்தால் உண்டாம் சுகாகாரமான சாத்விக அந்தக்கரண விருத்தியும், பரமப் பிரேமைக்கிடமான ஸ்வரூப சுகமுமாகிய இரண்டும் சேர்ந்து ஆனந்தபதத்தின் வாச்சியமாம். விருத்தி பாகத்தினை விட்டு ஸ்வரூப பாகம் லட்சியமாகும். இவ்வாறு, சகல பதங்கட்கும் சுத்தப் பிரம்மத்தில் லட்சணை சங்க்ஷேப சாரிரகத்தில் பிரதிபாதிக்கப்பட்டிருக்கின்றது.
 
கங்கையினிடத்துச் கிராமம் என்னுமிடத்தில் ஜகதி லட்சணையையறிக.  சிவப்பு ஓடுகின்றது என்னுமிடத்தில் அஜகதி லட்சணையை அறிக. அதுவே இது என்னுமிடத்தில் பாகத் தியாக லட்சணை இருக்கின்றது. இதற்கு ஜகதி, அஜகதி லட்சணை என்பது வேறுபெயராம். தத்துவமஸி முதலிய மகா வாக்கியங்களில் ஜகதி லட்சணையினையும், அஜகதி லட்சணையினையும் நீக்கிப் பாகத்தியாக லட்சணை காட்டப்பட்டிருக்கின்றது. பிரம்மம் எந்தப் பதத்திற்கும் வாச்சியமல்லவென்று வேதம் கூறுகின்றது. ஆதலால் எல்லாப் பதங்களிலும் நீ இவ்வாறு அறிதல் வேண்டும். மாயையின் ஆபேக்ஷிக சத்தியத் தன்மையும், பிரம்மத்தின் நிரபேக்ஷிக சத்தியத் தன்மையும், ஆகிய இரண்டும் சேர்ந்து சத்திய பதத்தின் வாச்சியமாமென்ற முனிவர்கள் கூறுகின்றனர். பிரம்மத்திலுள்ள சத்தியத் தன்மை லட்சிய பாகமென அறிக. புத்தி விருத்தியும் ஞானமும் சேர்ந்து ஞான பதத்தின் வாச்சியமாம். புத்தி விருத்தியை விட்டு ஞான ஸ்வரூபம் லட்சியமாகும். ஆத்மாவும் விஷய சுகமும் சேர்ந்து ஆனந்த பதத்தின் வாச்சியமாகும். விஷய சுகத்தை விட்டு ஆத்ம சுகத்தை ஆனந்த பதத்தின் லட்சியமாக அறிக.
 
கேள்வி. இரண்டு பதங்களிலும் லட்சணையை அங்கீகரித்தல் நிஷ்பலமாம்.
பதில்: மகாவாக்கியங்களில் விரோதத்தை நீக்குவதற்காக இரண்டு பதங்களிலும் லட்சணை அங்கீகரிக்கப்பட்டது. அங்கு ஒரு பதத்தில் லட்சணையை அங்கீகரிப்பதனாலேயே விரோதம் நிவிருத்தியாகிவிடும். இரண்டு பதங்களிலும் லட்சணையை அங்கீகரிப்பது பிரயோஜனமில்லை என்று சிலர் கூறுகின்றனர். இதன் தாத்பர்யம் இதுவாம். சர்வக்ஞத்தன்மை முதலியவற்றோடு கூடியதற்கு அற்பக்ஞத் தன்மை முதலியவற்றோடு கூடியதோடு ஏகத்துவம் பொருந்தாதாம் ஆயினும், ஒரு பதத்தின் லட்சியமாகிய சுத்தத்திற்கு விசிஷ்டத்தோடு ஏகத் தன்மை பொருந்துகின்றது.
 
உதாரணம்: சூத்திர மனிதன் பிராமணன் என்றிவ்வாறு சூத்திரத்துவ தர்ம விசிஷ்ட மனிதனுக்குப் பிராமணத்துவ தர்ம விசிஷ்டத்தோடு ஏகத்தன்மை கூறுதல் விருத்தமாம். மனிதன் பிராமணன் என்றிவ்வாறு சூத்திரத்துவ தர்மமின்றிய சுத்த மனிதனுக்குப் பிராமணத்துவ விசிஷ்டத்தன்மையைக் கூறுதலில் விரோதமில்லை.
 
அங்ஙனமே, அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்ம விசிஷ்ட சேதனத்திற்கும், சர்வக்ஞத்துவ முதலிய தர்ம விசிஷ்டத்திற்கும் ஏகத்துவம் விருத்தமாகும். ஆனால் ஜீவ-ஈசுவர வாசக பதங்களுக்குச் சேதனத்தில் லட்சணையால் சேதன மாத்திரத்திற்குச் சர்வக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்ம விசிஷ்டத்தோடாவது, அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்ம விசிஷ்டத்தோடாவது ஏகத் தன்மை கூறுதலில் விரோதமில்லை. ஆதலால், இரண்டு பதங்களில் லட்சணையை அஙகீகரிப்பதில் ஒரு யுக்தியுமில்லை.
 
ஒரு பதத்தில் லட்சணையை அங்கீகரிக்கின்றவனை, இரண்டு பதங்களில் எந்தப் பதத்தில் லட்சணையிருக்கின்றது என்று கேட்போம். எல்லா மகா வாக்கியங்களின் முதல் பதத்தில் லட்சணையிருக்கின்றது, இரண்டாவதில் இல்லை. அல்லது இரண்டாவது பதத்தில் லட்சணை எல்லா வாக்கியங்களிலும் இருக்கின்றது. முதல் பதத்திலில்லையென்று கூறுவானாயின், முதல் பதத்திலாவது இரண்டாம் பதத்திலாவது நியமமாக லட்சணை எல்லா வாக்கியங்களிலும் இருக்கின்றதென்று கொண்டால், வாக்கியங்களுக்குப் பரஸ்பரம் விரோதமுண்டாம். ஏனெனின், அஹம் பிரம்மாஸ்மி, பிரக்ஞானம் ஆனந்தம் பிரம்மம், அயமாத்மா பிரம்மம் என்கின்ற இந்த மூன்று வாக்கியங்களில், முதலாவது பதம் ஜீவ வாசகமாம். தத்துவமஸி வாக்கியத்தில் முதல்பதம் ஈசுவரனை அறிவிப்பதாம்.
 
முதல் பதத்தில் எல்லா வாக்கியங்களிலும் லட்சணையை அங்கீகரித்தால் சேதன சர்வக்ஞத் தன்மையாதி விசிஷ்ட அம்சம்யாவும் ஈசுவர ரூபமாக இருக்கின்றதென்று முதல் மூன்று வாக்கியங்களுக்கும் அர்த்தமாகும். சேதனம் அற்பக்ஞ தன்மை முதலியவற்றோடு கூடிய சம்சாரியாகிய ஜீவ ரூபமென்று தத்துவமஸி என்னும் வாக்கியத்திற்கு அர்த்தமாகும். ஏனெனின், மூன்று வாக்கியங்களிலும் முதல்பதம் ஜீவ வாசகமாம். அதற்குச் சேதன பாகத்தில் லட்சணையுண்டு. இரண்டாவதாகிய ஈசுவர வாசக பதத்திற்கு வாச்சியம் கிரகிக்கப்பட்டிருக்கின்றது.
 
தத்துவமஸியில் முதலாவது ஈசுவர வாசக பதமாம். அதற்குச் சேதன பாகத்தில் லட்சணையுண்டு. இரண்டாவது ஜீவ வாசக பதமாம். அதன் வாச்சியம் கொள்ளப்படுகின்றது. இவ்விதமாக லட்சணையை நியமம் செய்யின், வாக்கியங்களுக்குப் பரஸ்பரம் விரோதமுண்டாகும். அதாவது முதல் பதத்தில் லட்சணையை அங்கீகரிக்கின், மூன்று வாக்கியங்களிலும் முதலாவதாகிய ஜீவ பதத்திற்கு வாச்சியத்தின் கிரகணமும், இரண்டாவதாகிய ஜீவ பதத்திற்கு வாச்சியத்தின் கிரகணமும், இரண்டாவதாகிய ஈசுவர பதத்திற்குச் சேதன பாகத்தில் லட்சணையும் கொள்ளப்படுகின்றன. ஆதலால், அற்பக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்மவிசிஷ்ட சேதனமிருக்கின்றது என்ற மூன்று வாக்கியங்களுக்கும் அர்த்தமாகும். தத்துவமஸி வாக்கியத்தில் முதலாவதாகிய ஈசுவர பதத்திற்கு வாச்சியத்தின கிரகணமும், இரண்டாவதாகிய ஜீவ பதத்திற்குச் சேதன பாகத்தில் லட்சணையும் கொள்ளப்படுகின்றன. ஆதலால், சர்வக்ஞத் தன்மை முதலிய தர்ம விசிஷ்ட சேதனமிருக்கின்றதென்று தத்துவமஸி வாக்கியத்திற்கு அர்த்தமுண்டாதலால், பரஸ்பரம் விரோதமேயுண்டாகும்.
 
இவ்வாற்றால், முதல் பதத்திலாவது இரண்டாவது பதத்திலாவது லட்சணையின் நியமம் பொருந்தாது. ஆதலால் நல்லிணக்கமுடைய ஆச்சாரியர்கள் இரண்டு பதங்களிலும் லட்சணையினைக் கூறுகின்றார்கள்.
 
முதல் பதத்திலாவது இரண்டாவது பதத்திலாவது லட்சணையிருக்கின்றதென்று நியமம் செய்யாது, எல்லா வாக்கியங்களிலும் ஈசுவர வாசக பதத்தில் லட்சணை இருக்கின்றதென்று நியமம் செய்யின், அந்த ஈசுவர வாசக பதம் முதலாவதாகவாவது, இரண்டாவதாகவாவது இருத்தல் கூடும்  அதனால் வாக்கியங்களுக்குப் பரஸ்பரம் விரோதமில்லை என்று கூறின், அதன் சமாதானம். ஈசுவர வாசக பதத்தினையே லக்ஷகமெனின், சர்வ அர்த்தங்களும். அற்பக்ஞத் தன்மை பராதீனத்தன்மை, ஜனன மரண முதலிய துக்க சாதனங்களுமாகிய இவற்றிற்கு இருப்பிடமான சம்சாரியாகிய ஜீவன் ஸ்ருதி வாக்கியங்களில் ஞேயமாகின்றான். அதனால் மோட்சத்திற்கு பாதகமுண்டாம்.

 

இதன் தாத்பர்யம் இதுவாம். ஈசுவர வாசக பதத்திலேயே லட்சணையை அங்கீகரிக்கின், மகாவாக்கியத்திற்கு இவ்வர்த்தமுண்டாகும். தத் பதத்திற்கு லட்சியமான அத்வயமாயும், அசங்கமாயும், மாயா மலமற்றதாகவும் இருக்கின்ற சேதனம், காமகர்ம அவித்யாவின் அதீனமாய், அற்ப அறிவு, அற்ப சக்தி, பரிச்சின்னம், புண்ணிய பாவங்கள், சுக துக்கங்கள், ஜனன மரணங்கள், கமனாகமனங்கள் முதலிய அனேக அனர்த்தங்களுக்குப் பாத்திரமாம். மகா வாக்கியத்திற்கு, இவ்வாறு அர்த்தமுண்டாயின். ஜிக்ஞாசுவிற்கு இந்த அர்த்தத்தில் புத்தியை நிலைப்படுத்தும்படி நேரிடும். எதில் புத்தி நிலைக்கின்றதோ, பிராண வியோகத்தின் பின்னர் அதனையே அடைகின்றான். இதனால், வேதவாக்கிய விசாரத்தால் முமுக்ஷுவிற்கு அனர்த்தமே பிராப்தம் ஆகும். ஆனந்தத்தின் பிராப்தி உண்டாவதில்லை. ஆதலால், ஈசுவர வாசக பதத்தில் லட்சணை இருக்கின்றது  ஜீவ வாசக பதத்தில் லட்சணை இல்லை என்னும் நியமம் அசங்கதமாம்.
 
எல்லா மகாவாக்கியங்களிலும் ஜீவ வாசக பதத்தில் லட்சணை இருக்கின்றது. ஈசுவர வாசகத்தில் இல்லை. ஆதலால், புருஷார்த்தத்திற்கு பாதகமில்லை. ஏனெனின், ஜீவ வாசக பதத்தில் லட்சணையை அங்கீகரிக்கின், த்வம் பதத்தின் லட்சியமான சேதனபாகம், சர்வ சக்திமானாயும,  சர்வக்ஞனாயும், சுதந்திரனாயும், ஜன்மாதி பந்தமற்றதாயுமிருக்கின்ற ஈசுவர ரூபமாயிருக்கின்றது என்று மகாவாக்கியத்திற்கு அர்த்தமாகும். இந்த அர்த்தத்தில் புத்தியை நிறுத்துவதினால் ஜிக்ஞாஸுவுக்கு அதி உத்தமமான ஈசுவர பாவமே பிராப்தம் ஆகும். ஆதலால், ஜீவவாசக பதத்தில் லட்சணையின் நியமம் செய்யப்படும் என்று கூறின், அதன் சமாதானம். த்வம் பதத்தின் லட்சியமாகிய சாட்சியை ஈசுவர ரூபமாகக் கூறுதல் பொருந்தாது. ஆதலால், யதீசுவரோத்தம சுவாமிகள் இரண்டு பதங்களிலும் லட்சணையினைக் கூறுகிறார்.  இதன் தாத்பர்யம் இதுவாம். ஜீவ வாசக பதத்தில் லட்சணையை அங்கீகரித்து, ஈசுவர பதத்தின் லட்சனை வியாபக சேதனத்திலிருக்கின்றதா? அல்லது எவ்வளவிடத்தில் ஜீவனுடைய உபாதி இருக்கின்றதோ அவ்வளவிடத்திலுள்ள சாட்சி சேதனத்தில் இருக்கின்றதா? என்று கேட்டல் வேண்டும்.
 
வியாபக சேனத்தில் த்வம் பதத்தின் லட்சணையைக் கூறின், அது பொருந்தாது. ஏனெனின், வாச்சியார்த்தத்தில் எது பிரவேசிக்கின்றதோ அதில் பாக தியாக லட்சணை சம்பவிக்கின்றது. வாக்கியத்தில் வியாபக சேதனம் பிரவேசிக்கின்றதில்லை. ஆனால், ஜீவனுடைய உபாதி தேசத்திலிருக்கின்ற சாட்சி சேதனம் வாச்சியத்தில் பிரவேசிக்கின்றது. ஆதலால், சாட்சி சேதனத்தின் கண்ணேயே த்வம் பதத்தின் லட்சணை இருக்கின்றது, வியாபக சேதனத்தில் இல்லை. அந்தச் சாட்சி சேதனத்தில் எல்லோருடைய இதயங்களையும் பிரவேசித்தல், சர்வப் பிரபஞ்சத்திலும் வியாபித்தல் முதலிய ஈசுவர தர்மங்கள் சம்பவிக்காது. சாட்சி எப்போதும் அபரோக்ஷமாயிருக்கிறது  அதனிடத்தில் பரோக்ஷத் தன்மையாகிய ஈசுவர தர்மங்களின் அத்யந்த அசம்பவமிருக்கின்றது.
 
மாயாரகித மாயாவிசிஷ்டனென்று கூறுதல் சம்பவிக்காது. தண்டமில்லாதவனை தண்டி என்று கூறுதலும், சம்ஸ்காரமின்றிய த்விஜ பாலனைச் சம்ஸ்கார விசிட்டனென்ற கூறுதலும் சம்பவிக்காது. ஆதலால், சாட்சி சேதனத்திற்கு ஈசுவரனோடு அபேதம் கூறின், மகாவாக்கியம் அசம்பவ அர்த்தத்தைப் பிரதிபாதிப்பதாகும்.
 
இரண்டு பதங்களிலும் லட்சணைய அங்கீகரிக்கின் தோஷமில்லை. ஏனெனின், ஏகத்துவ விரோதியான தர்மங்களெல்லாவற்றையும் விட்டு இரண்டு பதங்களிலும் உள்ள பிரகாசரூப சேதனமாகிய வாச்சிய பாகம் எதுவோ அந்த எல்லாத்தர்மங்களும் இல்லாத சேதனத்தில் இரண்டு பதங்களுக்கும் லட்சணையாம்.
 
உபாதியினாலும், உபாதியினாலாகிய தர்மங்களினாலும் சேதனத்திற்குப் பேதமிருக்கின்றது, ஸ்வரூபமாக இல்லை. உபாதியையும் உபாதியினால் உண்டாகும் தர்மங்களையும் விடுவதனால் இரண்டு பதங்களின் லட்சியமான சேதனத்திற்கு ஏகத்துவம் சம்பவிக்கின்றது. கடாகாசத்தில் கட திருஷ்டியை விட்டு கட விசிஷ்ட ஆகாசத்தோடு ஏகத்துவம் பொருந்துவதில்லை. கட திருஷ்டியை விடுவதனால் ஏகத்துவம் பொருந்துகின்றது.
 
எல்லா வாக்கியங்களிலும் “தத் த்வம்”, “த்வம் தத்”. என்றிவ்வாறு ஓதப் புரோத பாவத்தின் கிரமத்தை அறிக. இந்த ஓதப்புரோத பாவத்தைச் செய்தலால் வாக்கியத்தின் அர்த்தத்திலுள்ள பரோக்ஷத் தன்மை பரிச்சின்ன தன்மைப் பிராந்தி போய்விடுகின்றது.
 
“தத் த்வம்” என்று கூறுவதனால் தத் பதத்தின் அர்த்தத்திற்குத் த்வம் பதத்தின் அர்த்தத்தோடு அபேதம் கூறப்பட்டது. அந்தத் த்வம் பதத்தின் அர்த்தமாகிய சாட்சி நித்திய அபரோக்ஷமாயிருக்கின்றது. அதனால் பரோக்ஷத் தன்மைப் பிராந்தி நாசமாகின்றது. “த்வம் தத்” என்று கூறுவதனால் த்வம் பதத்தின் அர்த்தத்திற்குத் தத் பத அர்த்தத்தோடு அபேதம் கூறப்பட்டதாகின்றது. அந்தத் தத் பதத்தின் அர்த்தம் வியாபகமாயிருத்தலினால் பர்ச்சின்னத் தன்மைப் பிராந்தி நாசமாகின்றது.
 
அங்ஙனமே “அகம் பிரம்மம்”,”பிரக்ஞானம்”, ”பிரம்மம்”, ஆத்மா பிரம்மம் எனனும் இவற்றால் பரிச்சின்னத் தன்மை நாசமாகின்றது. பிரம்மம் அகம், பிரம்மம் பிரக்ஞானம், பிரம்மம் ஆத்மா என்னும் இவற்றால் பரோக்ஷத் தன்மை நாசமாகின்றது.
 
எங்கு வேத வாக்கியங்களும் ஸ்மிருதி வாக்கியங்களும் ஜீவப் பிரம்மங்களின் ஏகத்துவத்தைக் கூறுகின்றனவோ, அங்கு முற்றும் பாகத்தியாகத்தையே யதார்த்தமாக அறிந்து கொள்வாயாக.
 
இவ்விதமான குரு உபதேசத்தினைக் கேட்டுச் சிஷ்யன் அப்பொழுதே கிருத கிருத்தியனானான். இதன் யதார்த்தத்தை விசாரிக்கின்றவனுடைய சம்சாரம் நசித்துப்போகும். மித்யாவான குருவினால் சம்ஸ்கிருத பாஷையில் இக்கிரந்தம் உபதேசிக்கப்பட்டது. இதைக் கேட்கின்றதனால் அக்ஞானம் நாசமாகின்றது. இது அந்த கிரந்தத்தின் பாஷா ரூபமாகச் செய்யப்பட்டது. அக்கிருத தேவனுக்குச் சொப்பனத்தில் இந்த உபதேசத்தைக் குரு செய்தார். அதனால் துக்க மூலமான மித்யாவின சொரூபம் நசிக்கவில்லை.
 
குருவே! நீங்கள் உபதேசித்தவைகள் அனைத்தும் எனது இதயத்தில் வந்தது. ஆனால் துக்கத்திற்குக் காரணமான வனம் எனக்கு இன்னும விளங்கிக் கொண்டிருக்கின்றது  எந்த உபாயத்தால் அது நசித்துப் போகுமோ அதனைக் கூறி அருள்வீராக.
 
சிஷ்யன் வார்த்தையைக் கேட்டுக் குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! வனம் நசிக்கும்படியான உபாயத்தைக் கேட்பாயாக. இத்தன்மையான உபாயத்தினை விட வேறு உபாயமில்லை. வனத்தினை நாசம் செய்யும் ஹேது இதுவேயாம். மகாவாக்கியத்தின் அர்த்தத்தை விசாரணை செய்து நான் அக்கிருதன் என்று நிச்சயித்துக் கூறுவாயென்றனர். சிஷ்யன் அங்ஙனமே வாக்கியத்தினை விசாரணை செய்து நான் அக்கிருதன் என்று உரத்துக் கூறினான்  நித்திரை ஒழிந்து கண் விழித்துக் கொண்டான், அந்தக் கணமே வனம், கிரந்தம், குரு எல்லாம் நாசமாகிவிட்டன. வன துக்கத்தை மறந்து தான் அக்கிருதன் என்று நன்கறிந்து சுகியானான்.
 
அக்கிருத தேவனிடத்து நித்திரையால் எவ்வாறு வன துக்கம் உண்டாயிற்றோ, அவ்வாறே ஆத்மாவில் அக்ஞானத்தால் ஜகத்தின் துக்கம் பிரதீதியாகின்றது. எவ்வாறு மித்யாவான குருவினாலும், கிரந்தத்தினாலும் மித்யாவான வனம் நசித்ததோ, அவ்வாறே மித்யாவான குருவினாலும், வேதத்தினாலும் மித்யாவான ஜகத்தின் துக்கம் பர்காரமாகின்றது.
 
இனியநல் வாக்கி யத்தி னிலக்கியப் பொருளை நன்கு
தனிமையா யுணர்ந்து கொண்டு தகுந்தசிக் ஞாசு பூர்ணப்
புனிதமாங் கிருத கிருத்தியம் பூண்டன்ன தயாளு தீன
தனிநீரா வரண மாயும் தாதுவே நானா கின்றேன்.
 
பொருள்: வாக்கியங்களின் லட்சியார்த்தத்தை அறிந்து ஜிக்ஞாசு பூர்ணகிருத கிருத்தியனாகின்றான். தீனதயாளுவாயும், நிராவரணமாயும் இருக்கின்ற தாதுவே நான். குரு வேதாதி சாதன மித்யா வர்ணனமென்னும் பெயரினுயுடைய இந்த அத்தியாயம் முற்றிற்று.
 

----ooo000ooo----

அத்தியாயம்-7

(ஜீவன்முக்தி, விதேகமுக்தி)

 

உத்தம, மத்திம, கனிஷ்டாதிகாரிகளான மூவரும் குரு உபதேசத்தைக் கேட்டு ஒரு சம்சயமுமின்றி ஆத்மாவே பிரம்மமென்னும் உத்தமமான ஞானத்தை அடைந்தனர். குரு மூவருக்கும் ஏக காலத்தில் உபதேசம் செய்தாராயினும், குரு உபதேசத்தால் பிரம்ம சாட்சாத்காரம் உத்தமமான தத்துவதிருஷ்டிக்கு உண்டாயிற்று.
 
காய்ந்த அரசமர சருகுகள் காற்றினால் அங்குமிங்கும் பறந்து ஓடுவது போல எஞ்சிய கர்மமான பிராரப்தத்தால் ஞானி கிரியைகளைச் செய்கின்றவனாகக் காணப்படுகின்றான்  சில சமயங்களில் ரதம், குதிரை, யானை என்பவற்றில் ஏறி தோட்டம் முதலியவற்றைப் பார்க்கின்றான். ஒருகால் காலில் ஒன்றுமில்லாமல் திரும்பி வருகின்றான். அவன் படுக்கையோ அனேகவிதமாக இருக்கும். சில சமயங்களில் போஜனமின்றி மலையின் குகையில் இருந்து கொண்டு கல்தரையில் படுத்துக்கொண்டு இரவைப் போக்குகின்றான். சில சமயங்களில் இவனை லட்சம், ஆயிரம் மக்கள் வணங்குகின்றார்கள், பூஜிக்கின்றார்கள். சில சமயங்களில் உபயலோகப் பிரஷ்டனென்று கர்மியால் வெறுக்கப்படுகின்றான். யார் இவனைப் பூஜிக்கின்றானோ அவன் சஞ்சித சுகிர்தத்தை அடைகின்றான். தோஷ திருஷ்டியுடன் இவனைப் பார்க்கின்றவன் பாவ பலத்தையடைகின்றான். இவ்வாறு ஞானியின் தேக வியவகாரம் நியமம் இன்றி இருக்கின்றது. தத்துவத்தை நிச்சயமாக அறிந்தவனுக்கு எப்போதும் சந்தேகம் உண்டாகாது. அவனுக்குச் செய்யவேண்டியது ஒன்றுமில்லை. அவனுக்குப் பயம், பேதப் பிராந்தி நாசமாய்விட்டன. வேதப் பிரமாணத்தால் ஸ்வயம் பிரகாசமான அத்வயப் பிரம்மத்தின் ஞானம் உண்டாயிருக்கின்றது.
 
ஞானியின் வியவகாரத்தில் நியமத்தை ஆக்ஷேபித்தல்.
ஞானியின் வியவகாரத்தில் நியமம் உண்டென்று சிலர் கூறுகின்றனர். திரிபுடியைத் துக்கத்திற்குக் காரணமென்று அறிந்து, பிரியத்தோடு ஞானி சமாதி செய்கின்றான். கொஞ்ச வியவகாரமிருக்குமாயின் அது பிச்சை வாங்கிப் புசித்தலும், ஜல பானம் செய்தாலுமாம். சமாதி சுகத்தை மறக்கின்றதில்லை. திரிபுடியினின்றும் அருவருப்பால் நீங்குகின்றான். இக்காரணத்தால் ஞானி சமாதிக்குப் பிரயத்தனம் அடிக்கடி செய்கின்றான். சமாதி சுகத்தை விட்டுப் பிரமிக்கின்றவன் நாய், கழுதைப் பிரேதத்திற்கொப்பாவன். கௌடபாதரின் காரிகையில் சமாதியின் பிரகாரம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. இவ்விதமாய் ஞானியானவன் விக்ஷேபத்தைப் போக்கிக் சகல சுகத்தின் சாரத்தையும் அடைகின்றான். சமாதி சுகம் அஷ்டாங்கமின்றி உண்டாவதில்லை. அந்தச் சமாதி சுகத்திற்குக் காரணம் அந்த அஷ்டாங்கங்களேயாம். அந்தச் சமாதியின் அனுகூலமான அஷ்டாங்கங்களை இப்போது கேட்பாயாக. யம, நியமாதிகள் ஐந்தைந்து அனேகவித ஆசனங்கள். அனேகவிதப் பிராணாயாமம், அனேகவிதப் பிரத்தியாகாரம், தாரணை, தியானம், சவிகல்ப சமாதி என்பன. இந்த அஷ்டாங்கங்களைச் சாதித்து நிர்விகல்ப சமாதி அனுஷ்டிக்கத்தக்கதாம்.
 
இவ்வாறு சமாதியின் கர்த்தவ்யத்தினைக் கேட்டு இவர்கள் பேய்பிடித்தவர்கள் போல் பிதற்றுகின்றார்கள் என்று நினைத்துத் தத்துவதிருஷ்டி மேல் ஒன்றும் பேசாமல் சிரித்தான்.
 
ஞானயின் சரீர வியவகாரத்திற்கு நியமமில்லை. ஏனெனின், ஞானியின் வியவகாரத்தில் அக்ஞானமும் அதன் காரியமான பேதப் பிராந்தியும், பேதப் பிராந்தியின் காரியமான ராகத் துவேஷங்களும் இல்லை. ஆனால் ஞானிக்கும் பிராரப்த கர்மத்தின் மீதமிருப்பதால், அதுவே அவனுடைய வியவகாரத்திற்குக் காரணமாயிருக்கின்றது. அப்பிராரப்த கர்மம் புருஷ பேதத்தால் நானாவிதமாக இருக்கின்றது. ஆதலால் ஞானியின் பிராரப்த கர்ம ஜன்னிய வியவகாரத்தில் நியமமில்லை. இது சித்தாந்த பட்சமாம்.
 
சிலர் இவ்வாறு கூறுகின்றனர். ஞானியின் வியவகாரத்தில் வேறு எந்தக் கர்மத்தின் நியமமுமில்லை.  ஆனால் ஞானிக்கு நிவிருத்தியின் பொருட்டு நியமமுண்டு. பிரவிருத்தி உண்டானால், தேக ஸ்திதிக்குக் காரணமான பிக்ஷை வாங்கிப் புசித்தலிலும், கௌபீன ஆச்சாதனமாத்திர கிரகணத்திலும் பிரவிருத்தியுண்டாகின்றது. வேறு பிரவிருத்தியுண்டாகின்றதில்லை. ஏனெனின், ஞானமுண்டாவதற்கு முன் ஞான விருப்ப காலத்தில் விஷயத்தில் தோஷ திருஷ்டியால் வைராக்கியமுண்டாகின்றது. அந்த வைராக்கியம் ஞானம் உண்டான பின்னரும் தோஷ திருஷ்டியால் ராகம் உண்டாகின்றதில்லை. பிரவிருத்தி ராகத்தாலுண்டாகின்றது. ஞானிக்கு ராகம் சம்பவியாமையினால் பிரவிருத்தியுண்டாகின்றதில்லை. சரீர நிர்வாகத்தின் பொருட்டு போஜனாதிகளில் உண்டாகும் பிரவிருத்தியோ ராகமின்றிப் பிராரப்த கர்மத்தினால் பொருந்துகின்றது.
 
சஞ்சிதம், ஆகாமியம், பிராரப்தம் எனக் கர்மம் மூன்றுவிதமாக இருக்கின்றது. சென்ற சரீரங்களில் செய்யப்பட்டுப் பலனை கொடுக்காமலிருக்கும் கர்மம் சஞ்சிதம் எனப்படும். எதிர்காலத்தில் செய்யப்படும் கர்மம் ஆகாமியம் எனப்படும். முன் சரீரங்களில் செய்யப்பட்டு வர்த்தமான சரீரத்திற்கு ஏதுவாக இருக்கும் கர்மம் பிராரப்தம் எனப்படும். அவற்றுள் சஞ்சித கர்மத்திற்கு ஞானத்தினால் நாசமுண்டாகின்றது.
 
ஞானிக்கு ஆத்மாவினிடத்தில் கர்த்திருத்துவ பிராந்தி இல்லை. ஆதலால், அவனுக்கு ஆகாமிய கர்மத்தின் சம்பவமில்லை. எந்தப் பிராரப்த கர்மமானது ஞானியின் சரீரத்தை ஆரம்பித்திருக்கின்றதோ அந்தப் பிராரப்த கர்மம் சரீர ஸ்திதிக்குக் காரணமான பிக்ஷை முதலியவற்றில் பிரவிருத்தியை உண்டாக்குகின்றது. பிராரப்த கர்மம் போகமின்றி நாசமடையாது.
 
சிலவிடங்களில் சஞ்சித ஆகாமிய கர்மங்களைப் போல் ஞானிக்குப் பிராரப்த கர்மமும் இருப்பதில்லை. ஆதலால் போஜன முதலிய பிரவிருத்திகளும் ஞானிக்குச் சம்பவிக்காது. என்று எழுதப்பட்டிருக்கின்றது. அதன் அபிப்பிராயம் இதுவாம். ஞானியின் திருஷ்டியால் ஆத்மாவில் கர்மம் அதன் பலன் என்பவற்றின் சம்பந்தமில்லை. ஆதலால் ஆத்மாவில் எல்லாக் கர்மங்களுக்கும் நிஷேதமுண்டாவதால் பிராரப்தம் நிஷேதிக்கப்பட்டு இருக்கின்றது. ஞானத்திற்கு முன் செய்த பிராரப்தத்திற்கு ஞானியின் சரீரத்தில் போகமுண்டாகின்றதில்லை என்கின்ற அபிப்பிராயத்தால் பிராரப்தம் நிஷேதிக்கப்படவில்லை. ஏனெனின், ஞானியின் சஞ்சித கர்மம் ஞானத்தால் நாசமடைகின்றது. ஆகாமிய கர்மத்தின் சம்பந்தமுண்டாகின்றதில்லை. பிராரப்தம் போகத்தால் நசித்துப் போகின்றது. என்று இவ்வாறு சூத்திரக்காரர் எழுதியிருக்கிறார். ஆதலால் பிராரப்த பலத்தால் சரீரத்தினை நிர்வகிக்கும் கிரியை ஞானிக்கு உண்டாகின்றது.
 
ஆனால் கர்மம் அனேகவிதமாம். எங்கு ஒரு கர்மம் அனேக சரீரங்களை ஆரம்பிக்கின்றதோ இவ்வாறாக கர்மத்தாலுண்டான முதல் சரீரததில் ஒருவனுக்கு ஞானமுண்டாயின், அங்கு ஞானிக்கு வேறு சரீரத்தின பிராப்தி உண்டாதல் வேண்டும். ஏனெனின் எது பலனைக் கொடுக்க ஆரம்பித்து இருக்கின்றதோ அது பிராரப்தமெனப்படும். அதுபோகமின்றி நாசம் அடைவதில்லை. அனேக சரீரங்களுக்கு ஹேதுவான கர்மம் ஒன்று. அதனாலுண்டான முதல் சரீரத்தில் ஞானமுண்டாமாயின், ஞானத்திற்குப் பிறகும் அந்தக் கர்மத்திற்குப் பலனாகிய அனேக சரீரங்களுண்டாக வேண்டியனவாயிருக்கின்றன. ஆதலால், ஞானிக்கும் வேறு சரீரங்களின் அடைவு உண்டாதல் வேண்டும்.
 
பிராரப்த கர்மத்தின் பலனாக எத்தனை சரீரங்களுண்டாக வேண்டுமோ அத்தனை சரீரங்களும் ஞானிக்குண்டாம். பிராரப்த போகத்திற்கு அதிகமாக உண்டாகின்றதில்லை. இதனால் ஞானமும் சபலமாகின்றது என்று ஒருவன் கூறினால் அது பொருந்தாது. ஏனெனின், ஞானியின் பிராணன் அன்னிய லோகத்திலாவது இவ்வுலகத்தின் அன்னிய சரீரத்திலாவது செல்லுகின்றதில்லை என்று வேதம் உறுதிபட கூறியிருக்கிறது.. ஆனால் அவ்விடத்திலேயே அந்தக்கரணம் இந்திரியங்களோடு லயமாகிவிடுகின்றது. பிராணன் போதலின்றி வேறு சரீரத்தின் பிராப்தி பொருந்துகின்றதில்லை. ஆதலால் ஞானிக்குப் பிராரப்த சேஷத்தால் வேறு சரீரமுண்டாகுமென்று கூறுவது பொருந்தாது.
 
ஆனால் இத சமாதானமாம். எங்கு ஒரு கர்மம் அனேக சரீரங்களை ஆரம்பிக்கின்றதோ, அங்கு அந்திம சரீரத்திலேயே ஞானமுண்டாகின்றது. பூர்வ சரீரத்தில் ஞானமுண்டாவதில்லை. ஏனெனின், அனேக சரீரங்களை ஆரம்பிக்கும் பிராரப்தமே ஞானத்திற்குப் பிரதிபந்தகமாம்.
 
எங்ஙனம் விஷயத்தில் ஆசக்தி, புத்தி மந்தத்தன்மை, பேதவாதி வசனத்தில் விசுவாசங்கள் ஞானத்திற்குப் பிரதிபந்தங்களோ, அங்ஙனமே விலக்ஷணப் பிராரப்தமும் ஞானத்திற்குப் பிரதிபந்தங்கமாம்.
 
ஞானத்தின் பிரதிபந்தகங்களிருக்க எங்கு ஞான சாதனங்களான சிரவணாதிகள் இருக்கின்றனவோ அங்குப் பிரதிபந்தம் நிவிருத்தியாகவே முதல் ஜன்மத்தில் செய்த சிரவணாதிகளாலேயே வேறு சரீரத்தில் ஞானமுண்டாகின்றது. எங்ஙனம் வாமதேவர் பூர்வ ஜன்மததில் சிரவணாதிகளைச் செய்தார். அப்போது பிராரப்தத்தின் பலனாகிய ஒரு சரீரம் எஞ்சியிருந்ததால் ஞானம் உண்டாகவில்லை. சிரவணாதிகள் செய்து கொண்டிருக்க வர்த்தமான சரீரம் போய் வேறு சரீரம் அடையப்பட்டமையின், முன் ஜன்மத்தில் செய்த சிரவணாதிகளினால் அவருக்குக் கர்ப்பத்தில் ஞானமுண்டாயிற்று. ஆதலால், ஞானத்திற்குப் பின் வேறு சரீரத்தின் சம்பந்தமுண்டாகாது. வர்த்தமான சரீரத்தின் சேஷ்டைகள் பிராரப்தத்தால் உண்டாகின்றன. எங்கு சரீர நிர்வாகததிற்கு எவ்வளவு கிரியைகள் வேண்டுமோ அவ்வளவே உண்டாகின்றன. ராகத்தாலுண்டாகும் அதிக சேஷ்டைகள் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், சகலப் பிரவிருத்தியும் இல்லாதவன் ஞானியாகின்றான்.
 
இவ்வாறு நிவிருத்திப் பிரதானமான ஞானியின் வியவகாரமுண்டாகின்றது. இதனிடத்து இவ்வாறாய சங்கையிருக்கின்றது. மனத்தின் சுபாவம் அதிக சஞ்சலமானது. மனதின் ஸ்திதி நிராலம்பனமாகின்றதில்லை. யாதேனும் ஓர் ஆலம்பனத்தால் மனத்தின் ஸ்திதியுண்டாகின்றது. ஆதலால், மனத்தின் யாதேனும் ஓர் ஆலம்பத்தின் அடைவின் பொருட்டும் ஞானிக்குப் பிரவிருத்தி உண்டாகும்.
 
அதன் சமாதானம் இதுவாம். சமாதியில்லாத புருஷனது மனம் சஞ்சலம் அடைந்தாலும் சமாதியால் மனம் வெற்றிக்கொள்ளப்படும். ஞானி சமாதியில் நிலைக்கின்றான். அதனால் ஞானிக்குப் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதில்லை.
 
சமாதியின் அஷ்டாங்கங்கள்.
அந்த சமாதி எட்டு அங்கங்களாலுண்டாகின்றது. அவை யமம், நியமம், ஆசனம், பிராணாயாமம், பிரத்தியாகாரம், தாரணை, தியாகம், சமாதி ஆகியவைகளாம்.
அகிம்சை, சத்தியம், அஸ்தேயம்(திருடாமை), பிரம்மசரியம், அபர்க்ரகம், என்னும் இவ்வைந்தும் யமம் எனப்படும். சௌசம், சந்தோஷம், தவம், ஸ்வாத்தியாயம், ஈசுவரப் பிரணிதானம் என்னும் இவ்வைந்தும் நியமமெனப்படும்.  ஞான சமுத்திரக் கிரந்தத்தில் பத்துவித யமமும், பத்துவித நியமமும் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அது புராணக் கிரமமாய்ச் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றன. வேதாந்த சம்பிராதாயத்தில் யம, நியமங்கட்கு ஐந்து ஐந்து பேதங்களே உள்ளது.
 
ஆசனங்களின் பேதம் அனந்தமாம். அவற்றுள் ஸ்வஸ்திகம், கோமுகம், வீரம், கூர்மம், பத்மம், குக்குடம், உத்தானம், கூர்மனம், தனுஷம், மத்ஸ்யம், பச்சிமதானம், மயூரம், சவம் முதலிய 84 ஆசனங்கள் யோக கிரந்தங்களில் எழுதப்பட்டிருக்கின்றன. அவற்றின் லட்சணங்களும் அங்கு எழுதப்பட்டு இருக்கின்றன. அவற்றுள் சிம்மம், பத்ரம், பத்மம், சித்தம் என்னும் நான்கு ஆசனங்களும் பிரதானங்களாம். அவற்றுள் சித்தாசனம் மிக பிரதானமாம். அதன் லட்சணம் இதுவாம். இடது குதிக்காலைக் குதலிங்கங்களின் மத்தியான யோனியில் அழுத்திக் கொண்டு வலது குதிக்காலை லிங்கத்தின் மேலழுத்திக் கொண்டு புருவங்களின் மத்தியில் திருஷ்டியை வைத்துக் கட்டை போல் நிமிர்ந்து சலனமின்றிச் சரீரமிருப்பது சித்தாசனமாம். சிலர் இந்த ஆசனத்தை வேறுவிதமாவும் கூறுகிறார்கள். இடது குதிக்காலை யோனி ஸ்தானத்தில் வைக்காமல் லிங்கத்தின்மேல் வைத்து அதன்மேல் வலது குதிக்காலை வைக்க வேண்டியது. ஏனைய லட்சணங்கள முன்போன்றவையேயாம். இந்தச் சித்தாசனமே அதிக சிரேஷ்டமானது. ஏனெனில் சில ஆசனங்கள் ரோக நாசத்திற்கு ஏதுவாம். சில ஆசனங்கள் பிராணாயாமாதி சமாதி அங்கங்களுக்குச் சாதகங்களாயிருக்கின்றன. சித்தாசனம் சமாதி காலத்தில் உண்டாகின்றது. ஆதலால் இது அதிக பிரதானமானது. இதனையே வஜ்ஜிராசனமென்றும், முக்தாசனமென்றும், குப்தாசனமென்றும் கூறுவர்.
 
ஆசன சித்தியின் பின்னர்ப் பிராணாயாமமும் செய்தல் வேண்டும். அந்தப் பிராணாயாமம் அனேகப் பிரகாரமாக இருப்பினும் அதன் லட்சணம் சுருக்கமாக கூறப்படுகின்றது. மூக்கின் இடது துவாரத்தின் வழியாய் இடையென்னும் நாடியால் வாயுவை பூரித்தல் வேண்டும். அதனைப் பூரகம் என்று கூறுவர். மூக்கின் வலது துவாரத்தால் வாயுவை வெளியே விடல் வேண்டும். அதனை ரேசகம் என்று கூறுவர். சுழுமுனையால் வாயுவை அடக்கல் வேண்டும். அதனைக் கும்பகம் என்று கூறுவர். இவ்வாற்றால் பூரக ரேசக கும்பகங்களுக்கு பிராணாயாமமென்று பெயர்.
 
அந்தப் பிராணாயாமம் இரண்டு பிரகாரமாம். ஒன்று அகர்ப்பம்  மற்றொன்று ஸகர்ப்பமாம். பிரணவோச்சாரணமின்றிய பிராணாயாமம் அகர்ப்பம் எனப்படும். பிரணவோச்சாரணத்தோடு கூடிய பிராணயாம் ஸகர்ப்பமெனப்படும்.
 
விஷயங்களினின்றும் சகல இந்திரியங்களையும் நிரோதனம் செய்வது பிரத்தியகாரமெனப்படும். அந்தராயமின்றி(இடைவிடாமல்) அந்தக்கரணம் நிலைத்தல் தாரணை எனப்படும். அந்தராயத்தோடு கூடி அத்விதீய வஸ்துவினில் செல்லும் அந்தக்கரணத்தின் பிரவாகம் தியானமெனப்படும்.
 
எழுந்த ஸம்ஸ்காரங்களின் திரஸ்காரமும், அடங்கிய ஸம்ஸ்காரங்களின் பிரகடமுமுண்டாய் அந்தக்கரணம் ஏகாக்கிரமாய்ப் பரிணமித்தல் சமாதி எனப்படும். அந்தச் சமாதி இரண்டு பிரகாரமாகும். ஒன்று சவிகல்ப சமாதி, மற்றொன்று நிர்விகல்ப சமாதியாகும்.
 
ஞாதா, ஞானம, ஙேய ரூப திரிபுடி விளக்கத்தோடு கூடிய அத்விதீயப் பிரம்மத்திலுள்ள அந்தக்கரண விருத்தியின் ஸ்திதி சவிகல்ப சமாதி எனப்படும். அந்த சவிகல்பசமாதி இரண்டு பிரகாரமாம். ஒன்று சப்தானுவித்தமாம், மற்றொன்று சப்தானனுவித்தமாம். அகம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் சப்தத்தோடு அனுவித்தம், அதாவது கூடியது சப்தானுவித்தம் எனப்படும். சப்தமின்றியதனை சப்தானனுவித்தம் என்பர்.
 
 
 
திரிபுடியின் பானமின்றிய அகண்டப் பிரம்மாகாரமான அந்தக்கரண விருத்தியின் ஸ்திதி நிர்விகல்ப சமாதி எனப்படும். இவ்வாற்றால் சவிகல்ப நிர்விகல்ப ரூபத்தால் சமாதி இருவகையாகின்றது. அவற்றுள், சவிகல்ப சமாதி சாதனமாம். நிர்விகல்ப சமாதி பலனாகும்.
 
சாதனரூப சவிகல்ப சமாதியில் திரிபுடி ரூபத் த்வைதம் பிரதீதியாமாயினும் அந்தத் த்வைதம் இவ்வாற்றால் பிரம்மரூபமாகப் பிரதீதியாகின்றது. மண் விகாரத்தை மண்ரூபமாக அறிதலால், விவேகிக்கு மண் விகாரமாகக் கடாதிகளின் பிரதீதியுண்டாயினும் மண் ரூபமாகவே பிரதீதியாகின்றது. அதுபோல் சவிகல்ப சமாதியில் திரிபுடிரூபத் த்வைதம் பிரம்ம ரூபமாகவே பிரதீதியாகின்றது.
 
நிர்விகல்ப சமாதியிலும் சவிகல்ப சமாதியில் போல் திரிபுடி ரூபத் த்வைதம் இருக்கின்றதாம் ஆயினும் அது பிரதீதியாகின்றதில்லை. அது ஜலத்தில் உப்பைப் போடுவதால் அதில் உப்பு இருந்தாலும் கண்ணிற்கு தெரியாததாக இருப்பது போலவாம்.
 
இவ்வாற்றால் சகிகல்ப நிர்விகல்ப சமாதிகளுக்கு இப்பேதம் சித்தித்தது. சவிகல்ப சமாதியில் பிரம்ம ரூபமாகத் த்வைதம் பிரதீதியாதலும், நிர்விகல்ப சமாதியில் திரிபுடி ரூபத் த்வைதம் பிரதீதியாயாமையுமாம்.
 
சுஷுப்திக்கும், நிர்விகல்ப சமாதிக்கும் இது பேதமாகும். சுஷுப்தியில் அந்தக்கரணம் பிரம்மாகார விருத்திகளின் அபாவம் இருக்கின்றது. நிர்விகல்ப சமாதியில் பிரம்மாகாரமான விருத்தி அநதக்கரணம் இருக்கின்றன. அவற்றின் அபாவமில்லை. இவ்வாற்றால் சுஷுப்தியில் விருத்தி சகித அந்தக்கரணத்தின் அபாவமுண்டாகின்றது. நிர்விகல்ப சமாதியில் விருத்தி சகித அந்தக்கரணம் இருக்கின்றது. ஆனால் அது பிரதீதியாகின்றதில்லை.
 
நிர்விகல்ப சமாதியில் அந்தக்கரணத்தின் எந்தப் பிரம்மாகார விருத்தி உண்டாகின்றதோ, அதற்கு ஹேது சவிகல்ப சமாதியின் அப்யாஸமாம். ஆதலால் சாதனரூப எட்டு அங்கங்களில் சவிகல்ப சமாதி எண்ணப்பட்டிருக்கிறது. நிர்விகல்ப சமாதி பலனாகும்.
 
அந்த நிர்விகல்ப சமாதியும் இருவகைத்தாம். ஒன்று அத்வைத பாவனா ரூபம்  மற்றொன்று அத்வைத அவஸ்தான ரூபமாம். அத்வைதப் பிரம்மகாரமான அந்தக்கரணத்தின் அக்ஞாத விருத்தியோடு கூடியது அத்வைத பாவனா ரூப நிர்விகல்ப சமாதியெனப்படும்.
 
இந்தச் சமாதியில் அப்யாஸம் அதிகமாவதனால் பிரம்மாகார விருத்தியும் சாந்தமாய் விடுகின்றது. ஆதலால், விருத்தியின்றியதனை அத்வைத அவஸ்தான ரூப நிர்விகல்ப சமாதி என்பர். எங்ஙனம் காய்ச்சின இரும்பின் மீது விடப்பட்ட ஜலத்திவலை அவ்விரும்பிலேயே பிரவேசிக்கின்றதோ, அங்ஙனமே அத்வைத பாவனாரூப சமாதியின் திடமான அப்யாஸத்தினால் அத்யந்தப் பரகாசமான பிரம்மத்தில் விருத்தி லயமாகின்றது. அது அத்வைத அவஸ்தான ரூப நிர்விகல்ப சமாதிக்குச் சாதனமாயிருக்கின்றது.
 
அத்வைத அவஸ்தான ரூப சமாதிக்கும், சுஷுப்திக்கும் இவ்வளவு பேதமுண்டு. சுஷுப்தியில் அக்ஞானத்தில் விருத்தியின் லயமுண்டாகின்றது. அத்வைத அவஸ்தான ரூப சமாதியில் பிரம்ம பிரகாசத்தில் விருத்தியின் லயமுண்டாகிறது. சுஷுப்தியின் ஆனந்தம் அக்ஞான ஆவிருதமாயிருக்கின்றது. சமாதியில் நிராவரணமான பிரம்மானந்தத்தின் பானமுண்டாகின்றது.
 
ஆனால், நிர்விகல்ப சமாதியில் நான்கு தடைகள் இருக்கின்றன. அவற்றை நிஷேதம் செய்தல் பொருட்டு அவற்றின் சொரூபங்கள் கூறப்படுகின்றது. லயம், விக்ஷேபம், கஷாயம், ரஸாஸ்வாதம் என்று தடைகள் நான்காக இருக்கிறது. மயக்கத்திலாவது. நித்திரையினாலாவது விருத்தியில்லாமலிருத்தற்கு லயமென்று பெயர். அந்த லயத்தால் சுஷுப்திக்குச் சமானமான அவஸ்தை உண்டாகின்றது. பிரம்மானந்தத்தின் பானமுண்டாவதில்லை. ஆதலால், நித்திரை, மயக்கம்(ஆலஸ்ய) முதலிய காரணங்களால் எப்போது விருத்தி தனது உபாதானமான அந்தக்கரணத்தில் லயமாகின்றதைப் பார்க்கின்றானோ அப்போது யோகியானவன் சாவதானனாய் நித்திரை முதலியவற்றைத தடுத்து விருத்தியை விழிப்பிக்குக. இவ்வாறு லயரூப தடை  விரோதியான நித்திரை ஆலஸ்யம் என்பவற்றின் நிரோதசகித விருத்தியின் பிரவாகரூப விழிப்பை கௌடபாதர் சித்தசம்போதனம் என்று கூறியிருக்கிறார்.
 
விக்ஷேபத்தின் அர்த்தம் இதுவாம். சிட்டுக்குருவிகள் பூனைக்குப் பயந்து தன் கூட்டுக்குள் சென்றுவிடுகின்றது. அதனால் பயத்திலிருந்து விடுபடுகின்றன. மீண்டும் வெளியே வரும்போது அவைகள் பயத்தையே அடைகின்றன. அதுபோல் அனாத்ம பதார்த்தங்களைத் துக்க ஹேதுவென அறிந்து அத்வைதானந்தத்தை விஷயமாக்குவதற்காக அந்தர்முகமாகிய விருத்தி, அதில் விஷயமாக இருக்கும் சேதனம் அதிசூட்சுமமாக இருத்தலால், கொஞ்ச காலமும் விருத்தி நிலைத்தலின்றி அக்காலத்திலேயே சேதன ஸ்வரூப ஆனந்தத்தின் பயன் உண்டாகின்றதில்லை. அதனால் விருத்தி பகிர்முகமாக சென்றுவிடுகின்றது. இவ்வாற்றால் பகிர்முக விருத்தி விக்ஷேபம் என்பபடும். அந்த விருத்தியின் ஸ்திரத் தன்மையின்றிச் சொரூபானந்தத்தின் லாபம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், அந்தர்முக விருத்தியுண்டாயினும் எவ்வளவு காலம் விருத்தி பிரம்மாகாரமாகவில்லையோ அவ்வளவு காலம் பாஹிய பதார்த்தங்களில் தோஷ பாவனையால் விருத்தியை யோகி பகிர்முகமாக விடுகின்றதில்லை. ஆனால் விருத்தியின் அந்தர்முகத் தன்மையினையே நிலைபெறச் செய்வான். விக்ஷேப ரூப விக்னத்தின் விரோதியான யோகியின் முயற்சியை கௌடபாதர் சமம் என்று கூறியிருக்கிறார்.
 
ராகாதி தோஷத்தினைக் கஷாயம் என்பர். ராகாதி தோஷங்கள் இருவகையாம். ஒன்று பாஹியமாம், மற்றொன்று ஆந்தரமாம். எவற்றிற்கு புத்திரன், பெண், சொத்து விஷயங்கள் இருக்கின்றதோ அவைகள் பாஹியமாம். சென்ற காலத்தின் அல்லது வரும் காலத்தின் சிந்தனாரூப ராச்சியம் ஆந்தரமெனப்படும். இவ்விருவகை ராகாதிகளும் சமாதியில் பிரவிருத்தித்த யோகியினிடத்துச் சம்பவிக்காது. ஏனெனின், சித்தத்திற்கு ஐந்து பூமிகைகள் இருக்கின்றன. அவைகள் க்ஷேபம், மூடத்தன்மை, விக்ஷேபம், ஏகாக்கிரத்தன்மை, நிரோதம் ஆகியவைகளாகும். அவற்றுள் உலகவாசனை, தேகவாசனை, சாஸ்திர வாசனை என்பவைகள் ரஜோகுணத்தின் பரிணாமங்களாகிய திட அனாத்மா வாசனையை க்ஷேபம் என்பர். நித்திரை, ஆலஸ்ய முதலியன தமோகுண பரிணாமங்களை மூடத்தன்மை என்பர். தியானத்தில் பிரவிருத்தித்த சித்தம் வெளியே செல்வதை விக்ஷேபம் என்பர். அந்தக்கரணத்தின் அதீத பரிணாமமும், வர்த்தமான பரிணாமமும் சமானாகாரமாதலை ஏகாக்கிரத்தன்மை என்பர்.
 
இந்த ஏகாக்கிரத் தன்மையின் லட்சணம் யோக சூத்திரத்தில் பதஞ்சலி பகவானால் கூறப்பட்டிருக்கிறது. அதன் தாத்பர்யம் இதுவாம். சமாதி காலத்தில் யோகியின் அந்தக்கரணத்தில் ஏகாக்கிரத் தன்மையுண்டாகின்றது. அந்த ஏகாக்கிரகத்தன்மை விருத்தியின் அபாவரூபமன்று. ஆனால் சமாதி காலத்தில் உண்டாம். அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமங்களெல்லாம் பிரம்மத்தினையே விஷயம் செய்கின்றன. ஆதலால், அந்தக்கரணத்தின் அதீத பரிணாமமும் வர்த்தமான பரிணாமமும் கேவலம் பிரம்மாகாரமாதலால் சமானாகாரமாகின்றன. அந்த ஏகாக்கிரத்தன்மையின் விரிவை நிரோதமென்பர்.
 
இந்த ஐந்து பூமிகைகளும் அந்தக்கரணத்தினவாம். பூமிகை என்பது அவஸ்தையாம். இவைகளோடு கூடிய அந்தக்கரணத்திற்கு முறையே க்ஷிப்தம், மூடம், விக்ஷிப்தம், ஏகாக்கிரம், நிருத்தம் என்று பெயராம். அவற்றுள் க்ஷிப்த, மூட அந்தக்கரணங்களுக்கோ சமாதியில் அதிகாரம் இல்லை. விக்ஷிப்த அந்தகரணத்திற்கு அதிகாரமுண்டு. ஏகாக்கிர, நிருத்த அந்தக்கரணங்கள் சமாதி காலத்தில் உண்டாகின்றன. இது யோக சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.
 
ராகாதி தோஷத்தோடு கூடிய அந்தக்கரணம் க்ஷிப்தமாகவே இருக்கின்றது. அந்த க்ஷிப்த அந்தக்கரணத்திற்கு யோகத்தில் அதிகாரமில்லை. ஆகையால் ராகாதி தோஷ ரூப கஷாயம் சமாதிக்கு தடையென்று கூறுவது பொருந்தாது என்று சந்தேகித்தால் அதற்கான விளக்கம் இது. பாஹியமாகவோ, ஆந்தரமாகவோ இருக்கும் ராகாதிகள் க்ஷிப்த அந்தக்கரணத்திலேயே உண்டாகின்றன. அந்த அந்தக்கரணத்திற்கு அதிகாரமுமில்லை. ஆயினும் அனேக ஜன்மங்களில் முன் அனுபவிக்கப்பட்ட பாஹிய ஆந்தர ராகத் துவேஷங்களின் சூட்சும சம்ஸ்காரம் விக்ஷிப்தாதியையுடைய அந்தக்கரணத்திலும் சம்பவிக்கும். ஆதலால், ராகத்துவேஷங்களுக்குக் கஷாயமென்று பெயரில்லை. ஆனால், ராகத் துவேஷாதிகளின் சம்ஸ்காரத்திற்குக் கஷாயமென்று பெயராம். அந்தச் சம்ஸ்காரம் அந்தக்கரணம் இருக்கும் வரையில் நீங்குவதில்லை. ஆதலால் சமாதி காலத்திலும் அந்தக்கரணத்திலிருக்கின்றது. ஆனால், ராகத்துவேஷாதிகளின் உற்பூத சம்ஸ்காரம் சமாதிக்கு விரோதமாம், அனுற்பூதம் விரோதியன்று. வெளிப்பட்டதனை உற்பூத் என்பர், வெளிப்படாததனை அனுற்பூதம் என்பர்.
 
சமாதியில் பிரவிருத்தித்த யோகிக்கு ராகத்துவேஷங்களினது சம்ஸ்காரத்தின் பிரகடத்தன்மையுண்டாமையின் அதனை விஷயத்தில் தோஷ திருஷ்டியால் அமிழ்த்த வேண்டும். விக்ஷேபத்திற்கும், கஷாயத்திற்கும் இப்பேதமுள்ளது. பாஹிய விஷயாகார விருத்திக்கு விக்ஷேபமென்று பெயர்.
 
யோகியின் முயற்சியால் அங்கு விருத்தி அந்தர்முகமாயினும், ராகாதிகளின் உற்பூத சம்ஸ்காரத்தினால் அந்தர்முகமான விருத்தியும் அடக்கப்பட்டுப் பிரம்மத்தை விஷயம் செய்கின்றதில்லையோ அவ்விருத்தியினைக் கஷாயம் என்பர். விஷயத்தில் தோஷதர்சனத்தோடு கூடிய யோகியின் பிரயத்னத்தினால் கஷாயமாகிய தடை நீங்கிவிடுகின்றது.
 
ரஸாஸ்வாதத்தின பொருள் இதுவாம். யோகிக்குப் பிரம்மானந்தத்தின் அனுபவமுண்டாகின்றது. விக்ஷேப ரூப துக்கத்தின் நிவிருத்தியின் அனுபவம் உண்டாகின்றது. சிலவிடத்துத் துக்க நிவிருத்தியினாலும் ஆனந்தம் உண்டாகின்றது.
 
சுமையைத் தூக்கும் புருஷனுக்குச் சுமையை இறக்குவதனால் ஆனந்தம் உண்டாகின்றது. அதை அடைவதற்கு வேறு விஷயம் காரணமன்று  சுமையாலுண்டான துக்கத்தின் நிவிருத்தியினால் எனக்கு ஆனந்தம் உண்டாயிற்று என்ற கூறுகின்றான். ஆதலால் துக்க நிவிருத்தியும் ஆனந்தத்திற்கு ஏதுவாம். அங்ஙனமே. யோகிக்குச் சமாதியில் விக்ஷேபத்தால் உண்டான துக்க நிவிருத்தியினால் எந்த ஆனந்தம் உண்டாகின்றதோ அதன் அனுபவத்திற்கு ரஸாஸ்வாதம் என்று பெயர்.
 
துக்க நிவிருத்தியினாலுண்டான ஆனந்தத்தின் அனுபவத்தினாலேயே யோகி சாந்தி அடைந்து விடின் சகல உபாதிகளுமின்றிய பிரம்மானந்தாகார விருத்தியின் அபாவத்தினால் அதன் அனுபவம் சமாதியில் உண்டாகாது. ஆதலால் துக்க நிவிருத்தியாலுண்டாகும் ஆனந்தத்தின் அனுபவ ரூப ரஸாஸ்வாதமும் சமாதியில் தடையாகும்.
 
விரும்பிய பதார்தத்தை பிராப்தியின்றியம் விரோதியின் நிவிருத்தியால் ஆனந்தம் உண்டாகின்றதென்பதில் வேறு திருஷ்டாந்தம். பூமியில் புதையல் இருக்கின்றது. அது கொடிய விஷமுடைய சர்ப்பத்தினால் பாதுகாக்கப்பட்டு இருக்கின்றது. அங்கு புதையலை அடைவதன் முன்னும், அதனை அடைவதற்கு விரோதியாயிருந்த சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தியினாலும் ஆனந்தம் உண்டாகின்றது. அங்கு சர்ப்ப நிவிருத்தியாலுண்டான ஆனந்தத்தில் ஒருவன் திருப்தியடைந்து, புதையலெடுக்கும் முயற்சியை விட்டுவிடின் புதையலை அடைதலாலுண்டாகும் பரமானந்தத்தின் அடைவுண்டாகாது. அதுபோல அத்வைதப் பிரம்மரூபம் புதையலாம், தேகாதி அனாத்ம பதார்த்தங்களின் பிரதீதிரூப விக்ஷேபம் சர்ப்பமாம். விக்ஷேப ரூப சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தியால் உண்டாகும் அவாந்தர ஆனந்த ரூப ரஸத்தின் அனுபவம் ஆஸ்வாதனமாம். அது புதையல் வடிவ அத்வைதப் பிரம்மத்தினை அடைவதாலுண்டாகும் மகா ஆனந்தத்தின் அடைவதற்கு பிரதிபந்தகமாயிருத்தலால் தடையெனப்படுகிறது.
 
ரஸாஸ்வாதத்திற்கு இது வேறு விளக்கமும் கொடுக்கப்பட்டிருக்கின்றது. சவிகல்ப சமாதிக்கு பின் நிர்விகல்ப சமாதி உண்டாகின்றது. சவிகல்ப சமாதியில் திரிபுடி பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால் சவிகல்ப சமாதியின் ஆனந்தம் திரிபுடி ரூப உபாதி சகிதமாயிருத்தலால் ஸோபாதிகம் எனப்படுகிறது. நிர்விகல்ப சமாதியில் திரிபுடி பிரதீதியாகின்றதில்லை. ஆகையால், நிர்விகல்ப சமாதியில் நிருபாதிக ஆனந்தமுண்டாகின்றது. இவ்வாற்றால் சவிகல்ப சமாதியின் பின்னரும் நிர்விகல்ப சமாதியின் ஆரம்பத்திலும் சவிகல்ப சமாதியின் சோபாதிகானந்தம் விடமுடியாது. அனுபவிக்கப்படுகின்றது  அது ரஸாஸ்வாதம் எனப்படும். ஆதலால் விக்ஷேப நிவிருத்தியாலுண்டாகும் ஆனந்தத்தின் அனுபவம், அல்லது சவிகல்ப சமாதியினது ஆனந்தத்தின் அனுபவம் ரஸாஸ்வாதம் எனப்படும். அவ்விருவித ரஸாஸ்வாதங்களும் நிர்விகல்ப சமாதியின் பரமானந்தானுபவத்திற்கு விரோதிகளாதலால் தடைகளாகின்றன. ஆதலால் ரஸாஸ்வாதத்தினையும் தியாகம் செய்ய வேண்டும்.
 
இவ்வாறு நிர்விகல்ப சமாதியில் நான்கு தடைகளிருக்கின்றன. அந்த நான்கு தடைகளும் சமாதியின் ஆரம்பத்திலுண்டாகின்றன. ஆதலால் சாவதானமாய் நான்கு தடைகளையும் தடுத்துச் சமாதியில் பரமானந்தத்தினை ஞானி அனுபவிக்கின்றான். அவனையே ஜீவன்முக்தன் என்பர்.
 
இவ்வாற்றால் ஞானியின் சித்தம் நிராலம்பனமாயிருக்கின்றதில்லை. எப்பொழுது பிராரப்த பலத்தால் சமாதியினின்றும் எழுகின்றானோ அப்போதும் அவனுக்குச் சமாதியில் அனுபவித்த பரமானந்தத்தின் ஸ்மிருதி உண்டாகின்றது. ஆதலால் எழுந்த காலத்திலும் ஞானியின் சித்தம் நிராரம்பனமாயில்லை.
 
போஜனாதிகளிலுண்டாகும் ஞானியின் பிரவிருத்தி கேவலம் பிராரப்தத்தால் உண்டாகின்றது. ஆனால், போஜனாதி வியவகாரங்களில் ஞானி துக்கம் இருக்கின்றதாக நினைத்துப் பிரவிருத்திக்கின்றான். எனெனின், போஜனாதிகளில் பிரவிருத்தியும் சமாதி சுகத்திற்கு விரோதியாகும். யாருக்கு சரீர நிர்வாகமான போஜனாதிப் பிரவிருத்தியே துக்கரூபமாய்ப் பிரதீதியாகின்றதோ அவனுக்கு அதிகப் பிரவிருத்தி உண்டாவதில்லை. இவ்விதமாக அனேக ஆச்சாரியர்கள் இந்தப் பட்சத்தையே எழுதி இருக்கின்றார்கள். ஜீவன் முக்தியின் ஆனந்தமும் பாஹியப் பிரவிருத்தியில் உண்டாகின்றதில்லை. ஆனால் நிவிருத்தியில் உண்டாகின்றது. ஆதலால் ஜீவன் முக்தியின் சுகத்தை இச்சிக்கின்ற ஞானிக்குப் பாஹியப் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதில்லை.
 
ஞானிக்கு நிவிருத்தியிலும் நியமமிருப்பதாகக் கூறுவது பொருந்தாது. ஏனெனில், நிவிருத்தியிலாவது பிரவிருத்தியிலாவது வேதத்தின் ஆக்ஞாரூப விதியோ ஞானிக்கு இருப்பதில்லை. ஞானிக்கு வியவகாரத்தில் நியமம் இல்லாமையால் ஞானி நிரங்குசனாவான். அவன் வியவகாரம் பிராரப்தத்தினால் உண்டாகின்றது. ஞானியின் பிராரப்தம் பிக்ஷா போஜன மாத்திரத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றது. யாருக்கு  பிராரப்தம் அதிக போதத்திற்கு ஹேதுவாகின்றதோ, அவனுக்கு அதிகத்திலும் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றது. யார் பிராரப்தம் பிக்ஷா போஜன மாத்திரத்திற்கு ஹேதுவாகின்றதோ அவனுக்கே ஞானமுண்டாகும். யார் பிராரப்தம் அதிக வியவகாரத்திற்கு ஹேதுவாகின்றதோ அவனுக்கு ஞானமுண்டாவதில்லை. ஆதலால் பிக்ஷா போஜனாதி வியவகாரத்திலும் அதிக வியவகாரம் ஞானிக்குண்டாவதில்லை. யாருக்கு அதிகப் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதோ அவன் ஞானியல்லன் என்று ஒருவன் கூறினால் அது சரியில்லை. ஏனெனின், யாக்ஞவல்கியர், ஜனகர் முதலியோர் ஞானிகளெனப்படுகின்றனர். சபையில் ஜயமடைந்து தனத்தைச் சேர்க்கும் வியவகாரம் யாக்ஞவல்கியர்க்கும் ராஜ்ய பர்பாலன வியவகாரம் ஜனகருக்கும் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. மேலும் வாசிஷ்ட கிரந்தத்தில் அனேக ஞானி புருஷர்களின் வியவகாரம் பலவிதமாக கூறப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால், ஞானியின் பிரவிருத்தியிலாவது நிவிருத்தியிலாவது நியமமில்லை.
 
யாக்ஞவல்கியர் சபையில் ஜயமடைந்த பின்னர் வித்வத் சன்னியாஸ ரூப நிவிருத்தியையே தரித்தார். அன்றியும், பிரவிருத்தியில் துக்கத்திற்கு ஹேதுவான அனேக தோஷங்களையும் கூறியிருக்கின்றாராயினும், யாக்ஞவல்கியர்க்கு வித்வத் சன்னியாஸத்தின் பூர்வம் ஞானமிருந்ததில்லை என்று கூறுதல் பொருந்தாது. ஆனால், ஞானமோ முன்னும் இருந்தது. ஆயினும் வித்வத் சன்னியாஸத்திற்கு முன் ஜீவன் முக்தியின் ஆனந்தம் அடையப்படவில்லை. ஆதலால் ஜீவன் முக்தியின் ஆனந்தத்தின் பொருட்டுச் சேர்த்து வைத்திருந்ததையெல்லாம் தியாகம் செய்துவிட்டார். அவருடைய பிராரப்தம் சிறிது காலம் அதிக போகத்திற்கு ஏதுவாக இருந்தது. பிற்காலம் சொற்ப போகத்திற்கு ஏதுவாயிருந்தது. ஆதலால் முதலிலோ அவருக்கு அருவருப்பில்லாத அதிக போகமும் பின் அருவருப்பினால் சர்வ போகத் தியாகமும் உண்டாயின.
 
ஜனகருடைய பிராரப்தம் மரணம்வரை ராஜ்ய பர்பாலனாதி ஐஸ்வர்ய போகத்திற்கு ஹேதுவாயிருந்தது. ஆதலால் எப்போதும் தியாகத்தின் அபாவமே இருந்தது. போகத்தில் அருவருப்பும் அவருக்கு உண்டாகவில்லை. வாமதேவாதிகளுடைய பிராரப்தம் சொற்ப போகத்திற்கு ஹேதுவாக இருந்தது. அவர்களுக்கு எப்போதும் போகத்தில் அருவருப்பு இருந்தமையின், பிரவிருத்தியின் அபாவமே கூறப்பட்டிருக்கிறது. சிகித்துவஜனுக்கு ஞானத்தின் பின் அதிகப் பிரவிருத்தி உண்டாயிருந்ததாக வாசிஷ்டத்தில் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது.
 
இவ்வாறு ஞானிகளுக்கு அனேகவிதமான விலக்ஷண வியவகாரங்கள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அவர்கள் எல்லோருக்கும் ஞானம் சமானமாம். அதன் பயனாகிய மோட்சமும் சமானமாகும். பிராரப்த பேதத்தால் வியவகாரத்தில் பேதமிருக்கின்றது. வியவகாரம் குறைதலால் ஜீவன்முக்தியின் சுகம் அதிகப்படுகின்றது. வியவகாரம் அதிகரித்தலால் ஜீவன் முக்தியின் சுகம் குறைகின்றது.
 
இதில் சிலர் இவ்வாறு சந்தேகிக்கின்றனர். ஜீவன் முக்தியின் சுகத்தை விட்டுத் துச்சமான போகத்தில் பிரவிருத்திக்கின்றவன் விதேக மோட்சத்தையும் விட்டு வைகுண்டாதி லோகங்களை இச்சித்து அந்த லோகங்களுககுச் செல்வான். இந்த சந்தேகம் தவறானது. ஏனெனின், ஜீவன் முக்திச் சுகத்தின் தியாகமும் போகத்தில் பிரவிருத்தியும் ஞானயின் பிராரப்த பலத்தினால் சம்பவிக்கின்றன. விதேக மோட்சத்தின் தியாகமும் பரலோகம் செல்வதும் சம்பவிக்கின்றதில்லை. ஏனெனின், ஞானியின் பிராணன் வெளியில் செல்வது கிடையாது. ஆதலால் பரலோகத்தின் கமனம் சம்பவிப்பதில்லை. விதேக மோட்சத்தின் தியாகமும் சம்பவிப்பதில்லை. ஏனெனின், ஞானத்தினால் அக்ஞானத்தின் நிவிருத்தி உண்டாய்ப் பிராரப்த போகத்தின் பின் ஸ்தூல சூட்சும சரீராகாரமான அக்ஞானம் சேதனத்தில் லயமாதலே விதேக மோட்சமாகும். மூலாக்ஞானம் எஞ்சியிருப்பின் நஷ்டமான அக்ஞானம் மீண்டும் உற்பத்தியாயினும் விதேக மோட்சம் சித்திக்கின்றதில்லை. அந்த மூல அக்ஞானத்திற்கு விரோதியான ஞானமுண்டாகவே அக்ஞானம் எஞ்சி இருப்பதில்லை. பிரமாணத்தால் நாசமான அக்ஞானம் மீண்டும் உற்பத்தி ஆவதில்லை. ஆதலால் விதேக மோட்சத்தின் அபாவமுண்டாகின்றதில்லை.
 
விதேக மோட்சத்தின் தியாகத்திலும், பரலோக அடைவதிலும் ஞானிக்கு இச்சையும் பொருந்துகின்றதில்லை. ஏனெனின், ஞானிக்கு இச்சை கேவலம் பிராரப்தத்தினால் உண்டாகின்றது. எவ்வளவு சாமக்கிரிகளின்றிப் பிராரப்தத்தின் போகம் சம்பவிக்கின்றதில்லையோ அவ்வளவு சாமக்கிரிகளைப் பிராரப்தம் உண்டாக்குகின்றது. இச்சையின்றிப் போகம் சம்பவிக்கின்றதில்லை. ஆதலால் ஞானியின் இச்சையும் பிராரப்தத்தின் பலனாகும்.
 
அன்னிய லோகத்திலாவது, இந்த லோகத்திலாவது அன்னிய சரீரத்தின் சம்பந்தம் ஞானிக்குப் பிராரப்தத்தினாலும் உண்டாகின்றதில்லை என்று பூர்வம் இந்த அத்தியாயத்தில் பிரதிபாதன் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலால் ஞானிக்குப் பிராரப்தத்தினால் விதேக மோட்சத்தின் தியாகத்திலாவது, பரலோக அடைவதிலாவது இச்சை உண்டாகின்றதில்லை.
 
ஜீவன்முக்திச் சுகத்திற்கு விரோதியான வர்த்தமான சரீரத்திலுள்ள அதிக போகத்தின் இச்சையோ, பிக்ஷா போஜனாதிகளில் போல் ஜனகாதிகளுக்கு சம்பவிக்கின்றது.
 
இவ்விடத்து இது ரகசியமாம். ஞானியின் பாஹியப் பிரவிருத்தி ஜீவன் முக்திக்கு விரோதியன்று. ஆனால், ஜீவன் முக்தியின் விலக்ஷண சுகத்திற்கு விரோதியாம். ஏனெனின், ஆத்மா நித்திய முக்தமாகும். அவித்யாவினால் அதற்குப் பந்தம் பிரதீதியாகின்றது. எந்தக் காலத்தில் ஞானம் உண்டாகின்றதோ அந்தக்காலத்தில் அவித்யாவினால் உண்டான பந்தப் பிராந்தி உண்டாகின்றதில்லை. ஞானமுண்டான பின்னர்ப் பந்தப் பிராந்தி உண்டாகின்றதில்லை. சரீரத்தோடு கூடியிருப்பவனுக்குப் பந்தப் பிராந்தியின் அபாவமே ஜீவன்முக்தியென்று கூறப்படும். தேகாதிகளின் பிரவிருத்தியிலும் நிவிருத்தியிலும் ஞானிக்கு ஆத்மாவில் பந்தப் பிராந்தி உண்டாவதில்லை. ஆதலால் பாஹியப் பிரவிருத்தியினாலும் ஜீவன் முக்தி நிவிருத்தி ஆகின்றதில்லை. ஆயினும் பாஹியப் பிரவிருத்தியில் ஜீவன் முக்தனுக்கு விலக்ஷண சுகமுண்டாகின்றதில்லை. ஏகாக்கிரத்தன்மை ரூப அந்தக்கரண பரிணாமத்தினால் சுகமுண்டாகின்றது. அந்த ஏகாக்கிரத் தன்மையாகிய பரிணாமம் பாஹிய விருத்தியில் உண்டாகின்றதில்லை.
 
இவ்வாற்றால் பிராரப்தத்தினால் ஞானிகளின் வியவகாரம் பலவிதமாக இருக்கின்றது. ஆனால், யாருடைய பிராரப்தம் அதிகப் பிரவிருத்திக்கு ஹேதுவாக இருக்கின்றதோ அவருடைய பிராரப்தம் மந்தப் பிராரப்தம் எனப்படுகிறது. ஏனெனின், அதிகப் பிரவிருத்தி ஏகாக்கிரத் தன்மைக்கு விரோதியாகவே இருக்கின்றது. ஏகாக்கிரத் தன்மையின்றி நிருபாதிக ஆனந்தம் பிரதீதியாகின்றதில்லை. இது சமாதி நிரூபணத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.
 
ஞானிக்குச் சகல அனாத்ம பதார்த்தங்களிலும் மித்யா புத்தி உண்டாகின்றது, ராகம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால் பிரவிருத்தி சம்பவிக்காது என்று முன்பு கூறப்பட்டது. அச்சங்தேகமும் பொருந்தாது. ஏனெனின், தேகத்தில் மித்யா புத்தியும் ஞானிக்கு உண்டாகின்றதாம். ஆயினும், தேகத்திற்கு அனுகூலமான பிக்ஷாதிகளில் கேவலம் பிராரப்தத்தினால் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றது. எந்த ஞானிக்கு அதிக போகத்தின் பொருட்டுப் பிராரப்தம் இருக்கின்றதோ அந்த ஞானிக்கு அதிகப் பிரவிருத்தியும் உண்டாகிறது.
 
எங்ஙனம் வித்தையாடியின் வேடிக்கையை மித்யாயென்றறிந்து அதைப் பார்க்க எல்லா ஜனங்களும் பிரவிருத்திக்கின்றார்களோ, அங்ஙனமே சர்வ பதார்த்தங்-களிலும் ஞானிக்கு மித்யா புத்தியிருக்கினும் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றது.
 
யாருக்கு எந்தப் பதார்த்தத்தில் தோஷ திருஷ்டியிருக்கின்றதோ அவருக்கு அந்தப் பதார்த்தத்தில் பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதில்லை. ஞானிக்கு அனாத்ம பதார்த்தத்தில் தோஷ திருஷ்டியிருக்கின்றது, ராகமில்லை. ஆதலால் பிரவிருத்தி இருக்கும் என்பதில்  பொருந்துகின்றதில்லை என்று கூறினால் அதுவும் பொருந்தாது. ஏனெனின். எந்த அபத்தியம் செய்வதால் ரோகியால் அன்வய வியதிரேகங்களால் தோஷமிருப்பதாக நிச்சயிக்கப்பட்டிருக்கின்றதோ, அந்த அபத்தியம் செய்வதில் பிராரப்தத்தால் எங்ஙனம் ரோகிக்கு பிரவிருத்தி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே ஞானிக்கு தோஷ திருஷ்டியிருப்பினும் பிராரப்தத்தினால் சர்வ வியவகாரங்களிலும் பிரவிருத்தித்தல் பொருந்துகின்றது. இவ்வாற்றால் ஞானியின் வியவகாரத்திற்கு நியமமில்லை.
 
இந்தப் பட்சம் வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகளால் விஸ்தாரமாய்த் திருப்தி தீபத்தில் பிரதிபாதனம் செய்யப்பட்டிருக்கிறது. ஆதலால் தத்துவதிருஷ்டியின் விவகாரம் நியமமின்றி இருக்கின்றது. சமாதிரூப நியமவிதியைக் கேட்டுத் தத்துவதிருஷ்டி சிரிக்கின்றான்.
 
இவ்வாறு சிறிதுகாலம் சஞ்சாரம் செய்து நல்ல ஞானமடைந்த தத்துவதிருஷ்டி தனது பிராரப்த போகங்களை அனுபவித்தான். பின்னர் அவன் பிராணன் அவ்விடத்திலேயே லீனமாய்விட்டது.
 
பிராரப்த போகத்தின் பின்னர் ஞானியின் பிராணன் கமனம் செய்வதில்லை. ஆதலினால் தத்துவதிருஷ்டியின் பிராணன் லீனமாய்விட்டதென்று கூறப்பட்டது. ஞானிக்கு சரீரத்தை விடுவதில் கால விசேஷங்களின் அபேக்ஷையில்லை. உத்தராயணத்திலாவது தட்சிணாயத்திலாவது சரீரத்ததை விடுதல் கூடும். எவ்விதத்தினாலும் அவன் முக்தனே. அங்ஙனமே தேச விசேஷத்தின் அபேக்ஷையுமில்லை. காசி முதலிய புண்ணிய தேசங்களிலாவது, மிக மலின தேசங்களிலாவது ஞானிக்குத் தேக வீழ்ச்சியுண்டாம். எவ்விதத்தினாலும் அவன் முக்தனே. அங்ஙனமே ஆஸன விசேஷங்களின் அபேக்ஷையுமில்லை. பூமியில் சவாசனத்திலிருந்து கொண்டாவது, சித்தாசனத்திலிருந்து கொண்டாவது சரீரத்தை விடுதல் கூடும்.
 
அங்ஙனமே சாவதானமாய்ப் பிரம்ம சிந்தனை செய்து கொண்டாவது ரோகத்தினால் வியாகூலத்தையடைந்து ஐயோ, ஐயோ என்று அலறிக் கொண்டாவது தேகத்தை விடுதல் கூடும். எவ்விதத்தினாலும் அவன் முக்தனே. ஏனெனின், எந்தக் காலத்தில் ஞானத்தால் அக்ஞானம் நிவிருத்தியாயிற்றோ, அந்தக் காலத்திலேயே ஞானி முக்தனாகிவிட்டான். ஆதலால் ஞானிக்கு விதேக மோட்சத்தில் தேச கால ஆசனாதிகளின் அபேக்ஷையில்லை.
 
எங்ஙனம் ஞானிக்குத் தேக வீழ்ச்சியில் தேச காலாதிகளின் அபேக்ஷை இல்லையோ, அங்ஙனமே ஞானத்தின் நிமித்தமான சிரவணத்திலும் தேச கால ஆசனாதிகளின் அபேக்ஷையில்லை.
 
உபாசகனுக்கு தேசகாலாதிகளின் அபேக்ஷையிருக்கின்றது. பீஷ்மர் உத்தராயணத்திலன்றிப் பிராணத் தியாகம் செய்யவில்லையாயினும், பீஷ்மர் முதலியோர் அதிகாரி புருஷர்களாவர். ஆதலால் உபாஸகர்களுடைய உபதேசத்தின் பொருட்டு அவர்கள் காலவிசேஷத்தை அபேக்ஷித்தார்கள்.
 
வசிஷ்டர், பீஷ்மர் முதலியோர் அதிகாரிகளாக இருந்ததால்தான், அவர்களுக்கு அனேக ஜன்மங்கள் உண்டாயின. ஏனெனின், அதிகாரி புருஷனுக்கு ஒரு கல்பம்வரை பிராரப்தமிருக்கின்றது. கல்பம் முடிந்தாலன்றி விதேக மோட்சம் உண்டாகின்றதில்லை. கல்பத்திற்குள்ளேயே அவர்களுக்கு இச்சையின் வலியால் அனேக சரீரங்கள் உண்டாகின்றன. அங்ஙனமாயினும் ஆத்ம ஸ்வரூபத்தில் அவர்களுக்கு ஜனன மரணப் பிராந்தி உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால் அவர்கள் ஜீவன் முக்தர்களாவர். இந்த அதிகாரி புருஷர்களின் வியவகார முற்றும் பிறருடைய உபதேச நிமித்தமாகவே இருக்கின்றது.  ஏனைய ஞானிகளின் வியவகாரத்தில் ஒரு நியமமுமில்லை. இந்த அபிப்பிராயத்தால் தத்துவதிருஷ்டியின் தேகவீழிச்சிக்குத் தேசகால ஆசனாதிகள் ஒன்றம் கூறப்படவில்லை.
 
இரண்டாவது சிஷ்யனாகிய அதிருஷ்டியானவன் அந்தக் கங்கைக்கரையை சுபஸ்தானமாகக் கொண்டு எகாந்தமும், அதிபவித்திரமுமான இடத்தில் பிரம்மத் தியானம் செய்து சாஸ்திரப்படி தேகத்தை விட்டு முற்கூறிய மார்க்கமாய்ச் சென்று பிரம்மத்தை அடைந்து அதிக ஆனந்தத்தை அடைந்தான்.
 
எங்ஙனம் ஞானிக்கு தேசகாலங்களின் அபேக்ஷையில்லையோ அங்ஙனமே உபாஸகனுக்கு அதற்கு எதிர்மறையாக (தேசகாலங்களின் அபேக்ஷை உண்டென்று) அறிக.
 
உத்தமமான தேசங்களிலும், உத்தமமான உத்தராயணாதி காலங்களிலும் உபாஸகன் சரீரத்தைவிடின் அப்போது உபாஸனையின் பலனுண்டாகின்றது. ஞானிக்கு மரண சமயத்தில் சாவதானத்தன்மையால் ஞேயத்தின் ஸ்மிருதி இருக்கவேண்டுமென்னும் அபேக்ஷையில்லை. உபாஸகனுக்கு மரண சமயத்தில் தியேயத்தினது ஸ்வரூபத்தின் ஸ்மிருதி இருத்தல் வேண்டும் என்னும் அபேக்ஷை இருக்கின்றது.
 
எந்தத் தியேயத்தை முன்னர்த் தியானம் செய்திருக்கின்றானோ அந்தத் தியேயத்தின் ஸ்மிருதி மரண சமயத்திலுண்டானால் அப்போது உபாஸனையின் பலனுண்டாகின்றது. எங்ஙனம் தியேயத்தின் ஸ்மிருதி வேண்டுமோ அங்ஙனமே, தியேயப் பிரம்மத்தை அடைய 5வது அத்தியாயத்தில் கூறிய மார்க்கத்தின் ஸ்மிருதியும் வேண்டும். ஏனெனின், மார்க்க சிந்தனையும் உபாஸனைக்கு அங்கமாம்.
 
ஞானத்தின் பொருட்டுச் செய்யும் சிரவணத்தில் தேசகால ஆசனங்களின் அபேக்ஷையில்லை. தியானத்தில் உத்தமமான தேசம், நிரந்தரமான காலம், சித்தாதி ஆசனங்கள் முதலியன அபேக்ஷிக்கப்படுகின்றன. அதனால் அதிருஷ்டிக்கு உத்தம தேசமான கங்காதீர்த்திலிருப்பும் மரண சமயத்திலும் யோக சாஸ்திரக் கிரமப்படித் தேகவீழ்ச்சியும் கூறப்பட்டன.
 
சகல சாஸ்திரங்களுக்கும் பிரம்ம ஞானத்தின் காரணத் தன்மை.
மூன்றாவது சிஷ்யனாகிய தர்க்கதிருஷ்டி குருமுகமாக உபதேசம் பெற்று, கேட்ட அர்த்தத்தில் பிற சாஸ்திரங்களின் விரோதத்தை தள்ளுவதற்காகச் சர்வ சாஸ்திரங்களின் அபிப்பிராயத்தையும் விசாரணை செய்து இவ்வாறு நிச்சயம் செய்தான்.
 
சர்வ சாஸ்திரங்களின் பரமப் பிரயோஜனம் மோட்சமாம். மோட்சத்திற்கு சாதனம் ஞானமாம். அந்த ஞானம் அத்வய நிச்சய ரூபமாம். பேத நிச்சயம் யதார்த்த ஞானமன்றாம். எல்லா சாஸ்திரங்களும் சாட்சாத்தாகவாவது, பரம்பரையாகவாவது பிரம்மஞானத்திற்கு ஹேதுக்களாம்.
 
ஸம்ஸ்கிருத வைகரி வாக்கின்படி பதினெட்டுப் பிரஸ்தானங்களிருக்கின்றன. அவற்றுள் சில கர்மத்தைப் பிரதிபாதனம் செய்கின்றன. சில விஷய சுகத்தின் உபாயங்களைக் கூறுகின்றன. சில பிரம்மத்திற்குப் பின்னமான தேவதைகளின் உபாஸனையைப் போதிக்கின்றன.
 
அங்ஙனமே ஞானத்தின் பொருட்டுள்ள நியாய சாங்கியாதி சாஸ்திரங்களும் பேத ஞானத்தையே யதார்த்த ஞானமென்று கூறுகின்றன. ஆதலால் எல்லாவற்றிற்கும் அத்வைதப் பிரம்மத்தைப் போதிக்கும் தன்மை பொருந்தாது. ஆயினும், சகல சாஸ்திரங்களின் கர்த்தாக்களும் சர்வக்ஞர்களாயும் கிருபாநிதிகளாயுமிருக்கின்றார்கள். ஆதலால் அவர்களால் செய்யப்பட்ட மூல சூத்திரங்களின் அர்த்தம் வேதானுசாரமாகவே இருக்கின்றது. மூல சூத்திரகாரருடைய அபிப்பிராயங்களுக்கு விலக்ஷணமாய் சிலர் விளக்கவுரை செய்தார்கள். ஆனால் சகல சாஸ்திரங்களின் அர்த்தமும் வேதானுசாரமாகவே இருக்கின்றது. இதைத் தர்க்கதிருஷ்டி உத்தம சம்ஸ்காரத்தால் நிச்சயம் செய்தான்.
 
பிரம்ம வித்யாவின் 18 பிரஸ்தானங்கள் இவைகளாம். 4-வேதங்கள், 4-உபவேதங்கள், 6-வேதாங்கங்கள், புராணம், நியாயம், மீமாம்சை, தர்மசாஸ்திரம் என்றிவ்வாறு வைகரி வாக்குரூப வித்யாவின் 18 வகைகளாம். அவற்றைப் பிரஸ்தானங்கள் என்பர்.
 
நான்கு வேதங்களான ரிக், யஜுர், சாமம், அதர்வனம் என்பவற்றுள் சில வசனங்கள் ஞேயப் பிரம்மத்தினைப் போதிக்கின்றன. சில தியேயத்தினைப் போதிக்கின்றன. கர்மத்தைப் போதிக்கும் வேத வசனத்திற்கும் அந்தக்கரண சுத்தி வாயிலாக ஞானமே பிரயோஜனம்.
 
பிரவிருத்தியில் எந்த வேத வசனத்திற்கும் அபிப்பிராயமில்லை. ஆனால் நிஷித்தமாகிய ஸ்வாபாவிகப் பிரவிருத்தியினின்றும் நிவிர்த்திப்பதில் அபிப்பிராயமாம். ஆதலால் அபிசாராதி கர்மத்தைப் பிரதிபாதிக்கின்ற அதர்வண வேதத்திற்கும் நிவிருத்தியில் தாத்பர்யமாம். துவேஷத்தினால் சத்துருவைக் கொல்வதில் ஒருவன் பிரவிருத்திப்பானாயின், அவனை விஷம் கொடுத்தலினால், அல்லது சுடுவதனால் கொல்லாமலிருப்பதற்காக அபிசார கர்மங்களாகிய சியேனயாகாதிகள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. சத்துருவைக் கொல்லும் பொருட்டான கர்மம் அபிசாரமெனப்படும். இத்தன்மையது சியேனம் என்னும் யக்ஞமாம்.
 
சியேன யாகத்தைப் போதிக்கின்ற வேத வசனத்திற்கு சத்துருவைக் கொல்ல இச்சிக்கின்றவன் சியேன யாகத்தில் பிரவிருத்திக்க என்பது அர்த்தமன்று. ஆனால் சத்துருவைக் கொல்ல இச்சிக்கின்றவன் சியேன யாகத்திற்கு வேறான விஷம் கொடுத்தல் முதலிய சத்துருவைக் கொல்லும் உபாயங்களை பயன்படுத்தக்  கூடாதென்பதாம். இவ்விதமாகத் துவேஷத்தால் கிடைத்த விஷங்கொடுத்தல் முதலியவற்றினின்றும் நிவிருத்திப்பதில் சியேனயாகத்தை அறிவிக்கும் வசனத்திற்கு அபிப்பிராமாகும், பிரவிருத்தியிலில்லை. ஏனெனின், பிரவிருத்தி துவேஷத்தால் பிராப்தமாகும். எது அன்னியத்தால் பிராப்தமாகின்றதோ அது வாக்கியத்திற்கு அபிப்பிராயமாகாது.
 
இவ்வாறு அதர்வண வேதம் முழுவதற்கும் நிவிருத்தியில் தாத்பர்யமாம். ஏனைய மூன்று வேதங்களில் கர்மத்தைப் போதிக்கும் வாக்கியங்கட்கு அந்தக்கரண சுத்தி வாயிலாக ஞானத்தில் உபயோகமுண்டென்பது தெளிவாக இருக்கிறது.
 
நான்கு உபவேதங்கள். ஆயுர்வேதம், தனுர்வேதம், காந்தர்வவேதம், அர்த்தவேதம் என்று நான்கு வகையாக இருக்கின்றது.
 
ஆயுர் வேதத்தின் கர்த்தாக்கள் பிரம்மா, பிரயாபதி, அஸ்வினி குமாரர்கள், தன்வந்திரி முதலியவர்களாவர். சரகம் வாக்பட்டம் முதலிய சிகிச்சா சாஸ்திரங்களும், வாத்ஸ்யாயானரால் செய்யப்பட்ட காம சாஸ்திரமும் ஆயுர் வேதத்தில் அடங்கியனவாம். ஏனெனின், காம சாஸ்திரத்திற்கு விஷயமான வித்தையாடியின் ஸ்தம்பனாதிகளும் சரகர் முதலியோரால் கூறப்பட்டு இருக்கின்றன. அந்த ஆயுர்வேதத்திற்கு வைராக்கியத்திலேயே அபிப்பிராயமாம். ஏனெனின், ஆயுர்  வேதத்தின்படி ரோகாதிகள் நிவிருத்தி ஆயினும் மீண்டும் ரோகாதிகள் உண்டாகின்றன. ஆதலால் லௌகிக உபாயங்கள் எல்லாம் துச்சமாயிருக்கின்றன. இவ்வர்த்தத்தில் ஆயுர் வேதத்திற்கு அபிப்பிராயமாம். ஓளஷத தானம் முதலியவற்றால் புண்ணியம் உண்டாக அந்தக்கரணசுத்தி வாயிலாகவும் ஞானத்தில் ஆயுர் வேதம் உபயோகமாகின்றது.
 
தனுர் வேதம் விசுவாமித்திரரால் செய்யப்பட்டது. இதில் ஆயத நிருபணம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. முக்தம், அமுக்தம், முக்தாமுக்தம் இயந்திர முக்தம் என ஆயுதங்கள் நான்கு வகையாம். சக்கராதிகள் கையால் விடப்படுவதால் முக்தமெனப்படுகின்றன. வாள் முதலியன அமுக்தமெனப்படுகின்றன. ஈட்டி முதலியன முக்தாமுக்தமெனப்படுகின்றன. அம்பு, குண்டு முதலியன யந்திரமுக்தம் எனப்படுகின்றன. இவ்வாறு நான்கு பிரகாரமாக ஆயதங்கள் இருக்கின்றன. அவற்றுள் முக்தத்தை அஸ்திரமென்பர்  அமுக்தத்தை சஸ்திரமென்பர். இந்த நான்குவித ஆயுதங்களுக்கும் பிரம்மா, விஷ்ணு, பசுபதி, பிரஜாபதி, அக்னி, வருணன் முதலிய தேவதைகளும் மந்திரங்களும் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. சத்திரிய குமாரர்களும் அவர்களை அனுசரித்த பிராம்மணாதிகளும் அதிகாரிகளென்று கூறப்படுகிறார்கள். அவர்கள் பதாதிகள், ரதாரூடர்கள், அசுவாரூடர்கள், கஜாரூடர்களென நான்கு பேதமாகக் கூறப்படுகின்றார்கள். மற்றும் யுத்தத்தில் சகுண மங்கலங்களும் கூறப்பட்டு இருக்கின்றன.
 
இவ்வளவு அர்த்தமும் தனுர் வேதத்தின் முதல் பாதத்தில் கூறப்பட்டிருக்கிறது. ஆச்சாரியாருடைய லட்சணமும் அவரிடத்திருந்து சாஸ்திரத்தை கிரகிக்கின்ற முறைமையும் இரண்டாம் பாதத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. குரு சம்பிரதாயத்தால் அடையப்பெற்ற சஸ்திரத்தின் அப்யாஸமும், மந்திர சித்தி தேவதா சித்திகளின் பிரகாரங்களும் மூன்றாம் பாதத்தில் கூறப்பட்டிருக்கிறது. சித்தியான மந்திரத்தின் பிரயோஜனம் நான்காம் பாதத்தில் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது.
 
இவ்வளவு விஷயங்கள் தனுர்வேதத்தில் இருக்கின்றன. இந்தத் தனுர்வேதம் பிரம்மா பிரஜாபதி முதலியோர்களினின்றும் விசுவாமித்திரருக்கு கிடைத்தது. அவர் இதைப் பிரகடனம் செய்தார். விசுவாமித்திரரிடத்தினின்றும் தனுர் வேதம் உண்டாகவில்லை. துஷ்டர்கள் திருடர்கள் முதலியவர்களினின்றும் ஜனங்களை காப்பாற்றுகின்ற சத்திரியர்களின் தர்மத்தைத் தனுர்வேதம போதிக்கின்றது. ஆகையால் அதற்கும் அந்தக்கரண சுத்தியால் ஞானவாயிலாக மோட்சத்தை அடையலாம்.
 
காந்தர்வ வேதம் பரதரால் பிரகடனம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. அதில் ஸ்வர, தாள, மூர்ச்சனா சகித கீதம், நடனம், வாத்தியம் என்பன விஸ்தாரமாய கூறப்பட்டிருக்கின்றன. தேவதைகளின் ஆராதனையும், நிர்விகல்ப சமாதி சித்தியும் காந்தர்வ வேதத்தின் பிரயோஜனமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. ஆதலால் அதற்கும் அந்தக்கரணத்தின் ஏகாக்கிரத் தன்மையால் ஞான வாயிலாக மோட்சமே பிரயோஜனமாம்.
 
அர்த்த வேதமும் அனேகவிதமாம். நீதி சாஸ்திரம், அசுவசாஸ்திரம், சிற்ப சாஸ்திரம், பாக சாஸ்திரம் முதலிய தனப்பிராப்தியின் உபாயங்களை போதிக்கும் சாஸ்திரங்கள் அர்த்தவேதமெனப்படும். தனப் பிராப்தியின் சகல உபாயங்களிலும் நிபுணனாயிருக்கும் புருஷனுக்கும் பாக்கியமின்றித் தனம் கிடைக்கின்றதில்லை. ஆதலால் அர்த்த வேதத்திற்கும் வைராக்கியத்திலேயே தாத்பர்யமாம்.
 
நான்கு வேதங்களுக்கும் ஆறு அங்கங்கள் உள்ளது. அவைகள் சிட்சை, கற்பம், வியாகரணம், நிருக்தம், ஜோதிடம், பிங்களம் ஆகியவைகளாகும். இவைகள் வேதத்திற்கு உபயோகமாயிருப்பதால் வேதத்தின் அங்கங்கள் எனப்படுகின்றன. அவற்றுள் சிக்ஷையை செய்தவர் பாணினி. வேதத்தின் சப்தங்களில் அக்ஷரங்களினது ஸ்தானங்களின் ஞானமும் உதாத்த, அனுதாத்த, ஸ்வரங்களின் ஞானமும் சிக்ஷையால் உண்டாகின்றன. வேதத்தின் வியாக்கியான ரூப அனேகப் பிரதிசாகை என்னும் கிரந்தங்கள் உள்ளது. அவையும் சிக்ஷைக்குட்பட்டவையாகும்.
 
அங்ஙனமே கற்ப சூத்திரங்களினின்றும் வேதத்தில் போதிக்கப்படுகின்ற கர்மங்களை அனுஷ்டிக்கும் முறை அறியப்படுகின்றது. யக்ஞத்தைச் செய்து வைக்கும் பிராமணன் ரித்விக்கென்ற அழைக்கப்படுகின்றான். அவர்களது வேறு வேறாகச் செய்ய யோக்கியமான கர்மங்களின் கிரமங்களை அறிவிப்பான கற்ப சூத்திரங்களாம். இந்தக் கற்ப சூத்திரத்தைச் செய்தவர் காத்தியாயனர். ஆசவலாயனர் முதலிய முனிகளாவர். கற்ப சூத்திரமும் வேதத்திற்கு உபயோகமாக இருத்தலால் வேதத்தின் அங்கமாம்.
 
அங்ஙனமே வியாகரணத்தால் வேதத்தினது சப்தங்களின் சுத்தத் தன்மையின் ஞானமுண்டாகின்றது. அந்த வியாகரண சூத்திர ரூப எட்டு அத்தியாயங்கள் பாணினி முனிவரால் செய்யப்பட்டிருக்கின்றன. காத்தியாயனரும், பதஞ்சலியும் அந்த சூத்திரங்களுக்கு வியாகயான ரூபமாக வார்ததிகமும், பாஷ்யமும் செய்து இருக்கின்றார்கள். வேறு வியாகரணங்களில் வேதத்தினது சப்தங்கள் விசாரிக்கப்படவில்லை. ஆதலால் புராணாதிகளில் அவை உபயோகம் உள்ளனவாம்  ஆனால் வேதத்திற்கு உபயோகமானவையன்று. பாணினியால் செய்யப்பட்ட வியாகரணம் வேதங்களின் சப்தங்களினது சித்தியையும் செய்கின்றது. ஆதலால் வேதத்தின் அங்கமாம்.
 
அங்ஙனமே யாஸ்னர் என்னு முனி 18 அத்தியாய வடிவ நிருக்தத்தை செய்து இருக்கின்றார். அதில் வேதமந்திரங்களில் பிரசித்தமில்லாத பதங்களின் அர்த்தங்களைப் போதிக்கும் பொருட்டுப் பெயர்கள் நிரூபிக்கப்பட்டிருக்கின்றன. ஆதலால் வைதிக அப்பிரசித்த பதங்களின் அர்த்த ஞானத்தில் உபயோகியாக இருத்தலின் நிருக்தமும் வேதத்தின் அங்கமாம். ஸம்ஞையை (பெயரை) போதிக்கின்ற ஐந்து அத்தியாய ரூபமான நிகண்டு என்னும் கிரந்தத்தை யாஸ்கர் செய்திருக்கின்றார். அதுவும் நிருக்தத்திற்கு அந்தர்ப் பூதமாயிருக்கின்றது. அதரசிம்மன், ஹேமாத்ரி முதலியோரால் செய்யப்பட்ட பெயர்களைப் போதிக்கும் நிகண்டுகள்யாவும் நிருக்தத்தில் அடங்கியனவாம்.
 
அங்ஙனமே ஆதித்தியர், கர்க்கர் முதலியவர்களால் செய்யப்பட்ட ஜோதிடமும் வேதத்தின் அங்கமாயிருக்கின்றது. ஏனெனின். வைதிக கர்மத்தின் ஆரம்பத்தில் காலத்தின் ஞானம் வேண்டும். அந்தக் காலத்தின் ஞானம் ஜோதிடத்தால் உண்டாகின்றது. ஆகையால் இதுவும் வேதத்தின் அங்கமாகும்.
 
பிங்கள முனிவரால் எட்டு அத்தியாயங்களை அடங்கிய சூத்திரத்தால் சந்தஸ் நிரூபிக்கப்பட்டிருக்கிறது. அவற்றால் வேதத்தில் கூறிய காயத்திரி முதலிய சந்தசுகளின் ஞானமுண்டாகின்றது. ஆகையால் பிங்களர் செய்த சூத்திரமும் வேதத்தின் அங்கமாம்.
 
இவ்வாறும் வேதத்தின் அங்கங்களாம். அவற்றுள், வேதத்தில் உபயோகம் இல்லாத அர்த்தங்களும் பிரசங்கத்தால் நிரூபிக்கப்பட்டன  பிரதானத் தன்மையால் நிரூபிக்கப்படவில்லை. ஆதலால் வேதத்தின் பிரயோஜனமே இந்த ஆறு அங்கங்களின் பிரயோஜனமாம்.

 

பதினெட்டு புராணஈ உபபுராணங்களின் அர்த்தம்.
புராணங்கள் பதினெட்டு வகையாக இருக்கின்றது. அவைகள் வியாசர் என்னும் முனிவரால் செய்யப்பட்டன. அவை பிரம்மம், பத்மம், வைஷ்ணவம், சைவம், பாகவதம், நாரதீயம், மார்க்கண்டேயம், ஆக்ஞேயம், பவிஷியத், பிரம்ம வைவர்த்தம், லைங்கம், வாராஹம், ஸ்கந்தம், வாமனம், கூர்மம், மாத்ஸ்யம், காருடம், பிரம்மாண்டம் ஆகியவைகளாகும். இந்த பதினெண் புராணங்ளும் வியாசரால் செய்யப்பட்டன. அங்ஙனமே காளி புராண முதலிய வேறு அனேக புராணங்களிருக்கின்றன. அவை உபபுராணங்களாம். சிலர் அவைகளும் 18ஆக இருக்கின்றன என்று கூறுகின்றனர். பாகவதம் இரண்டிருக்கின்றது. ஒன்று வைஷ்ணப பாகவதமாம்  இன்னொன்று பகவதீ பாகவதமாம். ஒவ்வொன்றிலும் பதினெண்ணாயிரம் கிரந்தங்கள் உள்ளது. ஒவ்வொன்றிலும் 12 ஸ்கந்தங்கள் உள்ளது. ஆனால், அவற்றுள் ஒன்று புராணமாம் மற்றொன்று உபபுராணமாம். இவ்விரண்டும் வியாசரால் செய்யப்பட்டனவாம். ஆதலால் இரண்டும் பிரமாணங்களாம். எங்ஙனம் வியாசர் புராணங்ளைச் செய்தாரோ அங்ஙனமே சில உபபுராணங்களையும் செய்திருக்கினறார். சில உபபுராணங்கள் பராசரர் முதலிய வேறு சர்வக்ஞ முனிகளால் செய்யப்பட்டிருக்கின்றன. ஆகையால் உப புராணங்களும் பிரமாணங்களாம்.
 
உபநிஷத்தின் பொருளே புராண உபபுராணங்களின் பொருளாம். இவ்வார்த்தை மேற் பிரதிபாதிக்கப்படும்.
 
நியாய வைசேஷிக சூத்திரங்களின் பலன்.
கௌதம முனவரால் நியாய சூத்திரம் ஐந்து அத்தியாய ரூபமாகச் செய்யப்பட்டு இருக்கின்றது. அதில் யுக்தி பிரதானமாம். யுக்தி சித்தாந்தத்தால் புருஷனுக்குத் தீவிர புத்தியுண்டாகின்றது  அப்பொழுது மனனம் பண்ணுவதில் சமர்த்தனாகின்றான். ஆகையால், யுக்திப் பிரதானமான நியாய சூத்திரத்திற்கும் மனன வாயிலாக வேதாந்த ஜன்னிய ஞானமே பலனாம். கணாதரென்னும் முனிவர் பத்து அத்தியாய ரூபமான வைசேஷிக சூத்திரங்களை எழுதி இருக்கின்றார். அவையும் நியாயத்தில் அந்தர்ப்பூதமாம்.
 
மீமாம்சை இருவகையாம். ஓன்று தர்மமீமாம்சை, மற்றொன்று பிரம்ம மீமாம்சை ஆகும். தர்மமீமாம்சையினைப் பூர்வமீமாம்சை என்பர். பிரம்ம மீமாம்சையினை உத்தர மீமாம்சையென்பர்.
 
தர்மமீமாம்சை 12 அத்தியாயமாம். அதற்கு ஜைமினி என்னும் முனிவர் கர்த்தாவாவார். கர்மத்தை அனுஷ்டிக்கும் விதி இதில் சொல்லப்பட்டிருக்கிறது. ஆதலால் விதியுடன் கர்மத்தில் பிரவிர்த்தித்தல் தர்மமீமாம்சையின் பலனாம். கர்மத்தில் ஈடுபடுவதால், அந்தக்கரண சுத்தியும் அதினின்றும் ஞானமும், ஞானத்தால் மோட்சமும் உண்டாகின்றன. இவ்விதமாகத் தர்ம மீமாம்சைக்கு மோட்சமே பலனாகின்றது. தர்ம மீமாம்சையின் 12 அத்தியாயங்களில் பரஸ்பர அர்த்த பேதமிருக்கின்றது. அது கடினமாக இருப்பதால் இவ்விடத்தில் எழுதப்படவில்லை. ஜைமினியால் ஐந்து அத்தியாய ரூபமாகச் சங்கர்ஷண காண்டம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. அதில் உபாஸனை கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. அந்தச் சங்கர்ஷண காண்டமும் தர்ம மீமாம்சையில் அந்தர்ப் பூதமாயிருக்கின்றது.
 
உத்தரமீமாம்சை நான்கு அத்தியாயமாக இருக்கின்றது. அதன் கர்த்தா வியாசராவார். ஓவ்வொரு அத்தியாயத்திலும் நான்கு நான்கு பாதங்கள் இருக்கின்றன. எல்லா உபநிஷத் வாக்கியங்களும் பிரம்மத்தைப் பிரதிபாதனம் செய்கின்றன். உபநிஷத் வாக்கியங்களில் மந்த புத்தியுள்ள புருஷர்களுக்குப் பரஸ்பர விரோதங்கள் தோன்றுகின்றன. அவற்றின் பரிகாரம் இரண்டாவது அத்தியாயத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. மூன்றாவது அத்தியாயத்தில் ஞான உபாஸனைகளின் சாதன விசாரம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. நான்காவது அத்தியாயத்தில் ஞானவிசாரத்தின் பலன் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.
 
இந்தப் பிரம்ம மீமாம்ஸரூப சாரிரக சாஸ்திரமே சர்வ சாஸ்திரங்களிலும் பிரதானமாம். முமுக்ஷுவிற்கு இதுவே ஏற்றுக்கொள்ளத்தக்கதாம். இதற்கு வியாக்கியானரூப கிரந்தங்கள் அனேகமிருப்பினும், ஜகத்குரு ஸ்ரீசங்கரபகவத் பாதாசார்ய சுவாமிகளால் செய்யப்பட்ட பாஷியரூப வியாக்கியானமே முமுக்ஷுக்களால் கேட்கத்தக்கதாகும். அதற்கு ஞானவாயிலாக மோட்ச பலன் விளக்கமாகவே இருக்கின்றது.
 
ஸ்மிருதி முதலிய நூல்களின் கர்த்தாக்களும் பிரயோஜனமும்.
மனு, யாக்ஞவல்கியர், விஷ்ணு, யமன், அங்கிரா, வசிஷ்டர், தட்சர், ஸம்வர்த்தர், சாதாதபர், பராசரர், கௌதமர், சங்கர், லிகிதர், ஹாரிதர், ஆபஸ்தம்பர், சுக்கிரர், பிரஹஸ்பதி, வியாசர், காத்தியாயனர், தேவலர், நாரதர் முதலிய சர்வக்ஞர்களால் வேதானுசாரமாக ஸ்மிருதிகளென்னும் கிரந்தங்கள் செய்யப்பட்டிருக்கின்றன. அவைகள் தர்ம சாஸ்திரங்கள் எனப்படும். அவற்றில் வர்ணாசிரமங்களின் காயிக, வாசிக, மானசிக தர்மங்கள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அவற்றிற்கும் அந்தக்கரண சுத்தி வாயிலாக ஞானமுண்டாகி மோட்சம் சித்தியே பிரயோஜனமாயிருக்கின்றது. அங்ஙனமே, வியாசரால் மகாபாரதமும், வால்மீகியால் ராமாயணமும் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. அவைகளுக்கும் தர்ம சாஸ்திரத்தில் அந்தர்ப்பாவமுண்டாயிருக்கின்றது.
 
தேவதைகளை ஆராதிக்கும் பொருட்டுள்ள மந்திர சாஸ்திரமும் தர்ம சாஸ்திரத்தில் அந்தர்ப்பூதமாயிருக்கின்றது. தேவதைகளின் ஆராதனைக்கு அந்தக்கரண சுத்தி பிரயோஜனமாம். அங்ஙனமே, சாங்கிய சாஸ்திரம், யோக சாஸ்திரம், வைஷ்ணவ தந்திரம், சைவ தந்திரம் முதலியனவும் தர்ம சாஸ்திரத்தில் உள்ள ஆழமான, ரகசியமான, மற்றும் அறியப்படாத சூட்சுமமான கருத்துக்களாக உள்ளன. ஏனெனின், இவற்றிலும் மானஸ தர்மத்தின் நிரூபணமிருக்கின்றது.
 
சாங்கிய சாஸ்திரத்தின் பலன்
கபிலர் சாங்கிய சாஸ்திரத்தை ஆறு அத்தியாயங்களாக செய்திருக்கின்றார். அதன் முதல் அத்தியாயத்தில் விஷயம் நிரூபிக்கப்பட்டு இருக்கின்றது. இரண்டாவது அத்தியாயத்தில் மகத்தத்துவம், அகங்காரம் முதலிய பிரதானத்தின் காரியங்கள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. மூன்றாவது அத்தியாயத்தில் விஷயத்தினின்றும் வைராக்கியமுண்டாதல் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. நான்காவது அத்தியாயத்தில் விரக்தர்களுடைய சரித்திரமும், ஐந்தாவது அத்தியாயத்தில் சகல அர்த்தங்களும் சுருக்கமாய்க் கூறப்பட்டு இருக்கின்றன. பிரகிருதி புருஷர்களின் விவேகத்தினால் புருஷன் அசங்கன் என்னும் ஞானம் சாங்கிய சாஸ்திரத்தின் பிரயோஜனமாம். அந்தச் சாஸ்திரத்திற்கும் த்வம் பதத்தின் லட்சியார்த்த சோதனை வாயிலாக மகாவாக்கிய ஜன்னிய ஞானத்தில் உபயோகமிருத்தலால் மோட்சமே பலனாம்.
 
யோக சாஸ்திரத்தின் பலனும், சாரிரததில் புகன்றதோடு விரோதமின்மையும்.
யோக சாஸ்திரம் நான்கு பாதரூபமாம். அதன் கர்த்தா பதஞ்சலி முனிவராவர். அவர் சேஷாவதாரமாம். அத்திரி என்றவொரு ரிஷி சந்தியோபாஸனை செய்து கொண்டிருக்கும்போது அவருடைய அஞ்சலியில் வெளிப்பட்டுப் பூமியில் விழுந்தமையின், பதஞ்சலியென்னும் பெயர் வழங்கலாயிற்று.

 
அவர் சரீரத்தின் ரோகரூப மலத்தை நிவிர்த்திக்கும் பொருட்டுச் சிகிச்சை நூலைச் செய்திருக்கின்றார்  அசுத்த சப்தங்களின் உச்சாரண ரூப வாக்கின் மலத்தைப் போக்கப் பாணினி முனிவரின் வியாகரணத்திற்குப் பாஷியம் செய்திருக்கின்றார். அங்ஙனமே, விக்ஷேப ரூப அந்தக்கரண மலத்தைப் போக்க யோக சூத்திரங்களைச் செய்திருக்கின்றார். அதில் முதல் பாதத்தில் சித்த விருத்தியின் நிரோத ரூப சமாதியும் அதன் சாதனமான அப்யாஸம் வைராக்கிய முதலியனவும் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அங்ஙனமே இரண்டாவது பாதத்தில் விக்ஷேப சித்தமுள்ளவர்களுக்குச் சமாதி சாதனமாகிய யமம், நியமம், ஆசனம், பிராணாயாமம், பிரத்யாகாரம், தாரணை, தியானம், சமாதி எனச் சமாதியின் எட்டு அங்கங்கள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. மூன்றாவது பாதத்தில் யோகத்தின் பெருமைகள் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. நான்காவது பாதத்தில் யோகத்தின் பலனாகிய மோட்சம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.
 
இதிலிருந்து யோக சாஸ்திரமும் ஞான சாதனமான நிதித்யாஸனத்தைச் சம்பாதித்தல் வாயிலாக மோட்சத்திற்கு ஹேதுவாக இருக்கின்றது.
 
சாரிரக சூத்திரத்தில் சாங்கிய யோகங்களின் எந்தக் கண்டனம் செய்யப்பட்டு இருக்கின்றதோ, அது உபநிஷத்திற்கு விருத்தமாக உள்ள அவற்றின் வியாக்கியானங்களைக் கண்டித்திருக்கின்றதேயன்றி மூல சூத்திரத்தைக் கண்டனம் செய்யவில்லை.
 
பாஞ்சராத்திர பாசுபத தந்திரங்களின் பலன்.
அங்ஙனமே, நியாய வைசேஷிக சூத்திரங்களின் கண்டனமும் விருத்தமான வியாக்கியானத்தின் கண்டனமென்றே கொள்க. அங்ஙனமே நாரதரால் பாஞ்சராத்திரமென்னும் தந்திரம் செய்யப்பட்டிருக்கின்றது. அதில் வாசுதேவனிடத்தில் அந்தக்கரணத்தை நிறுத்துதல் கூறப்பட்டிருக்கிறது. அதற்கும் அந்தக்கரணத்தின் ஸ்திரத்தன்மையால் ஞான வாயிலாக மோட்சமே பலனாம். வைஷ்ணவ கிரந்தங்கள் யாவும் பாஞ்சராத்திரத்தில் அடங்குகின்றன. அந்தப் பாஞ்சராத்திரம் தர்ம சாஸ்திரத்தில் அடங்குகின்றது.
 
அங்ஙனமே, பாசுபத தந்திரத்தில் பசுபதியின் ஆராதனம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அதன் கர்த்தா பசுபதியாம். அதற்கும் அந்தக்கரணத்தின் நிச்சலத்தன்மை வாயிலாக மோட்ச சாதனமான ஞானம் பலனாம்.
 
சைவ நூல்களெல்லாம் பாசுபத தந்திரத்தில் அடங்கியிருக்கின்றன. அதுபோல கணேசன், சூரியன், தேவி என்பவர்களை உபாஸிக்கும் விதத்தை போதிக்கும் கிரந்தங்களுக்குச் சித்த ஏகாக்கிரத்தன்மை வாயிலாக ஞானம் பலனாம். இவையாவும் தர்ம சாஸ்திரத்தில் அடங்குகின்றன. ஆனால் தேவியின் உபாஸனையைப் போதிக்கும் கிரந்தங்களுள் இரண்டு சம்பிரதாயங்களுள்ளது. ஒன்று தட்சிண சம்பிரதாயம், மற்றொன்று உத்தர சம்பிரதாயமாம். உத்தர சம்பிரதாயத்தை வாமமார்க்கமென்பர். அவற்றுள், தட்சிண சம்பரதாயத்தின் ரீதியினால் எந்த நூல்களில் தேவி உபாஸனை இருக்கின்றதோ அவை தர்ம சாஸ்திரத்தில் அடங்குகின்றன. வாமமார்க்கம் எந்நூல்களிலிருக்கின்றதோ அந்நூல்கள் தர்ம சாஸ்திரத்திற்கு விருத்தமாம். ஆதலால் அவை அப்பிரமாணமாம். வாம தந்திரம் பரமசிவனால் செய்யப்பட்டதாயினும், சகல சாஸ்திரங்களுக்கும் வேதத்திற்கும் விரோதமாயிருக்கின்றதால் அது பிரமாணமன்றாம்.
 
விஷ்ணுவால் பத்தாவதாரத்தில் செய்யப்பட்ட நாஸ்திகக் கிரந்தம் வேதத்திற்கு விருத்தமாயிருப்பதால் அப்பிரமாணமாயிருப்பது போல், சிவனால் செய்யப்பட்ட வாமதந்திரமும் வேதத்திற்கு மிக விருத்தமாயிருக்கின்றது. கள் முதலிய அசுத்தமான பதார்த்தங்களைக் கிரகிக்கலாமென்று அதில் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. உலகத்தை வஞ்சிக்கும்பொருட்டு உத்தம பதார்த்தங்களின் பெயரை மலின பதார்த்தங்களுக்குக் கொடுத்திருக்கின்றார்கள். கள்ளிற்குப் பெயர் தீர்த்தம் மாமிசத்திற்குப் பெயர் சுத்தம். மத்திய பான பாத்திரத்திற்கு பதுமை என்று பெயர். வெங்காயத்திற்குப் பெயர் வியாசர். வெள்ளைப் பூண்டிற்கு சுகதேவரென்று பெயர். கள்ளைக் கட்டும் சாணானுக்குப் பெயர் தீக்ஷிதர். வேசியைச் சேவிப்பனுக்கும், சக்கிலிச்சி முதலிய சண்டாள ஸ்திரீகளைச் சேவிப்பவனுக்கும், பிரயாகையைச் சேவிப்பவன் காசியைச் சேவிப்பவன் என்று கூறுகிறார்கள். பைரவி சக்கரத்தில் இருக்கின்ற சண்டாளர் முதலியோரைப் பிராமணன் என்கின்றார்கள். மிக வியபிசார ஸ்திரீயை மோகினியென்பர். வியவிசாரியை யோகியென்பர். இவ்வாறு அனேக பிரகாரமாக வாமமார்க்கத்தின் வியவகாரம் நிஷித்தமாயிருக்கிறது. பூஜாகாலத்தில் அனேக தோஷங்களுடன் கூடிய ஸ்திரீயை உத்தம சக்தியென்று கூறுகிறார்கள். ஜாதியில் சண்டாளியும், அதிவியவிசாரியுமான ரஜஸ்வலா(தூர) ஸ்திரீயை தேவி புத்தியால் பூஜை செய்கின்றார்கள். அவளது உச்சிஷ்டமான கள்ளைக் குடிக்கின்றார்கள். அதிகமான கட்குடியால் அவள் வாந்தி செய்தால் அதைப் பூமியில் விழவிடாமல் ஆச்சாரியர் சகிதமாய் மற்றவர்கள் சாவதானமமாக சாப்பிடுகின்றார்கள். இவ்வாந்தியைப் பைரவி என்கின்றார்கள். ஸ்திரீயின் யோனியில் நாக்கை வைத்துக் கொண்டு மந்திரம் ஜபிக்கின்றார்கள். மத்தியம், மாமிசம், மத்ஸியம், முத்திரை, மந்திரம் என்னும் பஞ்சமகா ஆகாரங்களையும் போக மோட்சத்தின பொருட்டுச் சேவிக்கின்றார்கள். முதலாவது இரண்டாவது முதலிய மகா ஆகாரங்களை அப்பிரசித்தமான பெயர்களால் வியவகரிக்கின்றார்கள். இவைகள் போன்ற வாம தந்திரத்தின் சகல வியவகாரங்களும் இவ்வுலகத்தினின்றம் பரலோகத்தினின்றும் ஒருவனைப் பிரஷ்டனாக்கி விடுகின்றன. இக்காரணத்தினால் காது குத்திக்கொண்டிருக்கின்ற யோகிகள், அவதூத கோசாயிகள், அனேக சன்னியாசிகள், பிராமணர்கள் முதலியோர்கள வாம மார்க்கத்தைச் சேவிக்கின்றனராயினும், உலகத்தாலும் வேதத்தாலும் நிந்திக்கப்பட்டதென அறிந்து, இம்மார்க்கத்தை இரகசியமாய் வைத்துக் கொண்டிருக்கின்றார்கள்.
 
வாம மார்க்கத்தைக் கேட்ட மிலேச்சனுக்கும் மயிர்க்கூச்சுண்டாய்விடும். இவ்வாறு நிந்திக்கப்பட்டதாயிருக்கின்றது. தாழ்ந்தவர்களும் உண்ணாதவற்றை உண்ணுதல் முதலிய எல்லா நிந்திக்கப்படும் மார்க்கங்களையும் வாம தந்திரத்தில் கூறுகின்றார்கள். வாமதந்திரம சர்வவிதத்திலும் ஒதுக்கத்தக்கதாம்.
 
நாத்திக மதமும் ஒதுக்கத்தக்கதாம். இதில் மாத்தியமிகர், யோகாசாரர், சௌத்திராந்திகர், வைபாஷிகர், சார்வாகர், திகம்பரர் என் அறுவகைப் பேதமுடையோர் உள்ளனர். இவ்வறுவரும் வேதத்தைப் பிரமாணமாகக் கொள்வதில்லை. இவர்களது சித்தாந்தமும் பரஸ்பரம் விலக்ஷணமாக இருக்கின்றது.

1. மாத்தியமிகன் என்பவன் சூன்யவாதியாவான்.
   
2. யோகானுசாரனுடைய மதத்தில் சகல பதார்த்தங்களும் விக்ஞானத்தினும் பின்னமன்று, விக்ஞானமே தத்துவமாம். அந்த விக்ஞானம் ஷணிகமாம்.
   
3. சௌத்திராந்திகனது மதத்தில் விக்ஞானத்தின் ஆகாரம் பாஹிய பதார்த்தமாகிய விஷயமின்றி உண்டாவதில்லை. ஆதலால் விக்ஞானத்தினால் பாஹிய பதார்த்தங்களின் அனுமானம் உண்டாகின்றது. இவ்வாற்றால் சௌத்திராந்திகனது மதத்தில் பாஹிய பதார்த்தம் அனுமானப் பிரமாணத்திற்கு விஷயமாம்,   பிரத்யக்ஷமன்று, ஸ்திரமுமன்று. ஆனால் எல்லாப் பதார்த்தங்களும் ஷணிகமாம்.
   
4. வைபாஷிகனது மதத்தில் பாஹிய பதார்த்தம் ஷணிகமாயிருப்பினும், பிரத்யக்ஷப் பிரமாணத்திற்கு விஷயமாம். இதுவே சௌத்திராந்திக மதத்திற்கும் வைபாஷிக மதத்திற்கும் உள்ள வேறுபாடாகும். இந்த நான்கு மதமும் புத்தருடையது.
   
5. சார்வாக மதத்தில் பதார்த்தம் ஷணிகமன்று. ஆனால் இந்த மதத்தில் தேகமே ஆத்மாவாம்.
   
6. திகம்பர மதத்தில் தேகம் ஆத்மாவன்று. தேகத்தினும் ஆத்மா பின்னமாம். ஆனால் தேகத்தின் பரிமாணம் எவ்வளவோ அவ்வளவு ஆத்மாவின் பரிமாணமாம்.

இவர்களுக்குத் தம்முள் மதபேதமிருக்கின்றது. மற்றும் இவர்கட்குத் தம்முள் விலக்ஷணத் தன்மை அனேகமிருக்கின்றன. எல்லாம் வேத விருத்தமாக இருக்கின்றன. ஆகையால், இவர்கள் நாத்திகராவர். இதனால் அந்த மதங்களைப் பற்றி விரிவாக கூறப்படவில்லை.
 
இவ்வாற்றால் வாம மார்க்க நாத்திக மதக் கிரந்தங்கள் சம்ஸ்கிருத வாக்கு ரூபமாயிருப்பினும் வேதத்திற்குப் பாஹியமாயிருக்கின்றன. ஆகையால் வேதானுசாரியான வித்யாவின் பிரஸ்தானங்கள் பதினெட்டாம். அன்றியும் மம்மடர் முதலியவர்களால் செய்யப்பட்ட சாகித்தியக் கிரந்தமும் காமசாஸ்திரத்தில் அடங்குகின்றது. அங்ஙனமே சகல காவியங்களுக்கும் சிலவற்றிற்குக் காம சாஸ்திரத்திலும் சிலவற்றிற்கு தர்மசாஸ்திரத்திலும் சேர்க்கப்பட்டிருக்கின்றன.
 
இவ்வாற்றால் வித்யாவின் 18 பிரஸ்தானங்கள் எல்லாம் பிரம்மஞான வாயிலாக மோட்சத்திற்கு ஹேதுக்களாம். சில சாட்சாத் ஞானத்திற்கு ஹேதுக்களாயும், சில பரம்பரையாக ஞானத்திற்கு ஹேதுக்களாயும் இருக்கின்றனவென்று தர்த்ததிருஷ்டி சகல சாஸ்திரங்களின் அபிப்பிராயங்களை நிச்சயம் செய்தான். உத்தரமீமாம்சை தவிர்த்து பிற சாஸ்திரங்களெல்லாம் ஜிக்ஞாஸுவால் தள்ளத்தக்கனவென்று சாரிரகத்திற்கு சூத்திரகாரராலும், பாஷியகாரராலும பிரதிபாதிக்கபட்டிருக்கின்றது. ஆகையால் வேறு சாஸ்திரங்களும் மோட்சத்திற்கு உபயோமென்று கூறுதல் பொருந்தாதாம். ஆயினும சாரத்தை கிரகிக்கும் திருஷ்டியால் தர்க்கதிருஷ்டி மேற்கூறிய சாரமான நிச்சயம் செய்தான்.
 

குருமுகமாகக் கேட்கப்பட்ட அர்த்தத்தில் புத்தி ஸ்திரப்படுவதற்கு சகல சாஸ்திரங்களின் அபிப்பிராயத்தையும் விசாரித்தும், மீண்டும் சாஸ்திரத்தின் அபிப்பிராயம், தான் நிச்சயித்ததோ வேறோவென்று சந்தேகமுண்டாயிற்று. ஏனெனின், தர்க்கதிருஷ்டி கனிஷ்டாதிகாரியென்று கூறப்பட்டமையின், அவனுக்கு அடிக்கடி குதர்க்கத்தால் சந்தேகமுண்டாகின்றது. அதனை நிவர்த்திக்கும் பொருட்டுத் தான் நிச்சயித்ததை வேறு வித்துவானுடைய நிச்சயத்தோடு ஒப்பிட்டுப் பார்ப்பதற்குப் புறப்பட்டுப் போய் ஒரு வித்துவானை சந்தித்துத் தன் அபிப்பிராயங்களை அவரிடம் வெளியிட்டான். அப்போது அவர் அவனுடைய கருத்துக்களை கேட்டு நீ கூறியதெல்லாம் முக்கிய சித்தாந்தம் அல்ல என்று கூறினார். இவ்வாறாக, தர்க்கதிருஷ்டி சகல சம்சயங்களுமற்று அபரோக்ஷமாய்ப் பிரம்மத்தை அறிந்து ஜகத் பந்த மோட்சம் யாவும் மித்யா என்ற நன்கு அறிந்துகொண்டான்.
 
ஞானிக்கு இச்சை சம்பவித்தலும், இச்சையினபாவத்தின் அபிப்பிராயமும்
பிராரப்தம் மீதியிருந்தமையின் தாய் தந்தையரையும் தன் வீட்டையும் பார்க்க வேண்டுமென்கின்ற இச்சையுண்டாகி அப்பொழுதே புறப்பட்டான். ஞானிக்கு சகல வியவகாரங்களும் அக்ஞானிக்குண்டாவது போல் பிராரப்தத்தால் உண்டாகின்றன என்று முன் கூறப்பட்டது. ஆகையால் இச்சை சம்பவிக்கிறது. ஞானிக்கு இச்சை உண்டாவதில்லை யென்ற சில சாஸ்திரங்களில் எழுதப்பட்டிருக்கின்றது. அதற்கு ஞானியின் அந்தக்கரணம் பதார்த்தத்தின் இச்சாரூப பரிணாமத்தை அடைகின்றதில்லை என்பது அபிப்பிராயமன்று. ஏனெனின், அந்தக்கரணத்திற்கு இச்சை முதலியன சகஜ தர்மங்களாகும்.
 
அந்தக்கரணம் பூதங்களின் சத்துவ குண காரியமாகக் கூறப்பட்டிருப்பினும் ரஜோ குண, தமோ குண சகித சத்துவ குணத்தின் காரியமாகும். கேவலம் சத்துவ குணத்தின் காரியமன்று. கேவலம் சத்துவகுணத்தின் காரியமாயின் அந்தக்கரணத்திற்குச் சலிக்கும் சுபாவமுண்டாக வேண்டுவதில்லை. அங்ஙனமே காமக்குரோதாதி ராஜஸ விருத்தியும் மூடத்தன்மை முதலிய தாமஸ விருத்தியும் எந்த அந்தக்கரணத்திற்குமுண்டாக வேண்டுவதில்லை. உண்டாவதால் அந்தக்கரணம் கேவலம் சத்துவகுணத்தின் காரியமன்று. ஆனால் அப்பிரதானமாக ரஜோ குண தமோகுண சகிதமாயும், பிரதானமான சத்துவ குணமுடையதாயுமிருக்கின்ற பூதங்களினின்றும் அந்தக்கரணம் உண்டாயிருக்கின்றது. ஆதலால் அந்தக்கரணத்தினல் முக்குணங்களும் இருக்கின்றன. அந்த முக்குணங்களும் எல்லா அந்தக்கரணங்களிலும் சமமாக இல்லை. ஆனால் மிகுதி-குறைவுமாக இருக்கின்றன. ஆகையால் குணங்களின் மிகுதித் தன்மை, குறைவுத்தன்மைகளினால் எல்லோருக்கும் விலக்ஷண சுபாவம் இருக்கின்றது. இவ்வாற்றால் அந்தக்கரணம் முக்குணங்களின் காரியமாக இருக்கின்றது.
 
அந்தக்கரணமிருக்கின்றவரையில் ரஜோகுணத்தின் பரிணாம ரூபமான இச்சையின் அபாவம் பொருந்தாது. ஆகையால் ஞானிக்கு இச்சை உண்டாகின்றதில்லை என்பதற்கு அபிப்பிராயம் இதுவாம். ஞானி, அக்ஞானி இருவருக்கும் இச்சை சமானமாகவே இருக்கின்றது. ஆயினும் அக்ஞானி இச்சையாதிகளை ஆத்மாவின் தர்மமாக அறிகின்றான். ஞானி இச்சை உண்டாகும் காலத்திலும் இச்சையை ஆத்மாவின் தர்மமாக அறிகின்றதில்லை. ஆனால் காமம், சங்கல்பம், சந்தேகம், ராகம், துவேஷம், சிரத்தை, பயம், லஜ்ஜை, இச்சை முதலியன அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமங்களாம்  ஆதலால் அவற்றை அந்தக்கரணத்தின் தர்மங்களாக அறிகின்றான்.
 
இவ்வாற்றால் இச்சை முதலியன உண்டாயினும் அவை ஆத்மாவின் தர்மமாக ஞானிக்கு பிரதீதியாகின்றதில்லை. ஆகையால் ஞானியிடத்தில் இசசையின் அபாவம் கூறப்பட்டது.
 
அங்ஙனமே மனம், வாக்கு, காயங்களினால் செய்யப்படும் வியவகாரங்கள் எல்லாம் ஞானிக்கு ஆத்மாவினிடத்தில் பிரதீதியாகின்றதில்லை. ஆனால் கிரியைகளெல்லாம் மனோ வாக்குக் காயங்களிலிருக்கின்றன. ஆத்மா அசங்கமென்பது ஞானியின் நிச்சயமாம். ஆகையால் வியவகாரங்கள் அனைத்துக்கும் ஞானி கர்த்தாவாயினும், அகர்த்தாவேயாவன். இக்காரணத்தினால் ஸ்ருதியில் ஞானத்திற்குப் பிறகு வர்த்தமான சரீரத்தில் செய்யப்படும் சபாசுப கர்மங்களின் பலனாகிய பாவ புண்ணியங்களின் சம்பந்தம் அவனுக்கு உண்டாகின்றதில்லை என்று கூறப்பட்டிருக்கின்றது. பிராரப்த பலத்தினால் அக்ஞானிக்குண்டாவது போல் ஞானிக்கும் சகல வியவகாரங்களும் அவற்றின் இச்சையும் சம்பவிக்கின்றன.
 
சுபசந்ததி ராஜாவின் சரித்திரம்
சுபசந்ததி ராஜாவினை விட்டு மூன்று புத்திரர்களும் புறப்பட்டுப் போனார்கள். அங்குப் புத்திரர்களுடைய சரித்திரம் கூறப்பட்டது. இப்போது அந்த அரசனின் சரித்திரத்தைச் கூறுகின்றேன். புத்திரர்கள் வீட்டை விட்டுப் போன போது ராஜாவிற்குத் தீவிர வைராக்கியமில்லாமையினால் அவர்களது பிரிவால் துக்கமுண்டாயிற்று. அங்ஙனமே மந்த வைராக்கியமிருந்தமையின், விஷய போகத்தில் சுகமுண்டாகவில்லை. வெளியில் புறப்பட்டுப் போக இச்சை இருந்தும், புத்திரர்கள் போய்விட்டமையால், ராஜ்யத்தை விட்டுப் போக முடியவில்லை  இதனாலும் துக்கமுண்டாயிற்று. தீவிர வைராக்கியமிருந்தால் ராஜ்யத்தை விட்டுப்போவான். வைராக்கியம் தீவிரமின்றி மந்தமாயிருந்தமையின் ராஜ்யத்தை விடமுடியவில்லை. போகத்தை அனுபவிக்கவும் ஆசையில்லை. ஆகையால் இருவிதத்திலும் துக்கமே உண்டாயிற்று. மந்த வைராக்கியத்தின் பலனாகிய உபாஸ்யத்தை அறிந்துகொள்ள வேண்டுமென்னும் இச்சையை கூறுகின்றார்.
 
மந்த வைராக்கியம் சுபசந்ததியாகிய பிதாவிற்கு உண்டானதே அவனுக்குப் பெரும்பாக்கியம். இதனால் அவனுக்கு எந்தத்தெய்வம் உபாஸிக்கத்தக்கது என்று அறிந்து கொள்ளும் இச்சை உண்டாயிற்று  பிறகு வித்துவான்களை வரவழைத்து அவர்களைத் தகுந்த ஆசனங்களில் அமர வைத்து அவர்களைப் பார்த்து. புருஷார்த்தத்தை அடைவதற்காகவும், எல்லா ஜனங்களாலும் ஆராதிக்கத்தக்கதாயும், தூக்கம் விழிப்பற்றதாகவும், பக்தர்களுககு விளங்குகின்றதாகவுமிருக்கின்ற தெய்வம் எதுவென்று கேட்டான். அரசன் வார்த்தையைக் கேட்டு அவ்வித்துவான்களுள் ஒருவன் அரசனை நோக்கி கூறத்தொடங்கினான்.
 
விஷ்ணு உபாசகனது உத்தரம்.
கேளும் அரசனே! உம்மால் கேட்கப்பட்ட தேவன், சிவனும், பிரமனும் சேவிக்கின்றவராயும் சங்கு, சக்கர,கதா பதம்தாரியாயும், நல்லதே செய்பவராயும் பரோபகாரியாயும், கிருபாளுவாயும், மங்கல மூர்த்தியாயும் இருக்கின்ற மகாவிஷ்ணுவாவர். அவர் நிஜ பக்தர்களையறிந்து அவர்களுக்கு சேமத்தை அளிக்கின்றார். சக்தி, கணேசர், சூரியன், சிவன் என்னும் இவர்கள் எல்லாம் அவரது கட்டளைப்படி தத்தம் செயல்களை செய்து கொண்டு இருக்கிறார்கள் என்று பாரதமும் பத்மபுராணமும், நிருசிம்ஹதாபனீ, ராமதாபனீ, கோபாலதாபனீ என்னும் உபநிஷத்துக்களுமாகிய எல்லாக் கிரந்தங்களும் கூறுகின்றன. விஷ்ணு சொரூபத்தினின்றும் ஜகத் முற்றும் உண்டாகின்றது  மீண்டும் அவரிடத்தில் லயமாகின்றது. பலவித அவதாரங்களைத் தரித்து எல்லாத் தேவர்களுக்கும் சகாயம் செய்து இருக்கின்றார். நாரத பாஞ்சராத்திரத்தில் விஷ்ணுவின் பூஜைத் தியான விதிகள் விவரிக்கப்பட்டிருக்கின்றன.
 
சிவ உபாஸகனது உத்தரம்
சிவ உபாஸகராகிய முனி அவர் கருத்தை கூறுகிறார். அரசனே! விரும்பியதைக் கொடுக்கவல்ல பரமசிவனைக்குச் சமானம் யார்? மகாவிஷ்ணுவால் யாசிக்கப்பட்டு தம்முடைய சகல ஐசவரியங்களையும கொடுத்துக் தாம் பஸ்மத்தைத் தரித்தார். இக்காரணத்தினாலேயே தோலையும் கபாலத்தையும தரித்தார். அவர்க்கு உயர்வு, தாழ்வு என்னும் விசாரம் இல்லை எல்லாம் சமம்தான். நிர்வாணமாக இருந்து கொண்டு வைராக்கியத்திற்குச் சமானமான சுகமில்லையென்று உபதேசிக்கின்றார். இவ்விதமான பெரும் கொடையளிக்கின்றார். அவரும், பார்வதியும் காசியில் மரணமடைபவர்கள் சீக்கிரத்தில் சாயுஜ்ய மோட்சத்தை அடைய உதவிக் கொண்டருக்கின்றார்கள். அவர்கள் சிவனுக்கு சமானமாகிச் சர்வ திவ்விய போகங்களையும் அனுபவிக்கின்றார்கள். அப்போது லிங்க சரீரத்தைவிட்டுப் பிரம்மத்தை அடையும்படியான அத்வைத உபதேசத்தைப் பரமசிவன் செய்கின்றார். உயர்வு, தாழ்வு சிறிதும் பாராமல் எல்லோருக்கும் அவர் முக்தி அளிக்கின்றார். அரசனே! பக்தியுள்ளவர்கள், இல்லாதவர்களாயுள்ள எல்லோரையும் காப்பாற்றுகின்றார். விஷ்ணுவின் சுபாவமானது நாம் இவ்வாறு கேள்விப்படுகிறோம். அபக்தர்களை அவர் காப்பாற்றுவதில்லை என்பது உலகப் பிரசித்தமாயிருக்கின்றது. ஹரி சேவகன், ஹரன் சேவியனென்று இராமர் பரமசிவனைப் பூஜித்திருக்கின்றார். பாரத பத்ம புராணங்களில் சகல தேவர்களினும் ஹரன் உயர்வுடையோரென்று கூறியதற்குத் தாத்பர்யம் அப்படியன்று. ஏனெனின், பாரத தாத்பர்ய நூலைப் பார்க்குமிடத்துச் சிவனுக்கே ஈசுவரத்துவம் பிரதீதியாகின்றது. இவ்வாறு அப்பைய தீக்ஷிதர் என்னும வித்துவான் சகல புராணங்களுக்கும் இதிகாசங்களுக்கும் தாத்பர்யம் எழுதியிருக்கின்றார்.
 
அசுவத்தாமாவால் நாராயணஸதிரமும், ஆக்கினேயாஸ்திரமும் பிரயோகிக்கப்பட்டபோது அனேக சைன்யங்கள் நாசமாயும் பஞ்சபாண்டவர்களுள் ஒருவரும் மரிக்கவில்லை. அப்போது அஸ்வத்தாமா ரதத்தைவிட்டு, தனுர் வேதத்தையும் ஆச்சாரியரையும் திரஸ்கரித்து வனத்திற்குச் சென்றார். அங்கு வியாசபகவான் அவரைச் சந்தித்துக் கூறுகின்றார். ஹே பிராமணா! நீ ஆச்சாரியரையும் வேதத்தையும் திரஸ்காரம் செய்யலாகாது. இந்த அர்ச்சுனனும், கிருஷ்ணனும் நரநாராயண ரூபங்கள். இவர்கள் சிவனை பூஜித்திருக்கின்றார்கள் அதனால் இவர்களுடைய பக்திக்கு அதீனமாகித் திரிசூலியான மகாதேவன் இவர்களுடைய ரதத்திற்கு முன்னிற்கின்றார். ஆதலால் இவர்கள் மீது பிரயோகிக்கப்படும் அனேக சஸ்திராஸ்திரங்களின் சாமார்த்தியத்தை மகாதேவர் நாசம் செய்கின்றார்.
 
இந்தப் பாரதப் பிரசங்கத்தினால் நாராயண ரூப கிருஷ்ணனது விபூதி மகாதேவருடைய கிருபையால் உண்டாயிருக்கின்றதென்பது சித்தித்தது. ஆதலால் விஷ்ணு சரித்திரத்தைப் பிரதிபாதிக்கும் கிரந்தம் சிவனுடைய ஆதிக்கயத்தைப் பிரதிபாதிக்கின்றது. ஏனெனின், அக்கிரந்தத்தில் விஷ்ணு சேவியராகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றார். ஆதலால் எந்தச் சிவபக்தியால் விஷ்ணு சேவியரானாரோ அந்தச் சிவனே பரம சேவியராகின்றார். இவ்வாற்றால் அப்பையதீக்ஷிதர் சகல வைஷ்ணவ கிரந்தங்களிலும் சிவனே பிரதிபாத்தியராகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றதென்று கூறியிருக்கிறார். சிவனுக்கே மகேசனென்றும் மகாதேவன் என்றும் பெயர். ஏனைய தேவர்களுக்குத் தேவரென்றும் ஈசுவரென்றும் பெயர். சிவமென்பதற்கு மங்களமென்று பொருள். சிவத்திற்குப் பின்னமானவெல்லாம் அசிவமாம். அதாவது அமங்கல ஸ்வரூபமாம். இந்த அமங்கலரூப தெய்வங்களை விட்டு மங்கள ஸ்வரூப சிவனை உபாஸித்தல் வேண்டும். விஷத்தைப் பார்த்து மற்றெல்லாத் தேவர்களுக்கும் பயமுண்டாயிற்று. அப்போது அவ்விஷத்தைக் கண்டத்தில் தரித்துப் பயத்தைப் போக்கினார். இவருடைய குமாரரான கணேசர் சகல விக்னங்களையும் உடனே போக்குகின்றார். காரியத்தில் காரண குணமிருத்தலால் விக்னங்களை எல்லாம் மூலத்தோடு நாசம் பண்ணுகின்றவர் சிவனென்றறிதல் வேண்டும். ஜனன மரணங்களாகின்ற துக்கரூப விக்னங்கள் எல்லாம் சிவத்தியானத்தால் மூலத்தோடு நாசமாகுமென்று அறியத்தக்கதாம். சேவிக்கத்தக்கவன் சதாசிவனே விவேகி சமாதியோடு விழிக்கக்கடவன். பாசுபத தந்திரததில் சிவபூஜா விதிகள் விவரிக்கப்பட்டிருக்கின்றன. நாரத பாஞ்சராததிர மதம் பொய்யென்று சூத்திரபாஷியத்தில் கண்டிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. அதனை அனுசரித்த இராமானுஜாதிகளின் நவீன வைஷ்ணவ மதமும் கல்பதருவின் உரையாகிய பரிமளத்தில் கண்டிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. ஆதலின், சிவ சேவையினிடத்து மனத்தினைச் செலுத்தினால், புருஷார்த்தம் நன்கு சித்திக்கும்.

 
கணேச பூஜையின் விளக்கம்
கணேச பூஜை செய்பவன்  கூறுகின்றான். அரசனே! இவ்விருவரும் பொய் வசனத்தை மெய்ப்போன்று கூறுகின்றனர். கணேசபகவான் சிவபுத்திரன் என்னும் பராதீனனென்றும் கூறுகின்றனர். இவ்விஷயமாய் வியாசர் புராணத்தில் கூறியிருக்கின்ற ஒரு கதையைக் கூறுகின்றேன்.
 
திரிபுர சங்காரம் செய்ய ஹரி, ஹராதி எல்லாத் தேவர்களும் சென்றார்கள். கணேசபகவானை பூஜிக்காதவரையில் திரிபுரர்கள் சிறிதும் தோல்வி அடையவில்லை  பின்னர் மனவருத்தமுற்று எல்லோரும் அவரை ஆராதித்து திரிபுரர்களை வெற்றி கொண்டார்கள். யாரைப் பூஜித்ததனால் இவர்கள் வெற்றி அடைந்தார்களோ அவரே சேவிக்கத்தக்கவரென்று அறிதல் வேண்டும். தசரதனுக்கு ராமன் புத்திரானாயிருந்தது போல் பரமசிவனுக்கு கணபதி புத்திரராயிருந்து விக்னங்களைப் போக்கினார். கணேச புராணம் வியாசர் செய்திருக்கின்றார். அதில் எல்லாவற்றிற்கும் கணேசனே காரணம் என்று காட்டி இருக்கின்றார். அவருடைய துதிக்கையிலிருந்து ஹரி, ஹரன், சூரியன், தேவி முதலியோர் யாவரும் ஜனித்தார்கள். எவர்கள் கணமாத்திரம் இவரைத் தியானிக்கின்றார்களோ அவர்களுடைய விக்னங்களையெல்லாம் உடனே நீங்கிவிடுகின்றன. இப்படி விழிப்புள்ளவராயிருக்கின்ற வினாயகக் கடவுளை இரவும் பகலும் பக்தியுடன் நிஷ்காமமாய்ப் பஜித்தல் வேண்டும்.
 
தேவி பக்தனது உரை.
பகவதீ பக்தன் அரசனைப் பார்த்து கூறத் தொடங்கினார். அரசனே! என் சத்தியமான வசனத்தைக் கேட்பீராக. இம்மூவரும் கூறியவெல்லாம் அப்பிரமாணமாம். சக்தியில்லையாயின், தேவர்களெல்லாம் கொல்லப்பட்ட சரீரத்திற்கு சமான அமங்கலமென்று அறிக. சக்தியில்லாதவர் அசமர்த்தரெனப்படுவர். அவர்கள் எங்ஙனம் காரியத்தை உண்டுபண்ணுவர்? எவர்கள் அதிகமாய்ச் சக்தியை உபாசித்தார்களோ அவர்கள் சகலத்திற்கும் அதிகாரியானார்கள். ஹரி, ஹரன், சூரியன், கணபதி என்பவர்கள் முக்கியமானவர்கள். இவர்களிடத்தில பலவிதமான சக்தி காணப்படுகிறது. பிரபஞ்சத்தில் எதனைச் சக்தியென்று கூறுகின்றார்களோ அதனை பகவதியின் ரூபமென்று அறிக. பகவதிக்கு இரண்டு ரூபங்களுள்ளது. ஒன்று சாமானியம், மற்றொன்று விசேஷமாம்.
 
எல்லாப் பதார்த்தங்களிலுமுள்ள தத்தம் காரியத்தைச் செய்யும சாமார்த்திய ரூப சக்தி எதுவோ அது பகவதியின் சாமானிய ரூபமாம். அஷ்டபுஜாதிகளை உடைய மூர்த்தி விசேஷரூபமாம்.
 
சாமானிய ரூபசக்தியின் அம்சங்கள் எண்ணிறந்தனவாயிருக்கின்றன. எவனிடத்தில் சக்தியின் அம்சம் குறைவாயிருக்கின்றதோ அவன் அற்ப சக்திமான். அசமர்த்தன் எனப்படுகிறான். எவனிடத்தில் சக்தியின் அம்சம் அதிகமாக இருக்கின்றதோ அவன் சமர்த்தன் எனப்படுகிறான். விஷ்ணு சிவன் முதலியவர்களிடத்தில் சக்தியின் அம்சம் அதிகமாயிருக்கின்றமையின் அவர்கள் அதிக சமார்த்ரென்று கூறப்படுகின்றார்கள்.
 
இவ்வாற்றால் பகவதியின் சாமானிய ரூபசக்தி அம்சத்தின் மிகுதியால் விஷ்ணு, சிவன், கணேசன், சூரியன் என்னும் இவர்களுடைய மகிமை பிரசித்தமாயிருக்கின்றது. சக்தியின்றியிருப்பின், பிராணனின்றிய சரீரம் அமங்களமாவது போல், சக்தியின்றிய சகல தேவர்களும் அமங்கள ஸ்வரூபிகளாவார்கள். ஆதலால் எந்தச் சக்தியின் மிகுதியால் தேவர்களுடைய மகிமை பிரசித்தமாயிருக்கின்றதோ அம்மகிமை சக்தியினதாம். விஷ்ணு சிவன் முதலியோர் பகவதியின் சாமானிய ரூப சக்தியை விசேஷமாக உபாசித்ததால், அவர்களிடத்தில் சக்தியின் அம்சம் அதிகமாக இருக்கின்றது.
 
பகவதியினுடைய நிராகார ரூபசக்திக்கு அனேக அம்சங்களிருப்பது போல ஸாகார ரூப சக்திக்கும் அனேக அம்சங்களுள்ளது. அச்சாகார அம்சங்களில் காளி ரூபம் பிரதானமாம். மாகேசுவரி, வைஷ்ணவி, கௌரி, கணேசீ முதலியனவும் பிரதான அம்சங்களாம். விஷ்ணுவிற்குப் பகவதியின் உபாஸனையால் வைஷ்ணவியென்னும் பகவதியின் அம்சம் கிடைத்தது. அங்ஙனமே ஏனைய தேவதைகளுக்கும் பகவதியின் உபாஸனையால் தத்தம் மகேஸ்வரி முதலிய அம்சங்கள் கிடைத்திருக்கின்றன. அவர்களுள்ளும் விஷ்ணுவும், சிவனும் பகவதியின் முக்கிய பக்தர்களாக இருக்கின்றார்கள். ஏனெனின், தியானம் செய்வோனுக்கு தியேயரூபத்தை அடைவதே உபாஸனையின் பரம அவதியாகும். விஷ்ணுவுக்கும், சிவனுக்கும் உபாஸனையால் தியேய ரூபம் கிடைத்திருக்கின்றது. ஆதலால் இவர்கள் முக்கிய உபாஸகர்களாவர்.
 
மதனத்தினால் அமிர்தமுண்டானபோது தேவர் அசுரர்களிடையே ஏற்பட்ட விவாதத்தைத் தீர்க்க தன்னுடைய உபாஸிய ரூபமான பகவதியின் அம்சத்தைத் தியானம் செய்து தானே அந்த உபாஸிய ரூபத்தை அடைந்தார். அநத ரூபத்தின் மாகாத்மியத்தால் அசுரர்களும் விஷ்ணுவுக்கு அனுகூலமானார்கள். அங்ஙனமே சிவனும் சமாதியில் பகவதியைத் தியானம் செய்தார். அதனால் சிவனது பாதி சரீரம் உபாஸிக்கத்தக்கதாயிற்று. ஒவ்வொரு காலத்து விக்ஷேபத்தால் சமாதியில்லாமல் போனமையின் சிவனது முழு சரீரமும் உபாஸிக்கதக்கதாக இல்லை. இவ்விதத்தால் எல்லாத் தேவர்களும் பகவதியின் உபாசகர்களாகிறார்கள். அவ்வுபாஸனை தட்சிண மார்க்கத்தினாலும் உத்தரமார்க்கத்தினாலும் இரண்டு பிரகாரமாகக் கூறப்படுகின்றது. முன் தட்சிணமார்க்கம் கூறப்பட்டது. இனி உத்தர மார்க்கத்தை கூறுவோம்.
 

பகவதியின் பக்தர்களான ஹரிஹரர்களைப் போல் பகவதியை யார்தாம் உபாஸிக்கப் போகின்றனர்? அங்ஙனமாயினும் மகாமாயையைத் தியானிக்கின்றவன் சகல புருஷார்த்தங்களையும் சீக்கரத்திலடைவான். ஒருங்கே போக மோட்சத்தை அடையத்தக்கதாகிய வேறு சாதனம் ஜகத்தில் இல்லை. பகவதிபக்தன் சகல போகங்களையும் அனுபவித்தும் கர்ப்பவாசத்தை அடைகின்றதில்லை. சிவனால் செய்யப்பட்ட தந்திரத்தின் கிரமத்தைக் கூறினோம். கிருஷ்ணதேவர் பலதேவராகிய நல்ல ஞானியும் முதல் மகாரத்தை எப்போதும் ஜலத்தைப் போல் சாப்பிட்டார்கள். மேலும், முன்னோர்கள் எல்லோரும் மகாரத்தையே சேவித்தார்கள். மகாரங்களைச் சேவிக்கும் விதிகள் எல்லாம் பரமசிவனால் பரோபகாரத்தின் பொருட்டுக் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. சிவ வசனத்தை மனதில் தரிக்கின்றவன் இந்தச் சரீரத்திலேயே போக மோட்சத்தை அடைகின்றான். வியாசர் பாகவதத்தை செய்திருக்கின்றார்  உபபுராணத்தில் காளியை வர்ணித்திருக்கிறார். பகவதியின் பக்திதான் மேலாகக் கூறப்பட்டு இருக்கிறது. பூஜாவிதிகள் எல்லாவற்றையும் கூறியிருக்கிறார். ஹரி, ஹரன், சூரியன், கணேசன் முதலியோர் பகவதியைத் தியானம் செய்கின்றவாகளாய் ஜீவிக்கின்றார்கள். மதியுடையோர் யாவரும் முதல் மகாரத்தை குடித்து மூழ்கிய மனத்தினை உடையவராய்ப் பகவதியை பூஜிக்கின்றனர். ஜகத் ஜனனியாகிய தேவியே விழிப்புள்ளவளாயிருக்கிறாள். இவளைச் சேவிப்பவன் பரமானந்தத்தை அடைகின்றான்.
 
சூரிய பக்தனது விளக்கம்.
சூரிய பக்தன் பகவதியின் மகாத்மியத்தைக் கேட்டுக் கோபம் கொண்டு கூறுகின்றான். அரசனே! என் உண்மையான வசனத்தை கேட்பீராக. அவர்களுடைய மதங்களெல்லாம் மிகவும் பாவமுள்ளனவாயும், இழிவானவையாகவும் இருக்கின்றன. ஜகத்தில் கூறப்படும் கெட்ட குணங்களெல்லாம் தேவி மார்க்கத்தில் உத்தமமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. மலின மத்தியம் தீர்த்தம் என்றும் மாமிசம் சுத்தமென்றும் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. விபரீதத்தினைக் கூறும் சம்பு தந்திரம் அனுஷ்டிக்கத்தக்கதன்று. தட்சிண சம்பிரதாயம் சிரேஷ்டம் ஆகையால் அது எல்லோராலும் அனுஷ்டிக்கத்தக்கதாயிருப்பினும் இவர்களுடைய மனது எதில் கட்டுப்படுகின்றதோ அந்தச் சூரியனில்லையாயின் எல்லோரும் அந்தகராவர். எல்லாவற்றையும் பிரகாசிக்கின்றவன் சூரியன். அவன் இல்லாவிட்டால் எங்கும் இருள் சூழ்ந்து கொள்ளும். பிரகாசம் கொடுக்கும் ஜகத்திலுள்ள ஏனைய வஸ்துக்களெல்லாம சூரியனுடைய அம்சங்களே. சூரியனைப் பொல் ஒருவனும் ஹிதம் செய்கின்றவனில்லை. பிறருடைய ஹிதத்தின் பொருட்டுத்தான் ஆகாயத்தில் ஓயாமல் அலைகின்றான். சகல காரியங்களும் காலாதீனமாயிருக்கின்றன. அதனையே சென்ற காலம், நிகழ்காலம், எதிர்காலமென்று மூவகையாக விவேகிகள் கூறுகின்றார்கள். ஆச்சரியம்! இந்தச் சூரியன் சூத்திரமாய்ச் கிரியைகளைச் செய்கின்றார். இவ்விதியாக எல்லாம் சூரியனிலிருந்தே உண்டாகின்றன. அவர் கோபத்தால் எல்லாம் பஸ்மமாகின்றன. இவர்க்கு ஸாகாரம் நிராகாரமென்று இரண்டு ரூபங்கள் உண்டு. அவ்விரண்டினுள் நிராகாரப் பிரகாசம் சகல நாம ரூபங்களிலும் வியாபித்திருக்கின்றது. எதை வேதாந்தி பாதி விளங்குகின்றது என்னும் சப்தத்தால் வியவகரிகின்றானோ, அது நிராகாரப் பிரகாச ரூபமான சூரியனுடைய சமாமானிய ரூபமாம். அது ஜகத்திற்கெல்லாம் அதிஷ்டானமாம். அதனையறியாததனால் ஜகத்வடிவ விவர்த்தமுண்டாகின்றது. அந்த நிராகாரப் பிரகாசமே அந்தக்கரண விருத்தியிலுள்ள பிரதிபிம்பத்தோடு ஞானமென்று கூறப்படும். அகம் சூரியன் என்று அந்தக்கரண விருத்தி பிரகாசத்தின் பிரதிபிம்பத்தோடு உண்டாகும்போது அக்ஞான நிவிருத்தி வாயிலாக ஜகததின் நிவிருததி உண்டாகின்றது.
 
சூரியனுடைய ஸாகார ரூபத்தைக் கூறுகிறேன். பகல் காலததில் அவருடைய தேஜஸ் பிரகாசிக்கின்றது. சந்திரன், நட்சத்திரங்கள். தீபம் முதலிய அனேகம் அதன் அம்சமே. நிராகார, ஸாகார பேதத்தால் சூரியனுக்கு இரண்டு ரூபம் உணடாம். அவற்றுள் நிராகார ரூபம் ஞேயமாம், ஸாகார ரூபம் தியேயமாம். இதுவே வேதாந்தங்களில் நிர்க்குண சகுண பேதத்தால் இருவகைப் பிரம்மமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. எந்தச் சூரியனிடத்தில் ஒருகாலத்திலும் அந்தகாரம் லேசமுமில்லையோ அவரைப்பார்த்து எல்லோரும் கர்மத்தைச் செய்கின்றார்கள். ஒருபோதும் தூங்காது விழித்திருக்கிறார்கள். அவரைத் தியானம் செய்வதனால் அந்தகாரம் ஒழிந்துபோகும். ஏனைய தேவதைகள் விழிப்புள்ளவர்களென்று கூறினது மித்யாவென்று அறிதல் வேண்டும்.
 
ஸ்மார்த்த மதம்.
ஐந்து உபாஸகர்களும் பரஸ்பரம் விருத்த வசனங்களை கூறினது போல அனேக பண்டிதர்களும் தங்களது புத்தியின் அனுசாரமாய் விருத்தமாகவே கூறினார்கள். இந்த ஐந்து மதங்களும் ஒன்றுக்கொன்று விரோதமாயிருப்பது போல் ஸ்மார்த்த பண்டிதன் மேற்கண்ட ஐந்து தேவதைகளிடத்திலும் பேதபுத்தி கொள்ளாவிட்டாலும் அவனுடைய மதமும் இவர்கள் மதங்கள் எல்லாவற்றோடும் விரோதமாகவே இருக்கின்றது.
 
வைஷ்ணவனுடைய மதம் விஷ்ணுவிற்குச் சமானமான வேறு தெய்வமில்லை என்றும் எல்லோரும் விஷ்ணு பக்தரே என்றும் பிற தெய்வங்களின் நாமங்களை எவன் நினைக்கின்றானோ அவன் நாமாபராதியாவான் என்றும் அவனுக்கு ராமாதி நாமோச்சாரணங்களின் யதார்த்த பலனுண்டாகின்றதில்லை என்றும் கூறுகிறது.
 

சைவ மதத்திலும் சிவனுக்குச் சமானமான வேறு தெய்வமில்லை. அவருடை நாம உச்சாரணத்தினால் அடையும் பலன் போல் வேறு தெய்வங்களின் நாம உச்சாரணத்தினால் உண்டாகின்றதில்லை என்று கூறுகிறது. இவ்விதமாக எல்லோருடைய மதங்களிலும் அவரவர்களின் உபாஸிய தெய்வத்திற்குச் சமானமாய் வேறு தெய்வமில்லை. ஸ்மார்த்த மதத்திலோ எல்லாத் தேவர்களும் சமமானவர்களே. ஆதலால் ஸ்மார்த்த மதமும் மேற்கூறிய ஐந்து மதங்களோடும் விருத்தமாயிக்கின்றது.
 
ஆறு சாஸ்திரங்களும் ஒன்றற்கொன்று விரோதமாதல்
சாங்கியம், பாதஞ்சலம், நியாயம், வைசேஷிகம், பூர்வமீமாம்சை, உத்தர மீமாம்சை என்னும் ஆறு சாஸ்திரங்களின் மதங்களும் பரஸ்பரம் விருத்தமாம். ஏனெனின், சாங்கிய சாஸ்திரத்தில் ஈசுவரன் அங்கீகரிக்கப்படவில்லை. சமாதி வடிவ யோகத்தில் அபேக்ஷையின்றிய பிரகிருதி புருஷர்களின் விவேக ஞானத்தினால் மோட்சம் உண்டாவதாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. பாதஞ்சல சாஸ்திரத்தில் ஈசுவரனும் சமாதியால் மோட்சமும் அங்கீகரிக்கப்பட்டிருக்கிறது. ஆகையால் சாங்கியமும் பாதஞ்சலமும் ஒன்றுக்கொன்று விருத்தமாம். நியாய மதத்தில் நான்கு பிரமாணம், வைசேஷிக மதததில் இரண்டு பிரமாணம் என்பன விருத்தமாம். அவ்வாறே நியாய வைசேஷிகங்களுககுள் மற்றும் அனேக விரோதங்கள் உள்ளது. அவைகள் தேவையில்லாததால் விரிவாக கூறப்படவில்லை. பூர்வ மீமாம்சையில் ஈசுவரனும் மோட்சரூப நித்திய சுகமும் அங்கீகரிக்கப்படவில்லை. ஆனால் கர்மத்தாலுண்டாகும் விஷய சுகமே புருஷார்த்தமாயிருக்கின்றது.
 
உத்தர மீமாம்சையின் மோட்சமும் ஈசுவரனும் அங்கீகரிக்கப்பட்டிருக்கிறார்கள். விஷய சுகம் புருஷார்த்தமன்று. உத்தரமீமாம்சையின் மதம் இக்கிரந்தத்தில் வியக்தமாகக் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. ஆகையால் சர்வ சாஸ்திரங்களின் பேத வாதம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. இதிலோ பேதம் கண்டிக்கப்பட்டும், அபேதம் கூறப்பட்டுமிருக்கின்றன.
 
இவ்வாற்றால் சகல சாஸ்திரங்களின் சித்தாந்தமும் பரஸ்பரம் விருத்தமாம்.
 
இவ்விருத்த வசனங்களைக் கேட்டு அரசனுக்கு வினோதமான சந்தேகங்கள் உண்டாயின. இவர்களுள் யார் கூறுவதுண்மை. எல்லோரும் யுக்திப் பிரமாணங்களுடன் பேசுகிறார்கள். இவ்வித சம்சயமாகிய சோகத்தினால் துக்கமுற்ற அரசன் மனதில் உபாசிக்கத்தக்க தெய்வம் இன்னதென்று தோன்றாமல் போயிற்று. இந்தச் சந்தேகத்தை எவனிடத்தில் கூறுவது, ஜகத்தில் உள்ள சாஸ்திர நிபுண பண்டிதர்கள் கூறும் விருத்த வசனங்களைக் கேட்டு நெடுங்காலம் யோசனையில் முழகியிருந்தான். இப்படியிருக்கும்போது தர்க்கதிருஷ்டி தகப்பனிடம் வந்தான். இருவரும் பரஸ்பரம் ஆலிங்கனம் செய்து கொண்டனர். புத்திரன் தகப்பனை விதிப்படி நமஸ்கரித்தான். தகப்பன் பிரியத்துடன் ஆசீர்வதித்து ஆசனம் கொடுத்தான்.
 
காரண ரூபத்தின் உபாசியத் தன்மையும், காரிய ரூபத்தின் நிக்ருஷ்டத் தன்மையும்
தகப்பன் சிந்தையில் மூழ்கியிருப்பதைக் கண்டு, தங்கள் சித்தத்தில் உள்ள வியாகூலம் யாது, என்று வினவினான். புத்திரன் வசனத்தை கேட்டு தன் கவலைக்குக் காரணமான சகல விருத்தாந்தங்களையும் சுபசந்ததி மகாராஜன் அவனுக்குக் கூறினான். எந்தத் தெய்வம் உபாசிக்கத் தக்கதென்ற தெரியவில்லை எனக்கூறினான்.
 
தர்க்கதிருஷ்டி தகப்பன் வார்த்தையைக் கேட்டு அவனுக்குச் சுபமுண்டாகக் கருதி கூறுகின்றான். காரணரூபம் உபாஸ்யமென்றும், காரிய ரூபம் துச்சம் என்றும் அறிக. காரணரூபத்தின் நாமங்கள் பல. இது வேதத்தின் முக்கிய சித்தாந்தமாம். இதிகாச புராணங்களில் வியாசர் கூறிய சித்தாந்தம் இதுவேயாகும். இந்த ரகசியத்தை பண்டிதர்களறியாமல் பிறர் மதத்தைக் கண்டிக்கிறார்கள். பாரதத்திற்கு வியாக்கியானம் எழுதிய நீலகண்ட பண்டிதர் அவ்வியாக்கியானத்தின் ஆரம்பத்தில் இப்பிரசங்கத்தை செய்திருக்கின்றார். அவ்விடத்திலேயே உத்தமமான சுருதி சித்தாந்தங்களையும் உள்ளபடி கூறி இருக்கின்றார்.
 
புராணத்தில் கூறியிருக்கும் நிந்தாஸ்துதிகளைப் பற்றிய வியாசரின் கருத்து
சகல புராணங்களின் கர்த்தா வியாசர் ஒருவரே. அவர் ஸ்கந்த புராணத்தில் சிவனுக்கு ஸவாந்திராதி ஈசுவர தர்மங்களுளவென்று கூறியிருக்கின்றார். ஏனைய தேவதைகளுக்குச் சிவ கிருபையால் எல்லா பெருமைகளும் கிடைக்கின்றனவென்று கூறியிருக்கின்றார். ஆகையால் இவர்களுக்கு ஜீவதர்மம் கூறப்பட்டது. அங்ஙனமே விஷ்ணு புராணம், பத்ம புராணங்களில் விஷ்ணுவுக்கு ஈசுவரத்தன்மை கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அவ்வாறே சிலரைப் புராணங்களிலும் சிலரை உபபுராணங்களிலுமாக விஷ்ணு சிவன் என்பவர்களக்கு வேறான கணேசாதி தேவதைகளுக்கு ஈசுவரத் தன்மை கூறப்பட்டிருக்கின்றது. இவ்விதத்தால் வியாசர் வாக்கியத்தில் விரோதம் காணப்படுகிறது.

 
அதற்கான காரணம் இதுவாம். எல்லோரும் ஈசுவரர்களேயாவர். எந்தப் பிரகரணத்தில் பிறதெய்வம் நிந்திக்கப்பட்டிருக்கின்றதோ அதன் நிந்தையால் அதன் உபாஸனையை விடுதலில் வியாசருக்கு அபிப்பிராயமில்லை. ஆனால் வைஷ்ணவ புராணத்தில் சிவாதி தேவதைகளின் நிந்தை விஷ்ணுவின் ஸதுதியினால் விஷ்ணு உபாசனையில் பிரவிருத்தித்தற்கு ஹேதுவாம். அவ்வாறே சிவ புராணத்தில் செய்த விஷ்ணுவாதிகளின் நிந்தையும் அவற்றின் உபாசனைகளை விட்டுவிட வேண்டுமென்னும் கருத்தன்று. ஆனால் அந்த நிந்தை சிவ உபாசனையில் பிரவிருத்தியுண்டாகும் பொருட்டாகும். ஒரு பிரகரணத்தில் பிற தேவதையின் நிந்தை அதன் உபாசனையைத் தள்ளுவதற்காக இருக்கும் பட்சத்தில் எல்லாத்தேவதைகளின் உபாசனைகளை தள்ளும்படி நேரிடும். ஆகையால் அன்னிய தேவதையின் நிந்தை ஒன்றனது ஸ்துதியின் பொருட்டாகும்  மற்றவற்றின் உபாசனையை விட்டுவிடுவதன் பொருட்டன்று.
 
உதாரணம்: வேதத்தில் அக்னிஹோத்திரத்திற்கு இரண்டு காலங்கள் கூறப்பட்டு இருக்கின்றன. ஒன்று சூரியோதயத்திற்கு முன்னும், மற்றொன்று சூரியோதயத்திற்கு பின்னுமாம். அங்கு முற்காலப் பிரசங்கத்தில் பிற்காலம் நிந்திக்கப்பட்டிருக்கின்றன. பிற்காலப் பிரசங்கத்தில் முற்காலம் நிந்திக்கப்பட்டு இருக்கின்றது. அங்கு அக்னிஹோத்திரத்தை விட்டுவிடவேண்டுமெனனும் அபிப்பிராயம் இருக்குமாயின், இவ்விரண்டு காலங்களிலும் ஹோமத்தை விட்டுவிடும்படி நேரிடும். நித்திய கர்மத்தை விடுதல் பொருந்தாது. ஆகையால் முற்காலத்தினது ஸ்துதியின் பொருட்டு பிற்கால நிந்தையும், பிற்கால ஸ்துதியின பொருட்டு முற்கால நிந்தையும் செய்யப்பட்டிருக்கின்றன. அங்ஙனமே ஒரு தெய்வத்தின் உபாசனைப் பிரசங்கத்தில் பிறதேவதையில் நிந்தைக்குத் தாத்பர்யம் அத்தெய்வத்தின் ஸ்துதியாம். பிற தெய்வத்தின் நிந்தையில் தாத்பர்யமன்று.
 
ஐந்து தேவதைகளின் உபாஸகரும் ஒரே பிரம்மலோக பலனை அடைதல்
சாகார பேதத்தால் சிலர் உதயத்திற்கு முன் ஹோமம் செய்கின்றனர்  சிலர் உதயத்திற்குப் பின் செய்கின்றனர். இருவருக்கும் கிடைக்கும் பலன் ஒன்றே ஆகும். அதுபோல் இச்சா பேதத்தால் ஐந்து தேவதைகளுக்குள் எதை உபாஸித்தாலும் ஐந்து உபாசனைகளாலும் பிரம்மலோகமே அடையப்படும். அவ்விடத்தில் போகங்கள் அனுபவிக்கப்பட்டு விதேக மோட்சம் சித்திக்கிறது. விஷ்ணு முதலிய தேவதைகளினுபாஸஸனையால் வைகுண்ட லோகம் அடையப்படுமென்று புராணங்ளில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. பிரம்மலோகம் அடையப்படுவதாகக் கூறப்படவில்லையாயினும், உத்தம உபாஸகர்கள் விதேக முக்திக்கு அதிகாரிகளாயிருக்கின்றமையால், தேவயான மார்க்கமாக அவர்கள் பிரம்மலோகத்திற்கே போகின்றார்கள். ஆனால் ஒரே பிரம்மலோகம் விஷ்ணு உபாஸகனுக்கு வைகுண்ட ரூபமாயும், அங்குள்ளவர்கள் சதுர்ப்புஜ பார்ஷத் ரூபங்களோடு கூடினவர்களாயும் பிரதீதியாகின்றார்கள்.  தானும் சதுர்ப்புஜ மூர்த்தியாகவேயாகின்றான். அங்ஙனமே சிவோபாஸகனுக்குப் பிரம்மலோகமே சிவலோகமாகவும், அங்குள்ளோர்கள் மூன்று கண்களை உடையவர்களாக தோன்றுகிறார்கள். தன்னையும் அப்படியே காண்கின்றான். இவ்விதமாக எல்லா உபாஸகர்களுக்கும் பிரம்மலோகமே தமது உபாஸ்யத்தின் லோகமாகக் காணப்படுகின்றது. ஏனெனின், இது நியமமாம். தேவயான மார்க்கமின்றி வேறு மார்க்கமாக செல்லுகின்றவன் மீண்டும் சம்சாரத்திற்கு வருகின்றான். தேவயான மார்க்கமொன்றே பிரம்மலோகத்திற்கு செல்லும் மார்க்கமாம். ஆகையால், விதேக மோட்சத்திற்கு யோக்கியர்களாகிய உபாசகர்களெல்லாம் பிரம்ம லோகத்திற்குப் போகின்றார்கள். அந்தப் பிரம்ம லோகத்தில் உபாஸகனுடைய இச்சா அனுசாரமாகச் சகல சாமக்கிரியைகளுடன் கூடியதாக அவனுக்கு பிரதீதியாகும்படியான இத்தன்மையான அற்புத மகிமை இருக்கின்றது.  எனவே ஐந்து தேவதைகளின் உபாஸனைகளுக்கும் பலனொன்றேயாகும்.
 
ஒரே பரமாத்மாவினிடத்தில் பலவித நாமரூபங்கள் சம்பவிக்கின்றன.
அதில் இந்தச் சங்கையுண்டாகின்றது. ஐந்து தேவதைகளுக்கும் நாமரூபங்கள் வெவ்வேறாய்க் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. ஈசுவரனோ ஒருவன், அவருக்கே பலவித ரூபங்கள் சம்பவிக்காது.
 
அதற்குச் சமாதானம் இதுவாம். பரமார்த்தமாக நாம ரூபங்கள் எவையும் பரமாத்மாவினிடத்திலில்லை. மந்தபுத்தி உள்ளவர்களது உபாஸனையின் பொருட்டு நாமரூப ரகித பரமாத்மாவிற்கு மாயையினாலாக்கப்பட்ட கற்பித நாம ரூபங்கள் கூறப்படுகின்றன. ஆகையால் ஒரே பரமாத்மாவினிடத்தில் மாயையால் கற்பிக்கப்பட்ட நாம ரூபங்கள் அனேகம் பொருந்துகின்றன. இவ்விதத்தால் சர்வ புராண வாக்கியங்களின் விரோதமும் நிவிருத்தியாய் விடுகின்றது.
 
எல்லாப் புராணங்களுக்கும் காரண காரியப் பிரம்மங்களினது உபாஸனையின் கிரமத்தால் ஏற்றூக்கொள்ளப்படும் தன்மையிலும், ஒதுக்கித்தள்ளப்படும் தன்மையிலும் தாத்பர்யமாகிறது.
 
புராண வாக்கியங்களிலுண்டாகும் விரோத சங்கைக்கு முக்கிய சமாதானம் இதுவாம். விஷ்ணு, சிவன், கணேசன், தேவி, சூரியன் முதலிய ஒவ்வொன்றின் நாமம் யாவும் காரணப்பிரம்மத்தினதும் காரியப் பிரம்மத்தினதுமாகும். மாயா விசிஷ்ட காரணத்தைப் பிரம்மமென்கின்றார்கள். காரியமான ஹிரண்யகர்ப்பனையும் பிரம்மமென்கின்றார்கள். இவ்விதமாகக் காரணப் பிரம்மத்தையும் காரியப் பிரம்மத்தையும் விஷ்ணு, சிவன், கணேசன், தேவி, சூரியன் என்னும் பதங்கள் அறிவிக்கின்றன. இவ்வாறே இவ்வைந்து பதங்களுக்கும் நாராயணன், நீலகண்டன், விக்னேசன், சக்தி, பானு முதலிய அனேகம் பர்யாய பதங்கள் உள்ளது. அவையாவும் காரண காரியப் பிரம்மங்களிரண்டையும் போதிக்கின்றன. சிலவிடத்துக் காரணப் பிரமத்தையும், சிலவிடத்துக் காரியப் பிரம்மத்தையும் சந்தர்ப்பத்திற்குத் தகுந்தபடி போதிக்கின்றன. எங்ஙனம் ஸைந்தவ என்ற சொல் குதிரையும், உப்பையும் குறிக்கின்றதோ, அது போஜன சமயத்தில் அது உப்பையும், நடை சந்தர்ப்பத்தில் குதிரையையும் குறிக்கின்றது. அதுபோல் வைஷ்ணவ புராணத்தில் விஷ்ணு, நாராயணன் முதலிய பதங்கள் காரணப் பிரம்மத்தையும், சிவன், கணேசன், சூரியன் முதலிய பதங்கள் காரியப் பிரம்மத்தையும் போதிக்கின்றன.
 
ஆதலால், வைஷ்ணவ கிரந்தங்களில் விஷ்ணுவின் ஸ்துதிக்கும், சிவாதிகளின் நிந்தைக்கும் வியாசர் அபிப்பிராயம் இதுவாகும். காரணப் பிரம்மம் உபாஸிக்கத் தக்கது  காரியப் பிரம்மம் உபாஸிக்கத் தக்கதன்று. அங்ஙனமே ஸ்கந்த புராணாதி சைவ கிரந்தங்களில் சிவன், மகேசன் முதலிய பதங்கள் காரணப் பிரம்மத்தையும், விஷ்ணு, கணேசன், தேவி, சூரியன் முதலிய பதங்கள் காரியப் பிரம்மத்யையும் போதிக்கின்றன. ஆகையால், இந்தப் புராணங்களிலும் காரணப் பிரம்மத்தின் ஸ்துதியும், காரியம் பிரம்மத்தின் நிந்தையும் இருக்கின்றன. அங்ஙனமே, கணேச புராணத்தில் கணேச பதம் காரணப் பிரம்மத்திற்கும் விஷ்ண, சிவன் முதலிய பதங்கள் காரியப் பிரம்மத்திற்கும் வாசகங்களாயின. ஆகையால் காரணத்தின் ஸ்துதியும் காரியத்தின் நிந்தையும் இருக்கின்றன. அங்ஙனமே. காளிபுராணத்தில் காளிதேவி முதலிய பதங்கள் காரணப் பிரம்மத்தையும், விஷ்ணு-சிவன்-கணேசன்-சூரியன் முதலிய பதங்கள் காரியப் பிரம்மத்தையும் போதிக்கின்றன. ஆகையால் காளி பதத்தினால் குறிக்கும் காரணத்தின் ஸ்துதியும், விஷ்ணு, சிவாதி பதங்களிளால் குறிக்கும் காரியத்தின் நிந்தையுமிருக்கின்றன. அங்ஙனமே சௌர புராணத்தில் சூரிய, பானு முதலிய பதங்களால் காரணப் பிரம்மத்தின் ஸ்துதியும், விஷ்ணு-சிவன் முதலிய பதங்களால் காரியப் பிரம்மத்தின் நிந்தையும் போதிக்கப்படுகின்றன.
 
இவ்விதமாகச் சகல புராணங்களிலும் காரிய காரணங்களின் பெயர் வடிவ சங்கேத பேதமிருக்கின்றது  கொள்ளும்படியாயும் தள்ளும்படியாயும் இருக்கின்ற அர்த்தத்தில் பேதமில்லை. சகல புராணங்களிலும் காரணப் பிரம்மத்தின் உபாஸனை கொள்ளத்தக்கதாம், காரியப் பிரம்மத்தின் உபாஸனை தள்ளத்தக்கதாம். ஆகையால், சகல புராணங்களும் ஒரே காரணப் பிரம்மத்தின் உபாஸியத் தன்மையினைப் போதிக்கின்றன. இவற்றிற்குத் தம்முள் விரோதம் இல்லை.
 
மூர்த்திப் பிரதிபாதனத்தின் அபிப்பிராயம்.
சதுர்ப்புஜ, திரிநேத்திர, ஸதுண்ட, அஷ்டபுஜாதி மூர்த்திகள் மாயையின் பரிணாமமாயும் சேதனத்தின் விவர்த்தமாயும் இருப்பதால், காரியங்களாக இருக்கின்றன. அவற்றிற்கும் உபாஸனை கூறப்பட்டிருக்கின்றதாமாயினும், அந்தச் சதுர்ப்புஜாதி மூர்த்திகளுக்கு மாயாவிசிஷ்ட காரணத்தோடு விசாரிக்குமிடத்துப் பேதமில்லை. ஆகையால் அவ்வாகாரங்களைப் பாதித்துக் காரணரூபத்தால் அவற்றை உபாசிப்பதில் கருத்தாம். ஏனெனின், ஆகாரம் காரியமாம். ஆகையால் அது துச்சமாம், காரணம் சத்தியமாம். எவனுடைய மந்தப் பிரக்ஞை ஆகாரத்திலேயே ஸ்திரமாயிருக்கின்றதோ அவன் சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்ட ஆகாரத்தையே உபாஸித்தல் வேண்டும். அதனாலும் பிரக்ஞை நிச்சலமாகிக் காரணப் பிரம்மத்தின் உபாஸனையில் ஸ்திரப்படுகிறது.
 
காரணப் பிரம்ம உபாஸனை இவ்வாறு கூறப்பட்டிருக்கின்றது. பிரம்மம் ஜகத்திற்கு காரணம், சத்திய காமன், சத்திய சங்கற்பன், சர்வக்ஞன், சுதந்திரன், சர்வப்பிரேரகன், கிருபாளு என்றிவ்வாறு ஈசுவர தர்மங்களைத் தியானித்தல் வேண்டும். மூர்த்தியைத் தியானித்தல் வேண்டுமென்பது சாஸ்திரத்தின் கருத்தன்று. சாஸ்திரத்தில் அனேக மூர்த்திகளைக் கூறியது உபாஸனையின் பொருட்டன்று. ஆனால் எல்லா மூர்த்திகளும் காரணப் பிரம்மத்தின் உபலட்சணங்களே. எந்த வஸ்து எதன் ஏக தேசத்திலும், ஏக காலத்திலும் வியாவர்த்தகமாயுமிருக்கின்றதோ அது உபலட்சணம் எனப்படும்.
 
எங்ஙனம் காகம் அமர்ந்திருக்கும் வீடுதான் அவனுடையது என்னும் வாக்கியத்தில் வீட்டிற்கு காகம் உபலட்சணமாக இருக்கின்றது. ஏனெனின், வீட்டின் ஒரு பக்கத்திலும் எப்போதாவதொரு காலத்தில் காகம் உட்கார்ந்து இருக்கின்றது. எப்போதும் உட்கார்ந்திருக்கின்றதில்லை. மற்ற வீட்டிலிருந்து அவனது வீட்டை பிரித்துக் காட்டுவதற்காக மட்டும் குறிக்கப்படுகின்றதோ, அதுபோல ஜகத்தின் காரணம் பிரம்மமாம். அதன் ஏகதேசத்தில் எப்போதாவது மூர்த்தியிருக்கின்றது. சதுர்ப்புஜாதி மூர்த்திகள் காரணப் பிரம்மத்திலேயே இருக்கின்றன  வேறிடத்தில் இல்லை. ஆகையால், வியாவர்த்தகங்களாக இpருத்தலால் உபலட்சணங்களாயிருக்கின்றன.
 
உபலட்சணத்தின் பிரயோஜனம் இதுவாம். விசேஷிய வஸ்துவினது ஸ்வரூபத்தின் ஞானமுண்டாம். எங்ஙனம், காகத்தால் தேவதத்தன் வீடு அறியப்படுகின்றதோ, காகத்தினால் வேறு பிரயோஜனமில்லையோ, அங்ஙனமே சதுர்ப்புஜாதி ஆகாரங்களால் நிராகாரமான காரணப் பிரம்மத்தின் ஞானமே உபாஸனையின் பொருட்டு மூர்த்தியைக் கூறுதலின் பிரயோஜனமாம்.
 
ஆகாரங்களில் ஆக்கிரகமுள்ள சைவராதியர்க்குத் துக்கத்தின் அடைவு.
மந்தப் பிரக்ஞையுள்ளவர்கள் சாஸ்திரத்தின் கருத்தையறியாமல் சியாலஸாரமேய நியாயத்தால் பரஸ்பரம் கலகம் செய்கின்றார்கள். மனைவியின் சகோதரனை சியாலன் என்பர். நாயினை ஸாரமேயமென்பர். ஒருவனுடைய சியாலனுக்கு பெயர் உத்பாலகன். ஆவன் விரோதியின் பெயர் தாவகன். அப்புருஷன் வீட்டிலிருந்த நாய்க்குப் பெயர் தாவகன். மற்றொருவன் வீட்டிலிருக்கும் நாய்க்கு உத்பாலகன் என்று பெயர். அங்கு அப்புருஷனுடைய மனைவி முதல் முதல் வீட்டுக்கு வந்தாள். அப்போது இரண்டு நாய்களும் பரஸ்பரம் எப்போதும் சண்டை செய்துகொள்ளும். அங்கு அந்த ஸ்திரீயின் பதி, மாமியார் முதலியோர் உத்பாலகனை திட்டி தம் தாவகனைப் பாராட்டுவார்கள். அப்போது அந்த ஸ்திரீக்கு என சகோதரனை திட்டி அவன் சத்துருவைப் போற்றுகின்றார்கள் என்னும் மயக்கமுண்டாயிற்று. அதனால் கோபப்பட்டு தன் கணவனோடு சண்டையிட்டாள். எங்ஙனம் அவர்களது அபிப்பிராயத்தை அறியாமல் ஒரேமாதிரி பெயரால் பிரமித்து ஸ்திரீ துக்கமடைந்தனளோ அங்ஙனமே வைஷ்ணவக் கிரந்தத்தில் சிவன் முதலிய பெயர்களால் காரியப் பிரம்மம் நிந்திக்கப்பட்டிருக்கின்றது என்ற கருத்தை அறியாமல் சைவர் முதலியோர் துக்கிக்கின்றனர். அங்ஙனமே விஷ்ணு நாமத்தால் காரியப் பிரம்மம் நிந்திக்கப்பட்டிருக்கின்றதென்பதை அறியாமல் வைஷ்ணவர்கள் துக்கிக்கின்றார்கள். சகல புராணங்களுக்கும் அபிப்பிராயம் காரணப் பிரம்மம் உபாசிக்கத்தக்கது, காரியப் பிரம்மம் தள்ளத்தக்கது என்பதாம்.
 
மாயா விசிஷ்ட சேதனம் காரணப் பிரம்மமாம். மாயையாலுண்டான காரிய விசிஷ்ட சேதனம் காரியப் பிரம்மமாம். இவ்வர்த்தமே வியாக்கியானத்தின் ஆரம்பத்தில் எழுதப்பட்டிருக்கின்றது. சகல வேதாந்தங்களின் சித்தாந்தமும் இதுவேயாம்.
 
உத்தர மீமாம்சையின் பிரமாணத்தன்மையும், மற்றவற்றின் அப்பிரமாணத் தன்மையும்.
சுபசந்ததி தன் குமாரன் வார்த்தையைக் கேட்டுப் புராணங்களின் விரோத சங்கைக்குச் சமாதானமடைந்து மனத்தில் சுகமடைந்தான். ஆறு சாஸ்திரங்களின் பரஸ்பர விரோத சங்கை நீங்கியமையால் அற்ப சுகத்தை அடைந்தார், ஆனால் விசேஷ சுகத்தை அடையவில்லை. அதனால் எந்தச் சாஸ்திரார்த்தத்தை அங்கீகரிக்கலாமோ அந்தச் சத்தியமான சாஸ்திரம் யாதென்று மைந்தனை வினவினான்.
 
தர்க்கதிருஷ்டி தன் தகப்பன் வார்த்தையைக் கேட்டுப் பரமப் பிரமாணமான வார்த்தையைக் கூறினான். உத்தர மீமாம்சையின் உபதேசம் சிறிதும் வேத விருத்தமல்லவென்று கூறினான். ஏனைய ஐந்து சாஸ்திரங்களும் வேத விருத்தங்களாயிருக்கின்றமையினால் அவற்றை அசுத்தமென்றறிதல் வேண்டும். அவற்றுள், சில அம்சங்கள் வேதானுசாரிகளாக இருக்கின்றமையினால், மந்த அதிகாரிகள் அவற்றை அனுஷ்டிக்கின்றார்கள்.
 
ஆறு சாஸ்திரங்களின் கர்த்தா சர்வக்ஞரெனப்படுவர். சாங்கியத்தின் கர்த்தா கபிலாராவார். பாதஞ்சலத்தின் கர்த்தா பதஞ்சலியாவார். இவர் சேஷ அவதாரமாம். நியாய சாஸ்திரத்தின் கர்த்தா கௌதமராவார். வைசேஷிக சாஸ்திரத்தினா கர்த்தா கணாதராவார். பூர்வ மீமாம்சையின் கர்த்தா ஜைமினி ஆவார். உத்தர மீமாம்சையின் கர்த்தா வியாசராவார்.
 
இவர்களது மாகாத்மியமும் பிரசித்தமாம். ஆதலால் இவர்களுடைய வசனவடிவ சாஸ்திரங்கள் முற்றும் சமானப் பிரமாணமாதல் வேண்டுமாயினும், சகல வாக்கியங்களினும் வேதவாக்கியம் பிரபலப் பிரமாணமாக இருக்கிறது. ஏனெனின், வேதத்தின் கர்த்தா சர்வக்ஞனான ஈசுவரன். அவரிடத்தில் பிராந்தி, சந்தேகம் முதலிய குறைகள் இல்லை. இந்தச் சாஸ்திரங்களின் கர்த்தாக்கள் ஜீவர்கள். இவர்களிடததில் பிராந்தி முதலிய தோஷங்கள் பொருந்தும்.
 
சாஸ்திரகாரர்களும் சர்வக்ஞர்களென்று கூறப்பட்டிருப்பினும், அவர்களுடைய சர்வக்ஞத் தன்மை யோக மாகாத்மியத்தால் உண்டாயிருக்கின்றது. ஆதலால் அவர்கள் யுக்தஞான யோகிகளாவர்.
 
ஈசுவரனுடைய சர்வக்ஞத் தன்மை ஸ்வபாவ சித்தமாயிருக்கின்றது. ஆகையால் ஈசுவரன் யுக்த யோகியாவர். சிந்தனை செய்வதால் பதார்த்த ஞானம் உண்டாகின்றவனுக்கு யுக்தஞான யோகியென்ற பெயர். எவனுக்கு எப்போதும் ஏகரசமாய் எல்லாப் பதார்த்தங்களும் அபரோக்ஷமாய்ப் பிரதீதியாகின்றனவோ அவனுக்கு யுக்த யோகியென்று பெயர். இத்தன்மையன் ஈசுவரனாவான். அவரால் செய்யப்பட்ட வேதவசனம் பிரபலமாகும். யுக்தஞான யோகிகளால் செய்யப்பட்ட சாஸ்திர வசனம் துர்ப்பலமாம்.
 
ஆகையால் வேதானுசாரமான சாஸ்திரம் பிரமாணமாம், வேத விருத்தம் அப்பிரமாணமாம். ஐந்து சாஸ்திரஙகள் எங்ஙனம் வேதவிருத்தமோ, உத்தர மீமாம்சை எந்த அம்சத்திலும் வேதவிருத்தமன்று. ஆகையால் அது பிரமாணமாம். ஏனைய சாஸ்திரங்களும் சில அம்சங்களில் வேதத்தை அனுசரித்தே இருக்கின்றன என்பதனைப் பார்த்து மந்த புத்தியுள்ளவர்கள் அவற்றில் விசுவாசம் கொள்கிறார்கள். ஆனால் அனேக அம்சங்களில் அவை வேத விருத்தங்களாக இருக்கின்றமையால் தள்ளத்தக்கனவாம். சில அம்சங்களில் வேதானுசாரிகளாக இருப்பதால் கொள்ளத்தக்கனவாமாயின் ஜைன சாஸ்திரமும் அகிம்சை அம்சத்தில் வேதானுசாரியாக இருக்கிறது. அதுவும் அங்கீகரிக்கத்தக்கதாகும். ஆனால் அதுவும் தள்ளத்தக்கதே.
 
சுகதர் ஈசுவர அவதாரராவார். அவரைப் புத்தரென்று அழைக்கின்றனர். அவருடைய வசனமும் வேதத்திற்குச் சமானமான பிரமாணமாதல் வேண்டும். அங்ஙனமாயினும், விப்ரலிப்ஜையாகிய நிமித்தத்தால் சுகதர் புத்தரானார். ஆதலால் அவருடைய வசனம் எவ்விதத்தினாலும் அப்பிரமாணமேயாகும். வஞ்சிக்கும் இச்சையினை விப்ரலிப்ஜையென்பர். ஆகையால் எல்லா அம்சங்களிலும் வேதத்தை அனுசரித்திருக்கின்ற உத்தரமீமாம்சையே எவ்விதத்தாலும் முமுக்ஷுவால் அங்கீகரிக்கத்தக்கதாம்.
 
உத்தரமீமாம்சை வியாசரால் சூத்திர ரூபமாகச் செய்யப்பட்டு அதன் வியாக்கியானமும் அனேகரால் அனேகவிதமாய்ச் செய்யப்பட்டிருப்பினும் பூஜ்யபாதரான சங்கரரால் செய்யப்பட்ட வியாக்கியானமே வேதானுசாரியாக இருக்கின்றது. ஆதலின் எனைய ஐந்து சாஸ்திரங்களும் அப்பிரமாணங்களாம்.
 
அன்னிய சாஸ்திரங்களை விடுதலில் திருஷ்டாந்தமும், காரணமும்
இந்த அத்தியாயத்தில் முன் சகல சாஸ்திரங்களும் மோட்சத்திற்கு உபாயோகமானது என்று கூறியது தர்க்கதிருஷ்டியின் சாரத்தைக் கிரகிக்கும் விவேகத்தால் கூறியதாம். ஒருவனை சத்துரு கத்தியால் குத்தினான், அதனால் ரத்தம் வெளிப்பட்டுத் தெய்வாதீனமாய் அவன் காப்பாற்றப்பட்டான். அப்போது சாரத்தைக் கிரகிக்கும் புருஷன் கத்தியை வீசினது தனக்கு உபகாரம் செய்ததாக நினைக்கின்றான். அதுபோல மற்ற சாஸ்திரங்களாலும் எவ்விதத்திலாவது அந்தக்கரணத்தின் சுத்தியும் நிச்சலத் தன்மையும் உண்டாய்ப் புருஷன் நிவிருத்தி அடைந்து வேதானுசாரமான நிச்சயம் செய்யின் மோட்சமுண்டாகும். மற்றும் அவற்றிலேயே ஆக்கிரகம் செய்யின் அந்தகோலங்கூல நியாயத்தினால் அவன் அனர்த்தத்தை அடைவான். ஆகையால் சகல சாஸ்திரங்களையும் விட்டு அத்வைத வியாக்கியானத்தின்படி உத்தரமீமாம்சை அங்கீகரிக்கத் தக்கதாம்.
 
அந்தகோலாங்கூல நியாயம இதுவாம். ஒரு தனிகனது ஆபரணம் பூண்ட புத்திரனைத் திருடர்கள் காட்டிற்குக் கொண்டுபோய் ஆபரணங்களைக் கழற்றிக் கொண்டு அவன் கண்ணைக் குத்திவிட்டுப் போய்விட்டார்கள். அப்போது அழுது கொண்டிருந்த பாலகனை தயையற்றவனாயும், வஞ்சனையுள்ள ஒருவன் சந்தித்து பலமும், உன்மத்தமும் உள்ள ஒரு காளையின் வாலை அவனைப் பிடிக்கச் செய்து நீ இதன் வாலைவிடாது பிடித்துக் கொண்டு போனால் உனது கிராமத்தில் இது கொண்டுபோய்விடும் என்று கூறினான். துயருற்ற பாலகன் அவன் வசனத்தில் விசுவாசம் வைத்துத் துக்கத்தினை அனுபவித்து நஷ்டமானான். அங்ஙனமே விஷயரூப சோரன் விவேக ரூப நேத்திரத்தைக் கெடுத்துச் சம்சார ரூப வசனத்தில் கொண்டுபோய் விடுகின்றான். அப்போது தயையற்றவனாயும், வஞ்சகனாவுமுள்ள பேதவரி அன்னிய சாஸ்திரங்களின் சித்தாந்தத்தில் அவனுக்கு விசுவாசம் வரும்படி செய்து என்னுடைய உபதேசமே உனக்குப் பரமசுகப் பிராப்திக்குக் காரணமாகும், அதனைவிடாதே என்று கூறுகின்றான். அவன் வாக்கியத்தில் விசுவாசம் வைத்துப் புருஷார்த்த சுகமின்றியவனாக ஜனன மரண ரூப மகத்தான துக்கத்தை அனுபவிக்கிறான். ஆகையால் அன்னிய சாஸ்திரங்கள் ஒதுக்கித்தள்ளத்தக்கனவாம்.
 
இவ்விதமாகச் சுபசந்ததியென்னும அரசன் தர்க்கதிருஷ்டியின் வசனத்தைக் கேட்டுச் சகல சந்தேகங்களும் துக்கங்களும் நீங்கியவனான், பூரண ஆனந்தத்தை அடைந்தான். காரணப் பிரம்ம உபாஸனை செய்து சித்தத்தை ஸ்திரப்படுத்தினான். தன் மகன் தர்க்கதிருஷ்டியைத் உண்மையான குருவாக பாவித்து ராஜ்ய முழுமையும் அவனுக்குக் கொடுத்தான். தர்க்கதிருஷ்டி புத்திரனாயினும் உத்தமமான உபதேசத்தைச் செய்தமையின், அவன் குரு பதவியை அடைந்தான். இது பிரம்ம வித்யாவின் மாகாத்மியமாம்.
 
சிலகாலம் சென்றதும் அரசன் தன் பிராணனைவிட்டு பிரம்மலோகத்தை அடைந்தான். அரசனுடைய மரணத்திற்குத் தேசகாலங்கள் கூறப்படவில்லை. அதற்கு அபிப்பிராயம் இதுவாம். உபாசகனுடைய மரணத்தில் தேச காலங்களின் அபேக்ஷையில்லை. பகலில் இறந்தாலும், இரவில் இறந்தாலும் தட்சிணாயனத்தில் இறந்தாலும், உத்தராயணத்தில் இறந்தாலும், சுத்தமான இடத்தில் அல்லது அசுத்தமான இடத்தில் இறந்தாலும் எவ்விதத்தினாலும் உபாசனையின் பலத்தால் தேவயான மார்க்க வாயிலாக பிரம்மலோகத்தின் அடைவு உண்டாகின்றது. அதிருஷ்டியின் பிரசங்கத்தில் முன் எந்தத் தேச காலங்களின் அபேக்ஷை கூறப்பட்டதோ அது யோகத்தோடு கூடிய உபாசகனுக்குக் கூறப்பட்டதாம். கேவலம் ஈசுவரனைச் சரணமடைந்த உபாசகனுக்குத் தேசகாலங்களின் அபேக்ஷையில்லை. இந்த அர்த்தத்தைச் சூத்திரக்காரரும், பாஷ்யகாரரும் பிரதிபாதனம் செய்திருக்கின்றார்கள்.
 
அப்போது தர்க்கதிருஷ்டி இராஜ்ய காரியங்களெல்லாவற்றையும் கவனமாகச் செய்தான்  அவற்றில் சிறிதும் பற்று வைக்கவில்லை. பிரம்ம நிச்சயத்தினையே கொண்டிருந்தான்  பிராரப்தம் முடியவே நிச்சல வீட்டை அடைந்தான். ஆத்மா அதாவது கூடஸ்த சாட்சி பரமாத்மாவில ஐக்கியமடைந்தான். தேகம் சாம்பலாய் விட்டது. கூடஸ்தனுக்குப் பரமாத்மாவுடன் எப்போதும் அபேதம் இருப்பினும் உபாதியினாலாகிய பேதமிருக்கின்றது.  உபாதி லயத்தால் அதனாலாகிய பேதத்தின் அபாவம் உண்டாகின்றது.
 
பரமாத்மாவோடு அபேதம் கூறியதன் அபிப்பிராயம் இதுவாம். விதேக முக்தியில் ஈசுவரனோடு அபேதம் சித்திக்கின்றது.  சுத்த சேதனமாகிய பிரம்மத்துடன் அபேதம் சித்திக்கின்றதில்லை. இது சாரிரக பாஷியத்தின் 4வது அத்தியாயத்தில் பிரதிபாதிக்கப்பட்டிருக்கிறது.
 
விதேக முக்தியில் சத்திய சங்கற்பாதிகளின் அடைவு ஜைமினி மதத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது.  ஓளடுலோமி மதத்தில் சத்திய சங்கற்பாதிகளின் அபாவம் கூறப்பட்டிருக்கினறது. சித்தாந்த மதத்தில் சத்திய சங்கற்பாதிகளின் பாவாபவங்களிரண்டும் கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அதற்கு அபிப்பிராயம் இதுவாம். விதேக முக்தியில் ஈசுவரனோடு அபேதமுண்டாகின்றது. ஈசுவரனது சத்திய சங்கற்பாதிகள் முக்தனிடத்து அன்னிய ஜீவர்களால் வியவகரிக்கப்படுகின்றன. அந்த ஈசுவரன் பரமார்த்த திருஷ்டியால் சுத்தர், அவரிடத்தில் ஒரு குணமும் இல்லை. ஆனால் அவர் நிர்க்குணர் ஆகையால் சத்திய சங்கற்பாதிகள் இல்லை.
 
சம்சார தசையிலும் ஜீவன் பரமார்த்தமாக நிர்க்குணமும் சுத்தமுமாயினும், அவனுக்கு சம்சார தசையில் அவித்யாவால் கர்த்தா, போக்தாவாக இருக்கிறான். ஈசுவரனுக்கு எக்காலத்திலும் தன்னிடத்திலாவது வேறிடத்திலாவது சம்சாரம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆகையால் ஈசுவரன் எப்போதும் அசங்கனும், நிர்குணனும், சுத்தனுமாகின்றான். ஆகவே ஈசுவரனோடு உள்ள அபேதமே சுத்தப்பிரம்மத்தோடு உள்ள அபேதமாம்.
 
ஈசுவரனோடுள்ள அபேதத்தினைச் சுத்தப்பிரம்மத்தோடுள்ள அபேதமென்று கொள்ளாவிடின், ஈசுவரனுக்குச் சுத்தப்பிரம்மத்தின் பிராப்தி ஒருகாலத்திலும் உண்டாகமாட்டாது. ஏனெனின், ஜீவனைப் போல் ஈசுவரனுக்கு உபதேசத்தால் உண்டாகும் ஞானமும், விதேக மோட்சமும் ஒருகாலத்திலும் உண்டாகாது. எப்போதும் அடைந்துள்ள அவருடைய ரூபம சுத்தமன்று. ஆதலால் ஜீவனிலும் குறைவாக ஈசுவரனும் சதா பந்தப்பட்டவனென்பது சித்திக்கும்.
 
ஆகையால் ஈசுவரனுக்கு ஆவரணமில்லை. ஆகையால் உபதேச ஞானங்களின் அபேக்ஷை(தேவை) இல்லை. ஆவரண இல்லாமையால் பிராந்தியில்லை. ஆதலால் ஈசுவரன் நித்திய ஸர்வக்ஞன், நித்தியமுக்தன். மாயையும் அதன் காரியமும் ஆத்மாவினிடத்தில் பிரதீதி ஆகின்றதில்லை. ஆகையால் சதா அசங்கன், இதனாலேயே சுத்தன்.
 
இவ்வாற்றால் ஈசுவரனோடு உண்டாகும் அபேதமே சுத்த சேதனத்தோடுண்டாம் அபேதமாம்.
 
திருஷ்டாந்தத்தினாலும் ஈசுவரனோட அபேதம் சித்திக்கின்றது  எங்ஙனம் மடத்தில் கடாபாவமுண்டாகுமாயின் மடாகாசத்தில் கடாகாசம் லயமாகின்றது. மகாகாசத்தில் லயமாகின்றதில்லையோ அங்ஙனமே ஞானியினுடைய சரீரம் ஈசுவரனால் செய்யப்பட்ட பிரம்மாண்டத்தில் நஷ்டமாகின்றது. பிரம்மாண்டம் எல்லாம் ஈசுவர சரீரமாகிய மாயையில் மறைந்திருக்கின்றது. ஞானியினுடைய ஆத்மா விதேக மோட்சத்தில் பிரம்மாண்டத்திற்கு வெளியில் செல்லுவதில்லை. ஆதலால் ஈசுவரனோடு அபேதம் சித்திக்கின்றது. ஆனால் எங்ஙனம் மடாகாசத்தோடு கடாகாசத்திற்கு அபேதம் சித்திக்கின்றதோ அந்த மடாகாசம் மகாகாச ரூபமாகவே இருக்கின்றதோ, அங்ஙனமே ஈசுவரனோடு அபேதம் உண்டாகின்றது. இந்த ஈசுவரன் சுத்தப் பிரம்மமேயாவான். ஆதலால் சுத்தப் பிரம்மத்தின் பிராப்தி உண்டாகின்றது.
 
இந்த நூலின் பிரயோஜனம்.
இவ்விதமாக அனேக இரத்தினங்கள் அடங்கியதும் இரகசியமான வேத சித்தாந்தங்கள் அடங்கியதுமான விசாரசாகரம் செய்யப்பட்டு விவேகத்துடன் பிரகடனம் செய்யப்பட்டது.
 
வியாகரண சாஸ்திரம் முழுமையும் படித்தேன். சாங்கிய, நியாய சாஸ்திரங்களையும் மிகுந்த சிரமப்பட்டு படித்தேன். அத்வைதக் கிரந்தங்கள் முழுமையும் படித்தேன். படிக்காத கிரந்தமொன்றுமில்லை. கடினமான அன்னிய மதவாதிகளுடைய சித்தாந்தங்களையும் பிரயாசத்துடன் ஆராய்ந்து பார்த்தேன். வேதங்களையும் மூழ்கிப் பார்த்தேன். அப்படிப்பட்ட நிச்சலதாசனாகிய என்னால் இந்தப் பாஷாகிரந்தம் செய்யப்பட்டது. இதை எழுதியதற்கு பரோபகார சிந்தையே காரணமாகும். வியாகரணமின்றி சமஸ்கிருத கிரந்தங்களைப் படிக்கச் சக்தியற்ற மந்தபுத்தியுள்ளவர்கள் இந்தக் கிரந்தத்தை அனாயாசமாக படித்துப் பரமானந்தத்தை அடைவார்கள்.
 

----ooo000ooo----