Vichara Sagaram Chapter-4-Rev-01

அத்தியாயம்-4

(உத்தம அதிகாரி உபதேச நிரூபணம்)

 
குரு சிஷ்ய உரையாடல் போன்று ஒருகதை சொல்லப்படுகிறது. இதை முமுட்சுவானவர்கள் நன்குணர்ந்து கொண்டால் விசாரம் செய்வதில் வல்லவராவார்கள்.

சுபசந்ததிராஜா அவருடைய தத்துவதிருஷ்டி, அதிருஷ்டி, தர்க்கதிருஷ்டி என்கின்ற மூன்று புத்திரர்களுடைய வாழ்க்கைக் கதை இதுவாகும்.
 
சக்கரவர்த்தி சந்தானத்தில் ஸ்வர்க்க, பாதாள, பூமி முழுவதையும் ஆளும் சுபசந்ததியென்னும் பேரரசனுக்கு தத்துவதிருஷ்டி, அதிருஷ்டி, தர்க்கதிருஷ்டி என்ற பெயருள்ள மூன்று சத்புத்திரர்கள் இருந்தனர். அவர்கள் உத்தமன், மத்திமன், கனிஷ்டன் எனப்படுவர். அரசன் பாலப்பருவம் முழுவதையும் வினோதத்தினால் போக்கியும், காளைப்பருவம் அடைந்து மன்மதலீலையினும், பெண் போகத்திலும் மனதை செலுத்தி எல்லாப்போகங்களையும் அனுபவித்தான்.
 
மூன்று உலகங்களிலுள்ள போகங்களையும் அனுபவித்து சுபசந்ததி அரசன் தன் புகழ்பொருந்திய புஜ பலத்தினால் அரச காரியங்களைச் செய்து வந்தான். அப்புத்திரர்களின் பிதாவாகிய அரசனது இதயத்தின்கண் உற்பத்தி நாசமில்லாத ஆத்மாவே ஆனந்த ரூபம். அதற்கு அன்னியமாகிய அனைத்தும் நிலையற்றது என்ற அறிவு ஏற்பட்டது. இந்தக் காரணத்தினால் புத்திரர் மூவரையும் மூன்று உலகங்கட்கும் அரசர்களாக்கி இராச்சியத்தை துறந்து ஆத்மஞானத்தை அடைய வேண்டுமென்ற  உறுதியான எண்ணம் உதித்தது.
 
பின் மந்திரிகளால் சமர்த்தர்களான தனது புத்திரர்களைச் சமீபத்தில் வரவழைத்து அவர்களிடம் கூறத்தொடங்கினார். நான் இப்போது இவ்விராச்சிய முழுவதும் விடத்தக்கதென்று இதயத்தின்கண் அறிந்தனன். இந்த உலகத்திலுள்ள அனைத்தும் துக்கத்தைக் கொடுக்கத்தக்கதாகவும் நிலையற்றவைகளாகவும் இருக்கின்றன என்ற அறிவை அடைந்திருப்பதால் இந்த முடிவை எடுத்திருக்கிறேன். பாமரர்கள் துக்கங்களை அனுபவிக்கின்றனர். நான் அனுபவித்த ஜக கிலேசங்களுக்கு அளவில்லை. பிரதானமான தனவந்தனாயினும், தன்னை அறியாதவன் தரித்திரனுக்குச் சமானமாவன். ஆதலால், இதற்கான காரணத்தை மனதில் நன்றாக விசாரித்து உலக செல்வங்களையெல்லாம் தியாகம் செய்து ஆத்ம சுகத்தை அடைவேன் என்று கூறிவிட்டு ராச்சியத்தை மூன்றாக சமமாக பிரித்து கொடுத்து அவர்களை அரசனாக்கி விட்டார்.
 
பிதா கூறிய அனந்த வாக்கியங்களைக் கேட்டு நன்மதியுடைய புத்திரர் மூவரும் ஏகாந்தத்தில் உட்கார்ந்து விசாரத்தைச் செய்தார்கள்  பின்னர் நன்றாக நிச்சயித்ததைத் தம்மில் கூறுகின்றனர். துக்கத்திற்கு மூலமாகிய இவ்விராச்சியத்தை நமக்குக் கொடுத்து அரசன் தான் பிரம்ம ஞானத்தை அடைய எண்ணினான். புத்தியை வருத்தத்தக்கதாயுள்ள துக்க சமுத்திரத்தை எவர் விடுத்தனரோ அவரே மானுடராவர்.
 
ஆதலால், இராச்சியத்தை தந்தையே ஆளட்டும், துக்க காரணமாகிய இந்த ராச்சியத்தை நாம் விட்டொழிவோமென்று இவ்விதம் விசாரம் செய்து, கிருகத்தினின்ற சகோதரர் மூவரும் புறப்பட்டு இதயத்தின்கண் மோட்ச இச்சையைத் கொண்டவர்களாய் சத்குருவைத் தேடிச் சென்றனர். பலவிடங்களில் சென்று தேடித்தேடி கங்காதீரத்தில் ஏகாந்த ஸ்தானத்தில் வனத்தின்கண் ஒரு மகானானவர் சின்முத்திரை தரித்தவராக ஜீவ பிரம்மத்தின் ஐக்கிய உபதேச செய்யும் குணமுடையவராக, வடவிருக்ஷத்தின் கீழெழுந்தருளி இருந்தார். தோஷரகித ஏகாக்கிர சித்தத்தை உடைய சிஷ்யக் கூட்டங்கள் சூழ்ந்து, அத்தேசிகரது உபதேசத்தை இதயத்தின்கண் நன்றாக விசாரம் செய்து கொண்டிருந்தனர். கைலாயததின்கண் சனகாதியர்க்கு உபதேசித்தருளிய பரமேஸ்வரனைப் போல அந்தத் குருவை பாவித்து, அவரது சரணாரவிந்தத்தை அடைந்து நமஸ்காராதிகள் செய்து, மோட்ச இச்சையை உடையவர்களாய் சிஷ்யாதி அனுசாரமாக அதிக குரு சேவையை அந்தமூவரும் செய்து, ஆறு திங்கள் அந்த இடத்திலேயே வாசம் செய்தனர்.
 
அவர்கள் சேவையினால் குருவானவர் மகிழ்ந்து மிருதுவான மொழியினால் அவர்களை பார்த்து, ஹே புத்திரரே! நீவிர் மூவரும் யாவர்? எங்கிருந்து வந்திருக்கின்றீர்? என்ன காரணத்தால் இவ்விடத்தில் வாசம் செய்கின்றீர்? இவற்றை சொல்வீராக என்று கேட்டருளினார். அப்பொழுது இருகரங்களையும் கூப்பிக்கொண்டு தங்கள் விருப்பத்தை விண்ணப்பம் செய்தனர்.
 
ஹே பகவன்! நாங்கள் மூவரும் சகோதரர்கள்.  சுபசந்ததியினது புத்திரர்கள், அனேக அபிப்பிராயங்களை அறிய இதயத்தின்கண் இச்சித்திருக்கின்றோம். நாங்கள் அறியாமை உடையவர்களாக இருக்கிறோம். தாங்கள் தயாநிதியும், கற்பக விருட்சம் போன்று இருக்கிறீர்கள். நாங்கள் அதிதுக்க தீனர்களாக இருக்கிறோம். தாங்கள் உபதேசம் செய்தால் கேட்கத் சமர்த்தராவோம்.
 
குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யர்களே! என்னுடைய வார்த்தையைக் கேட்பீர்களாக. எதனை நீங்கள் கேட்பீர்களோ, அதனைச் சொல்லுகின்றேன்  இதயத்தின்கண் சந்தோஷத்தை அடையுங்கள், சந்தேகமொன்றும் இருக்காது.
 
ஹே பகவான்! தேவரிர் தாங்கள் கிருபாநிதி, சர்வக்ஞர்.  நாங்கள் அக்ஞானம் உடையவர்களாய் ஜன்ம மரணம் முதலிய துக்கரூப சம்சாரத்தில் இருக்கிறோம். அதை நீக்கிக் கொள்ளும் உபாயமும், பரமானந்தப் பிராப்தி அடையும் உபாயமும் அருளுவீர். ஹே குருவே! கர்மோபாசனைகளை அனுஷ்டித்து அவைகளால் நாங்கள் விரும்பிய பலன் கிடைக்கவில்லை. அதற்கு மாறாகவே அவற்றால் சம்சாரம் விருத்தியாயிற்று. ஆதலால், எதனால் நாங்கள் கிருதார்த்தராவோம். அதற்கான உபாயத்தைக் காட்டியருள வேண்டு, என்று வேண்டினார்கள்.
 
குருவின் மகாவாக்கிய உபதேசம்:
துக்கத்தின் நிவிருத்தியையும் பரமானந்தத்தின் பிராப்தியையும் மோட்சம் என்பர். அதனது இச்சை சிஷ்யர்களின் இதயத்தில் இருப்பதைப் பார்த்து, அதற்குச் சாதனமாகிய வேதாந்த ஞானத்தைக் உபதேசிக்கத் தொடங்கினார்.
 
ஹே சிஷ்யா! பரமானந்தத்தின் பிராப்தியிலும், துக்க ரூப சம்சாரத்தின் நிவிருத்தியிலும் உங்களுக்குண்டாயிருக்கும் இச்சை அறியாமையினால் உண்டாயிற்றென்று நீ அறிக. நீ பரமார்த்த சொரூபமாக இருக்கின்றவன். அதன் பிராப்தியின் இச்சை பொருந்தாது. எந்த வஸ்து அடையாமல் இருக்குமோ, அதனது பிராப்தியின் இச்சை பொருந்தும். எந்தவொன்று தனக்கென்றொரு சொரூபம் இருக்கின்றதோ அது எப்போதும் பிராப்தமாகவே உள்ளது. அதை அடைய வேண்டும் என்ற இச்சை அக்ஞானத்தினால் வந்திருக்கின்றது.
 
மற்றும் ஜன்ம முதலிய சம்சாரம் ஒருகாலத்திலாவதிருக்குமாயின், அதன் நிவிருத்தியில் இச்சை பொருந்தும். அந்த சம்சாரம் சிறிதும் உன்னிடத்தில் இல்லை. ஆதலால் இல்லாததாகிய துக்கத்தின் நிவிருத்தி இச்சையானது அக்ஞானத்தினால் வந்திருக்கின்றது. ஜன்ம நாச ரகித சேதனரூபப் பிரம்மமாகவே நீ இருக்கின்றாய்.
 
தத்துவதிருஷ்டி கேட்கின்றான், ஹே பகவன்! என்னுடைய ஆத்மா ஆனந்த ரூபமாயின், விஷயத்தின் சம்பந்தத்தால் ஆத்மாவின்கண் ஆனந்தம் தோன்றக் கூடாது  ஆதலால், ஆத்மா ஆனந்தரூபமல்ல  ஆனால் விஷயத்தினது சம்பந்தத்தால் ஆத்மாவினிடத்து ஆனந்தம் உண்டாகின்றது.
 
ஆத்மவிமுக்தனுக்கு அந்தர்முக விருத்தியில் ஆனந்தம் விளங்குதலும் விஷயத்தில் ஆனந்தமில்லை என்று கூறப்படுகின்றது. ஆத்மாவைப் பற்றிய அறியாமை உள்ளவனுக்குத்தான் போக சாதனங்களில் விருப்பம் இருக்கும். அவ்விஷய இச்சையினால் புத்தி சஞ்சலமாக இருக்கும். அச்சஞ்சல புத்தியில் ஆத்மானந்தத்தின் பிரதிபிம்பம் தோன்றாது.
 
எந்த விஷயத்தில் இச்சை உண்டாயிற்றோ அவ்விஷயம் அவனுக்குப் பிராப்தமாயின் அப்போது அவனுக்கு புத்தி கணநேர மாத்திரம் ஸ்திரமாகி அந்தர்முக விருத்தி உண்டாகின்றது. அவ்வந்தர்முக விருத்தியில் ஆத்ம சொரூப ஆனந்தத்தின் பிரதிபிம்பம் தோன்றுகிறது. அவ்வாத்மா சொரூபானந்தத்தின் பிரதிபிம்பத்தை அனுபவம் செய்பவனுக்கு விஷயத்தில் ஆனந்தம் உண்டாயிற்று. என்று பிராந்தி உண்டாகின்றது. உண்மையில் விஷயத்தில் ஆனந்தமில்லை.
 
ஒருகால் விஷயத்தில் ஆனந்தம் உள்ளதாமாயின், ஒரு விஷயத்தால் திருப்தி அடைந்துள்ள புருஷனுக்கு மற்றொரு விஷய இச்சை உண்டாகும் காலத்தும் முன் விஷயத்தால் ஆனந்தம் உண்டாதல் வேண்டும். ஆனால் அவ்வாறு  உண்டாவதில்லை. இதனால், விஷயத்தின் சொரூபானந்தத்தின் தோற்றம் பொருந்தாது. எதனாலெனின், இரண்டாவது விஷய இச்சையினால் புத்தி ஸ்திரமாக இல்லாததால் அதனிடத்தல் பிரதிபிம்பம் தோன்றாது.
 
அதுமட்டுமல்லாமல், விஷயத்திலேயே ஆனந்தம் இருக்குமாயின், ஒரு புருஷனது பிரிய புத்திரன் வெகு காலத்திற்குப் பின்னர்க் கிடைக்கப் பெறுவானாயின், அப்போது அவனைப் பார்த்த மாத்திரத்தினாலேயே முன் எந்த ஆனந்தம் உண்டாகியதோ, அந்த ஆனந்தம் அதற்கப்புறம் பார்க்கும் போது உண்டாகின்றதில்லை. உண்மையில் ஆனந்தமே எப்பொழுதுமே உண்டாகவேண்டும். எதனாலெனின், ஆனந்தத்திற்கு ஏதுவாகிய புருஷன் அவன் சமீபத்திலுள்ளான்.  எதனாலெனின், ஒருமுறை ஒரு விஷயத்தில்  விருத்தி ஸ்திதமாகிவிட்டால் மீண்டும் விருத்தி வேறு பதார்த்தங்களில் செல்லும் போது சஞ்சலமாயிருக்கின்றது. ஆதலால், பாதார்த்தத்தின் இடத்தில் ஆனந்தமில்லை.
 
அன்றியும், விஷயத்தின்கண் ஆனந்தமுண்டாயின், சமாதி காலத்தில் எந்த போகானந்தம் அடையப்படுகின்றதோ, அது உண்டாக வேண்டுவதில்லை. எதனாலெனின், சமாதியில் ஒரு விஷய சம்பந்தமுமில்லை. அன்றியும், விஷயத்தின்கண்ணேயே ஆனந்தம் உண்டாகுமாயின், சுஷுப்தியின்கண் ஆனந்தம் ஏற்பட வேண்டுவதில்லை. எதனாலெனின், சுஷுப்தியின்கண் ஒரு விஷய சம்பந்தமும் இல்லை. ஆதலால், விஷயத்தின்கண் ஆனந்தம் இல்லை. இதனால்தான் ஆத்ம சொரூபானந்தத்தைக் கொண்டே சகலமும் ஆனந்தம் உடையனவாயுளவென்று வேதத்தின்கண் கூறப்பட்டு உள்ளது.
 
ஹே சிஷ்ய! ஆத்மா ஆனந்தசொரூபம். விஷய சம்பந்தத்தால் அவ்வாத்மா ஆனந்தம் வெளிப்படுகின்றது என்று உனக்கு நான் கூறினேன். இது சமான ரகிதமான சித்தாந்தமாம். இதன்கண் சந்தேகம் உண்டாயின், அதனை மனத்தில் வைக்காமல் என்னிடத்தில் கேள். அதற்கு நான் பதில் கூறுகிறேன்.
 
கேள்வி: பகவானே! தாங்கள் விஷய சம்பந்தத்தால் ஆத்மானந்த அனுபவமானது அக்ஞானிக்கு உண்டாகின்றதென்று கூறினீர்கள்.  ஞானிக்கு சொல்லவில்லை. இதனால் ஞானிக்கு விஷய இச்சையும் அதன் சம்பந்தத்தால் பூர்வ ரீதியாக சுக அனுபவமும் உண்டாகின்றதா? இல்லையா? என்று தேவரிர் தெளிவுபடுத்த வேண்டும்.
 
பதில்: இரண்டுவித ஆத்ம அக்ஞானி உள்ளனர்  விஷயானந்தமும் சொரூபானந்தமும் வெவ்வேறன்று. சிஷ்யனே! நீ மனவொருமுகத்துடன் உன்னிப்பாக கேட்பாயாக. முன்பு நான் எந்த ஆத்ம அக்ஞானியைக் கூறினேனோ, அவன் அக்ஞானியே ஆகான்.  பின்னையோ ஞானவானது புத்தியும் எப்பொழுது வியவகாரத்தில் வருமோ, அப்பொழுது அவன் தத்துவத்தை மறந்துவிடுவான். அக்காலத்தில் ஞானவானும் ஆத்ம அக்ஞானியேயாவன். ஞானியினது புத்தி சதா ஆத்மாசாரமாகவே இருக்குமாயின், அவனுக்கு போஜனாதி வியவகாரம் உண்டாகாது. ஆதலால், ஆத்ம அக்ஞான புத்தி இருவருக்கும் பொருந்தும்.
 
அக்ஞானியினது புத்தி எப்பொழுதும் அக்ஞானத்துடன் இருக்கும்  ஞானியின் புத்தி ஆத்மா அறிவுடன் விஷயத்தில் இச்சையும், விஷய சம்பந்தத்தால் ஆத்ம சொரூப ஆனந்த அனுபவமும் அக்ஞானிக்குப் போன்று ஞானிக்கும் இருக்கும். விஷய சம்பந்தத்தால் எந்த ஆனந்தம் உண்டாகின்றதோ அதனை ஞானி எனது சொரூபத்தை தவிர்த்து இது வேறல்ல என்றறிவுடன் இருப்பான். இதனால் ஞானிக்கு விஷய போகத்திலும் சமாதியேயாம். அக்ஞானி தன் சொரூபமே ஆனந்தமென்று அறியாமல் இருப்பான். இருவருடைய சொரூபமும் ஆனந்தமாம். விஷயத்தால் அக்ஞானிக்கு பிராந்தி உண்டாகின்றது.
 
ஏ பகவன்! “பரமானந்த சொரூபமாக நீ இருக்கின்றாய்” என்று தாங்கள் அருளியதை நன்குணர்ந்தோம். மேலும் ஜன்ம-மரணம் முதலிய சம்சாரரூப துக்கமானது உன்னிடத்தில் இல்லை, ஆதலால், அவைகளை நீக்கிக் கொள்ள தேவையிருக்காது என்றும் கூறினீர்கள்.. இதன்கண் எனக்கு சந்தேகம் உண்டாகின்றது. ஜன்மாதிய துக்கம்  என்னிடத்தில் இல்லையாயின், மற்றெதனிடத்தில் சம்சாரம் உள்ளது?
 
ஜன்மாதி துக்கம் ஓரிடத்துமில்லை என்று கூறப்படுகிறது. ஹே சீடனே! எதனால் உன்னுடைய சந்தேகம் நிவிருத்தியாமோ அவ்விதமான உபதேச் வாக்கியத்தைக் கேட்பாயாக. ஜகத்தின் அத்யந்த நிவிருத்தி என்னிடத்தில் இல்லை. மற்றொன்றின் இடத்திலும் இல்லை.
 
கேள்வி: ஹே பகவன்! சம்சார துக்கமென்னிடத்தும், மற்றொன்றினிடத்தும் இல்லையாயின், ஏன் அனுபவத்திற்கு வருகிறது, எந்த வஸ்து இல்லையோ அது மலடி புத்திரன் போலப் இருக்கக் கூடாதல்லவா?  இந்த சம்சாரமும் இல்லையாயின் அனுபத்திற்கு வரக்கூடாதல்லவா? சம்சாரத்தை அனுபவிப்பதால், சம்சார ரூப துக்கமில்லையென்று கூறுவது பொருந்தாது.
 
பதில்: ஆத்மாவை அறியாததனால் சம்சாரம் இருப்பதாகத் தோன்றுகின்றது. பிறப்பு, இறப்பு, ஜகத் போன்றவைகள் உண்மையாக இல்லையென்றாலும், ஆத்மாவினைப் பிரம்ம சொரூபமாக அறியாமையினால் மித்யாவாக உணரப்படாமல் இருக்கின்றது. எங்ஙனம் கனவு பதார்த்தம், ஆகாயத்தின்கண் நீலத்துவம், கயிற்றின்கண் பாம்பு சத்தியமின்றி மித்யாவாக எங்ஙனம் தோன்றுகின்றனவோ, அங்ஙனமே ஜகத் சத்தியமின்றி மித்யாவாக தோன்றுகின்றது.
 
கயிற்றில் பாம்பு எங்ஙனம் தோன்றுகின்றது என்பது விளக்கப்படுகிறது.
எங்ஙனம் கயிற்றின்கண் பாம்பு மித்யாவோ, அங்ஙனமே ஆத்மாவின்கண் சம்சார துக்கம் மித்யாயென்று அருளிச் செய்தீர்.
 
கயிறு பாம்பின் உதாரணம் விரிவாக விசாரம் செய்யப்படுகிறது. எப்படி கயிற்றின்கண் பாம்பு, சிப்பியின்கண் வெள்ளி முதலிய பிராந்தி உண்டாகின்றதோ? இந்த உதாரணத்தை பல மதக்காரர்கள் விளக்கி உள்ளார்கள்.
 
எங்ஙனம் பாம்பு அவித்யாவின் பரிணாமமோ அங்ஙனமே அதன் ஞானரூப விருத்தியும், அவித்யாவின் பரிணாமமே, தவிர அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமமன்று.  எதனாலெனின், எங்ஙனம் கயிறு ஞானத்தால் பாம்பு மறைந்துவிடுகின்றதோ, அங்ஙனமே அதன் ஞானமும் மறைந்துவிடுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் ஞானமாக இருந்தால் மறைந்திருக்காது. ஆதலால், ஞானமும் பாம்பைப் போல அவித்யாவின் காரிய ஸத்-ஸத்தின் விலக்ஷண அனிர்வசனீயமாம். ஆயினும், கயிற்றின் சேதனத்தின்கண் உள்ள தமோகுணப் பிரதான அவித்யா அம்சத்தின் பரிணாமம் பாம்பாகும். சாட்சி சேதனத்தின்கண்ணுள்ள அவித்யாவின் சத்துவகுணத்தின் பரிணாமம் விருத்தி ஞானமாம். எந்தச் சமயத்தில் கயிறு சேதனத்தின் அவித்யா, பாம்பு ஆகார பரிணாமமோ அந்தச் சமயத்திலே சாட்சியாசிரித அவித்யா, ஞானாகார பரிணாமமாகும். எதனாலெனின், கயிறு சேதனாசிரித அவித்யாவின்கண் எந்த நிமித்தத்தால் ஷோபமுண்டோ, அந்நிமித்தத்தாலேயே சாட்சியாசிரித அவித்யா அம்சத்தின்கண் ஷோபம் உண்டாகின்றது. இதனால், பிராந்தித் தலத்தில் பாம்பாதி விஷயங்களும் அவற்றின் ஞானங்களும் ஒரே சமயத்தில் தோன்றுகின்றன. கயிறு அதிஷ்டானத்தின் ஞானத்தால் ஒரே சமயத்தில் மறைந்துவிடுகின்றன.
 
இந்த வகையில் சர்ப்பாதிப் பிராந்தியில் மீதமான அவித்யாவின் அம்சம், சர்ப்பாதி விஷயங்களின் உபாதான காரணமாம். சாட்சி சேதன ஆசிரிதமாகிய ஆந்தர அவித்யாவின் அம்சம், அவற்றின் ஞானரூப விருத்திகளின் உபாதான காரணமாம். கனவிலோ, சாட்சியாசிரிதமாகிய அவித்யாவின் தமோகுண அம்சமே, விஷயரூப பரிணாமத்தை அடைகின்றது. அந்த அவித்யாவில் உள்ள சத்துவகுண அம்சம், ஞானரூப பரிணாமத்தை அடைகின்றது. இதனால் கனவில் ஆந்தர அவித்யாவே விஷயம்,  ஞானம் என்கின்ற இரண்டின் உபாதான காரணமாம். இதனாலேயே பாக்கியமான கயிறு சர்ப்பாதிகளும், ஆந்தர கனவு பதார்த்தங்களும் சாட்சி பாஸ்யம் எனப்படுகின்றன. அவித்யா விருத்தியின் வாயிலாக எதனைச் சாட்சி பிரகாசிக்கின்றதோ, அது சாட்சி பாஸ்யமென்று சொல்லப்படும்.
 
கயிற்றின் சர்ப்பமும் அதன் ஞானமும், அவித்யாவின் பர்ணாமும் சேதனத்தின் விவர்த்தமாகும். கயிறு போன்றவற்றில் அனிர்வசனீய சர்ப்பாதிகளும், அவற்றின் ஞானங்களும் பிராந்தியென்றும், அத்யாஸமென்றும் சொல்லப்படும். அந்தப் பிராந்தி அவித்யாவின் பரிணாமமும் சேதனத்தின் விவர்த்தமுமாம்.
 
உபாதான காரணத்திற்குச் சமான ஸ்வபாவமுடைய வேறு ஸ்வரூபம் பரிணாமம் எனப்படும். அதிஷ்டானத்தினும் விபரீத ஸ்வபாவமுடைய அன்யதா ஸ்வரூபம் விவர்த்தம் எனப்படும். உபாதான காரணம் அவித்யா அனீர்வசனீயமாம். அப்படியே கயிற்றின்கண் சர்ப்பமும், அதன் ஞானமும் அனிர்வசனீயமாயிருக்கின்றன. இதனால் கயிறு, பாம்பும் அதன் ஞானமும் அவித்யாவின் சமான சுபாவமுடையன. அன்யதா ஸ்வரூபமென்பது அவித்யாவினும் வேறு பிரகாரமான ஆகாரம். அந்த அவித்யையின் பரிணாமமாகும். அப்படியே கயிறு அவச்சின்ன அதிஷ்டான சேதனம் ஸத்ரூபமாக இருக்கின்றது. சர்ப்பமும் அதன் ஞானமும் அதிஷ்டான சேதனத்தினும் விபரீத ஸ்வபாவமுடையன. அன்யதா ஸ்வரூபமென்பது சேதனத்தினும் வேறு பிரகாரமான ஆகாரமாம்.
 
சர்ப்பமும் அதன் ஞானமும் கயிற்றின் ஞானத்தால் நிவர்த்தியாம்.
மித்யா சர்ப்பத்தின் அதிஷ்டானம், கயிறு-உபஹித-சேதனமே தவிர கயிறுவன்று. எதனாலெனின், சர்ப்பத்தினைப் போல கயிறுவும் கற்பிதமாம். கற்பிதவஸ்து அன்னிய கற்பிதத்துக்கு அதிஷ்டானமாகாது. இதனால், கயிறு-உபஹித-சேதனமே அதிஷ்டானம், கயிறல்ல என்று புரிந்து கொள்ள வேண்டும்.
 
கயிறு விசிஷ்டத்தனை அதிஷ்டானம் என்று சொல்லுவோமாயின், கயிறு, சேதனம் இரண்டும் அதிஷ்டானமாம், அங்கு கயிறு பாகத்தில் அதிஷ்டானத் தன்மை பாதிக்கப்பட்டுள்ளது. இதனால் கயிறு உபஹித சேதனமே அதிஷ்டானமாகும், கயிறு விசிஷ்ட சேதனமன்று. அங்ஙனமே சர்ப்ப ஞானத்திற்குச் சாட்சி சேதனம் அதிஷ்டானமாம். இந்த ரீதியினால், பிராந்தி ஸ்தலத்தில் விஷயத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் உபாதி பேதத்தால் அதிஷ்டானம் வேறாக இருக்கின்றது.
 
கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி பொருந்தாது. எதனாலெனின், மித்யா வஸ்துவிற்கு எது அதிஷ்டானமோ, அதுவே அதிஷ்டானத்தின் ஞானம்தான் மித்யாவுக்கு நிவிருத்தி உளதாம் என்பது அத்வைத வாதத்தின் சித்தாந்தமாம். மித்யா சர்ப்பத்துக்கு அதிஷ்டானம் கயிறு உபஹித சேதனம். இதனால் கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி பொருந்தாது.
 
கயிறு போன்ற ஜட பதார்த்தத்தின் ஞானம் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி ரூபமாக உண்டாயின், அங்கு ஆவரண பங்கம் விருத்தியின் பிரயோஜனமாம். அந்த ஆவரணம் அக்ஞானத்தின் சக்தியாம். இதனால் ஆவரணம் ஜடத்தினது ஆசிரிதமன்றாம். பின்னையோ, ஜடத்திற்கு அதிஷ்டான சேதன ஆசிரிதமாம். இதனால் கயிறு சமானாகார அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியால் கயிறு அவச்சின்ன சேதனத்தின் ஆவரணமே பங்கமாகின்றது. விருத்தியில் உள்ள சிதாபாசனால் கயிற்றின் பிரகாசம் உளவாகின்றது.
 
சேதனம் ஸ்வயம்பிரகாசம் அதில் ஆபாசத்தின் தேவையில்லை. இந்த ரீதியினால் சிதாபாச சகித அந்தக்கரணத்தின் விருத்திரூப ஞானத்தில் விருத்தி பாகத்திற்கு ஆவரண பங்க ரூப பலம் சேதனத்திலுளதாம்  சிதாபாச பாகத்திற்குப் பிரகாச ரூபபலம் கயிற்றிலுள்ளதாம்.
 
இதனால் விருத்தி ஞானத்திற்குக் கேவலம் ஜட கயிறு விஷயமல்ல. பிறகு அதிஷ்டான சேதனத்தோடு கூடிய கயிறு சாபாஸ விருத்திக்கு விஷயமாகும். இக்காரணத்தால் சித்தாந்த கிரந்தங்களில் அந்தக்கரண ஜன்யமாகிய விருத்தி ஞானங்கள் முழுதும் பிரம்மத்தை விஷயம் செய்கின்றன என்று கூறப்படுகின்றன. இந்தப்பிரகாரமாக கயிறு ஞானத்தால் ஆவரணம் நீங்கி, சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானமான கயிறு அவச்சின்ன சேதனமும் தன் பிரகாசத்தால் விளங்குகின்றது. இதனால் கயிற்றின் ஞானமே சர்ப்பத்தின் அதிஷ்டானமாகும். அதனால் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கின்றது.
 
இந்த வகையில் சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி கயிற்றின் ஞானத்தால் சம்பவிக்குமாயினும், சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கவில்லை. எதனாலெனின், சர்ப்பத்தினது அதிஷ்டானம் கயிறு அவச்சின்ன சேதனமாம். சர்ப்ப ஞானத்தினது அதிஷ்டானம் சாட்சி சேதனமாம். முன்பு சொன்ன பிரகாரத்தால் கயிற்றின் ஞானத்தால் கயிறு அவச்சின்ன சேதனமே உணரப்படுகின்றது. சாட்சி சேதனம் உணரப்படவில்லை. அதனால், கயிற்றின் ஞானம் உண்டானாலும் சர்ப்ப ஞானத்தின் அதிஷ்டானத்தில் கற்பிதத்தின் நிவிருத்தியாகாது பின்னையோ ஞாத அதிஷ்டானத்திலேயே கற்பிதத்தின் நிவிருத்தி உள்ளதாம். இதனால் கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி பொருந்தாது.
 
இதற்கான பதில் இதுவாம். விஷயத்தினது அதீனமாய் ஞானம் உள்ளதாம். விஷயமான சர்ப்பம், நிவிருத்தியாகவே, சர்ப்ப ஞான விஷயத்தினது அபாவத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி தானே உள்ளதாம். வேறு விதமாக கூறினால் கற்பிதத்தின் நிவிருத்தி அதிஷ்டான ஞானம் இன்றி உளதாகாது. சர்ப்பத்தினது ஞானமும் கற்பிதம். அதனுடைய அதிஷ்டானம் சாட்சி சேதனமாகும். அதன் ஞானமின்றிக் கற்பிதமாகிய சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி ஏற்படாது.
 
அதற்கு பதில் இதுவாம் - நிவிருத்தி இரண்டு வகையானது. ஓன்று அத்யந்த நிவிருத்தியாம். மற்றொன்று காரணத்தில் லயமாகுதலாகும். அதுவும் நிவிருத்தி எனப்படும். காரணத்தோடு காரியத்தின் நிவிருத்தி அத்யந்த நிவிருத்தி எனப்படும். சகல கற்பித வஸ்துக்களின் காரணம் அதிஷ்டான ஆசிரித அக்ஞானமாகும். அந்த அக்ஞானத்தோடு கற்பிதமாகிய காரியத்தின் நிவிருத்தி அதிஷ்டான ஞானமின்றியும் ஏற்படும்.
 
எங்ஙனம் சுஷுப்தியிலும், பிரளயத்திலும் சர்வ பதார்த்தங்கட்கும் அக்ஞானத்தின்கண் லயம், அதிஷ்டான ஞானமின்றியும் உண்டாகின்றது. அங்குச் சர்வ பதார்த்தங்களின் லயத்தின் நிமித்தம், அனைத்து கர்மங்களினது அபாவமாம். அங்ஙனமே அதிஷ்டானமாகிய சாட்சி ஞானம் இன்றியே சர்ப்ப ஞானத்தின் லயம் உண்டாகும். அங்கு சர்ப்ப ஞானத்திற்கு விஷயமான சர்ப்ப அபாவம் சர்ப்ப ஞானத்தின் லயத்தில் நிமித்தமாக உள்ளது, இந்த வகையில், சர்ப்பத்தின் நிவிருத்தி கயிறு ஞானத்தால் உள்ளதாகும். சர்ப்ப ஞானத்திற்கு விஷயமான சர்ப்பத்தின் அபாவத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் லயம் உண்டாகும்.
 
கயிறு ஞான சமயத்தில் சாட்சி அனுபவமாகின்றது. சர்ப்பமும் அதன் ஞானம் ஆகிய இரண்டின் நிவிருத்தி கயிற்றைப் பற்றிய ஞானத்தினாலேயே உளதாம். எதனாலெனின், எப்போது கயிற்றின் பிரத்யக்ஷ ஞானமுள்ளதோ, அப்போது அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி கண்வழியாகச் சென்று கயிற்றை அடைந்து கயிற்றைப் போலவே ஆகாரமாகும். இதனால், கயிற்றின் பிரத்யக்ஷ சமயத்தில் விருத்தி உபஹித சேதனம், கயிறு உபஹித சேதனம் இரண்டும் ஒன்றாம். அவற்றிற்குப் பேதம் இருப்பதில்லை. இதில் இது ஏதுவாம். சேதனத்திற்கு ஸ்வரூபத்தினால் பேதம் எவ்விடத்துமில்லை. பின்னையோ, உபாதியின் பேதத்தால் சேதனத்திற்குப் பேதம் உள்ளதாம். விருத்தி உபஹித சேதனம், கயிறு உபஹித சேதனம் இவைகளின் பேதக உபாதி, விருத்தியும் கயிறுமேயாகும்.
 
அந்த விருத்தியும், கயிறும் வேறு வேறு தேசத்திலிருக்கும் போது உபாதியினை உடைய சேதனங்கட்குப் பேதமாம். இரண்டு உபாதியும் ஓரிடத்தில் இருக்கும்போது உபஹித சேதனங்கட்குப் பேதம் பொருந்தாது என்னும் வார்த்தை வேதாந்த பரிபாஷை முதலிய கிரந்தங்களில் எழுதப்பட்டு இருக்கின்றது. வேறு தேசத்திலுள்ள உபாதியினாலேயே உபஹித சேதனங்கட்கு பேதமாம். ஏகதேசத்தில் எப்போது இரண்டு உபாதியும் ஸ்திதமாமோ, அப்போது இரண்டு உபாதிகளால் உபஹிதமான சேதனமும் ஒன்றேயாம்.
 
இந்தப் பிரகாரத்தில் கயிற்றின் பிரத்யக்ஷ ஞான சமயத்தில் கயிறு உபஹித சேதனமும், விருத்தி உபஹித சேதனமும் ஒன்றாக உள்ளது. அவ்விடத்தில் சாட்சி சேதனமே விருத்தி உபஹித சேதனமாம். எதனாலெனின், அந்தக்கரணத்திலும் அதன் விருத்தியிலுமுள்ள அவற்றின் பிரகாசமான சேதன மாத்திரம் சாட்சியெனப்படும். இந்த ரீதியினால், கயிற்றின் ஞான சமயத்தில் சாட்சி சேதனம், கயிறு உபஹித சேதனங்கட்கு அபேதமுளதாம். கயிறு உபஹித சேதனம் கயிற்றின் ஞானத்தால் உணரப்படுகிறது, கயிறு உபஹித சேதனத்தோடு வேறான சாட்சியும் கயிறு ஞானத்தால் உணரப்படுகிறது.
 
இந்த பிரகாரத்தால், கயிறு ஞான சமயத்தில் அதிஷ்டான சாட்சியும் உணரப்படுவதால், கற்பித சர்ப்ப ஞானததின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கின்றது.
 
சர்வ திரிபுடி ஞானத்தில் சாட்சியின் ஞானமுண்டாம் என்று விளக்குதல்.
கூடஸ்த தீபத்தில் வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள் இந்தக் கருத்தைக் கூறி இருக்கின்றார்கள். ஆபாசனனோடு கூடிய அந்தக்கரணத்தின விருத்தி இந்திரிய வழியாகப் புறப்பட்டு கடாதி விஷயங்களைப் பிரகாசிக்கின்றது. கடாதி விஷயம், அங்ஙனமே ஆபாச சகித விருத்திரூப அவற்றின் ஞானம், அங்ஙனமே ஆபாச சகித அந்தக்கரணரூப ஞாதா என்னும் இம்மூன்றையும் சாட்சி பிரகாசிக்கின்றது. “இது கடம்” என்னுமிந்த ரீதியினால் ஆபாச சகித விருத்தியால் கடம் பிரகாசமாகின்றது. நான் கடத்தை அறிகின்றேன் என்னும் இந்த வாக்கியத்தின் நான் என்னும் சப்தத்திற்கு கர்த்தாவாகிய ஞாதா ஞேயமாகிய கடம், அதன் ஞானமென்னும் திரிபுடி சாட்சியினால் பிரகாசமாகின்றது. இந்தப் பிரகாரத்தால், சர்வ திரிபுடிகளின் பிரகாசமாய்ச் சாட்சி இருக்கின்றது.
 
சாட்சிதான் அக்ஞானமாயின், திரிபுடியின் ஞானம் சாட்சியினால் உண்டாகாது. இதனால், சர்வ திரிபுடிகளின் ஞானத்தில் சாட்சியின் ஞானம் அவசியம் இருக்கின்றது. அந்தச் சாட்சி ஞானத்தால் சர்ப்ப ஞானத்தின் நிவிருத்தி சம்பவிக்கலாம். இந்தப் பூர்வ ரீதியினால், சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானம் வேறுவேறாக சொல்லப்பட்டது அதில் இவ்வளவு சந்தேகம் சமாதானங்கள் உள்ளது. இந்தப் பட்சத்தில் சந்தேகம் சமாதான ரூப விவாதம் இன்னும் அனேகம் உளது.
 
சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானம் சாட்சியாதல்.
இதனால் சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானமொன்றே என்னும் பட்சம் சொல்லப்படுகின்றது. அங்குப் பாக்கியமான கயிறு சேதனத்தினை சர்ப்பம் அதன் ஞானங்கட்கு அதிஷ்டானமெனில் பொருந்தாது. எதனாலெனின், எவ்வளவு ஞானமுண்டாகின்றனவோ, அவை பிரமாதா அல்லது சாட்சியின் ஆசிரிதமாம், பாஹ்யமான கயிறு சேதனத்தின் ஆசிரிதமாதல் ஞானத்திற்குப் பொருந்தாது.
 
அங்ஙனமே, சர்ப்பத்திற்கும் அதன் ஞானத்திற்கும் அதிஷ்டானமாக அந்தக்கரண உபஹித சாட்சி சேதனத்தை ஒப்பிட்டோமானால், சரீரத்தினுள்ளே அந்தக்கரண தேசத்தில் சர்ப்பம் தோன்ற வேண்டும். கயிறுவிடத்தில் சர்ப்பத்தின் தோன்ற  வேண்டுவதில்லை. உள்ளே தோன்றாத சர்ப்பத்தின் தோற்றம் வெளியில் மாயையின் சக்தியோடு ஒப்பிட்டோமானால், ஆத்மக்கியாதி மத சித்தி வரும்.
 
இந்த ரீதியினால், கயிறு உபஹித சேதனம் ஞானத்திற்கு அதிஷ்டானமாதல் பொருந்தாது. அந்தக்கரண உபஹிதசேதனம் சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானம் என்பது பொருந்தாது. இதனால், சர்ப்ப அதன் ஞானங்கட்கு அதிஷ்டானம் ஒன்றேதான் என்பதும் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயின், கயிற்றின் சமீபத்தை அடைந்த அந்தக்கரணத்தின் இதமாகார விருத்தியின்கண் ஸ்திதமான சேதன ஆசிரித அவித்யா சர்ப்பாகார ஞானாகார பரிணாமத்தை அடையாது இருக்கின்றது. விருத்தி உபஹித சேதனத்தின்கண்ணே ஸ்திதமாக அவித்யாவின் தமோகுண அம்சம், சர்ப்பத்திற்கு உபாதான காரணமாம். அதனிடத்திலுள்ள சத்துவகுண அம்சம், சர்ப்ப ஞானததிற்கு உபாதான காரணமாம். சர்ப்ப அதன் ஞானங்கட்கு விருத்தி உபஹித சேதனம் அதிஷ்டானமாம். விருத்தி, கயிறு தேசத்தில் வெளியே உள்ளதால், விருத்தி உபஹித சேதனமும் வெளியில் உள்ளது. இதனால் சர்ப்பத்திற்கு ஆசிரியமாதல் பொருந்தும்.
 
அந்தக்கரணத்தினது சொரூபம் எவ்வளவு உளதோ அவ்வளவே சாட்சியினது சொரூபம் உள்ளது. சரீரத்திற்குள்ளிருக்கும் அந்தக்கரணம், விருத்திரூப பரிணாமத்தை அடையாதிற்கும். இதனால், விருத்தி உபஹித சேதனம் சாட்சியாம். இதனால்     ஞானத்திற்கு ஆசிரியமாதல் பொருந்தும். எப்போது கயிற்றின் சாக்ஷாத்காரமோ, அப்போது கயிறு சேதனம், விருத்தி சேதனம் இரண்டுமேமாம். இதனால் கயிற்றின் ஞானத்தால் சர்ப்ப அதன் ஞானங்களின் நிவிருத்தியும் பொருந்தும்.
 
எங்கு ஒரு கயிற்றில் ஒருவனுக்குச் சர்ப்பமாகவும், வேறொருவனுக்கு தண்டமாகவும், வேறொருவனுக்கு மாலையாகவும், மற்றொருவனுக்கு பூமியின் பிளவு போன்றும் விதவிதமாக தோன்றுகின்றதோ அல்லது சகலருக்கும் சர்ப்பமே தோன்றுகின்றதோ அங்கு எந்தப் புருஷனுக்கு கயிற்றின் சாக்ஷாத்காரமாமோ, விருத்தி சேதனத்தில் கற்பிதமாகிய அத்யாஸத்தின் நிவிருத்தியாம். எவனுக்கு கயிறு ஞானம் உண்டாகவில்லையோ அவனுக்கு அத்யாஸத்தின் நிவிருத்தி உண்டாகாது. இதனால் விருத்தி சேதனமே கற்பிதத்திற்கு அதிஷ்டானமாம். கயிறு முதலிய விஷய உபஹித சேதனமன்று. கயிறு உபஹித சேதனத்தை சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானமாக ஒப்பிட்டால், பத்துப் புருஷர்க்குப் தோன்றாமலிருக்கும் பத்துப் பதார்த்தங்களும் ஒவ்வொருவனுக்கும் தோன்ற வேண்டும். ஆனால் நம்முடைய ரீதியினாலோ எவனுடைய விருத்தி சேதனத்தில் எந்தப் பதார்த்தம் கற்பிதமோ அது அவனுக்கு மட்டுமே தோன்றும்,   மற்றவர்களுக்குத் தோன்றுகின்றதில்லை.
 
இந்த ரீதியினால் வெளியேயுள்ள சர்ப்பாதிகட்கும், அவற்றின் ஞானங்கட்கும் விருத்தி உபஹித சாட்சி அதிஷ்டானமாம். கனவு பதார்த்தங்கட்கும், அவற்றின் ஞானங்கட்கும் அந்தக்கரண உபஹித சாட்சியே அதிஷ்டானமாம். இந்தப் பிரகாரத்தில் ஸத் அஸத்தினும் விலக்ஷணமான அனிர்வசனீய அவித்யாவின் பரிணாமமாகிய அனிர்வசனீய சர்ப்பாதிகனின் கியாதி பிரதீதியும் சொல்லுதலும் எதுவோ அது அனிர்வசனீயக் கியாதி எனப்படும்.
 
கேள்வி: பகவானே! இந்த அபரமாகிய மித்யாவான ஜகத் எதன்கண் பிரதீதியாகின்றது? இதற்கு ஆதாரம் எது? அதனை அடியேனுக்கு உபதேசிக்க வேண்டும் என்று சீடன் கேட்கிறான்
 
மித்யாவான ஜகத்திற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் ஆத்மாவே என்பதன் விளக்கம்.
சிஷ்யனே! உன்னுடைய நிஜரூபத்தை பிரம்ம ஸ்வரூபமாக அறியாமையினால் மித்யாவான ஜகத் பிரதீதியாகின்றது. இதனால் ஜகத்திற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் நீயே. எங்ஙனம் கயிற்றினை அறியாமையினால் மித்யாவான பாம்பும் பிரதீதியாகின்றதோ அதுபோல மித்யாவான பாம்பிற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் கயிறாகிறது.
 
மித்யா சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானம் முக்கியமாகிய இரண்டாம் பட்சத்தில் விருத்தி உபஹித சேதனமும், முதற்பட்சத்தில் கயிறு உபஹித சேதனமுமாம். ஒரு பட்சத்திலும் கயிறு அதிஷ்டானமன்று. அங்ஙனமாயின் முதற்பட்சத்தில் சேதனத்தின்கண் அதிஷ்டானத்தன்மைக்கு உபாதி கயிறு ஆகையால் ஸ்தூல திருஷ்டியினால் கயிறு அதிஷ்டானமும், ஆதாரமும் ஆகும். அதுபோல மித்யா ஜகத்திற்கு அதிஷ்டானமும், ஆதாரமும் நீயே.
 
அங்ஙனமாயினும், முதற்பட்சத்தில் சேதனத்தின்கண் அதிஷ்டானத்தன்மைக்கு உபாதி கயிறாகையால், ஸ்தூல திருஷ்டியினால் கயிறு அதிஷ்டானமென்று கூறப்பட்டது. எங்ஙனம் மித்யா பாம்பிற்கு அதிஷ்டானமும் ஆதாரமும் கயிறோ, அங்ஙனமே மித்யா ஜகத்திற்கு அதிஷ்டானமும் ஆதாரமும் நீயே.
 
ஆத்மாவின் சாமான்ய ரூபம் ஆதாரமும் விக்ஷேப ரூபம் அதிஷ்டானமும் ஆகும் என்று கூறுதல்
கயிற்றுக்கு இரண்டு ரூபம் இருககிறது. ஓன்று சாமான்ய ரூபம், மற்றொன்று விசேஷ ரூபம். இது என்பது சாமான்ய ரூபம், கயிறு என்பது விசேஷரூபம். இது சர்ப்பம் என்னும் இந்த ரீதியின் மித்யாவாகிய சர்ப்பத்தோடு வேறாகி பிராந்தி காலத்திலும் பிரதீதியாகின்ற இதம் ரூபம் சாமான்ய ரூபமாகும். எதன் பிரதீதியாவதால் பிராந்தி உண்டாகிறதோ, அது கயிற்றின விசேஷ ரூபமாகும்.
 
அங்ஙனமே, ஆத்மாவிற்கும் இரண்டு ஸ்வரூபமாம். ஒன்று சாமான்ய ரூபம், மற்றொன்று விசேஷ ரூபம். ஸத்ரூபம் சாமான்யம், அஸங்கத்வம், கூடஸ்த்வம் நித்திய முக்தத்வம் முதலியன விசேஷ ரூபமாகும். எதனாலெனின், ஸ்தூல, சூட்சும சங்காதங்களுண்டென்பதில் ஸ்தூல சூட்சும சங்காதங்களின் பிராந்தி சமயங்களிலும் மித்யா சங்கத்தோடு வேறாகிச் ஸத்ரூபம் பிரதீதியாகின்றது. இதனால் ஆத்மாவினுடைய ஸத்ரூபம் சாமான்ய ரூபமாம், ஸ்தூல, சூட்சும சங்காதங்களின் பிராந்தி சமயத்தில் ஆத்மாவினது அசங்க, கூடஸ்த, நித்திய முக்தித்வம் தோன்றவில்லை. பின்னையோ, ஆத்மாவின் அசங்காதி ஸ்வரூபம் பிரதீதியாவதால் சங்காதிப்பிராந்தி தூரமாக நிவிருத்தியாகின்றது. இதனால் அசங்கத்வம், கூடஸ்தவம், நித்திய முக்தித்வம், வியாபகத்துவம் முதலியன விசேஷ ரூபங்களாம். சர்வப் பிராந்தியிலும் சாமான்ய ரூபம் ஆதாரமென்று சொல்லப்படும்.  விசேஷ ரூபம் அதிஷ்டானமென்று சொல்லப்படும்.
 
எங்ஙனம், சர்ப்பத்திற்காசிரமாகிய கயிற்றின் சாமான்ய இதம் ஸ்வருபம் சர்ப்பத்திற்கு ஆதாரமும், விசேஷ கயிறு ஸ்வரூபம் அதிஷ்டானமுமாமோ அங்ஙனமே மித்யா பிரபஞ்சத்திற்காசிரமாகிய ஆத்மாவின் சாமான்ய ஸத்ரூபம் பிரபஞ்சத்திற்கு ஆதாரமாம். அசங்கத்துவாதி விசேஷரூப அதிஷ்டானமாம். இந்த ரீதியாக ஆதார அதிஷ்டானங்கட்குச் சர்வக்ஞாத்மா முனியானவர் சிறிது பேதம் சொல்லியிருக்கிறார்.
 
சிஷ்யன் கேட்கிறான். ஹே பகவன்! மித்யா ஜகத்திற்குத் திருஷ்டா யார்? யார் அதிஷ்டானமாயும் ஆதாரமாயும் இருக்கின்றானோ அவன் திருஷ்டாவாக இருக்க மாட்டான் அல்லவா?
 
தாத்பர்யம். ஜகத்திற்கு ஆதாரமும், அதிஷ்டானமும் ஆத்மாவாதலால், ஜகத்திற்கு திருஷ்டா ஆத்மாவினும் வேறாகச் சொல்ல வேண்டும். எங்ஙனம் சர்ப்பத்திற்காதரமும், அதிஷ்டானமாகிய் கயிறும் வேறாகப் புருஷன் அதற்குத் திருஷ்டாவோ அங்ஙனமேயாம்.
 
குரு கூறுகிறார். ஜகத்தில் மித்யாவஸ்து அதிஷ்டானத்தில் கற்பிதமாம், அதிஷ்டானம் இருவகையாக இருக்கின்றது. ஒன்று சேதனம், மற்றொன்று ஜடம். எங்கு ஜடம் அதிஷ்டானமாமோ, அங்கு அதிஷ்டானத்தினும் வேறாக திருஷ்டா இருக்கின்றது  எங்கு சேதனம் அதிஷ்டானமாமோ அங்கு அதிஷ்டானமே திருஷ்டாவாகும்.
 
எங்ஙனம் கனவிற்கு அதிஷ்டானமாகிய சாட்சி சேதனமே கனவிற்குத் திருஷ்டாவோ, அங்ஙனமே ஜகத்திற்கு ஆத்மாவே அதிஷ்டானமாகும், அதுவே திருஷ்டாவாகும்.   இந்தச் சந்தேகம், சமாதானம் ஸ்தூல திருஷ்டியால் கயிற்றை பாம்பிற்கு அதிஷ்டானமாக அங்கீகரித்துச் சொல்லப்பட்டன. சித்தாந்த மதத்தில் சர்ப்பத்திற்கு அதிஷ்டானம் சாட்சி சேதனமாம். அதுவே திருஷ்டாவாம். இதனால் சகல கற்பிதங்கட்கும் அதிஷ்டானமே திருஷ்டாவாம்.
 
சிஷ்யனே! இந்த ரீதியினால் உன்னிடத்தில் சம்சாரரூப துக்கம் மித்யாகவே பிராந்தியினால் பிரதீதியாகின்றது. அந்த மித்யாவினது நிவிருத்தியின் விருப்பம் பொருந்தாது.
 
உதாரணம்: எங்ஙனம், வித்தையாடுபவன் ஒரு புருஷனுடைய மித்யா சத்துருவினை மந்திரத்தின் பலத்தால் காட்டுவானேல் அவனை அடிப்பதில் அந்தப் புருஷன் பிரயத்தனம் செய்வதில்லையோ அங்ஙனமே மித்யா சம்சார நிவருத்தியின் விருப்பம் பொருந்தாது.
 
சிஷ்யன் கேட்கிறான். ஜகத் உன்னிடத்தில் மித்யாரூபமாக உள்ளது. சத்திய ரூபமாகவில்லையென்று தாங்கள் கூறினீர்கள். அது சத்தியமாயினும் எந்த உபாயத்தினால் அந்த மித்யாரூபமான ஜன்ம, மரண முதலிய சம்சாரம் என்னிடத்தில் ஏற்றி வைக்காமல் போகுமோ அந்த உபாயத்தினைத்  உபதேசிப்பீர்களாக.
 
“மித்யாவின் நிவிருத்தி நிமித்தம் சாதனம் வேண்டுவதில்லை” என்று கூறினீர்.
 
அந்த வார்த்தையும் சத்தியமாயினும் எவனுக்கு மித்யா பதார்த்தமும் துக்க ஹேதுவாக இருக்கின்றதோ, அவனுக்கு அது மித்யாவாயினும் சாதனத்தால் நிவிருத்தி செய்வது யோக்கியமாம். எங்ஙனம் ஒரு புருஷனுக்கு நாள்தோறும் பயங்கரமான கனவு வருமாயின், அது மித்யாயினும் அதனை நிவிருத்தி செய்வதற்கு ஜபம், பாதப்பிரக்ஷானாதி பலவிதமான சாதன அனுஷ்டானம் செய்கின்றாதோ, அங்ஙனமே இந்தச் சம்சாரம் மித்யாயினும், ஜன்ம, மரண முதலிய துக்க ஹேதுவாக எனக்குப் பிரதீதியாகின்றது. ஆதலால், சம்சார நிவிருத்தியினை விரும்புகின்றேன். தேவரிர் கிருபையினால் அதற்கு உபாயத்தினைக் காட்டி அருள்வீராக.
 
குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! நீ ஜகத் ரூப துக்க நிவிருத்தியின் சாதனத்தை வினவினாய். அதனை நாம் உனக்கு முன்னரே கூறிவிட்டோம். அதன்கண் நீ திடநிச்சயம் செய்வாயாக. ஆதனால் ஜகத்ரூப துக்கம் இராது. ஹே சிஷ்யனே! உன்னுடைய ஆத்ம ஸ்வரூபத்தை அறியாமையினால் ஜகத்ரூப துக்கம் பிரதீதியாகின்றது. அந்த ஆத்ம ஞானத்தால் நிவிருத்தியாம். எந்த வஸ்து எதன் அறியாமையினால் பிரதீதியாமோ அந்த வஸ்து அதனை அறிவதால் நிவிருத்தியாய்விடும் என்பது நியமமாம். கயிற்றை அறியாமையினால் பிரதீதியாகின்ற சர்ப்பமானது கயிற்றின் அறிவால் நிவிருத்தியாகின்றதோ, அங்ஙனமே, ஆத்ம ஞானத்தால் ஜகத்தின் நிவிருத்தியாம். அவ்வாத்ம ஞானத்தினை நான் முன்பே கூறினேன்.
 
ஜகத் என்னிடத்தில் மூன்று காலத்திலுமில்லை. எதனாலெனின், அது மித்யாவாக இருக்கின்றது. எது மித்யா வஸ்துவோ அது அதிஷ்டானத்தை கெடுக்க மாட்டாது. கானல் ஜலமானது பிருதிவியை எங்ஙனம் நனைக்க மாட்டாதோ, அங்ஙனமே, ஜகத்துப் பிரதீதியாயினும் மித்யாவாக இருக்கின்றது. நான் சச்சிதானந்தப் பிரம்ம ஸ்வரூபமாக இருக்கின்றேன் என்கின்ற நிச்சயத்திற்கு ஞானமென்று பெயர். அதுவே மோட்சத்திற்குச் சாதனமாகும்,  வேறொன்றும் அன்று. அந்த ஞானத்தினை நாம் முன்னமே உபதேசித்து விட்டோம்.
 
ஹே சிஷ்யனே! ஜகத்திற்கு உபாதான காரணமான அக்ஞான நாசத்தால் ஜகத்துத் தானே நாசமாகி விடும். எதனாலெனின், உபாதானம் நாசமான பின் காரியமிராது. அந்த அக்ஞான நாசம் கேவலம் ஞானத்தால் ஆகும்  கர்ம உபாஸனைகளால் நாசமாகாது. எதனாலெனின், அக்ஞானத்திற்கு விரோதி ஞானமாம்  கர்ம, உபாஸனைகள் விரோதிகளன்று.
 
உதாரணம்: கிருகத்தின்கண் உள்ள இருளானது ஒரு கிரியையாலும் எங்ஙனம் நிவிருத்தியாகாமல் கேவலம் பிரகாசத்தால் நிவிருத்தியாகின்றதோ, அங்ஙனமே அக்ஞானரூப இருளானது, ஞானரூப பிரகாசத்தால் நிவிருத்தியாகும். வேறெந்த சாதனத்தாலும் நிவிருத்தியாகாது. சிஷ்யனே! இந்த ஜகத் நாசமாகும்படியான உபதேசத்தை நான் அருளினேன். இதில் சந்தேகம் உண்டானால் நீ விசாரம் செய்து அதனைக் கேட்பாயாக.
 
சிஷ்யன் கேட்கிறான். பகவானே! தாங்கள் கூறியபடி, இந்த ஜகத்திற்கு காரணம் அக்ஞானமாம். அந்த அக்ஞான நாசத்தால் ஜகத்தின் நிவிருத்தி ஞானத்தினால் என்று தேவரிர் கூறினீர். அநத வார்த்தையினை நான் சத்தியமாக அறிந்தேன். ஜகத் மித்யா  ஜீவன் ஆனந்த ஸ்வரூபன். அவன் பிரம்மத்திற்கு வேறாக இல்லாதவன். அவன் பிரம்ம ரூபமாகவே உள்ளான் என்னும் நிச்சயத்திற்கு ஞானமென்று பெயர். அதில் ஜகத் மித்யா, ஜீவன் ஆனந்த ரூபன் என்பதனை நான் சத்தியமாக அறிந்தேன். ஆயினும், ஜீவனும், பிரம்மனும் ஒன்றுதான் என்று அறியவில்லை. எதனாலெனின், ஜீவப் பிரம்மத்தின் பேதத்தினை உணர்த்தும் ஐயம் என்னுடைய இதயத்தில் உண்டாயிருக்கிறது.
 
பகவானே! நான் புண்ணிய பாவங்களுக்குக் கர்த்தாவாகின்றேன். அவற்றின் பலனாகிய ஜன்ம, மரண, சுக, துக்கங்களைத் அனுபவிக்கின்றேன். ஜகத் பலவிதமாக என்னிடத்தில் பிரதீதியாகின்றது. ஜகத்திற்கு காரணமாகிய அக்ஞானத்தினை நிவிருத்திக்கின்றதற்கு நான் ஞானத்தினை இச்சிக்கின்றேன். பிரம்மத்தினிடத்தில் புண்ணியமில்லை, பாவமில்லை, ஜன்மம் இல்லை, மரணமில்லை, சுகமில்லை, துக்கமில்லை, வேறெந்தக் கிலேசங்களுமில்லை, ஞானத்தின் இச்சையுமில்லை.
 
ஆதலால், பிரம்மத்தின் ஸ்வரூபமும், எனது ஸ்வரூபமும் பரஸ்பரம் விருத்தமாம். ஆதலால், இரண்டிற்கும் ஏகத்துவம் பொருந்தாது. என்னிடத்திலும் ஜன்ம முதலிய சம்சாரம் பாரமார்த்திகமாகவில்லை என்றாலும் மித்யாவாகிய ஜன்ம முதலிய சம்சாரம் எனக்கு பிராந்தியினால் பிரதீதியாகின்றது. பிரம்மத்தின்கண் இல்லை. ஜீவனுக்கும், பிரம்மத்திற்கும் இவ்வளவு பேதமிருத்தலால், ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
குருவே! எனக்கு மற்றுமொரு சந்தேகமுள்ளது. அந்த சந்தேகத்தையும் நிவிருத்திக்க வேண்டும். நான் வேதத்தில் இவ்வாறு பார்த்திருக்கின்றேன். ஒரு மரத்தில் இரண்டு பட்சிகள் உள்ளன. அவ்விரண்டும் சமானமாம். அவற்றுள் ஒன்ற கர்ம பலத்தினைப் புஜிக்கின்றது. ஒன்று சுத்தமாய்ப் போதரகிதமாய் அசங்கமாய் இருந்து, அந்தப் போக்தாவினைப் பிரகாசிக்கின்றது. இவற்றுள் ஒன்று போக்தாவாகிய ஜீவனென்றும், மற்றொன்று பரமாத்மாவென்றும் பிரதீதியாகின்றன். ஆதலால் அவர்கட்கு ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
வேதத்தில் கர்மமும், உபாஸனையும் வெகு பிரகாரமாகச் சொல்லப்பட்டு இருக்கின்றன. அவை ஜீவப்பிரமங்களின் ஏகத்துவத்தில் நிஷ்பலமாய்விடும். எதனாலெனின், தாங்கள் ஜீவப்பிரம்மங்களின் ஏகத்துவம் சொன்னீர்கள். அது பிரம்மத்தில் ஜீவஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லுகின்றீர்களா? அல்லது ஜீவனிடத்தில் பிரம்ம ஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லுகின்றீர்களா? பிரம்மத்தில் ஜீவ ஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லும் பட்சத்தில் ஜீவன் பிரம்மரூபமாகின்றதால் அதிகாரி அபாவமாவான்.  இதனால் கர்ம உபாஸனைகள் பலனற்றதாம். ஜீவனிடத்தில் பிரம்ம ஸ்வரூபத்திற்கு அந்தர்ப்பாவம் சொல்லும் பட்சத்தில் பிரம்மம் ஜீவ ரூபமாகின்றதால் எதனை  உபாஸனை செய்யப்படுகின்றதோ, அந்த உபாசியத்திற்கு அபாவமாம். ஆதலால், உபாஸனை பலனற்றதாகி விடும்.
 
அன்றியும் கர்மபலனைக் கொடுப்பவராயுள்ள பரமாத்மாவின் அபாவம் உண்டாகுதலின் கர்மம் பலனற்றதாம். மீமாம்ஸகர் சொல்லும் கர்மமே ஈஸ்வரன், அதனாலேயே பலனுள்ளதாம் என்னும் வார்த்தை சிறப்புடையதல்ல. எதனாலெனின், கர்மம் ஜடம், அதற்குப் பலத்தினைக் கொடுக்கும் சாமர்த்தியம் பொருந்தாது. ஆதலால், கர்மத்தின் பலனை ஈஸ்வரரே கொடுக்கின்றார். இதனால் பரமாத்மாவிற்கும், ஜீவனுக்கும் ஏகத்துவம் பொருந்தாது.
 
குரு கூறுகின்றார். சிஷ்யனே! உனக்கு உண்டாயிருக்கின்ற சந்தேகத்தை நிவிருத்திக்கும் விசாரத்தை நான் சொல்லுகின்றேன், கேள். ஆகாசத்தில் கடாகாசம், ஜலாகாசம், மேகாகாசம், மகாகாசம் என்று எங்ஙனம் நான்கு பேதமுண்டு. அங்ஙனமே ஒரு சேதனத்திற்கு நான்குபேத உண்டு. அவைகள் கூடஸ்தன், ஜீவன், ஈஸ்வரன், பிரம்மம் ஆகிய நான்கு பேதங்கள் உண்டு. இந்த நான்கு பேதங்களும் ஆகாசத்திற்கு போலச் சேதனத்திலும் உண்டு. எப்போது இவற்றின் ஸ்வரூபங்களை நன்கு அறிகின்றாயோ அப்போது உன்னுடைய சந்தேகத்துக்கு நீயே நீக்கிக் கொள்வாய். ஆதலால், நான் இவற்றின் ஸ்வரூபங்களை விரிவாக விளக்குகின்றேன். இவற்றை கேட்பதினால் சந்தேகம் விலகி அறிவு உண்டாகி ஜன்மம் முதலிய துக்கம் சென்றுவிடும்.
 
கடாகாச வர்ணனம்: ஜலத்தால் நிறைந்த கடத்திற்கு ஆகாசம் எவ்வளவு இடம் கொடுத்திருக்கின்றதோ அவ்வளவு ஆகாசத்தினை கடாகாசம் என்று பண்டிதர்கள் கூறுகின்றனர்.
 
ஜலாகாச வர்ணனம்: ஜலத்தால் நிறைந்த கடத்தில் நட்சத்திராதி சகிதமாக ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் உண்டாகின்றது. அவ்வாகாசப் பிரதிபிம்பமும், கடாகாசமும் ஆகிய இரண்டையும் சேர்த்து ஜலாகாசம் என்று சொல்லப்படும். ஆகாசம் பிரதிபலிக்கவில்லை, வெறும் நட்சத்திரங்கள்தான் பிரதிபிம்பிக்கின்றன. எதனாலெனின் ஆகாசம் ரூபமில்லாதது. ரூபமுள்ள பதார்த்தம் பிரதிபிம்பிக்கும். ஆதலால் ஆகாசத்திற்கு பிரதிபிம்பம் பொருந்தாது என்று சிலர் சந்தேகப்படுவார்கள். ஜலத்தின்கண் ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பம் உண்டாகாவிடின் முழந்தாள் ஆழமுள்ள ஜலத்தின்கண் முழு மனிதனின் பிம்பமும் தோன்றுவது போல இதைப் புரிந்து கொள்ள வேண்டும். உருவமற்ற பதார்த்தத்திற்குப் பிரதிபிம்பம் உண்டாகின்றதில்லை என்று கூறின், அதுவும் நியமமில்லை. எதனாலெனின், ரூபமில்லாத சப்தத்தின் எதிரொலி உண்டாகின்றது. அது சப்தத்தின் பிரதிபிம்பமாம். ஆதலால், ரூபமில்லாத ஆகாசத்திற்கும் பிரதிபிம்பம் பொருந்தும்.
 
மேகாகாச வர்ணனம்: மேகத்திற்கு எந்த ஆகாசம் இடம் கொடுக்கின்றதோ, மேக ஆகாசத்தில் எந்த ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் உண்டாகின்றதோ, அவ்விரண்டினையும் மேகாகாசம் என்பர். மேகமோ ஆகாயத்தில் உள்ளது. அதில் ஜலமும், ஆகாச பிரதிபிம்பமும் காணாமல் எங்ஙனம் அறியலாம்? மேகத்தினிடத்தில் ஜலமும் ஆகாசப் பிரதிபிம்பமும் பிரத்யக்ஷமாகவில்லை ஆயினும், அவை அனுமானத்தினால் அறியப்படுகின்றது. மேகம் மழை பொழிகிறது. ஆதலால், மேகத்தில் ஜலமுண்டு என்று அனுமானம் உண்டாகின்றது. மேகத்தினிடத்தில் ஜலமில்லையானால் ஜலத்துளி மேகத்தினின்று உண்டாகாது.
 
மேகத்தினிடத்திலுள்ள ஜலம் ஆகாசப் பிரதிபிம்ப சகிதமாக உள்ளது. எதனாலெனின, ஜலம் இருந்தால் அது ஆகாசப் பிரதிபிம்பமின்றியிராது. ஆதலால், மேகத்தின்கண் உள்ள ஜலமும் ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் உடையதாக இருக்கின்றது. இந்த வகையில் மேகத்தில் ஜலம், ஆகாசப் பிரதிபிம்பம் ஆகியவற்றின்  அனுமானம் உண்டாகின்றது.
 
மகாகாசம் வர்ணனம்: உள்ளும், புறமும் எல்லாவற்றிலும் ஏகாகாரமாய் வியாபகமாகிய ஆகாச ஸ்வரூபத்தினை மகாகாசம் என்பர்.
 
சிஷ்யனே! நான்கு பிரகாரமாகிய ஆகாசங்களின் இலக்கணம் கூறினேன். இப்போது நான்கு விதமாகிய சேதனங்களின் இலக்கணங்களைக் கூறுகிறேன் கவனத்துடன் கேள். இதனைக் கேட்பதனால் விசாரத்தின் பலமான ஞானம் பிராப்தமாகும்.
 
கூடஸ்தன் வர்ணனம்: புத்தி அல்லது வியஷ்டி அக்ஞானத்தின் அதிஷ்டான சேதனம் கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும். எந்தப் பட்சத்தில் புத்தியோடு கூடிய சேதனம் ஜீவனோ, அந்தப் பட்சத்தில் புத்திக்கு அதிஷ்டானம் கூடஸ்தன் என்று சொல்லப்படும். எந்தபட்சத்தில் வியஷ்டி அக்ஞானத்தோடு கூடிய சேதனம் ஜீவனென்று சொல்லப்படுமோ, அந்தப் பட்சத்தில் வியஷ்டி அக்ஞானத்தின் அதிஷ்டானம் கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும்.
 
ஜீவத்தன்மைக்கு விசேஷணமான அதிஷ்டானத்திற்கு கூடஸ்தனென்று பெயர். கூடஸ்தன் உற்பத்தியாவது கிடையாது. பிரம்மத்திற்கு வேறாக சிதாபாசன்  உருவாகின்றதோ, ஆனால் கூடஸ்தன் அதுமாதிரி உருவாவதில்லை, ஆனால் பிரம்ம ரூபமாகவே இருக்கிறான். எங்ஙனம் கடாகாசம் மகாகாசத்தினும் வேறாக இல்லையோ அங்ஙனம் மகாகாச ரூபமாகவே உள்ளது. இந்த கூடஸ்தன் எவனோ, அவனே ஆத்ம பதத்திற்கு லட்சியார்த்தம். இவனையே பிரத்யக் என்றும், உண்மையான ரூபமென்றும் ஜீவசாட்சி என்றும் கூறுவர்.
 
ஜீவ வர்ணனம்: பலவிதமான காமகர்மங்களோடு கூடிய புத்தியில் உண்டாகின்ற சேதனத்தின் பிரதிபிம்பத்தினை ஞானிகள் ஜீவனென்பர். அந்தக் கேவலம் பிரதிபிம்ப மாத்திரத்தை ஜீவனென்பதில்லை. ஆனால், கடாகாசத்தோடு கூட ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பத்தினை எங்ஙனம் ஜலாகாசமென்று சொல்லுகிறார்களே, அங்ஙனமே பிம்பமாகிய கூடஸ்தனோடு கூடிய சிதாபாஸனை ஜீவனென்று சொல்லுகின்றார்கள். இதனால் புத்தியினிடத்துள்ள சிதாபாசனும், புத்திக்கு அதிஷ்டான சேதனும் ஆகிய இவ்விரண்டிற்கும் பெயர் ஜீவனென்று சித்தாந்தமாயிற்று.
 
முன்பு பிம்பமாகிய கூடஸ்தனோடு கூடிய ஆபாசன் ஜீவனென்று கூறப்பட்டது.  புத்தியில் உள்ள பிரதிபிம்பம் கூடஸ்தனது பிரதிபிம்பமாம். வெளியே உள்ள பிரம்மசேதனத்தினது அன்றாம். எதனாலெனின், பிரதிபிம்பம் எதனுடையதோ, அது பிம்பமெனப்படும். ஆகவே கூடஸ்தன் பிம்பமென்று சொல்லப்பட்டான். இப்போது அது பிரதிபாதனம் செய்யப்படுகின்றது. பெரிய சிவப்புப் மலரின் மேல் வெண்மையான ஸ்படிகத்தில் மலரின் சிவப்பு நிறம் பிரதிபலிக்கின்றது. அது எங்ஙனம் சிவப்பு மலரின் நிறத்தை பிரதிபலிக்கின்றதோ அங்ஙனம் கூடஸ்தனை ஆசிரயித்த புத்தியில் கூடஸ்தப் பிரகாசத்தின் காந்தி உண்டாகின்றது. எங்ஙனம் ஸ்படிகம் சுத்தமோ அங்ஙனமே புத்தியும் சுத்தமாம். எதனாலெனின், புத்தி சத்துவகுணத்தின் காரியமாகும். இதனால் கூடஸ்தனுடைய பிரதிபிம்பமென்று பெயராம்.
 
கடஜலத்தில் மகாகாசம் பிரதிபிம்பிக்கின்றது, உள்ளிருக்கும் ஆகாசம் பிரதிபிம்பிக்கவில்லை. எதனாலெனின், எவ்வளவு கம்பீரத்தன்மை ஜலத்தில் பிரதீதியாகின்றதோ, அவ்வளவு கம்பீரத்தன்மை உள்ளாகாசத்தில் இல்லை. அந்தக் கம்பீரத்தன்மை ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பமாகும். ஆதலால், வெளி ஆகாசத்தின் பிரதிபிம்பமாம்.
 
வியாபக சேதனத்திற்குப் பிரதிபிம்பம் பொருந்தாதெனின், இந்த சந்தேகத்தை ஆகாச உதாரணத்தால் நீங்காது இருக்கும். ஏனெனின், ஆகாசம் வியாபகமாக இருந்தும் பிரதிபிம்பிக்கின்றதோ, அங்ஙனமே வியாபக சேதனமும் பிரதிபிம்பிக்கக்கூடும். ரூபமுள்ள பதார்த்தத்தில் ரூபமுள்ள பதார்த்தம் பிரதிபிம்பிக்கலாமெனின் அதுவும் நியமமல்ல. எதனாலெனின், ரூபமில்லாத சப்தத்திற்கு ரூபமில்லாத ஆகாயத்தில் பிரதிபிம்பமுண்டாகின்றது என்று பூர்வம் சொல்லப்பட்டது  ஆதலால், சேதனத்திற்குப் பிரதிபிம்பம் பொருந்தும்.
 
இந்த வகையில் புத்தியினிடத்தேயுள்ள ஆபாசனும், புத்திக்கு அதிஷ்டானமும் ஆகிய இரண்டிற்கும் ஜீவனென்று பெயர். அந்த ஜீவன் த்வம் பதத்திற்கு வாச்சியமென்று சொல்லப்படுகின்றான். அதில் சிதாபாசனைத் தியாகம் செய்து கூடஸ்தனை மட்டும் த்வம் பதத்திற்கு லட்சியமென்று சொல்லப்படுகின்றான். அஹம் சப்தத்திற்கு வாச்சியம் ஜீவனாம். கேவலம் கூடஸ்தன் லட்சியமாம்.
 
சிதாபாசன், கூடஸ்தன் என்னும் இருவருக்கும் பெயர் ஜீவனாமாயினும், ஜீவத்தன்மையின் சகல தர்மங்களும் ஆபாசனிடத்துள்ளன. புண்ணிய, பாவம் அவற்றின் பலனான சுக, துக்கம் முதலியவைகள் ஆபாச சகித புத்தி செய்கின்றது. கூடஸ்தன் செய்கின்றதில்லை. கூடஸ்தனிடத்தில் பிராந்தியினால் மட்டும் பிரதீதியாகிறது. அந்தப் பிராந்தியினால் பிரதீதியும் புத்திசகித ஆபாசனுக்கு உண்டாகின்றது,  கூடஸ்தனுக்கு கிடையாது. எதனாலெனின், கூடம் என்பது கொல்லன் அடைகல்லு. அதுபோல நிர்விகாரரூபமாக இருப்பது கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும். கூடமென்பது மித்யாவாகிய புத்தியும் சிதாபாசனுமாம். அவற்றின்கண் அசங்கரூபமாக இருப்பது கூடஸ்தனென்று சொல்லப்படும். ஆதலால், கூடஸ்தனிடத்துப் பிராந்தி முதலியன பொருந்தாது. ஆனால் சிதாபாசனிடததில் பொருந்தும்.
 
விசாரத்தினால் பார்த்தாலோ புண்ணிய, பாவம், சுகம், துக்கம், லோகாந்தர கமனம், ஆகாசம் ஆகியவைகள் புத்தியினிடத்தில் இருக்கின்றன, ஆபாசனிடத்திலில்லை. புத்தியின் சம்யோகத்தால் ஆபாசனிடத்தில் இருக்கின்றன.
 
எங்ஙனம் ஜலத்தோடு கூடிய கடம் கோணலாயினும், நேராயினும், போயினும், வரினும் அதன் சம்பந்தத்தினால் வியோமத்தின் ஆபாசம் சகல கிரியையும் செய்கின்றது. சுதந்திரமாக ஒன்றும் செய்யவில்லையோ, அங்ஙனமே காம கர்மரூபமாகிய ஜலத்தால் நிறைந்த புத்திரூப கடம் புண்ணிய முதலிய சகல விகாரங்களையும் தரிக்கின்றது. அதன் சம்பந்தத்தால் சிதாபாசன் தரிக்கின்றான். கூடஸ்தன் சர்வ விகார ரகிதனாயுள்ளான். எங்ஙனம் ஜலம் நிரம்பிய கடத்தின் விகாரரகிதமாய்க் கடாகாசமிருக்கின்றதோ, அதுபோலக் கூடஸ்தனையும் அறிக. இதனால் ஜீவத்தன்மையின் தர்மம் சிதாபாசனிடத்தில் உள்ளதாம். அங்ஙனமாயின் கூடஸ்தனிடத்தில் அக்ஞானத்தால் பிரதீதியாகாமல் இருக்கின்றது. இதனால் புத்தியினிடத்தில் கூடஸ்த சகித சிதாபாசன் ஜீவன் என்று சொல்லப்படுகின்றான்.
 
வர்ணிக்கப்பட்ட ஜீவனது ஸ்வரூபத்தின் பிராக்ஞனனுக்கு ஹானி வருகின்றது. எதனாலெனின், கயிற்றின் அபிமானியாகிய ஜீவனுக்கு பிராக்ஞன் என்று பெயர். அந்தச் கயிற்றில் புத்தி அபாவமாவதால் புத்தியில் ஆபாசனும் பொருந்தாது. இதனால் பிராக்ஞனது ஸ்வரூபப் பிரதிபாதகமாகிச் சாஸ்திரத்திற்கு விரோதம் உண்டாம். இந்தக் காரணத்தால் ஜீவனது ஸ்வரூபம் வேறு பிரகாரமாகச் சொல்லப்படுகின்றது.
 
அக்ஞானத்தின் அம்சத்திற்கு வியஷ்டி அக்ஞானமென்று பெயர். சம்பூர்ண அக்ஞானத்திற்கு ஸமஷ்டி அக்ஞானமென்று பெயர். அவ்வக்ஞானத்தின் அம்சத்திலுள்ள சேதனத்தின் பிரதிபிம்பமாகிய ஆபாஸமும், அக்ஞானத்தின் அம்சத்திற்கு அதிஷ்டானமாகிய கூடஸ்தனுமாகிய இரண்டினையும் ஜீவன் என்னும் பதத்தால் சொல்வர். இதனால் பிராக்ஞனுக்கு அபாவம் இல்லை. எதனாலெனின், சுஷுப்தியில் அக்ஞானம் உள்ளது. சுஷுப்தியில் சேதனத்தின் பிரதிபிம்ப சகிதமாகிய அக்ஞான அம்சம் எது உள்ளதோ. அதுவே புத்தி ரூபத்தை அடைகின்றது. சேதனத்தின் பிரதிபிம்பம் கூடவே உண்டாகின்றது. அந்தச் சிதாபாசனோடு கூடிய புத்தியில் புண்ணிய பாவ முதலிய பிரதீதியாகின்றது. இந்த அபிப்பிராயத்தால், புத்தியினையே சில சாஸ்திரங்களில் ஜீவத்தன்மைக்கு உபாதியாக வர்ணிக்கப்பட்டிருக்கின்றது. விசார திருஷ்டியினால் ஜீவத்தன்மைக்கு உபாதி அக்ஞானமாம்.

ஈஸ்வர வர்ணனம்: மாயையின்கண்ணுள்ள சேதனத்தின் ஆபாசமும், மாயையின் அதிஷ்டான சேதனமுமாகிய இவ்விரண்டையும் ஈஸ்வரன் என்பர். அந்த ஈஸ்வரன் மேகாகாசததிற்கு சமமாம். அந்த ஈஸ்வரன் அந்தர்யாமியாம். எதனாலெனின், எல்லாவற்றுள்ளும் இருந்துகொண்டு இயக்குவதால் அந்தர்யாமி என்றழைக்கப்படுகிறார். அவருக்குத் தன்னுடைய ஸ்வரூபத்தில் ஆவரணமில்லை. ஆதலால், ஜன்ம, மரணாதி பந்தத்தின் பிரதீதியில்லை. இந்தக் காரணத்தால் அவர் நித்திய முக்தராவர். சர்வக்ஞன், சர்வ பதார்த்தங்களையும் அறிகின்றவன். மாயையில் சுத்த சத்துவகுணம் உள்ளது. தமோகுண, ரஜோகுண தமோகுணங்களைத் தான் அமிழ்த்தியிருப்பது எதுவோ அதுவே சுத்த சத்துவ குணமெனப்படும்.
 
சத்துவ குணத்தால் ஞானம் உற்பத்தியாகிறது. இதனால் பிரகாச ஸ்வபாவம் உடையதாக இருக்கிறது. இப்படிப்பட்ட சத்துவ குணத்தினை உடைய மாயையின்கண் இருக்கும் சேதனத்தின் பிரதிபிம்பமாகிய ஆபாசத்திறகு ஸ்வரூபத்தின், அல்லது வேறு பதார்த்தங்களின் ஆவரணம் இல்லை. ஆதலால், முக்தனும் சர்வக்ஞனுமாவார்.
 
அதிஷ்டானமாகிய சேதனம் ஜீவேஸ்வரர் இருவரிடத்திலும் உள்ள பந்த மோட்சங்கள இல்லாதது. ஆகாசம் போல ஏகரசமாயிருக்கின்றது. ஆயினும் ஆபாச அம்சத்தில் பந்த மோட்சம் உள்ளது. அதிஷ்டானத்தில் ஆபாசனுக்கு பிராந்தியினால் பிரதீதியாகின்றது. இதனால், கேவலம் ஆபாசனிடததில் பந்த மோட்சம் உண்டு. அதனிடத்திலும் இவ்வளவு பேதமுண்டு.
 
எந்த ஆபாசனிடத்தில் ஆவரணமுண்டோ, அவனிடத்தில் பந்தம் உண்டு. யாரிடத்தில் ஸ்வரூபாவரணம் இல்லையோ அவன் முக்தனாவான். ஈஸ்வரனிடத்தில் ஆவரணமில்லை. அதனால் ஈஸ்வரன் எப்போதும் முக்தனாக இருக்கிறான்.
 
ஜீவனிடத்தில் ஆவரணமுண்டு. அவன் கட்டுபட்டவனாக இருக்கிறான். எதனாலெனின், எந்த அவித்யாவின் அம்சத்தில் சேதனத்தின் ஆபாசம் ஜீவன் என்று சொல்லப்பட்டதோ, அந்த அவித்யாவிற்கு ஆவரணம் செய்யும் ஸ்வபாவம் உள்ளது.
 
அவித்யா, அக்ஞானம், மாயையென்று ஒரே வஸ்துவிற்கு உரைத்தனராயினும் சுத்த, சத்துவ குணததின் பிரதானத்தன்மையால் மாயையென்று சொல்லப்படும். மலின சத்துவ குணத்தின் பிரதானத்தன்மையால் அக்ஞானம் என்றும், அவித்யாவென்றும் சொல்லப்படும். ரஜோகுண, தமோகுணங்களால் அமிழ்த்தப்பட்டிருக்கின்ற சத்துவகுணம் மலின சத்துவ குணமென்று சொல்லப்படும்.
 
இதனால் தமோகுண, ரஜோகுணங்கள் அதிகரித்திருப்பதால், அவித்யாவினிடத்தில் உள்ள ஜீவனுடைய ஆபாச அம்சத்தினை, அவித்யாவானது ஸ்வரூபமாக ஆவரணம் செய்கின்றது. ஆதலால், ஜீவனிடத்தில் பந்தம் உளதாம். ஈஸ்வரனிடத்தில் இல்லை.
 
அதிஷ்டான சேதனத்தோடு கூடிய மாயையிலுள்ள ஆபாசரூப ஈஸ்வரன் தத் பதத்திற்கு வாச்சியமெனப்படுவான். கேவலம் அதிஷ்டான சேதனம் தத் பதத்திற்கு லட்சியமெனப்படும். ஈஸ்வரன் ஜகத்தினது உற்பத்தி, ஸ்திதி, சம்ஹாரங்களைச் செய்கின்றார் என்று சகல சாஸ்திரங்களிலும் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. சேதன அம்சமோ ஆகாசம் போல அசங்கமாம். ஆபாச அம்சம் ஜகத்தினுள் உற்பத்தி முதலியவற்றைச் செய்கின்றது. அதனிடத்திலேயே சர்வக்ஞத்துவம் உள்ளது. பக்த ஜனங்கள்மீது அனுக்கிரகம் செய்வதும் கேவலம் ஆபாச அம்சமேயாகும். ஐஸ்வரியத்தையும் கேவலம் ஆபாச அம்சமே செய்கின்றதாம். சேதன அம்சம் ஏகரசமாம். அதனிடத்தில் ஸத்தாஸ்பூர்த்தியினைக் கொடுப்பது மாத்திரமின்றி மற்றோர் ஐஸ்வரியமும் பொருந்தாது.
 
பிரம்ம ஸ்வரூப வர்ணனம்: பிரம்மாண்டத்தினுள்ளிலும் வெளியிலும் மகாகாசம் போலப் பரிபூரணமாயிருக்கும் சேதனம் பிரம்மம் எனப்படும். அந்தப் பிரம்மம் அருகேயும் இல்லை, வெகுதூரத்திலுமில்லை. எதனாலெனின், எந்த வஸ்து தன்னினும் வேறாகவும், தேசரூப உபாதியை உடையதாக இருக்கிறதோ, அது அருகிலுள்ளது என்றும், தூரத்திலுள்ளது என்றும் சொல்லப்படும். பிரம்மம் பிளவுபடாதது. ஆனால் எல்லாவற்றிற்கும் ஆத்மாவாம், தேசம் முதலிய அனைத்து உபாதிகளும் இன்றியதாம். இதனால், அருகிலென்றும், தூரத்திலென்றும் சொல்லப்படுவதில்லை.
 
பிரம்ம சப்தத்திற்கு வாச்சியம் சோபாதிகமாம். எதனாலெனின், வியாபக வஸ்துவிற்து பிரம்மமென்று பெயர். அந்த வியாபகத் தன்மை, மற்றொன்று நிரபேஷிக வியாபகத்தன்மை. எந்த வஸ்து ஒரு பதார்த்தத்தின் அபேக்ஷையினால் வியாபகமும், ஒன்றன் அபேக்ஷையினால் வியாபகமும் ஆகவில்லையோ அதனிடத்தில் ஆபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை இருக்கிறது எனப்படும். பிருதிவியாதிகளின் அபேக்ஷையினால் மாயை வியாபகமாம், சேதனத்தின் அபேக்ஷையினால் இல்லை. இதனால் மாயையினிடத்தில் அபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை இருக்கின்றது.
 
எந்த வஸ்து எல்லாவற்றின் அபேக்ஷையினால் வியாபகமாயிருக்கின்றதோ, அதனிடத்திலுள்ள வியாபகத்தன்மை நிரபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை எனப்படும். அந்த நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை சேதனத்தின்கண் உள்ளது. எதனாலெனின், சேதனத்திற்குச் சமானமாக அல்லது, சேதனத்தினும் அதிகமாக வேறொன்றும் வியாபகமாக இல்லை. ஆனால், சேதனமே சர்வத்தினும் வியாபகமாம். இதனால், சேதனத்தின்கண் நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை இருக்கின்றது.
 
இந்த இரண்டு பிரகாரமாகிய வியாபகத் தன்மையோடு கூடிய வஸ்து பிரம்ம சப்தத்தின் வாச்சியமாம். அவ்விரண்டு பிரகாரமான வியாபகத்தன்மை மாயாவிசிஷ்ட சேதனத்தின்கண் உள்ளது. எதனாலெனின், விசிஷ்டனிடத்தில் உள்ள மாயா அம்சத்தில் ஆபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை இருக்கின்றது.
 
மாயாவிசிஷ்ட சேதனத்தில் நிரபேக்ஷிக வியாபகத் தன்மை பொருந்தாது. எதனாலெனின். மாயை சேதனத்தின் ஏக தேசத்திலிருக்கின்றது. அந்த மாயா விசிஷ்ட சேதனத்தினும் சுத்த சேதனத்தின் வியாபகத்தனமை அதிகமாக இருக்கின்றது. ஆதலால், சுத்த சேதனத்தில் நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மை இருக்கின்றதாயினும், மாயா விசிஷ்ட சேதனம் பரமார்த்த திருஷ்டியினால் சுத்த சேதனத்தினும் வேறல்ல. ஆனால் சுத்த ரூபமேயாம். ஆதலால், மாயா விசிஷ்டத்தின்கண்ணும் சேதனாம்சத்தில் நிரபேக்ஷிக வியாபகத்தன்மையே இருக்கின்றது.
 
இந்த ரீதியினால், மாயா விசிஷ்டமே பிரம்ம சப்தத்திற்கு வாச்சியமாதல் கூடும். சுத்த சேதனம் பிரம்ம சப்தத்திற்கு லட்சியமாகும். இதனால் ஈஸ்வர சப்தம், பிரம்ம சப்தம் என்னும் இரண்டிற்கும் சமானகமாகவே அர்த்தம் தோன்றுகின்றது. வேறாகத் தோன்றவில்லை.
 
அங்ஙனமாயினும், பிரம்ம சப்தத்திற்கு இது ஸ்வபாவமாம். அனேகவிடத்தில் லட்சியார்த்தத்தினபை  போதிக்கின்றது. சில இடத்தில் வாச்சியார்த்தத்தைச் சொல்லுகின்றது. ஈஸ்வர சப்தத்திற்கு இது ஸ்வபாவமாம். அனேக இடங்களில் வாச்சியார்த்தத்தைப் போதிக்கின்றது. இவ்வளவு பேதம் உண்டு. இதனால், லட்சியார்த்தத்தைக் கொண்டு பிரம்ம சப்தத்திற்கு அர்த்தம் வேறாக நிருபிக்கப்பட்டது.
கூடஸ்தன் பிரகாசித்துக் கொண்டிருக்கின்றார். ஆபாஸன் அனுபவிக்கின்றான்.
 
சிஷ்யனே! நான்கு பிரகாரமாகிய சேதனங்களையும் கூறினேன். அவற்றுள், ஜீவனுடைய ஸ்வரூபத்திலுள்ள மித்யாவாகிய ஆபாச அம்சம் புண்ணிய பாவங்களைச் செய்கின்றது அவற்றின் பலன்களை அனுபவிக்கின்றது. கூடஸ்த சேதனம் சிவ(கல்யாண)ரூபமாம். ஆதலால், புத்திரூப மரத்தில் இரண்டு பறவைகள் இருக்கின்றன. ஒன்று பரமாத்மா மற்றொன்று ஜீவாத்மா என்று பரமாத்மாவையும் ஜீவனையும் கிரகிக்கலாகாது. ஆனால் கூடஸ்தன் பிரகாசித்துக் கொண்டிருக்கின்றார், ஆபாஸன் அனுபவிக்கின்றான் என்று புரிந்து கொள்ள வேண்டும்.
 
ஜீவனது ஸ்வரூபத்திலுள்ள சேதனத்தின் ஆபாஸ அம்சம் கர்மங்களைச் செய்கின்றது. அகர்மங்களைச் செய்யும் ஆபாஸத்திற்கு ஈஸ்வரனுடைய ஆபாஸ அம்சம் புண்ணிய பாவங்களைச் செய்கின்றது  அவற்றின் பலன்களைப் அனுபவிக்கின்றது. ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் கர்மத்தின் பலனைக் கொடுக்கின்றது. இருவரிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் கர்மத்தின் பலனைக் கொடுக்கின்றது. இருவரிடத்திலுள்ள சேதன அம்சத்தில் எவ்வித வார்த்தைக்கும் இடமில்லை. ஜீவனிடத்திலுள்ள சேதன அம்சத்தின் கர்மம், பலம் என்பவற்றின் சம்பந்தமில்லை.
ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள சேதன அம்சத்தில் பலனைக் கொடுத்தலின் சம்பந்தம் இல்லை. அந்தச் சேதனத்தினிடத்தில் அவற்றை யார் சொல்லுகின்றாரோ, அவர் மூர்க்கர். எதனாலெனின், சேதனம் இரண்டிடங்களிலும் அசங்கமாகவும் ஏகரூபமாகவும் இருக்கின்றது. சேதனத்தின்கண் பேதமில்லை. ஜீவசேதனத்தை ஈஸ்வர சேதனத்தோடு அல்லது ஈஸ்வர சேதனத்தை ஜீவசேதனத்தோடும் வேறாக அறிகின்றவன் நிந்திக்க யோக்கியனாவான்.
 
இவ்வாறு சொன்னதால், ஜீவ பரமாத்மாக்கட்கு ஏகத்துவம் அங்கீகாரம் செய்யின், கர்ம உபாஸனைகளைப் பிரதிபாதிக்கும் வேதம் நிஷ்பலமாகும் என்னும் இரண்டாவது சந்தேகத்திற்கு பதில் சொல்லப்பட்டது. ஜீவ-ஈஸ்வர்ரிடத்திலுள்ள சேதனபாகங்கட்கு அபேதமாம். ஆபாஸ பாகத்திற்கும் பேதமுள்ளது. இதனால் இரண்டு பிரகாரமாகிய வசனங்களும் பொருந்துகின்றன.
 
சிஷ்யனே! நீ கேட்ட கேள்விகளுக்கு நான் பதில் சொன்னேன். ஒரு மரத்தில் இரண்டு பறவைகள் இருக்கின்றன. ஓன்று சாப்பிடுகின்றது  மற்றொன்று இச்சை எதுவும் இல்லாமல் இருக்கின்றது. இதனால் ஜீவ பிரம்மத்தின் ஏகத்துவம் பொருந்தாது என்று நீ கூறியிருந்தாய். அதற்கு இந்த இடத்தில் ஜீவ பிரம்மத்தை எடுத்துக் கொள்ளக் கூடாது. கூடஸ்தனையும் புத்தியின்கண் உள்ள ஆபாஸனையும் கிரகிக்க வேண்டும். அவை கடாகாசத்தினையும், ஆகாசத்தின் சாயையினையும் போலத் தம்மில் வேறாக இருக்கின்றன என்று நான் பதிலளித்தேன்.
 
ஜீவனோ கர்மோபாஸனைகளைச் செய்கின்றவன்  பரமாத்மா பலனைக் கொடுப்பவர் இவர்களுக்குள் ஏகத்துவம் பொருந்தாதென்று நீ கேட்டாய், இதற்கு இந்த பதில் கூறினோம். கர்மம் செய்கின்றவன் ஜீவனல்லன்,  பலனைக் கொடுப்பவன் ஈஸ்வரன் அல்லன். பின்னையோ ஜீவனிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் கர்மத்தைச் செய்கிறது ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள ஆபாஸ அம்சம் பலனைக் கொடுக்கின்றது. ஜீவ-ஈஸ்வரனிடத்திலுள்ள சேதனாம்சம், கடாகாசம், மகாகாசத்தினைப் போல பேதத்தின் லேசமும் இன்றியதாம்.
 
சிஷ்யனே! இந்த ரீதியினால் ஜீவப் பிரம்மத்தின் ஏகத்துவம் பொருந்தும். ஆதலால், நான் பிரம்மமென்று நீ அறிவாயாக. அஹம் சப்தத்திற்கு அர்த்தம் கூடஸ்தனென்று அறிந்து கொள். பிரம்ம சப்தத்திறகு மகாகாசத்திற்கு சமமாக சொல்லப்பட்ட லட்சியார்த்தம் என்று அறிந்து கொள். அஹம் சப்தத்திறகும் பிரம்ம சப்தத்திற்கும் வாச்சியார்த்தத்திற்கு அபேதம் இல்லை ஆயினும் லட்சியார்த்தத்திற்கு அபேதமாம்.
 
எதுவரையில் அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்று நீ அறியவில்லையோ அதுவரையில் நீ உன்னைத் தீனனாகவும், துக்கியாகவும் எண்ணிக் கொண்டு இருப்பாய். அன்னியமாகப் பரமாத்மாவை அறிந்திருக்கின்றதால் அது உனக்குப் பயத்திற்கு காரணமாக இருக்கிறது. ஆகையால் நான் பிரம்மமாக இருக்கிறேன் என்ற அறிவாயாக.
 
நான் பிரம்மம் என்ற ஞானம் யாருக்கு உண்டாகின்றது?
 
ஹே குருவே! அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் ஞானம் யாருக்கு உண்டாகிறது என்பதைத் கூற வேண்டும். அதாவது நான் பிரம்மமாகவே இருக்கின்றேன் என்ற ஞானம் கூடஸ்தனிடத்தில் உண்டாகின்றதா, அல்லது ஆபாஸ சகித புத்தியின்கண் உண்டாகின்றதா?
 
கூடஸ்தனிடத்தில் சொல்லுவோமாயின் கூடஸ்தன் விகாரியாவான். ஆபாஸ சகித புத்தியின்கண் கூறுவோமாயின், அவனுக்கு நான் பிரம்மமாகின்றேன் என்கின்ற ஞானம் பிராந்தி ரூபமாகும். எதனாலெனின், கூடஸ்தனுக்கும் பிரம்மத்திற்கும் ஏகத்துவம் உள்ளது. பிரம்மத்திற்கு வேறான ஆபாஸனுக்கு பிரம்ம ரூபமான ஞானம் பிராந்தியேயாம். சர்ப்பத்திற்கு வேறான கயிறு சர்ப்பமென்று அறிவது பிராந்தியாவது போலவாம். இந்த ரீதியினால் ஆபாஸனோடு கூடிய புத்திக்கு நான் பிரம்மமாயிருக்கின்றேன் என்கின்ற ஞானம் யதார்த்தமாகாது, பிராந்தி ரூபமாகும்.
 
ஒருவேளை “அஹம் பிரம்மமாஸ்மி” என்கின்ற ஞானத்தைப் பிராந்தி ரூபமாகவே அங்கீகரிப்போமாயின், இந்த ஞானத்தால், மித்யாவாகிய ஜகத்தின் நிவிருத்தி ஆகாது. பின்னையோ யதார்த்த ஞானத்தால் மித்யாவின் நிவிருத்தியாம். கயிற்றின் யதார்த்த ஞானத்தால் மித்யாவாகிய சர்ப்ப நிவிருத்தியாவது போலவாம். இந்த ரீதியினால், ஆபாஸனோடு கூடிய புத்திக்கு நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் பொருந்தாது.
 
சிஷ்யனே! இப்போது ஆபாஸனது ஏழு அவஸ்தைகளைப் பற்றி நான் சொல்லுகின்றேன் அதனை நீ கேட்பாயாக. அந்த ஏழு அவஸ்தைகளில் எதுவும் சேதனமாகிய கூடஸ்தனுக்கு இல்லை. நான் பிரம்மம் என்கின்ற ஞானம் அந்த ஏழு அவஸ்தையினுள்ளே இருக்கின்றது. ஏழு அவஸ்தைகள் அக்ஞானம், ஆவரணம், பிராந்தி, பரோக்ஷஞானம், அபரோக்ஷஞானம், சோகநாசம், ஹர்ஷம் ஆகியவைகளாகும்.
 
அக்ஞான, ஆவரணங்களின் ஸ்வரூப விளக்கம்:
சிஷ்யனே! நான் பிரம்மத்தினை அறியேன் என்று கூறும் விவகாரத்திற்கு ஹேது அக்ஞானமாம். பிரம்மமில்லை, தெரியவில்லை என்ற விவகாரத்திற்கு ஹேது ஆவரணமாம். ஆவரணத்தால் இவ்விவகாரம் உண்டாகின்றது. எதனாலெனின், அக்ஞானத்தின் சக்தி இரண்டு பிரகாரமாக உள்ளது.  ஒன்று அஸத்துவா பாதகம்(இல்லை). மற்றொன்று அபானாபாதகம் (மறைத்தல்). இவ்விரண்டையும் ஆவரணம் என்பர்.
 
வஸ்துவில்லை என்னும் பிரதீதியைச் செய்வதாயுள்ள சக்தி அஸத்துவா பாதகம் எனப்படும். வஸ்து தோன்றவில்லை என்னும் பிரதீதியைச் செய்வதாயுள்ள அக்ஞானத்தின் சக்தி அபானாபாதகம் எனப்படும். பிரம்மம் இல்லை என்னும் வியவகாரத்திற்கு ஹேது அக்ஞானத்தின் அஸத்துவாபாதக சக்தியாம். பிரம்மம் தெரியவில்லை என்னும் வியவகாரத்திற்கு ஹேது அக்ஞானத்தின் அபானாபாதக சக்தியாம். இவ்விரண்டிற்கும் ஆவரணம் என்று பெயராம். கூடஸ்தனிடத்தில் ஜன்மாதி சம்சாரப் பிரதீதி வேதத்தின்கண் பிராந்தி எனப்படும். இதனையே சோகமென்று சொல்வர்.
 
பரோக்ஷ, அபரோக்ஷ ஞானம் - விளக்கம்.
பரோக்ஷமென்றும், அபரோக்ஷமென்றும் ஞானம் இருவிதமாக இருக்கிறது. அவற்றுள் பிரம்மம் உள்ளது என்ற ஞானம் பரோக்ஷமாகும். அஹம் பிரம்மம் என்பது அபரோக்ஷ ஞானமாம். பிரம்மமில்லை என்னும் ஆவரண அம்சத்தினைப் பிரம்மம் உள்ளது என்னும் பரோக்ஷஞானம் நாசம் செய்கிறது, எதனாலெனின், ஆனந்த ரூபமாகப் பிரம்மம் இருக்கின்றது என்ற ஞானத்திற்குப் பரோக்ஷ ஞானமென்று பெயர். அது பிரம்மமில்லை என்னும் பிரதீதிக்கு விரோதியாம், வேறென்றிற்கும் விரோதியன்று.
 
நான் பிரம்மமாயிருக்கின்றேன் என்னும் அபரோக்ஷ ஞானம் சகல அவித்யா சமூகத்திற்கும் விரோதியாம். இந்தக் காரணத்தால் நான் பிரம்மத்தினை அறியேன். என்பது அக்ஞானம். பிரம்மமில்லை, தெரியவில்லை என்பது ஆவரணம். நான் பிரம்மமல்ல. பின்னையோ, புண்ணிய பாவங்களின் கர்த்தாவும், சுக துக்கங்களின் போக்தாவுமாகிய ஜீவன் என்பது பிராந்தி. இவ்வளவு அவித்யா ஜாலத்தினை அபரோக்ஷ ஞானம் நாசம் செய்துவிடும் .
 
பிராந்தி நாச விளக்கம்:
என்னிடத்தில் ஜன்ம மரணமில்லை. சுக துக்கங்களுமில்லை. ஒரு சம்சார தர்மமும் என்னிடத்தில் இல்லை. ஆனால், ஜன்மரகிதமாகிய கூடஸ்தன் நான் என்று இவ்விதமாக சர்வ அனர்த்தங்களையும் நிஷேதித்தல் பிராந்தி நாசத்தின் ஸ்வரூபமாம். இங்கு கூடஸ்தனிடத்தில் ஜன்ம நிஷேதம் செய்ததால் அனைத்து அனர்த்தத்தின் நிஷேதத்தினையும் அறிந்து கொள். எதனாலெனின், ஜன்மப் பிரதீதியின் பின்னர், மற்றைய அனர்த்தங்கள் பிரதீதியாகின்றன. ஆதலால், ஜன்மத்தினை நிஷேதிப்பதால் அனைத்து அனர்த்தங்களும் நிஷேதிக்கப்படுகின்றன. இந்தப் பிராந்தி நாசத்தினையே சோக நாசமென்றும் கூறுவர்.
 
ஆனந்த(ஹர்ஷ) ஸ்வரூப விளக்கம்.
தனது ஸ்வரூப ஞானம். நான் அத்வைதப் பிரம்மரூபன் என்று சந்தேக ரகிதமாக உனக்கெப்போது உண்டாகின்றதோ, அப்போது உனக்கு ஆனந்தம் உண்டாகும். அதனை ஹர்ஷமென்று நீ அறிந்து கொள். நான் கூறிய ஏழு அவஸ்தைகளும் சிதாபாஸனுக்கேயாம். அவனிடத்திலேயே ஞானமும் உள்ளது. ஞானம் யாருக்கு உண்டாகின்றது என்று நீ வினவியதற்கு விடை கூறினேன். இன்னும் நீ விரும்பியதைக் கேட்பாயாக.
 
பிரம்மத்திற்கு வேறான சிதாபாஸனுக்கு நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் மித்யாவாகும்.
கூடமான அபிப்பிராயத்தால் கேள்வி செய்திருந்ததனை இப்போது சிஷ்யன் பிரகடனம் செய்கின்றான். பகவானே! அஹம் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் சிதாபாஸனுக்கு உண்டாகிறதென்று தாங்கள் கூறியதை அறிந்தேன். பின்னுமொரு சந்தேகம் உண்டாகின்றது. கூடஸ்தனும், பிரம்மமும் ஏகம். ஆபாஸன் பிரம்மத்திற்கு வேறானவன், என்று முன்னர் கூறினீர்கள். அந்தப் பிரம்மத்திற்கு அன்னியமான ஆபாஸனுக்கு நான் பிரம்மமாக இருக்கின்றேன் என்னும் பிரம்ம ரூபமான ஞானம் பொருந்தாது. எனது அதிஷ்டானமான கூடஸ்தன் பிரம்மரூபமாம் என்று ஆபாஸனுக்கு ஞானம் உண்டாகுமாயின், அது யதார்த்த ஞானமாம்.
 
அஹம் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் யதார்த்தமாகாது. எதனாலெனின், அஹம் என்ற சொல் தனது ஸ்வரூபத்தை குறிக்கிறது.. எதனை நானென்று அறிகின்றனரோ, அவ்வாபாஸத்தினது ஸ்வரூபம் மித்யாவாம். ஆதலால் பின்னமாம். இதனால், பிரம்மத்தின் பின்னமான ஆபாஸனது ஸ்வரூபத்தின் பிரம்மரூபனெ அறியின், அது மித்யா ஞானமாம், சர்ப்பத்திற்குப் பின்னமான கயிற்றை சர்ப்பரூபமாக அறியும் ஞானம் மித்யாவது போலவாகும். மித்யாவின் நாமம் பிராந்திக்காம். அந்தப் பிரம்ம ஞானத்தினைப் பிராந்திரூபமெனச் சொல்லுதல் பொருந்தாது. ஆதலால். இந்தச் சந்தேகத்தை நிவிருத்தி செய்ய வேண்டுமென்று சிஷ்யன் கேட்க, குருவானவர் பதிலளிக்க தொடங்குகிறார்.
 
சிஷ்யனே! உனதிருதயத்தின்கண் உண்டாகியிருக்கும் அனேகவித சந்தேக ரூபமான களங்கமெதனால் நசியாதிற்குமோ, அந்த அஹம் சப்தார்த்த விவேகத்தை இப்போது கேட்பாயாக. நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் புத்தி சகித ஆபாஸனுக்கு உண்டாகின்றது கூடஸ்தனுக்கில்லையாயினும், அவ்வாபாஸன் கூடஸ்தனையும், தனது ஸ்வரூபத்தையும் தன்னுடைய ஆத்மாவாக அறிகின்றான். நான் என்னும் சப்தத்தால் அவ்வாத்மா கிரகிக்கப்படுகின்றது. அதுவே அஹம் சப்தத்திற்கு அர்த்தமாம்.
 
அவ்வஹம் சப்தத்தில் உணரப்படாத கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு சதா அபேதமாம். அது கடாகாசத்திற்கும், மகாகாசத்திற்கும் சதா அபேதம் உளதாயிருப்பது போலவாம். இக்காரணத்தால், கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் வேதாந்த சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. எந்த வஸ்துவிற்கெந்த வஸ்துவோடு சதா அபேதம் இருக்கின்றதோ, அந்த வஸ்துவிற்கு அந்த வஸ்துவோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் கூறப்பட்டு இருக்கின்றது. எங்ஙனம் கடாகாசம் மகாகாசத்தோடு சதா அபேதமாகையால் கடாகாசம் மகாகாசமாம். இந்த ரீதியால், கடாகாசத்திற்கு மகாகாசத்தோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் இருக்கின்றது.
 
இந்த ரீதியால், கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு முக்கிய சமானாதிகரணம் உண்டு. எதனாலெனின், கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு சதா அபேதமுண்டு. இதனால் நான் என்னும் சப்தத்தில் உணரப்படாத கூடஸ்தனுக்குப் பிரம்மத்தோடு சதா அபேதமுண்டு.
 
நான் என்னும் சப்தத்தில் உணரப்படாத ஆபாஸனுக்குப் பிரம்மத்தோடு தன்னுடைய ஸ்வரூபத்தைப் பாதித்து அபேதம் உண்டாகின்றது. அது முகத்தினது பிரதிபிம்பத்திற்குப் பிம்ப ஸ்வரூப முகத்தோடு பிரதிபிம்ப ஸ்வரூபத்தைப் பாதித்து அபேதம் உண்டாவது போலவாம். இக்காரணத்தால் வேதாந்த சாஸ்திரத்தில் ஆபாஸனுக்குப் பிரம்மத்தோடு பாதசமானாதிகரணம் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. எந்த வஸ்துவிற்கு பாதமுண்டாக எந்த வஸ்துவோடு அபேதம் உணடாமோ, அந்த வஸ்துவிற்கு அந்த வஸ்துவோடு பாத சமானாதிகரணம் சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. அது முகப்பிரதிபிம்பத்திற்குப் பாதமுண்டாய் முகத்தோடு அபேதம் உண்டாவது போலவாம். இதனால் பிரதிபிம்பம் முகமாம், வேறன்று. இவ்வாறு பிரதிபிம்பத்திற்கு முகத்தோடு பாதசமானாதிகரணம் உண்டு.
 
அதுவன்றியும், கம்பத்தின்கண் மனிதன் பிராந்தி உண்டாய் கம்ப ஞானத்தின் பின் மனிதன் கம்பம்தான் என்ற அறிவினால் மனிதனுக்குக் கம்பத்தோடு பாதகமானாதிகரணம் எங்ஙனமோ, அங்ஙனமே ஆபாஸனுக்குப் பாதமாய்ப்  பிரம்மத்தோடு அபேதம் உண்டாகின்றது. ஆதலால், நான் என்னும் சப்தத்தில் உணரப்படுகின்ற ஆபாஸன் பிரம்மமாம். இவ்வாறு பாதசமானாதிகரணம் ஆபாஸனுக்குப் பிரம்மத்தோடு உள்ளதாம். சிஷ்யனே! இந்த ரீதியினால், அஹம் சப்தத்தில் உணரப்படாத கூடஸ்தனுக்கு முக்கிய அபேதமுண்டு. ஆபாஸனுக்குப் பாதத்தினால் அபேதமுண்டு.
 
தத்துவதிருஷ்டி கேட்கிறான். பகவானே! அஹம் விருத்தியில் சாட்சி, ஆபாஸன் என்னுமிருவரும் அறியப்படுகின்றனர் என்று தேவரிர் கூறினீர். இதன்கண் நான் ஒன்றுமறியவில்லை. அஹம் விருத்தியின்கண் கூடஸ்தனும், ஆபாஸனும் கிரமமாக அறியப்படுகின்றனவா? அல்லது விருத்தியின்கண் கூடஸ்தனும், ஆபாஸனும் கிரமமாகப் அறியப்படுகின்றனவா? அல்லது இரண்டும் ஏககாலத்தில் அறியப்படுகின்றனவா? இதைத் தாங்கள் எனக்கு புரிய வைக்க வேண்டும்.
 
சிஷ்யனே! நீ கவனமாகக் கேட்பாயாக. இதைக் கேட்பதனால் போதரூப சூரியப் பிரகாசமுண்டாகி அக்ஞானரூப இருளை நாசம் செய்துவிடும். ஒரே சமயத்தில் சாட்சியும், ஆபாஸமும் அஹம் விருத்தியில் அறியப்படுகின்றன. எல்லாப் பிரகரணங்களிலும் ஆபாஸ சப்தத்தால் அந்தக்கரண சகித ஆபாஸமே கிரகிக்க வேண்டும். ஆதலால், அந்தக்கரணசகித ஆபாஸமே சேதனமாகிய சாட்சிக்கு விஷயமாய் அறியப்படுகின்றது. சாட்சி ஸ்வயம் பிரகாச ரூபமாய்ப் அறியப்படுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் ஆபாஸ சகித விருத்திக்கு சாட்சி விஷயமாகின்றதில்லை.
 
பானை முதலிய வெளிப்பதார்த்தங்களில் இவ்வாறு கிரமமுளது. எப்பொழுது இந்திரியத்திற்கும் கடத்திற்கும் ஸம்யோகமுண்டாமோ, அப்பொழுது இந்திரிய வாயிலாய் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி புறப்பட்டுக் கடத்திறகுச் சமானமாகிய ஆகாரத்தை அடைகின்றது. அச்சில் விடப்பட்ட தாமிரம் அவ்வச்சின் ஆகாரத்திற்கு சமானாதிகாரத்தினை எங்ஙனம் அடைகின்றதோ, அங்ஙனமே அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியும், கடத்தின் ஆகாரத்திற்குச் சமானாகாரமா-கின்றது. அவ்விருத்தி ஆபாஸசகிதமாகவே உண்டாகின்றது. எதனாலெனின், விருத்தி என்hது அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமமாம்.
 
அந்தக்கரணம், சத்துவ குணத்தின் காரியமாக இருத்தலால் ஸ்வச்சமாம். ஆதலால், அந்தக்கரணத்தின்கண் சேதனத்தினாபாஸம் எங்ஙனம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே விருத்தியும் ஸ்வச்சமாகிய அந்தக்கரணத்தின் காரியமாம். ஆதலால், விருத்தியின்கண் சேதனத்தினாபாசம் உண்டாகின்றது. உற்பத்தியாகின்ற விருத்தி ஆபாஸசகித அந்தக்கரணத்தினின்றும் உற்பத்தியாகின்றது. இக்காரணத்தாலும் விருத்தி ஆபாஸசகிதமாகவே உண்டாகின்றது.
 
விஷயமாகிய கடம் தமோ குணத்தின் காரியமாம். ஆதலால், ஸ்வருபத்தால் ஜடமாம். அதன்கண் அக்ஞானமும் அதன் ஆவரணமும் உளது. இதன்கண் இந்த சந்தேகம் உண்டாகாது. அக்ஞானமும் அதன் ஆவரணமும் விசார திருஷ்டியினால் சேதனத்தின்கண் உள்ளது. கடத்தின்கண் இல்லை. எதனாலெனின், அக்ஞானம் சேதனத்தின ஆசிரிதமாயிருந்து சேதனத்தினையே விஷயம் செய்கின்றதென்பது வேதாந்தத்தின் சித்தாந்தமாம். ஏழு அவஸ்தையின்கண் பிரசங்கத்தில் அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரயம் அந்தக்கரண சகித ஆபாஸனுக்கு உண்டாகாதிருக்கின்றது. இக்காரணத்தால் ஆபாஸன் அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரியமென்று சொல்லப்படுகின்றது. முக்கிய ஆஸ்ரயம் சேதனமாம். ஆபாஸசகித அந்தக்கரணமன்று  எதனாலெனின், ஆபாஸசகித அந்தக்கரணம் அக்ஞானத்தின காரியமாம். எது எதன் காரியமாமோ, அது அதற்காசிரயமாகாது. ஆதலால், சேதனமே அக்ஞானத்திற்கு அதிஷ்டானரூப ஆஸ்ரயமாம். சேதனத்தினையே அக்ஞானம் விஷயம் செய்வதாம்.
 
அந்த அக்ஞானத்தாலாகிய ஆவரணம் ஜடவஸ்துவின்கண் பொருந்தாது. எதனாலெனின, ஜடவஸ்துவானது ஸ்வரூபமாகவே ஆவிருதமாயுளது. அதன்கண் அக்ஞானத்தாலான ஆவரணத்திற்குக் சிறிதுகூட உபயோகமில்லை. இந்த ரீதியால், அக்ஞானத்திற்கு ஆசிரயமும் விஷயமும் சைதன்யமாம். அது கிரகமத்தியிலுள்ள அந்தகாரமானது, கிரக மத்தியை ஆவரணம் செய்வது போலவாம். இதனால், கடத்தின்கண் அக்ஞானமும், அதனது ஆவரணமும் பொருந்தாது.
 
அதற்குச் சமாதானம் இதுவாம். சேதன ஸ்வரூபத்திற்குப் பின்னமாய்ச் ஸதஸத் விலக்ஷண அக்ஞானம் சேதனத்தினாசிரிதமாயுள்ளது. அந்த அக்ஞானத்தால் சேதனம் எங்ஙனம் ஆவிருதமாகாதிருக்குமோ, அங்ஙனமே கடரூபத்திற்குப் பின்னமாகிய அக்ஞானம் கடத்தினது ஆசிரிதமன்றாயினும், அக்ஞானம் கடாதிகளை ஸ்வரூபமாகப் ஜடரூபமாகச் ஸ்ருஷ்டித்திருக்கின்றது. இதனால், எப்போதுமே அந்தகனுக்குச் சமான மாயாவிருதமாம் (மறைவாம்). அவ்வாவிருத ஸ்வபாவம் கடாதிகட்கு அக்ஞானத்தால் உண்டாயிருக்கின்றது. ஏனெனின், தமோகுணப் பிரதான அக்ஞானத்தினின்றும் பூதோற்பத்தி வாயிலாகக் கடாதிகளுண்டாயின. அந்த தமோகுணம் ஆவரண ஸ்வபாவமுடையதாம். ஆதலால், கடாதிகள் பிரகாசமற்ற இருளாகவே இருக்கின்றன.
 
இந்த ரீதியினால் இருள் தன்மை ரூபமான ஆவரணம் கடாதிகளில் அக்ஞானத்தால் உண்டாகியதாம். இது ஸ்வபாவ சித்தமாயுள்ளது. கடாதிகளின் அதிஷ்டானமாகிய சேதனத்தை ஆசிரயித்ததாயுள்ள அக்ஞானம், சேதனத்தினை மறைத்து ஸ்வபாவமாக ஆவிர்தமாயுள்ள கடாதிகளையும் மறைக்கின்றது.
 
ஸ்வபாவமாக ஆவிர்தமாயுள்ள பதார்த்தங்களை ஆவரணம் செய்வதில் பயனில்லை, எனினும், ஆவரண கர்த்தா, பதார்த்ததப் பிரயோஜன அபேக்ஷையின்றியே, ஆவரணமின்றியதைப் போல ஆவரணசகிதத்திலும் ஆவரணம் செய்கின்றது. இது உலகத்தில் பிரசித்தமாம். அந்த அக்ஞானத்தால் ஆவிருதமான கடத்தை வியாபித்துள்ள அந்தக்கரணத்தின் ஆபாசசகிதமாகிய கடாகார விருத்தியிலுள்ள விருத்திபாகமானது, கடத்தினது ஆவரணத்தை நிவிருத்திக்கின்றது. விருத்தியிலுள்ள ஆபாஸ பாகம் கடத்தினைப் பிரகாசிக்கின்றது. இந்த ரீதியினால், வெளிப்பதார்த்தங்களில் விருத்தியும், ஆபாஸனுமாகிய இரண்டும் உபயோகமாம்.
 
அந்தகாரத்தில் பானையினால் மண் அல்லது, இரும்பினால் செய்யப்பட்ட பாத்திரங்கள் மூடி வைத்திருக்குமாயின், அங்கு தடியால் பானையை உடைத்தாலும் பின் தீபமில்லாமல் அந்த நிராவரண பாத்திரமும் பிரகாசிக்கின்றதில்லை. பின்னையோ தீபத்தால் பிரகாசிக்கின்றது. அங்ஙனமே அக்ஞானத்தாலாகிய கடத்தின் ஆவரணத்தை விருத்தி நாசம் செய்யினும் கடம் பிரகாசிக்கின்றதில்லை. எதனாலெனின, கடம் ஸ்வரூபமாகவே ஜடமாக இருக்கிறது, விருத்தியும் ஜடமாகும். அதற்கு ஆவரண பங்கமாத்திரம் பிரயோஜனமாம். அதனால் பிரகாசம் உண்டாகின்றதில்லை. ஆதலால், கடத்தினைப் பிரகாசிப்பது ஆபாஸனாம்.
 
கண்ணானது விஷய வஸ்துவின் பிரத்யக்ஷ ஞானத்தில் இந்த ரீதி கூறினோம். சிரவணாதி விஷயங்களின் பிரத்யக்ஷத்தின் ரீதியும் இங்ஙனமே அறிந்து கொள்க. விருத்தியும் கடமும் ஆகிய இரண்டும் ஓரிடத்தில் நிலை பெறுவதால் கடத்தின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமென்று சொல்லப்படுகின்றது. அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி கடாகாசமாய்க் கடத்தோடு சம்பந்தமாகாமல் உள்ளேயே இருக்குமாயின், அது கடத்தின் பரோக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படுகின்றது. இது கடம் என்பது அபரோக்ஷ ஞானத்தின் ஆகாரமாம், கடம் இருக்கின்றது என்பது பரோக்ஷ ஞானத்தின் ஆகாரமாம். ஸ்மிருதி ஞானமும் பரோக்ஷ ஞானமேயாம். என்றாலும் ஸ்மிருதி ஞானமோ ஸம்ஸ்கார ஜன்யமாம். அனுமிதியாதி பரோக்ஷ ஞானங்கள் பிரமாண ஜன்யங்களாம். இவ்வளவு பேதமுண்டு.
 
ஆபாஸ வாதத்தின் சிரேஷ்டத்தன்மை
ஆபாஸவாதத்தில் அந்தக்கரணம் ஆபாஸ சகிதமாயும், அவச்சேத வாதத்தில் அந்தக்கரணம் ஆபாஸ ரகிதமாயும் இருக்கின்றது. இந்த இரண்டு வாதங்களுக்குள் ஆபாஸ வாதம்தான் சிரேஷ்டாமாம். எதனாலெனின், பாஷ்யக்காரர் ஆபாஸ வாதம் அங்கீகரித்துள்ளார். அவச்சேத வாதத்தில் வித்யாரண்ய ஸ்வாமிகள், தோஷமும் கூறியிருக்கின்றார்கள்.
 
ஆபாஸ ரகித அந்தக்கரண அவச்சின்ன சேதனத்தைப் பிரமாதாவாக ஏற்றுக் கொண்டால் கடாவச்சின்ன சேதனமும் பிரமாதாவாக வேண்டும். எதனாலெனின், எங்ஙனம் அந்தக்கரணம் பூதங்களின் காரியமோ, அங்ஙனமே கடமும் பூதங்களின் காரியமாம். எங்ஙனம் அந்தக்கரணம் சேதனத்தின் அவச்சேதகம் என்னும் வியாவர்த்தகமோ, அங்ஙனமே கடமும் சேதனத்தினது அவச்சேதகமாம். ஆதலால், அந்தக்கரண விசிஷ்டம் போல கட விசிஷ்டமும் பிரமாதாவாக வேண்டும். அந்தக்கரணத்தின் ஆபாஸத்தை அங்கீகாரம் செய்யின், இந்தத் தோஷமில்லை. எதனாலெனின், அந்தக்கரணம் பூதங்களின் சத்துவகுணத்தின் காரியமாம். ஆகையால் ஸ்வச்சமாம். கடாதிகள் பூதங்களின் தமோகுண காரியமாம். ஆகையால் ஸ்வச்சமன்று. எது ஸ்வச்ச பதார்த்தமோ அதுவே ஆபாஸத்திற்கு யோக்கியமாகும். மலின பதார்த்தம் ஆபாஸத்திற்கு யோக்கியமாகாது. எங்ஙனம் கண்ணாடியும் அதன் மேல்மூடியும் பிருத்வியின் காரியமாயினும், கண்ணாடியோ ஸ்வச்சமாம். அதன்கண் முகத்தின் ஆபாஸம்(பிரதிபிம்ப) உண்டாகும். மேல்மூடி ஸ்வச்சமன்று. ஆதலால், அதன்கண் ஆபாஸம் உண்டாகின்றதில்லையோ அங்ஙனமே, சத்துவகுணத்தின் காரியமாகையால் அந்தக்கரணம் ஸ்வச்சமாம். அதன்கண் சேதனத்தின் ஆபாஸம் உண்டாகும். சரிராதியும், கடாதியும் தமோகுணத்தின் காரியமாக இருப்பதால் ஸ்வச்சமன்று. அவற்றின்கண் சேதனத்தின் ஆபாஸமுணடாகாது.
 
அந்தக்கரணத்தில் இருவகைப் பிரகாசங்கள் இருத்தலால் அதுவே பிரமாதாவாம் வேறன்று என்று விளக்குதல்
இந்த ரீதியினால் அந்தக்கரணத்தின்கண் இருவிதப் பிரகாசங்களுளவாம். ஓன்று வியாபாகமாகிய சேதனத்தின் பிரகாசமாம்  மற்றொன்று ஆபாஸனது பிரகாசமாம். சரீராதிகளிலும், கடாதிகளிலும், ஒரு வியாபக சேதனத்தின் பிரகாசமே இருக்கின்றது, ஆபாஸப் பிரகாசமில்லை. இருவிதப் பிரகாசத்தோடு கூடிய அந்தக்கரண விசிஷ்ட சேதனமே பிரமாதாவென்று சொல்லப்படும். ஒரு பிரகாச சகித கடாதிகளுடன் கூடிய சேதனம் பிரமாதாவன்று. எவருடைய மதத்தில் அநதக்கரணத்தின்கண் ஆபாஸனில்லையோ, அவருடைய மதத்தில் கடாதிகளைப்போல அந்தக்கரணத்திலும் ஆபாஸனுடைய இரண்டாம் பிரகாசமில்லை. வியாபகமாகிய சேதனத்தின் ஒரு பிரகாசம் எது அந்தக்கரணத்தின்கண் உண்டோ, அந்த வியாபகமாகிய சேதனத்தின் பிரகாசமே கடாதிகளில் இருக்கின்றது. ஆதலால், அந்தக்கரண விசிஷ்டம் போன்று கடவிசிஷ்ட சேதனமும் பிரமாதாவாக வேண்டும். இந்த ரீதியினால் கடசரீராதிகளினும் அந்தக்கரணத்தின்கண் இவ்விலக்ஷணத் தன்மையே உள்ளது.
 
அந்தக்கரணம் ஸத்துவகுணததின் காரியமாகையால் ஸ்வச்சமாகின்றது  ஆதலால், சேதனத்தின் ஆபாசத்தினைக் கிரகணம் செய்ய யோக்கியம் உண்டு. மற்றைய பதார்த்தங்கள் ஸ்வச்சமன்று  ஆகையால், ஆபாஸத்தினைக் கிரகணம் செய்ய யோக்கியமில்லை. ஆபாஸ கிரகணத்திற்கு யோக்கியமாகிய அந்தக்கரணத்தோடு கூடிய சேதனமே பிரமாதா எனப்படும். கடாதிகளும், சரிராதிகளும் ஆபாஸ கிரகணத்திற்கு யோக்கியமுடையனவல்ல. ஆதலால், அவற்றால் விசிஷ்டமாகிய சேதனம் பிரமாதாவன்று. இந்த ரீதியினால், ஆபாஸ வாதமே உத்தமமாம். அவச்சேத வாதம் உத்தமமன்று.
 
பிரமாதா முதலிய நான்கு சேதனங்களின் ஸ்வரூபம்.
எங்ஙனம் அந்தக்கரணம் ஆபாஸ சகிதமோ, அங்ஙனமே அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியும் ஆபாஸ சகிதமாகவே இருக்கின்றது. சாபாச சகித விருத்தி விசிஷ்ட சேதனம் பிரமாண சேதனம் எனப்படும். கடாதி விஷயாகாரமான அந்தக்கரணத்தின் விருத்தியில் ஆரூடமான சேதனத்தினைப் பிரமாவென்றும்,  யதார்த்த ஞானமென்றும் சொல்லுவர். அதற்குச் சாதனமான இந்திரியம் பிரமாணம் எனப்படும். எதனாலெனின், விஷயாகார விருத்திக்கண் ஆரூட சேதனத்தைப் பிரமாவென்கின்றனர். அங்கு சேதனமானது ஸ்வரூபமாக நித்தியமாம். ஆதலால், இந்திரிய ஜன்யத்தன்மையின் அபாவத்தால் பிரமா சேதனத்தின் சாதனம் இந்திரியமன்று. அங்ஙனமாயின், நிருபாதிக சேதனத்தின் கண் பிரமா வியவகாரமில்லை. ஆனால், விஷயாகார விருத்தி உபகித சேதனத்தின்கண் பிரமா வியவகாரம் இருக்கின்றது. ஆதலால், சேதனத்தின் பிரமா சப்தப் பிரவிருத்தியில் விஷயாகார விருத்தி உபாதியாம். அந்த விஷயாகார விருத்தி இந்திரிய ஜன்யமாம். இந்திரியம் ஜன்யமாகையால் உபகிதமாகிய பிரமையும் இந்திரிய ஜன்யமென்று சொல்லப்படும். இதனால், இந்திரியம் பிரமைக்குச் சாதனமெனப்படும். ஆயினும் அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமம் முழுவதும் பிரமையென்று கூறுவதில்லை. பின்னையோ, சரீரத்திற்குள்ளிருக்கும் அந்தக்கரணம் விஷயமாகிய கடாதிவரையான பரிணாமத்தினைப் பிரமாணமென்பர்.  விஷயத்தோடு கூடி விஷயத்தின் சமானமான அந்தக்கரணத்தின் பரிணாமத்தினைப் பிரமா ரூபத்தினைத் தரிக்கின்றது. ஆதலால், பிரமைக்குப் பிரமாணரூப அந்தக்கரண விருத்தியோடு அத்தியந்த பேதமில்லை.
 
இந்த ரீதியால், பாஹ்ய பதார்த்தங்களின் பிரத்யக்ஷ ஞானமெங்கே உண்டாகின்றதோ அங்கு அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி வெளியே சென்று விஷயமாகிய கடாதிகளின் சமானாகார ரூபத்தைத் தரிக்கின்றது. சரீரத்தின் அகத்திருக்கும் ஆத்மாவின் பிரத்யக்ஷம் உண்டாகுங்கால், அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி வெளியில் செல்வதில்லை. பின்னையோ, சரீரத்தினுள்ளேயே விருத்தி ஆத்மா ஆகாரமாகாநிற்கும். அவ்விருத்தியினால் ஆத்மாவின் ஆசிரிதமாகிய ஆவரணம் நீங்காநிற்கும். ஆத்மா தன்னுடைய பிரகாசத்தால் அவ்விருத்தியில் பிரகாசிக்கின்றது. இக்காரணத்தால், விருத்தியின் விஷயம் ஆத்மா என்று சொல்லப்பட்டிருக்கின்றது. சிதாபாசரூப விருத்தியிலுள்ள பலத்தின் விஷயம் ஆத்மாவன்று. இந்தப் பிரகாரத்தால், சாட்சியாகிய ஆத்மா ஸ்வயம் பிரகாச ரூபமாகப் அறியப்படுகின்றதென்று சித்தமாயிற்று.
 
இந்திரிய சம்பந்தமின்றி நான் பிரம்மம் என்னும் ஞானம் எங்ஙனம் பிரத்தியக்ஷமாகும் என விளக்குதல்
தத்துவதிருஷ்டி கேட்கின்றான். பிரம்மத்தின் அபரோக்ஷ ஞானத்தால் சகல அவித்யாஜாலமும் நாசமாகும். பரோக்ஷ ஞானத்தாலாகாது என்று முன்பு சொல்லப்பட்டது. அதன்கண் சந்தேகம் உள்ளது. பிரம்மத்தின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமாகாது. எதனாலெனின், இந்திரிய ஜன்ய ஞானம் பிரத்யக்ஷமாம். கண் இந்திரியத்தால் ரூபமுடையதின் ஞானம் அல்லது நீலாதி உருவங்களின் ஞானமுண்டாகும். இங்ஙனம் பிரம்ம ஞானம் உண்டாவதில்லை. ஆதலால், பிரம்மத்தின் ஞானம் கண் இந்திரிய ஜன்யமெனல் பொருந்தாது.
 
பிரம்மம் கண்ணிற்கு விஷயமாகாமை. இராமகிருஷ்ணாதிய சரீரம் பிரம்மமென்று கூறுதல்.
இராமகிருஷ்ணாதிகளின் மனுஷியகார மூர்த்திகள் ரூபமுடையனவாயினும், அம்மூர்த்திகள் மாயையால் செய்யப்பட்டனவாய் மித்யாவாக இருக்கின்றன. அம்மூர்த்திகள் பிரம்மமல்ல. புராணங்களின் இராமகிருஷ்ணாதிகட்கும் பிரம்மரூபத்தன்மை கூறப்பட்டிருக்கின்றன. அது அவர்களின் சரீர ரூபமாகிய மூர்த்திகள் பிரம்மரூபமென்ற அபிப்பிராயத்தால் கூறியதன்று. அவர்கள் சரீரங்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாகுமென்னும் அபிப்பிராயத்தால் கூறியதாம்.
 
இதில் இச்சந்தேகம் உண்டாகின்றது. சர்வ சரீரங்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாம். ஆதலால், அதிஷ்டான சேதன அபிப்பிராயத்தால் அவர்கட்குப் பிரம்மரூபத்துவம் கூறியிருக்குமாயின், சர்வ சரீரங்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாவதால், மனுஷ்ய, பசு, பட்சி முதலிய எல்லாமே பிரம்மரூபமாம். இராமகிருஷ்ணாதிகள் அவற்றிற்குச் சமானமேயாவர். ஆதலால், அவர்களின் அதிஷ்டான சேதனம் பிரம்மமாம் என்னும் அபிப்பிராயத்தால் பிரம்ம ரூபத்துவம் சொல்லவில்லை. அவர்களுக்கு மற்ற ஜீவர்களினும் விசேஷ ரூபத்துவம் சித்தித்தல் பொருட்டு அவர்களது சரீரமே பிரம்மமாகும் என்று சொல்வது பொருந்தாது.
 
சரீரத்தினைப் பாதித்து அவர்களது சரீரங்களைப் பிரம்ம ரூபத்துவமாக ஒத்துபார்க்கின் சர்வ சரீரங்களையும் பாதித்து சர்வ சரீரமும் பிரம்மரூபமேயாம். பாதம் செய்தலின்றியோ அன்னிய சரீரங்களைப் போல அஸ்தபாதாதி அவயவத்தோடு கூடிய ரூபமுடையதும் கிரியையுடையதுமாகிய சரீரத்திற்கு, நிரவயவ, நிரூப, அக்கிரிய பிரம்மத்தோடு அபேதம் பொருந்தாது. ஆதலால், இராமகிருஷ்ணாதிகளின் சரீரம் பிரம்மமன்று. ஆயினும் இவ்வளவு பேதமுண்டு. ஜீவர்கள் சரீரம் புண்ணிய பாவங்களின் அதீனமாம். பூதங்களின் காரியமாம். ஜீவர்கட்கு தேகாதி அனாத்ம பதார்த்தங்களில் அவித்யாவின் பலத்தால் நான், என்னுடையது என்கின்ற அத்யாஸமுள்ளது. ஆச்சாரியரது உபதேசத்தால் அந்த அத்யாஸத்தின் நிவிருத்தி உண்டாம். இராமகிருஷ்ணாதிகளின் சரீரம் தமது புண்ணிய பாவத்தினால் உண்டாயின, பூதங்களின் காரியமல்ல.
 
எங்ஙனம் ஸ்ருஷ்டியினாதியில் பிராணிகளுடைய கர்மம், போகம் ஆகியவற்றை கொடுக்கின்றதற்கு தயாராகும் போது ஆப்தகாமனாகிய ஈஸ்வரனிடத்திலும் பிராணிகளுடைய கர்மானுசாரமாக நான் ஜகத் உற்பத்தி செய்வேன் என்னும் சங்கல்பம் உண்டாகின்றது. அந்த சங்கல்பத்தால் ஜகத் உற்பத்தி ரூப ஸ்ருஷ்டி உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே ஸ்ருஷ்டிக்குப் பின்னரும் நான் ஜகத்தை பாலனம் செய்வேன் என்னும் சங்கல்பம் ஈஸ்வரனுக்கு உண்டாகின்றது. கர்மானுசாரமாக சுக துக்கத்தின் சம்பந்தம் பாலனம் எனப்படும். அப்பாலனம் சங்கல்பத்தின் சம்பந்தம் பானம் எனப்படும். அப்பானம் சங்கல்பத்தின் மத்தியின் உபாஸக புருஷருடைய உபாஸனையின் பலத்தால் இராமகிருஷ்ணாதி நாமசகித மூர்த்திகள், எல்லோருக்கும் பிரதீதியாகுக என்னும் சங்கல்பம் ஈஸ்வரனுக்குண்டாகின்றது. அந்த சங்கல்பத்தினால், விசேஷ நாமரூபரகித ஈஸ்வரனிடத்தில் இராமகிருஷ்ணாதி நாமங்களும், பீதாம்பரதர முதலிய சியாம, சுந்தர, விக்கிரஹ, ரூபத்தின் உற்பத்தியும் உண்டாகின்றது. அவ்விக்கிரகம் கர்மத்தின் அதீனமன்று. இராமகிருஷ்ணாதி விக்கிரகத்தால் சாதுகளுக்கும், துஷ்டருக்கும் கிரமமாக சுக துக்கம் உண்டாகும். எது எவன் சுக துக்கத்திற்கு ஹேதுவாகா நிற்குமோ அது அவனுடைய புண்ணிய பாவத்தால் உண்டாக்கப்பட்டதாம். இதனால் புண்ணிய பாவத்தின் அதீனமெனப்படும்.
 
இந்த ரீதியினால், அவதார சரீரங்கள் சாது புருஷர்க்குச் சுகத்திற்கு ஹேதுவாதலால், சாது புருஷன் புண்ணியத்தால் உண்டாயினவாமோ, அங்ஙனமே அசுராதி, அஸாது புருஷர்க்குத் துக்கத்திற்கு ஹேதுவாதலால், அவரது பாபத்தால் உண்டாக்கப்பட்டதாம். ஆதலால், அவதார சரீரங்கள் புண்ணிய பாவ அதீனமல்ல(கடந்ததல்ல) என்று கூறுதல் பொருந்தாது. அங்ஙனமாயினும், ஜீவர்கள் பூர்வ சரீரத்தில் புண்ணிய பாவ கர்மம் செய்துள்ளனர்.  உத்தர சரீரத்தில் அவற்றின் பலமாகிய சுக துக்கங்கள் அவர்க்கு உண்டாகின்றன. அங்குச் சரீராபிமானியாகிய ஜீவனுக்குப் பூர்வ சரீரத்தின்  புண்ணிய பாவத்தின் அதீனமாயுத்தர சரீரம் எப்படிச் சொல்லப்படுகின்றதோ, அப்படி இராமகிருஷ்ணாதிகளின் சரீரம் சாது. அசாது புருஷன் புண்ணிய பாவ அதீனமாம். அவர்களது சுக துக்கத்திற்கு ஹேதுவாம். ஆயினும், இராமகிருஷ்ணாதிகளின் புண்ணிய பாவத்தால் ஆக்கப்பட்டதாய் அவதார சரீரமில்லை. அவர்கட்குத் தமது சரீரத்தால் சுக துக்க போகமுண்டாகாது. ஆதலால், இராமகிருஷ்ணாதியின் சரீரம் தமது புண்ணிய பாவத்தின் அதீனமல்ல என்பது பொருந்தும்.
 
அங்ஙனமே, இராமகிருஷ்ணாதி சரீரம் பூதங்களின் பரிணாமமுமல்ல  சேதன ஆசிரித மாயையின் பரிணாமமாம். பஞ்சீகிருத பூதங்களின் பரிணாமமாயின், கிருஷ்ண சரீரத்தில் கயிற்றால் செய்யும் பந்தனாதிகளின் அபாவம் சாஸ்திரத்தில் கூறப்பட்டிருக்கின்றது. அது அசங்கதமாகும். பஞ்சபூதத்தால் உண்டாக்கப்பட்ட சித்தயோகி சரீரத்திலும் பந்தனாதிகள் பொருந்தவில்லை ஆயினும், யோகிசரீரத்தில் முதலில் பந்தனாதிகள் பொருந்துகின்றது. பின், யோகாப்பியாஸரூப புருஷார்த்தத்தால் கட்டுதல். தகித்தலாகளின் யோக்கியத்தன்மை நாசமாகின்றது. கிருஷ்ணாதிகளின் சரீரத்தின்கண் யோகிட்குப்போல ஒரு புருஷார்த்தத்தினாலும், பந்தனாதிகளின் அபாவமில்லை. அவர்களது சரீரம் சகஜமாகவே பந்தனாதிகட்கு யோக்கியமல்ல  ஆதலால், பூதங்களின் பரிணாமமல்ல.
 
மாண்டூக்கிய பாஷ்யத்தின் வியாக்கியானத்தில் ஆனந்தகிரி ஸ்வாமிகள் இராமாதி சரீரம் பூதங்களின் பரிணாமம் என்றனர். அது ஸ்தூல திருஷ்டியினால் மற்றச் சரீரங்கள்போல அச்சரீரம் பிரதீதியாகின்றது என்னும் அபிப்பிராயததால் கூறியிருக்கின்றார். எதனாலெனின், பாஷ்யக்காரர் கீதாபாஷ்யததில் இங்ஙனம் கூறியுள்ளார். ஜீவர்கண் மீது அனுக்கிரகம் செய்து சரீரதாரிகள் போல மாயையின் பலத்தால் பரமாத்மா கிருஷ்ணரூபமாகப் பிரதீதியாகின்றனர். அவர் ஜன்மாதி ரகிதர். அவர்க்கு வசுதேவரின் வழியாய்த் தேவகியின்கணின்று ஜன்மமும் மாயையினால் பிரதீதியாகின்றது. இவ்வாறு பாஷ்யக்காரர் கிருஷ்ண சரீரம் மாயையின் காரியமென்று கூறியிருக்கின்றார். ஆதலால், பூதங்களினின்றும் அவதார சரீரங்கள் உற்பத்தியாகின்றதில்லை.  அவர்களது சரீரத்தின் உபாதான காரணம் சாக்ஷாத் மாயையாம்.
 
மற்ற ஜீவர்கட்குத் தேகாதிகளில் ஆத்மப் பிராந்தி இருக்கின்றது. இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு அவ்வாரீல்லை. எதனாலெனின், ஜீவர்களின் உபாதியாகிய அவித்யா. மலின சத்துவ குணத்தையுடையது. இராமகிருஷ்ணாதிகளின் உபாதியாகிய மாயை சுத்த சத்துவகுணத்தை உடையது. ஆதலால், ஜீவர்க்கு அவித்யாவால் செய்யப்பட்ட பிராந்தியும் இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு மாயையினால் செய்யப்பட்ட சர்வக்ஞத்துவம் இருக்கின்றன. ஜீவர்கட்கு அக்ஞானத்தால் செய்யப்பட்ட ஆவரணமும் பிராந்தியும் நாசமாகு நிமித்தம், ஆச்சாரியர்வாயிலாய் மகாவாக்கியோபதேச ஜன்னிய ஞானாபேக்ஷை இருக்கின்றது. அங்ஙனமே. இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு ஆவரணமும் பிராந்தியும் இல்லை. ஆகையால், உபதேச ஜன்ய ஞானாபேக்ஷையில்லை. பின்னையோ ஜீவனுக்கு அந்தக்கரண விருத்திரூப ஞானத்தைப் போல ஈஸ்வரனுக்கு மாயா விருத்திரூப ஆத்மஞானம் உபதேசாதிகளின்றியும் உண்டாகின்றது. ஆயினும், அந்த ஞானத்தால் எவ்வித பிரயோஜனமும் அவருக்குச் சித்திக்கின்றதில்லை. எதனாலெனின், ஜீவர்க்குக் கடாதிஞானத்தால் ஆவரண பங்கமும், விஷயமாகிய கடாதிகளினது பிரகாசமும் உண்டாகும். மற்றும் பிரம்மரூபமாக ஆத்மஞானமானது ஜீவர்க்குண்டாகாது.. அங்கு ஞானத்திற்கு விஷயமாகிய ஆத்மாவின் ஆவரண நாசமானது ஞானத்தினால் உண்டாகும். ஆத்மாவாகிய விஷயம் ஸ்வயம் பிரகாசமாம். ஆகையால் ஆத்மஞானத்தால் விஷயத்தின் பிரகாசம் உண்டாகின்றதில்லை. அப்படியே, ஈஸ்வரனுக்கு மாயா விருத்தி ரூபமாகிய அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் ஞானத்திற்கு விஷயமாகிய ஈஸ்வரனுடைய ஆத்மா ஆவரண ரகித ஸ்வயம்பிரகாசம் ஆகையால் ஆவரண பங்கமும், விஷயத்தினது பிரகாசமும் ஈஸ்வரனது ஞானத்திற்கு பயனில்லை.
 
ஜீவன் முக்தனாகிய வித்துவானுக்கு நிராவரணமாகிய ஆத்மாவை விஷயம் செய்வதாயுள்ள அந்தக்கரணத்தின் அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் விருத்தி ஆவரணபங்க முதலிய பிரயோஜனமின்றியதாக எங்ஙனம் உண்டாகின்றதோ, அங்ஙனமே ஈஸ்வரனுக்கும் ஆவரணபங்க முதலிய பிரயோஜனமின்றிய மாயா விருத்திரூபமாகிய அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் ஞானம் உபதேசாதிகளின்றி உண்டாகின்றது. இந்த ரீதியினால், இராமகிருஷ்ணாதிகட்கு ஜீவர்களினும் விலக்ஷணத்தன்மையாகிய ஈஸ்வரத்தன்மையிருக்கினும், அவரது சரீரம் மாயையினால் செய்யப்பட்டதாம். ஆதலால், பிரம்மமல்ல. பின்னையோ மித்யாவாம். மாயையினால் உற்பத்தி பண்ணப்பட்ட அவதார சரீரங்கள் அஸ்தபாதாதி அவயவ சகிதமாயும், ரூபசகிதமாயும் செய்யப்பட்டிருக்கிறது. ஆதலால், அவர்களது சரீரம் கண் இந்திரியத்திற்கு விஷயமாகாது. அப்படியே, தோலிந்திரியமும் ஸ்பர்சத்தையும், ஸ்பர்சாசிரியத்தையும் விஷயம் செய்கின்றது. பிரம்மம் ஸ்பர்சாசிரியமும், ஸ்பர்சமுமல்ல.  ஆகையால் தோலிந்திரியத்திற்கு விஷயமல்ல. வாய் இந்திரியத்தால் சுவை ஞானமும், மூக்கு இந்திரியத்தால் நுகர்ந்து பார்க்கும் அறிவும், காது இந்திரியத்தால் சப்த ஞானமும் உண்டாகும். சுவை, மணம், சப்தத்தினும் பிரம்மம் விலக்ஷணமாதலால், வாய், காது, மூக்கு இவைகளால் ஞானம் உண்டாகின்றதில்லை.
 
கர்மேந்திரியம் ஞானத்திற்கு சாதனமன்று. செயல்களை செய்வதற்கு உதவுகின்ற சாதனங்களாம். ஆதலால், அவற்றால் எதன் ஞானமும் உளதாகாது. இந்திரியங்களால் உண்டாகும் ஞானம் பொருந்தாது. இந்திரியங்களால் உண்டாகும் ஞானம் பிரத்யக்ஷயம் எனப்படும். பிரத்யக்ஷயத்தினையே அபரோக்ஷம் என்பர். ஆதலால், பிரம்மத்தின் அபரோக்ஷ ஞானம் பொருந்தாது. சப்தத்தால் பிரம்ம ஞானம் உண்டாகாது. சப்தத்தால் உண்டாகும் ஞானம் பரோக்ஷமாகும். ஆதலால், பிரம்மஞானமும் பரோக்ஷமே ஆகின்றது.
 
குரு கூறுகின்றார். இந்திரிய சம்பந்தமின்றிப் பிரத்யக்ஷ ஞானமுண்டாகாது என்னும் நியமமில்லை  எதனாலெனின், சுக, துக்க ஞானம் பிரத்யக்ஷமாகாது. ஆதலால், இந்திரிய சம்பந்தத்தால் உண்டாகும் ஞானமே பிரத்யக்ஷ ஞானம் என்பது நியமமல்ல. விஷயத்தோடு விருத்திக்குச் சம்பந்தம் உண்டாகி, விஷய ஆகாரவிருத்தி உண்டாகின்றது. அதுவே பிரத்யக்ஷ ஞானமென்று கூறப்படும். அந்த விஷயத்தோடு விருத்தியின் சம்பந்தம் சில இடத்தில் இந்திரிய வாயிலாக உண்டாகின்றது  சிலவிடத்தில் சப்தத்தால் உண்டாகின்றது. பத்தாவது மனிதன் நீ என்னும் சப்தத்தால் பத்தாவதாகிய தன்னோடு அந்தக்கரண விருத்திக்குச் சம்பந்தம் உண்டாகி பத்தாவதுமனிதன் ஞானவிருத்தி உண்டாகின்றது. ஆதலால், சப்த ஜன்யமாயினும் பத்தாவது மனிதனது ஞானம் எப்படிப் பிரத்யக்ஷமாகின்றதோ அப்படியே பிரமாதாவின்கண் சுகதுக்கம் உண்டாகும் போது சுகாகார, துக்காகார அந்தக்கரணவிருத்தி உண்டாகும். அந்த விருத்தியோடு சுகதுக்கத்திற்குச் சம்பந்தம் உண்டாகாது. ஆதலால், சுக துக்க ஞானம் பிரத்யக்ஷம் என்று சொல்லப்படும். முன்பு அனுபவித்த சுகதுக்கம் சென்றபின் எப்போது ஞாபகம் வருகின்றதோ, அப்போது சுகாகார துக்காகார அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகின்றதாயினும், விருத்திக்கு நஷ்டமான சுகதுக்கங்களோடு சம்பந்தமில்லை. ஆதலால், அந்த ஞானம் ஸ்மிருதி ரூபமாம்  பிரத்யக்ஷ ரூபமன்று. அந்தக்கரணத்தின் தர்மமாகிய சுக துக்கங்கள் சாட்சிபாஸியமாம் ஆயினும், சுகாகார துக்காகார விருத்தி வாயிலாக, சாட்சி சுக துக்கங்களைப் பிரகாசம் செய்கின்றது. சாட்சிபாஸிய பதார்த்தத்தினையும், சாட்சி விருத்தியின் அபேக்ஷையினாலேயே பிரகாசிக்கின்றது. எங்கு சக்திரஜதம் சாட்சிபாஸியமோ, அங்கு அவித்யா விருத்தியின் அபேக்ஷையினால் சாட்சி ரஜதத்தைப் பிரகாசிக்கின்றது. ஆயினும் சுகதுக்கப் பிரகாசத்தில் அந்தக்கரணத்தின் விருத்தி சாட்சிக்குச் சகாயமாம். மித்யா ரஜதாதிகளின் பிரகாசத்தில் அவித்யாவிருத்தி சகாயமாம்.
 
இந்த ரீதியினால் சாட்சிபாஸிய பதார்த்தத்தின் ஞானத்தினிலும் விருத்தியின் அபேக்ஷை இருக்கின்றது. அந்த விருத்தியெங்கு இந்திரிய முதலிய பாஹ்ய சாதனங்களால் உண்டாகின்றதோ, அங்கு அதனது விஷயம் செய்வதாயுள்ள விருத்தியில் பாஹ்ய இந்திரிய முதலியன ஹேதுவல்ல. எப்போது சுகம் முதலியன உற்பன்னமோ, அந்தக்காலத்தில் அன்னிய சாதனங்களின் அபேக்ஷையின்றி சுகாகார, துக்காகார அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகின்றது. அந்தவிருத்திக்கண் ஆரூடமாகிய சாட்சி சுகதுக்கங்களைப் பிரகாசிக்கின்றது. இதனால், சுகதுக்கங்கள் சாட்சி பாஸியமென்று சொல்லப் படுகின்றது.
 
பாஹ்யமாகிய கடாதிகளோடு அந்தக்கரணவிருத்தியின் சம்பந்தம் கண் போன்ற இந்திரியங்கள் வாயிலாய் உண்டாகின்றது. ஆதலால், கட முதலியன சாட்சிபாஸியமல்ல. மேலும் பிரம்மாகார அந்தக்கரண விருத்தி உண்டாகாது. அந்த அந்தக்கரணவிருத்தி வெளியே செல்லாது. சரீரத்தினுள்ளேயே உண்டாகும். அவ்விருத்தியோடு பிரம்மத்திற்குச் சம்பந்தமிருக்கின்றது. ஆதலால், பிரம்மஞானமும் சுக துக்க ஞானம் போலப் பிரத்யக்ஷ ரூபமாம். ஆயினும், சுகாகார, துக்காகார விருத்தியில் பாஹ்ய சாதனத்தின் அபேக்ஷையில்லை. ஆதலால், சுக துக்கங்கள் சாட்சிபாஹியமாம். பிரம்மாகார அந்தக்கரண விருத்தியின் குருமுகமாக கேட்கப்பட்ட வேதவாக்கியத்திற்குச் சுரோத்திரத்தோடு சம்பந்தமாகிய பாஹ்ய சாதனம் வேண்டியிருக்கின்றது. ஆதலால், பிரம்மம் சாட்சிபாஸியமன்று. இந்த ரீதியினால் எங்கு விஷயத்தோடு விருத்திக்கு சம்பந்தம் உண்டோமோ அங்குப் பிரத்யக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படும். அஹம் பிரம்மாஸ்மி என்னும் விருத்திக்கு விஷயமாகிய பிரம்மத்தோடு சம்பந்தமுண்டாதலால் பிரம்மஞானம் பிரத்யக்ஷமாதல் கூடும்.
 
எங்கு புகையைப் பார்த்து அக்னியின் ஞானமுண்டாகின்றதோ அங்கு புகையின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமாம். அக்னியின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமன்று. எதனாலெனின், கண்வாயிலாக அந்தக்கரண விருத்திக்குப் புகையோடு சம்பந்தம் உண்டாதலால், புகையின் ஞானம் பிரத்யக்ஷம் எனப்படும். அனுமானத்தால் அந்தக்கரணவிருத்தி சரீரத்தினுள்ளே அக்னியாகாரத்தைக் கிரகணம் செய்வதாயுண்டாயிற்று. ஆயினும், அக்னியோடு விருத்திக்குச் சம்பந்தமில்லையாதலால், அக்னியின் ஞானம் பிரத்யக்ஷமன்று. இந்த ரீதியினால் எங்கு விருத்தியோடு விஷயத்திற்குச் சம்பந்தமுண்டாமோ, அங்குப் பிரத்யக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படும். எங்கு விருத்தியோடு விஷயத்திற்குச் சம்பந்தமுண்டாகவில்லையோ, விஷயமானது வெளியில் தூரத்திலாவது, அல்லது முற்காலத்திலாவது அல்லது வருங்காலத்திலாவது, அனுமானத்தால், அல்லது சப்தத்தால் விஷயகார விருத்தியுள்ள உண்டாமோ, அந்த ஞானம் பரோக்ஷ ஞானமென்று சொல்லப்படும். இந்திரியத்தால் அடையப்படுகின்ற  ஞானமே பிரத்யக்ஷமாம் என்பது நியமமில்லை. எப்படி சுகதுக்க ஞானம் இந்திரியங்களால் உண்டாவதில்லையோ, அப்படியே பத்தாவது மனிதனது ஞானம் சப்தத்தினால் உண்டாவதால் பிரத்யக்ஷமாகாது. இந்த ரீதியால், குருவாயிலாய்ச் சிரவணம் செய்த மகாவாக்கிய ரூப வேத சப்தத்தினின்றும் உற்பன்னமாகிய பிரம்ம ஞானமும் பிரத்யக்ஷமாகவே பொருந்துகின்றது.
 
குருவின் இந்த உபதேசத்தினை அறிவுள்ள தத்துவதிருஷ்டி என்னும் சிஷ்யன் கேட்டு ஆத்மாவினைப் பிரம்ம ரூபமாக உணர்ந்து பேதப் பிராந்தியினை நாசம் செய்தனன்.
 

----ooo000ooo----